Algemeen letterkundig lexicon

contractie-2

Etym: Lat. contractio = samentrekking < con-trahere = samen-trekken.

Term uit de paleografie voor een manier van afkorten (abbreviatuur), waarbij alleen de belangrijkste letters van een woord geschreven worden met daarboven een streep ten teken dat men met een contractie te doen heeft, bijv. Ihrslm = Iherusalem. De contractie deed zijn intrede in de West-Europese schriftgeschiedenis dankzij de joodse christenen, die deze manier van afkorten gebruikten voor zgn. ‘heilige namen’ als het tetragram om de Godsnaam weer te geven, en in navolging hiervan ook: DS, IHC, XPC schreven voor: Deus, Ihesus, Christus.

Veel gebruikelijker dan de contractie is afkorting d.m.v. suspensie-1.

Lit: A. Cappelli, Dizionario di abbreviature latine ed italiane (1973) • B. Bischoff, Paläographie des römischen Altertums und des abendländischen Mittelalters (1986²; reprint 2009⁴), p. 192-213 • J.L. van der Gouw, Oud schrift in Nederland (1980²; reprint 1993³), p. 61-67 • J. Stiennon, Paléographie du Moyen Age (1973; reprint 1982), p. 126 • P.J. Horsman, Th.J. Poelstra & J.P. Sigmond, Schriftspiegel. Nederlandse paleografische teksten van de 13^e tot de 18^e eeuw (1986²) • B. Engelhart & J.W. Klein, 50 eeuwen schrift (1988²), m.n. p. 102-129.

contractie-1

contractio zie synerese