Algemeen letterkundig lexicon

sermocinatio

Etym: Lat. sermo = gemeenzaam gesprek, manier van spreken.

Stijlfiguur uit de retorica, nl. één van de mogelijkheden binnen de aversio: het zich afwenden door de verteller van zichzelf (aversio ab oratore) door het inlassen in het verhaal van een aan een ander in de mond gelegde monoloog of dialoog in de directe rede. De sermocinatio werd vaak gebruikt in de antieke retoriek en geschiedschrijving.

Als voorbeeld kunnen een paar regels uit het gedicht ‘De olifant’ van De Schoolmeester dienen:

Zoo men aan den schijn het oor woû leenen,
Vroeg men licht: ‘Heeft menheer het water ook in de beenen?
Want wáár is eigentlijk 't onderscheid tusschen zijn kuiten en zijn scheenen?’
(De gedichten van den Schoolmeester, ed. Van Deel/ Mathijsen, 1979³, p. 96-97).

Zie ook ethopoeia en percontatio.

Lit: G. Ueding (red.), Historisches Wörterbuch der Rhetorik, dl. 8 (2007), kol. 879-886 • H. Lausberg, Handbuch der literarischen Rhetorik (2008⁴).

seriatim zetten

sermoen zie preek