|
| |
| |
| |
't Zunneke en 't moantje,
I.
Gunds wied in 't klein wit huuske,
Doar woont Geurt Willems' kiend,
Z' is lief, krek achttien joaren,
Zacht, oolik en gezwiend;
Keert zij heur blauwe kroaltjes
Noar 't glanzend zonnelicht,
Dan liekt ze krek 'en moantje,
Zoo'n oarig, rond gezicht!
‘Zoo'n zachtigheid; zoo'n.... 'k weet niet.’
Zeit buurman's kloeke Bart:
‘Moar wonder! 't noar de moan zien
Dat moakt oe roar um 't hart.’
Alêvel, 't hart mocht zwiegen,
Went, ien Geurt Willems' huus,
Viel oan geen trouw' te denken
Bij armoej, ziekte en kruus.
En Mieke, 't liefken, fluustert:
‘Kom Bart, wês moar tevree,
We zullen hopend wachten,
't Lupt wis ien't eind nog mee.’
Ien 't huus vol proal en pracht,
Doar woont 'en schatriek heerschap,
Moar, griemlig as de nacht;
Doar woont 'en korzel heerschap,
'En schrik veur d' erme pachter,
Veur 't booi-volk ruw en kwoad;
En - de eenigst die met liefde
Nog oan hum bleef verknocht,
Is 't kiend die 't jonge lêven
Den man ten offer brocht,
| |
| |
Die, zuute min versmoajend...
Maar stil, wat schiet doar ree,
Langs 't ruukend hoagedoren,
Vort, noar Geurt Willems' stee?
Zie - onder 't streujen huudje
Met fleddrend gruunzied lient,
Doar troont 'et zonnig snuutje
Van heerschap's eenig kiend.
‘Z' is mooi! mooi as 'et zonlicht,’
Zeit Bart: ‘went ziet z'oe oan,
't Is wel verdrêjd, a'j de oogen
Dan niet umlêg mot sloan.’
Doar schiet ze vort. Bart ziet heur
Ien 't zoal op Moor den hit.
't Schuum broest den zwarten lang-maon
En, 't rozig nêtelduukske
Hie speurt 'et lang.... as 't fleddert
Ien 't zomer-oavendschijn.
Ien 't letst - half roajt half ziet ie 't -
Bij 't huuske klein en wit,
Doar wipt 'et rood japunken
Van 't zoal; en Moor de hit,
Ze bindt hum oan den putboom;
Zij voorts, op vlugge vuut'
'Et deurken ien. - Zoo'n juffer!
- Wat die doarbinnen duut!
Véur 't roam bij 't spinnewiel,
Doar zit 'en schrumplig bestje
Te sloapen; de ouwe ziel!
Ze sloapt, en da's wel 't wieste,
Went, woakt ze, en trooit ze 't rad,
Dan toch verruurt z'eur hand niet,
Tenwaor' z'en snufke vat.
Z' is kiendsch. En gunder, achter
'Et voal bedstee-gardien,
Doar leit Geurt Willems eiges
Ziek; al 'en wêk of tien.
Zien vrouw.... is dood. Zes kienders!...
Verstoaj'et..... Mieke zee:
- ‘Bart, loawe wachten, hopen.
| |
| |
Help moar 'en henje mee.’
Kiek, pas het Mieke handig
Heur voaders peul geschud;
- 't Jong volk lei z'al te sloapen
En 't pakt zoo gauw den dut -
Pas het z'en lêpel vuurgloed
Geschept veur de ouwe sloof;
- Went zelfs ien't zomer-oavend
Wil Grootje 'en werme stoof -
Pas het ze't al geredderd,
Koatst deur 'et losgoand deurken
'En glans op heur gezicht:
En - Otteleyne groet heur.
Zie, Mieke kleurt en lacht,
Die Juffer 't is 'en engel!
Die weldoad brengt in kluuskes
En vrêje ien zwak gemoed.
Zie toch: uut eigen beurske
- Ze dee 'et al tien wêk' -
Telt Otteleyne 't dagloon,
Ze fluustert moar twee woordjes:
En Mieke lacht: ‘Och Juffer,
Doar hei'j mien mee vervuld.’
Joa, vroeg was 't oarig Mieken
Wat wier dat boeren-snuutje
- As 't schoon was - duk gekust.
'Et jufferken - acht joarkes,
Klein Mieke, vier misschien,
Was 't oarigheid die grootste
Bij 't kleine ding te zien:
Ott'leyntje ien mooie kleerkes,
Maor zonder gruts bestoan;
De dreumes: jekske en rokske
Zelfs houtren klumpkes oan.
Dan zat ien 't juffers stuultje
Veul harder op 'en benkske:
| |
| |
‘'t Klein ding was ook zoo klein!’
Dan gaf z'eur, kuukske of parzik,
Zoo'n parzik - wat ze smulde!
't Sap liep heur 't munje rond.
Dan lei z'eur groote waspop,
In Mieke's erm, en steunde
Den kop - die was te zwoar!
Dan leerde z'eur de breistêk;
Dóar had nou 't boerendernje
Zoo'n groote schik niet mee.
‘Geduld! Geduld!’ had toen al
't Lief meisterke gezeid;
En eindhk as ze 't vatte....
Wat was 't dan oarigheid!
De kiendsheid vloog al dartlend,
Moar, 't lieven van die twee,
- Langs blom en distel fleddrend -
Vlood met de jeugd niet mee.
En, vroag ie: of geen lijen
Der jonkheids moed verwon....?
't Licht kriegt de zon van hooger
De moan glanst deur de zon.
En nou - 't is buuten lieflik,
Alschoon 't ook oavend is;
Dat kleverveld, wat ruukt 'et,
En 't wiendje wêjt zoo frisch.
Joa, 't zunneke dook onder,
- Bart het heur gloed gezien,
Moar ook, hie toeft nog gern wat
Ien 't blanke moaneschien:
‘G'en-oavend Mieke,’ zeidie:
‘Zoo loat nog op 'et pad....?
- 't Was krek of 't lieflik dernje
Wat onder 't vurschoot had.
‘Och joa,’ sprak Mieke muujzoam:
‘Vrouw Huiberts' oudste kiend,
Zoo heur ik, mot van oavend
Ten volle al zin bediend;
'k Goai...’ - ‘Wel,’ zeit Bart, ‘'t is oarig
Da'j nou ien 't Roomsch geleuft!’
En zij: ‘Ien 't hart hei'j liefde,
| |
| |
't Geleuven zit ien 't heufd!’
Den dood kiek ien 't gezicht;
Doar schiet de moan deur 't venster
En stroalje op 't zieke wicht;
En - de eigen stond kumt Mieke
Heel zacht ter woning in,
Um roajend troost te geven,
- En meer - oan 't droef gezin.
En, as ze 't zieke kienje
Op 't bleike wengske kust,
Dan heurt ze 't - oa-jem-hoa-len.
Heur - zuutjes, heel gerust.
En, as ze 't ijlings boodschapt,
Dan gliensteren heur troan',
Zoó, as doarbuuten glienstert,
| |
II.
Sinds 't oavend die 'k oe meldde,
Zag driemoal twoalef keer,
De volle moan in stoassie
Op 't vrindlik derpke neer.
Ens zag ze - 't was toen weinter -
Vlak noast de kleine kark,
Krek bij den dorren treurwilg,
Heur schiensel kantte starker
'Et noamschrift ien den steen:
Dóar rustte 't korzle heerschap,
En had er 't riek alleen.
Ens zag de moan - 't was zomer -
Doags had de zon 't gezien -
'En mins, vol dank ien 't harte,
Hersteld noa bitter liên.
Doags zag de zon hum ploegen,
En - toen de moan hum vond
Op 't benkske buuten 't huuske,
Oan beie's kant 'en lieve,
Hiér 't oudje - en Mieke dóar,
| |
| |
Toen sloeg Geurt Willems 't oog op
En, nam de pet van 't hoar;
Greep bestje's hand - die meinde:
Geurt kwiem van d' Oost weerum -
En kuste 't lieve Mieken,
En 't kiend wel tienmoal hum.
Ens, 't was toen gruun ien 't veurjaar,
De moan zag flauwkes neer,
- Geen wonder went de zon scheen,
't Was overdag, mooi weer -
En zon én moan, ze zoagen:
Op 't pad. d' Een was 'en juffer,
En de andre 'en boerenkiend;
Ze liepen 't karkhofs-loantjen,
En - 't hek straks iengegoan,
Was 't bij 'en zwarten eerdhoop
Dat ze eindlik bleven stoan.
Stil groef lief Mieke 'en kuultjen
Ien de eerd, met eigen hand;
Deur Otteleyn wier 't struukske
Went, Grootje die hier rustte,
Schoon droevig kiendsch in 't lest,
Was altied kiend in 't kwoaje,
Nou kiend in rein gewest.
En, toen die twee weer togen
Deur 't poadjen naast de kark,
Blonk doar 'en troan ien 't zonlicht
En - viel op kouwen zark.
Krek driemoal twoalef keeren
- Ien Mieke's oog - vlak boven
'Et huus van Bart gestoan;
't Was o zoo'n mooie mergen,
De Mei-zon stroalde ien gloed,
En heel 'et Bêtuwsch derpke
Had blijheid ien 't gemoed;
Ge zoagt er vlag en wimpel,
't Jong-volk te peerd; gesierd
Met lient en strik. Gunds lovers
Deur d' eereboog geslierd.
| |
| |
En vroeg was burgemeister
Noar 't roadhuus al gegoan.
Lang mosten twee doar wachten,
Moar nou, dóar kwiem de stoet!
Veurop, tien blauwe kerrels;
Jong minsen, wa'n getoet!
En noast de koets met vierspan,
Riep 't al met blij gezang:
‘Veur Otteleyne en d' echtvrind,
Hiep hiep hoerah!’ En de ouwen
Ze knikten blied te moe':
‘Joa joa, noa zóoveul strijens
Kumt heur die glans wel toe.’
En o! ze wiesten 't zeker,
Dat ze ook as landheers-vrouw,
Wel over 't derpke lichten
Oan d' eigen oavend ging doar
- Bestroald deur 't licht der moan -
Mooi Mieke, en ielkreis keek heur
‘Vandoag, mien beste schatje,’
Zei Bart met zuut gesnap:
‘Was 't wél ien kark en roadhuus
Twee vliegen in éen klap;
Moar zeker, liefste wiefken,
Oe trouwe oan Grootje en voar,
Za'k oe as man vergelden,
God help' mien! lange joar!’
En - 't poartje trok op huus oan,
Bart weet wie Mieke handig
't Lief zunneke Otteleyne! -
Straks brochten z'eur 'en mik,
Ze zullen 't alle joar doen
Van zeuven pond - zóo dik.
De dank die most toch sprêken.
En zie - Pas trooi 'et poar
| |
| |
- Wat was 't er helder, kloar! -
Of, onder 't boeren völkske
Kwiem 't Roomsch arm-kiend noar veuren,
Heur ouwers dank: 'En pötje
Met room zoo wit as schuum,
En, schoon er niet veul ien was:
't Hart, was as 't pötje.... ruum!
Ze bleven ien heur stand;
Altied krek in 't verband;
'Et moantje kiekt noar 't zunn'ken,
En wat ze kriegt van 't licht,
Dat loat, z' op tied, weer schienen;
't Is mooi, moar ook heur plicht.
En, dat 'et zoo kan wêzen
Ook bij de minsen klein....
Stil - 'k zie ze gunder kui'ren
Sprêkt Bart, lief Mieke's vrind:
‘Ku'jt zunneke niet wêzen
A'j dan moar 't moantje bint.’
April 1864. |
|
Auteursrechtvrij