De legende van Uilenspiegel

XXVI

Doch Uilenspiegel en Lamme, schrijlings op hunne ezels gezeten, vervolgden hunnen weg.

- Nu, Lamme, luister goed, sprak Uilenspiegel, uit ijverzucht op den prins van Oranje, verrieden de Nederlandsche edelen de zaak der eedgenooten, het heilig verbond, het kloekmoedig eedverbond, dat geteekend was voor het welzijn van den grond onzer vaderen. Egmond en Hoorne waren insgelijks ontrouw en zij vonden er niet het minste voordeel bij, integendeel; Brederode is dood; in dezen oorlog blijft ons niets anders over dan het arme gemeene van Braband en Vlaanderen, dat naar eerlijke hoofdmannen wacht om vooruit te trekken; en ver-

[p. 397]

volgens, mijn zoon, de eilanden van Zeeland en Noord-Holland, waarvan de prins stadhouder is; en verder nog, op zee, Edzard, graaf van Emden en van Oost-Friesland.

- Laas! sprak Lamme, ik word het wel gewaar: wij dwalen rond tusschen rad, galg en brandstapel, stervend van honger, stikkend van dorst, zonder de minste hoop ergens ruste te vinden.

- Wij zijn nog maar in 't begin, antwoordde Uilenspiegel. Ge moet toch bekennen dat ons bestaan heel vroolijk is: wij dooden onze vijanden, wij lachen hen uit, hebben onze tasschen vol florijnen en daalders; wij zijn goed gevoed met vleesch, met brood en met wijn. Wat moet gij nog meer hebben, pluimzak? Willen wij onze ezelen verkoopen en ons peerden aanschaffen?

- Mijn zoon, zeide Lamme, de draf van een peerd is tamelijk hard voor een man die zoo vollijvig is als ik.

- Gij kunt U te peerd zetten lijk de boeren, antwoordde Uilenspiegel, en niemand zal U uitlachen, mits gij gekleed zijt als een boer en geen zweerd draagt gelijk ik, doch enkel eenen zwijnspriet.

- Maar, vroeg Lamme, zijt gij wel zeker dat onze reispassen kunnen dienen in de kleine steden?

- Heb ik geen bewijs van den parochiepaap, sprak Uilenspiegel, met het groot lakzegel van de kerk dat er aanhangt aan twee perkamenten steerten, hebben wij ook onze biechtbriefkens niet? De huurlingen en serjanten des hertogs vermogen niets tegen twee mannen, die zulke goede papieren hebben.

Lamme antwoorde niet.

- En de zwarte paternosters die wij verkoopen? vervolgde Uilenspiegel. Wij beiden zijn ruiters, gij Vlaming, ik Duitscher, wij reizen op uitdrukkelijk bevel van den hertog, om de ketteren dezer landen tot het heilig katholiek geloof terug te brengen, door het verkoopen van gewijde dingen. Aldus zullen wij overal binnendringen, bij de edele heeren en in de rijke abdijen. En daar zullen wij gastvrij onthaald worden. En wij zullen hunne

[p. 398]

geheimen verrassen. Verblijd U op voorhand, mijn zachtaardige vriend.

- Mijn zoon, sprak Lamme Goedzak, wat wij daar doen is het werk van spionnen.

- Krachtens recht en oorlogswet, antwoordde Uilenspiegel.

- Als zij de zaak der drij predikanten vernemen, worden wij zeker gehangen, zei Lamme:

Uilenspiegel zong:

Op mijn vlagge schreef ik: Leven,
Leven vrij in 't licht zoo fel,
Leêr is 't vel mij nu gegeven,
Staal is dan mijn tweede vel!

Doch Lamme zuchtte:

- Ik, ik heb maar één vel, en het is zeer zacht, bij den minsten daggeslag zoude het seffens open liggen. Wij zouden beter doen ons aan een of ander nuttig ambacht over te leveren, dan aldus van het een oord naar 't ander te dwalen, om al die groote prinsen te dienen, die, met de voeten in fluweelen muilen, rustig, aan vergulde tafelen, ortolanen eten. Wij krijgen de slagen, de gevaren, het gevecht, regen, hagel, sneeuwstormen en de magere soep van de zwervers; zij, de heerlijke worsten, de vette kapoenen, de lekkere lijsters, de smakelijke ganzen.

- Het water komt U in den mond, mijn zachtaardige vriend, sprak Uilenspiegel.

- Waar zijt gij, nieuwbakken brood, geurige koekebakken, heerlijke rijstpap? En gij, mijn vrouwtje, waar zijt gij?

Uilenspiegel antwoordde:

- De assche van Klaas klopt op mijn hart en drijft mij ten strijde. Maar gij, zachtmoedige Lamme, die de dood van uwen vader noch uwe moeder moet wreken, noch het verdriet van hen die gij bemint, noch uwe huidige armoede, laat mij alleen gaan, daar waar de plicht mij roept, als de vermoeienissen des oorlogs U afschrikken.

[p. 399]

- Alleen? sprak Lamme.

En hij hield zijn ezel in, die dezen stilstand ten nutte maakte om zich deugd te doen aan de distelen, waarmede de weg vol stond, zoo ver het oog reikte.

Uilenspiegel zijn grauwtje bleef insgelijks staan en nam deel aan 't ezelsfestijn.

- Alleen? sprak Lamme. Dat zult gij niet doen, mijn zoon; mij alleen laten ware eene groote wreedheid. Alreeds mijne vrouw kwijt zijn, en vervolgens mijn vriend verliezen, dat ware te veel.

... Ik zal nooit meer klagen, ik beloof het U. En, als het nu toch moet zijn, - en hij hief kloekmoedig het hoofd op, - zal ik gaan onder den kogelregen, ja! En in 't midden der zweerden, ja! vlak in 't gezicht van die leelijke huurlingen, die bloed zuipen gelijk de wolven. En mocht ik eens bloedig en doodelijk getroffen aan uwe voeten nedervallen, begraaf mij dan, mijn vriend Uilenspiegel, en ziet gij mijne vrouw weer, zeg haar dat ik gestorven ben, omdat ik niet leven kon zonder door iemand op de wereld bemind te wezen...

... Neen, dat zou ik niet kunnen, mijn vriend.

En Lamme weende, en Uilenspiegel was verteederd.