De Nederlandse volksboeken

Fortunatus

Titelbeschrijving:

EEN NIEUWE HISTORIE || VAN FORTUNATUS BORSE | ENDE VAN || SIJNEN WUNSCH-HOET | SEER PLAYSANT OM LESEn | || ENDE LEERENDE HOE EEN IONCK GESELLE HEM HEUSSCHE- || LIJCK HOUDEN SAL | MET WOORDEN ENDE MET WERCKEN | BY || HOOGHE BY LEEGHE | ONDER VRIENDEN ENDE ONDER VREM- || DE | BINNEN SLANTS EN DE BUYTEn SLANTS | MET REYSEN | MET || COOPMANSCHAPPEN DOEN | INDEN HOUWELIJCK | || ENDE IN MEER ANDER ACCIDENTEN DIE DEN || MENSCHE BINNEN SIJNEN LEUEN || GHEBEURENDE ZIJN. || NU EERST NIEU GETRANSLATEERT WTEN OUERLANTSCHE. || THANTVVERPEN. || [Houtsnede] || BY HIERONYMUS VERDUSSEN | OP ONSER LIE- || UER VROUWEN KERCKHOF | AEN DE NOORT-ZIJDE || INDE X. GHEBODEN. 1610. || [In fine:] DIT BOECXKEN IS GHEUISITEERT ENDE GHEAPPRO- || BEERT BY DEN EERSAMEN ENDE GHELEERDEN HEERE || IAN GOESWINI LICENCIAET INDER GODTHEYT PRO- || CHIAEN VAN SINT IACOBS KERCKE THANTWERPEN. ||

(Antwerpen Mus. Plantin) 8^o.

Tekstuitgaven:

Nederlands volksboek:

Geen herdruk.

Duits volksboek (oudste druk 4^o, Augsburg, 1509):

Podleiszek, Anfänge, drukt de tekst af pp. 27-155 met een inleiding pp. 9-17; cfr pp. 304-306 over andere uitgaven.

De beste herdruk is:

Günther H., Fortunatus. Nach dem Augsburger Druck von 1509, (Neudrucke deutscher Litteraturwerke des XVI. und XVII. Jahrhunderts, n^o 240-241), Halle, 1914.

[p. 217]

Verdere literatuur:

Günther Hans, Zur Herkunft des Volksbuches von Fortunatus und seine Söhne, Diss. Freiburg, 1914.

Heitz-Ritter, Versuch, pp. 50-54.

Herford Ch. H., Studies..., vooral pp. 203-219 en 405-407.

Lazar Béla, Ueber das Fortunatus-Märchen, Leipzig, 1897.

Valckx Joz., Het volksboek van Fortunatus, in Nieuw Vlaanderen, VIII (1942), n^rs 26-27. Met bibliographie.

Nederlands volksboek naar het Hoogduits bewerkt. Geheel in Proza. Datum van de Ndl. vertaling onzeker: bestond ze reeds omstreeks het midden der XVI^de eeuw, zoals Kalff meent te mogen afleiden uit het vernoemen van ‘Fortunatus hoeyken’ in een Antwerps toneelstuk van 1561 en ‘Fortunatus borse’ in Marnix' Biënkorf (1569) (Kalff, Gesch. Ndl. Lett. 16 E., I, p. 399)? Het ‘Nu eerst nieu getranslateert...’ zal wel uit een oudere druk stammen. Bemerk dat de approbator reeds in 1551 een Partinoples goedkeurde (cfr de editie van 1640) en in 1580 de VII Wijzen van Rome (cfr edit. van 1725); zie ook Helena van Constantinopel.