De legende van Uilenspiegel

X

Eens, in Augustus, op een zwaren en warmen dag, was Lamme droefgeestig. Zijne blijde trom zweeg en sliep stille, de stokken staken werkeloos uit de opening zijner tassche. Uilenspiegel en Nele, glimlachend van blijde minne, warmden zich in de zonne; de matrozen op kijkuit in de marsen, floten of zongen, en vorschten in de wijde zee of zij geene prooi aan den gezichteinder zagen. Treslong ondervroeg hen, en steeds antwoordden zij: Niets!

En Lamme, bleek en afgemat, zuchtte jammerlijk. En Nele zeide hem:

- Hoe komt het, Lamme, dat gij zoo treurig gestemd zijt?

En Uilenspiegel zeide hem:

- Gij wordt mager, mijn zoon.

[p. 588]

- Ja, zeide Lamme, ik ben treurig en mager. Mijn hart verliest zijne vroolijkheid, en mijne goede tronie heure frischheid. Ja, lacht maar met mij, gijlie die na duizenden gevaren elkander terugvondt. Spot maar met den armen Lamme die, getrouwd zijnde, leeft als een weduwnaar, terwijl deze hier, zeide hij, naar Nele wijzend, heuren man moest ontrukken aan de kussen der koorde, dewelke zijne laatste minnaresse zal wezen. Zij dede wel, God zij geloofd; maar dat ze niet lache met mij. Ja, Nele, mijne vriendin, gij moet met den armen Lamme niet lachen. Mijne vrouw lacht voor tien. Laas! gijlie vrouwen zijt ongevoelig voor een andermans leed. Ja, mijn hart is treurig, het is getroffen door het zweerd der verlatenheid; en niets zal het kunnen versterken, dan zij.

- Of eene lekkere stoverije, zeide Uilenspiegel.

- Ja, zeide Lamme, waar is het vleesch op dit treurig schip? Op de vaartuigen des konings hebben zij viermaal vleesch in de week - als er geene vasten in komt - en drijmaal visch. Wat aangaat de visch, ik mag verdoemd zijn als die vezelen - ik wil zeggen heurvleesch - iets anders doen dan nutteloos mijn arm bloed ontsteken dat binnen kort in water vergaan zal. De Spanjolen hebben bier, kaas, soep en goede dranken. Ja, om hunne magen te streelen, hebben zij alles: beschuit, roggebrood, bier, boter, gerookt vleesch; ja alles, gedroogde visch, kaas, mosterdzaad, zout, boonen, erwten, gort, azijn, olie, vet, hout en kolen. Ons komt men verbieden het beestiaal te nemen van wie hoegenaamd, 't zij poorter, abt of edelman. Wij eten haring en drinken kort bier. Laas! niets heb ik nog: liefde der vrouw, noch goeden wijn, noch dobbel bruinbier, noch lekkere spijzen. Waar is hier onze vreugde?

- Ik ga het U zeggen, Lamme, antwoordde Uilenspiegel. Oog om oog, tand om tand: te Parijs hebben ze, in den Bartholomeusnacht, tienduizend vrije harten gedood in de stad Parijs alleen; de koning zelf schoot naar zijn volk. Ontwaak, Vlaming, grijp naar de bijl, zonder genade! Dáár ligt onze

[p. 589]

vreugde. Tref de vijanden, 't zij Roomschen of Spanjaards, overal waar gij ze vindt. Denk thans niet aan uwen buik. De slachtofferen, doode en levende, allen ondereen, hebben ze gebracht naar den stroom en met gansche karrevrachten in 't water gesmeten. Hoort gij, Lamme, doode en levende, allen ondereen? Negen dagen lang was de Seine rood van het bloed, en de raven vielen bij zwermen op de stad neder. Te La Charité, te Rowaan, Toulouse, Lyon, Bordeaux, Bourges, Meaux was de slachting afgrijselijk. Ziet gij die benden volgekropte honden liggen omtrent de lijken? Hunne tanden zijn moede. De vlucht van de raven is zwaar, zoo danig is heure maag overlast met het vleesch van de slachtofferen. Hoort gij, Lamme, de stemme der zielen die dorsten naar wraak? Ontwaak, Vlaming. Gij spreekt van uwe vrouw. Ik geloof heur geenszins ontrouw, maar enkel uitzinnig, en zij bemint U nog steeds, arme vriend: zij bevond zich niet te midden dier hofdamen dewelke, als zinnelijke vampieren, den nacht zelven der slachting, met heure fijne handjes, de lijken ontblootten om te zien of hunne mannelijkheid groot was of klein. En zij lachten, die adellijke hoeren. Verheug U, mijn zoon, niettegenstaande uwe visch en uw kort bier. Is de nasmaak van haring wat flauw, flauwer nog is de reuk van die laagheid. Zij, die gemoord hebben, geven nu festijnen, en snijden, met hunne handen waar 't bloed nog aan kleeft, vette ganzen voor, om de vleugels, de billen en de stuit te bieden aan schoone freules van Parijs. Zoo even voelden die jonkvrouwen ander vleesch, koud vleesch.

- Ik zal nimmermeer klagen, zeide Lamme, rechtstaande: haringen zijn ortolanen, kort bier is malvezij voor vrije harten. Vive le Geus!

En Uilenspiegel sprak:

Vive le Geus, geen' tranen hierop,
Van uit de puinen, van uit het bloed,
Rijst dra zoo schittrend de vrijheid weer op!
't Is al met ons, kloeke Geuzen, houdt moed!

[p. 590]

En de Geuzen op de schepen zongen:

Als een' hyena 't soms tijdelijk wint,
Komt dan de leeuw en slaat neer heuren kop!
Denkt daar aan, Geuzen, en weest welgezind:
‘Oog om oog, tand om tand’, zingt dit maar op!