Algemeen letterkundig lexicon

bibliolythie

Etym: Gr. biblion = boek; luo = verwoesten; ook biblioklastie: Gr. klasis = het breken.

Zucht tot boekvernietiging buiten de officiële censuur om, betrekking hebbend op staatsgevaarlijk of godsdienstvijandig geachte geschriften. Gewoonlijk resulteert bibliolythie in georganiseerde boekverbrandingen zoals in 1933 in nazi-Duitsland, gecombineerd met vervolging en berechting c.q. executie van de auteur. Een illustratief voorbeeld is het uit bibliolatrie voortgekomen vonnis van Khomeiny tegen De duivelsverzen (1988) van Salman Rushdie.

Het thema van de boekverbranding staat centraal in de dystopische roman (dystopie) Fahrenheit 451 (1953) van de Amerikaanse auteur Ray Bradbury. Hij beschrijft een toekomstige Amerikaanse samenleving waarin boeken illegaal zijn. Elk boek dat gevonden wordt, moet verbrand worden als een ultieme vorm van censuur op kennis en literatuur. De titel verwijst naar de temperatuur (omgerekend 233° Celsius) waarop papier spontaan zou ontbranden.

Lit: H. Rafetseder, Bücherverbrennungen; die öffentliche Hinrichtung von Schriften im historischen Wandel (1988) • B. Büch,‘‘Boek- en mensverbranding nauw met elkaar verbonden’; bibliolatrie Khomeiny kent in geschiedenis geen pendant’ in NRC/Handelsblad, 21 februari 1989 • P. Manasse, Verdwenen archieven en bibliotheken; de verrichtingen van de Einsatzstab Rosenberg gedurende de Tweede Wereldoorlog (1995) • D. Price, Johannes Reuchlin and the campaign to destroy Jewish books (2011) • R. Ovenden, Burning the books. A history of the deliberate destruction of knowledge (2020).

bibliologie

bibliomanie