Algemeen letterkundig lexicon

colloquium

Etym: Lat. samenspraak, gesprek < cum-loqui = samen-spreken.

Erasmus (1466/69-1536) gebruikte deze term als titel voor door hem geschreven dialogen: de Colloquia groeiden uit van een eenvoudig leerboekje voor studenten Latijn tot een boek vol levenswijsheid. Het boek bevat tal van onderwerpen, zoals: de studie van de schone letteren, de positie van de vrouw, de godsdienst, het probleem van oorlog en vrede. Vanwege de kritische en satirische toon van veel colloquia – allerlei uiterlijke ceremoniën als de biecht en de beeldenverering moesten het ontgelden, de domme en luie geestelijkheid werd bespot – werd het werk op de lijst van verboden boeken (index librorum prohibitorum) geplaatst. Toch heeft het werk vrij veel invloed gehad op het onderwijs in de 16^de en 17^de eeuw en zijn gedeelten van de Colloquia in het Nederlands vertaald (bijv. door Cornelis Crul, O muze, komt nu voort, ed. Van der Heyden, Spectrum van de Nederlandse letterkunde, dl. 6, 1968, p. 27-117). Er is een oudere Nederlandstalige bloemlezing door Y.H. Rogge (1928).

Tegenwoordig gebruikt men de term als benaming voor een wetenschappelijk congres, en in die betekenis is hij een synoniem voor symposium.

Lit: F. Kossmann, ‘De Colloquien van Cornelis Crul’ in Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde 63 (1944), p. 182-197 • G. Degroote, ‘Erasmus' Colloquia in het Nederlands’ in Nieuwe Taalgids 44 (1951), p. 160-168 • C.R. Thompson, The Colloquies of Erasmus (1965) • S.W. Bijl, Erasmus in het Nederlands tot 1617 (1978), p. 273-299.

collocatie

colofon