Algemeen letterkundig lexicon

vignet-1

Etym: Fr. vignette = verkleinwoord van vigne (wijnstok); vandaar drukversiering die bebladerde tak van een wijnstok voorstelt.

Term uit de bibliografie voor een typografisch ornament, ook cul-de-lampe genoemd, bestaande uit een speciaal ontworpen versiering of samengesteld uit kleinere sierelementen uit de letterkast. Een vignet met bloem- en bladversiering heet een fleuron. Vignetten worden gebruikt aan het begin of eind van hoofdstukken of andere tekstonderdelen of op het titelblad op de plaats van een drukkersmerk om een te opvallend wit vlak te vullen. Samen met het andere in een druk gebruikte typografisch materiaal (fleuron, kader, versierde initialen (initiaal-1), lijnen en lettermateriaal) kunnen vignetten helpen ongeïdentificeerde boeken aan een bepaalde drukker toe te schrijven.

Vignet van de Amsterdamse schouwburg op de titelpagina van een Nederlandse theaterbewerking van Voltaire (1761). [bron: Bibliopolis]

Lit: S. Corsini, ‘Vers un Corpus des ornements typographiques lausannois du XVIIIe siècle; problèmes de définition et de méthode’ in Ornementation typographique et bibliographie historique (1988), p. 139-158 • P. Dijstelberge, De beer is los! Ursicula: een database van typografisch materiaal uit het eerste kwart van de zeventiende eeuw als instrument voor het identificeren van drukken (2007).

vierrijm

vignet-2