De legende van Uilenspiegel

XXX

Doch de provoost, de Rosse Spelle, met zijn roode roede gewapend, reed op zijn mager peerd van de eene naar de andere stad, en overal dede hij schavotten oprichten, brandstapels aansteken, putten delven om de arme vrouwen en meidekens levend te begraven.

En de koning erfde.

Uilenspiegel zat met Lamme te Meulestede onder eenen boom, en was overgeleverd aan eene bittere smart. Het was killig, niettegenstaande het in de maand Juni was. Uit den hemel, die vol grijze wolken was, viel een fijne hagel.

- Mijn zoon, sprak Lamme, 't is nu den vierden nacht dat gij op den dril gaat en bij de meidekens loopt. Gij slaapt in den Zoeten Inval, gij zult eindigen gelijk de man van het uithangbord, en met uw hoofd het eerst in een bijenkorf vallen. Te

[p. 431]

vergeefs zit ik op U te wachten in den Zwaan, en uw losbandig leven voorspelt mij niets goeds. Waarom neemt gij geene vrouw in eer en in deugd?

- Lamme, sprak Uilenspiegel, hij voor wien ééne allen is, en voor wien allen ééne zijn, in dien liefelijken strijd die men liefde noemt, kan zoo lichtzinnig en in der haast geene keuze doen.

- En Nele, denkt gij aan heur niet?

- Nele is verre van hier, te Damme, zuchtte Uilenspiegel.

Terwijl hij steeds op de hurken zat en de hagel duchtig viel, liep eene jonge, lieftallige vronw voorbij, die heuren rok over heur hoofd had geslagen om zich voor den hagel te beschutten.

- He, suffer, sprak zij, wat doet gij daar onder dien boom?

- Ik denk, sprak Uilenspiegel, of ik ooit eene vrouw zal vinden die mij van heuren rok een dak tegen den hagel zal maken.

- Gij hebt ze gevonden, sprak de vrouw, sta op.

Uilenspiegel stond recht en ging naar heur toe.

- Gaat gij mij weder alleen laten? vroeg Lamme.

- Ja, antwoordde Uilenspiegel, doch ga naar den Zwaan, en eet daar eenen bout, hesp en al wat U lust, drink er twaalf pinten bier, en trek vervolgens naar uw bed, op die manier zult gij mij niet langer vervelen.

- In dien raad steekt er goeds, zeide Lamme.

Doch Uilenspiegel hoorde hem niet en was reeds bij de vrouw.

- Licht mijn rok langs den eenen kant op, sprak zij, ik zal hem langs den anderen kant oplichten.

Als de rok over beide hunne hoofden geslagen was, zeide zij:

- Laat ons nu loopen.

- Waarom loopen? vroeg Uilenspiegel.

- Om uit Meulestede te vluchten, zeide zij, de provoost Spelle is er met twee beulsknechten en hij heeft gezworen al de onnutte vrouwen - gelijk hij ons heet - te doen geeselen, die hem geene vijf gulden willen betalen. Daarom is 't dat ik loop: loop mede en blijf bij mij om mij desnoods te verdedigen.

[p. 432]

- Lamme, riep Uilenspiegel van verre, Spelle is te Meulestede. Ga in aller ijl naar Destelbergen, in de Drij Koningen.

Uitzinnig van schrik, stond Lamme schielijk op. Zijnen buik met de beide handen vasthoudend, begon hij te loopen.

- Waar loopt die dikke haas naartoe?

- Naar een hol waar ik hem wel zal wedervinden, antwoordde Uilenspiegel.

- Laat ons loopen, zeide zij, terwijl zij als eene driftige merrie op den grond stampte.

- Ik zou deugdzaam willen zijn zonder te loopen, antwoordde Uilenspiegel.

- Wat beteekent dat? vroeg zij.

Uilenspiegel antwoordde:

- Die dikke haas daar, wil mij doen verzaken aan den goeden wijn, aan het gerstesap en aan de donzige huid van de vrouwen.

Wantrouwig bezag hem de meid.

- Gij hebt korten adem, zeide zij, gij zoudt niet slecht doen te rusten.

- Rusten, antwoordde Uilenspiegel, rusten? Maar ik zie geenerlei schuilplaats.

- Uwe deugd, antwoordde de deerne, zal U tot dekmantel dienen.

- Ik verkies uwen rok, zeide hij.

- Mijn rok, zeide de deerne, ware onweerdig eenen heilige te dekken, gelijk gij beweert te zijn. Ga weg, dat ik alleen voortloope.

- Weet gij dan niet, antwoordde Uilenspiegel, dat een hond op zijne vier pooten gauwer loopt dan een mensch op twee? Ziedaar waarom wij, op vier pooten, zeerder zullen loopen.

- Ge spreekt nog al krachtig voor een deugdzaam mensch.

- Ja, zeide hij.

- Maar, sprak zij, ik heb altijd gezien dat de deugd eene stille, ingesluimerde, dikke en kouwelijke hoedanigheid is, een masker dat knorrende gezichten verbergt, een fluweelen mantel

[p. 433]

Die mannen wierden later aan de Nieuwe Galge uit hoofde van ketterije gehangen. (Blz. 430.) 28

[p. 435]

om een man van graniet. Ik minne die in welker borst een mannelijk vuur blakert, dat tot dappere en lustige ondernemingen aanzet.

- Aldus is het, zei Uilenspiegel, dat de schoone duivelin tot den doorluchtigen Sint Antonius sprak.

Twintig stappen verder lag eene afspanning op den boord van den weg.

- Gij hebt goed gesproken, vervolgde Uilenspiegel, nu moet gij goed drinken.

- Ik heb nog geen dorst, zeide de vrouw.

Zij gingen de afspanning binnen.

Op eene schapraai, nevens den schoorsteen, stond eene kruik met wijden buik.

Uilenspiegel sprak tot den baas:

- Ziet gij dezen gulden?

- Ik zie hem, zeide de baas.

- Hoeveel oortjes zoudt gij er wel van afnemen, om die kruik daar met dobbelen klauwaart te vullen?

De baas antwoordde:

- Met negen mannekens zijt gij er van af.

- Dat maakt, zei Uilenspiegel, zes mijten Vlaamsch of twee mijten te veel. Om het even, tap ze maar vol.

Uilenspiegel schonk de vrouw eenen beker. Vervolgens stond hij recht met eene fiere houding, zette hij de tuit van de kruik aan zijn mond en liet hij heel den inhoud derzelve door zijn keelgat loopen. En dit klonk als 't gerucht van een bruisenden waterval.

De vrouw stond verstomd en vroeg hem:

- Hoe legt gij het aan boord om zulk eene dikke kruik in uwen mageren buik te gieten?

Uilenspiegel antwoordde niet, doch sprak tot den baas:

- Breng ons een hammeken met brood, en nog eene volle kruik klauwaart, dat wij eten en drinken.

Zoo deden zij.

[p. 436]

Terwijl de vrouw knaagde op een stuk zwoord, nam hij heur zoo onverwachts, zoo heimelijk om de lenden, dat zij er tegelijk aangedaan en verrukt over was.

Toen vroeg zij hem:

- Hoe komt het, met al uwe deugd, dat gij dorstig als eene spons, vraatzuchtig als een wolf en ondernemend als een minnaar geworden zijt?

Uilenspiegel antwoordde:

- Nadat ik op honderd manieren gezondigd had, zwoer ik, gelijk gij weet, boetveerdigheid te plegen. Dat heeft wel eene groote uur geduurd. Tijdens die uur dat ik aan mijn toekomstig leven dacht, zag ik dezen droeven toestand in 't verschiet: niets hebben dan droog brood om mijn honger te stillen, niets dan water om mijnen dorst te lesschen, de minne ontvluchten; mij niet durven verroeren of niet durven niezen, uit vreeze van kwaad te doen; geëerd zijn door allen, gevreesd door een iegelijk; alleen en verlaten als een melaatsche; treurig als een hond die zijn meester kwijt is en, na vijftig jaar diergelijk martelaarsleven, weemoedig op eenen stroozak verrekken. De boete was langdurig genoeg; kus mij, liefste, en laat ons getweeën het vagevuur verlaten.

- Ha! zeide zij, bereidwillig gehoorzamend, de deugd is toch een schoon vendel om aan eenen stok vast te binden.

De tijd verliep met dit dartel minnespel; doch zij moesten opstaan om te vertrekken, want te midden van het blijde gejoel vreesde het meideken steeds den provoost Spelle te zien verschijnen met zijne beulsknechten.

- Sla uwen rok over ons hoofd, sprak Uilenspiegel.

En als herten renden zij naar Destelbergen, alwaar zij Lamme aan 't eten vonden in de Drie Koningen.