Algemeen letterkundig lexicon

bestseller

Etym: Eng. to sell = verkopen; vandaar: succesboek.

Boek dat door hoge verkoopcijfers een hoge oplage bereikt. Meestal duidt men ermee aan dat boeken in korte tijd na verschijnen een grote omzet hebben gehaald, zoals bijv. bij Ik Jan Cremer (1964) en Jan Wolkers’ De kus (1978) het geval was.

In navolging van de grammofoonplaten- en cd-handel die ‘hitlijsten’ of ‘toptienlijsten’ publiceert, bestaan er ook voor boeken bestsellerslijstjes, die vaak weer verkoopbevorderend werken. In het Nederlandse taalgebied wordt doorgaans gesproken van een bestseller bij een aantal van 10.000 verkochte exemplaren of meer. Sommige uitgaven bereiken dergelijke aantallen in korte tijd, zoals de genoemde voorbeelden, andere pas na vele jaren (longseller, everseller of steady seller), zoals N. Beets’ Camera obscura (1839) of Multatuli’s Max Havelaar (1860). Ook in die gevallen kan men echter van bestsellers spreken.

Hoewel er een zekere waarheid schuilt in het argument dat een bepaalde dosering van spanning, sensatie, seks en geweld in boeken verkoopbevorderend werkt en dat bestsellers daarom tot de triviaalliteratuur gerekend kunnen worden, laten de genoemde voorbeelden zien dat dit maar zeer beperkt opgaat. Ook internationale voorbeelden als Eco’s De naam van de roos (1980) of Donna Tarts De verborgen geschiedenis (1993) relativeren die opvatting.

Lit: G.C. Stevens & S. Unwin, Bestsellers, are they born or made? (1939) • J.H. Kruisinga, ‘Het raadsel van de bestseller’ in Tussen papyrus en paperback. Lotgevallen van boeken (1965), p. 131-145 • H. Popp, Der bestseller (1978) • R.L. Dudowitz, The myth of a superwoman: women's bestsellers in France and the United States (1990) • A.T. Vanderbilt, The making of a bestseller: from author to reader (1999) • C. Bloom, Bestsellers: popular fiction since 1990 (2002) • M. Pruis, Gouden fictie: het fenomeen everseller (2001) • H.J.A. Verdaasdonk, 'Expertise and choice behaviour of cultural gatekeepers: event history analysis of lists of bestselling fiction' in B. Keunen & B. Eeckhout (red.), Literature and society: the function of literary sociology in comparative literature (2001), p. 57-92 • P. Sebes, Bestseller: wat elke beginnende schrijver moet weten (2008) • J. Sutherland, Bestsellers. Popular fiction of the 1970s (2011, 1981) • Chr. Berberich (red.), The Bloomsbury introduction to popular fiction (2015).

bestiarium

betekenisfiguur