Algemeen letterkundig lexicon

conjectuur

Etym: Lat. coniectura = gissing < com-jacere = bijeen-werpen.

Term uit de tekstkritiek voor een gissing naar de oorspronkelijke lezing van een historische tekst als de bron corrupt, verminkt, onleesbaar is of anderszins hiaten vertoont. Zo heeft men bijv. Venlo in Mariken van Nieumeghen (ed. Coigneau, 1982, vs. 652) willen verbeteren in Balgoy en Den Loe, twee dorpjes in de omgeving van Nijmegen, omdat in het begin van het verhaal Mariken drie mijl moet afleggen om van de woning van haar oom naar Nijmegen te lopen. Indien de fout doorzichtig is of als er voldoende aanknopingspunten zijn om de oorspronkelijke lezing te (re)construeren spreekt men van een emendatio. Veel 19^de-eeuwse emendaties worden door 20^ste-eeuwse filologen als conjecturen beschouwd.

Lit: M.J.M. de Haan, Enige aspecten van de tekstkritiek van Middelnederlandse teksten (1973).

congres

conjointure