De legende van Uilenspiegel

[p. 365]

XVI

Wegens den koning en den hertog, mocht hij, naar believen, alle wapenen dragen. Hij nam zijne goede radbus, patronen, alsmede droog kruit. Vervolgens dede hij een gescheurd wambuis, een gelapt opperste kleed en eene hooze met gaten aan, naar Spaansche wijs, zette hij eene toque met wuivende pluim op en gordde hij het zweerd om. Aldus verliet hij het leger en stapte hij naar Maastricht.

De winterkoninkjes, voorboden der koude, vlogen rond de huizen, om schuilplaats te vragen. Den derden dag sneeuwde het.

Menigwerf moest Uilenspiegel onderwege zijne vrijgeleide toonen. Men liet hem overal door.

Hij zette zijn weg voort naar Luik.

Hij kwam in eene vlakte; een hevige wind joeg de sneeuwvlagen op zijn gezicht. Vóór zich zag hij de oneindige, witte vlakte, en de door dwarrelwinden opgejaagde sneeuwbuien. Drie wolven volgden hem op de hielen; hij velde er eenen neder met zijne bus; de andere wierpen zich op den gewonde, en trokken het bosch in, elk met een stuk van het lijk.

Van dit lastig gevolg verlost, keek Uilenspiegel of er geene andere bende in 't veld was. Ten einde de vlakte zag hij meerdere stipjes als grijze standbeelden die zich bewogen in de sneeuwbuien, en daarachter, zwarte gedaanten van soldaten te peerd.

Hij klom op eenen boom. De wind bracht een verre geweeklaag tot hem. ‘Wellicht,’ zeide hij in zich zelven, ‘wellicht zijn het pelgrims met witte kleederen aan, met moeite zie ik hun lichaam in de sneeuw.’ Vervolgens onderscheidde hij menschen die heel naakt liepen en twee ruiters met zwarte harnassen op groote peerden gezeten, welke dien ellendigen

[p. 366]

troep met zweepslagen voortdreven. Hij wapende zijne bus. Onder die ongelukkigen zag hij jonge lieden en grijsaards, die, naakt, bibberend, verkleumd, ineengedrongen, angstig voortliepen om de zweep te ontvluchten van de twee soldaten die, warm gekleed, rood van brandewijn en goeden kost, er vermaak in vonden, het lichaam der naakte menschen bloedens te striemen, om ze gauwer te doen aanstappen.

Uilenspiegel sprak:

- Gij zult gewroken worden, assche van Klaas.

En hij zond eenen kogel in 't voorhoofd van een der ruiters, die dood van zijn peerd viel. De andere, die niet wist van waar die onverwachte kogel kwam, wierd bang, en dacht dat vijanden in het bosch verborgen waren. Hij wilde vluchten met het peerd van zijn makker. Maar terwijl hij, met den teugel van dat dier in de hand, van zijn peerd steeg om het geld van den doode te stelen, wierd hij in den hals getroffen door een anderen kogel en viel hij ook dood ten gronde.

De naakte menschen, die meenden dat een engel des hemels, goede schutter, hun ter hulp kwam, vielen op de knieën. Toen kwam Uilenspiegel van zijnen boom en wierd hij erkend door die van den troep die, als hij, in het leger des prinsen gediend hadden. Zij zeiden tot hem:

- Uilenspiegel, in dien jammerlijken staat zijn wij uit Frankrijk gezonden naar Maastricht, waar de hertog is, om daar behandeld te worden als gevangen oproerlingen; daar wij geen rantsoen kunnen betalen, zijn wij op voorhand veroordeeld om gefolterd, onthalsd te worden of, als truwanten en diepers, op de galeien des konings te roeien.

Uilenspiegel gaf zijn opperste kleed aan den oudste der bende en sprak:

- Komt, ik zal U naar Mézières leiden, maar eerst moeten wij deze soldaten hunne kleeren uittrekken en hunne peerden meenemen.

De wambuizen, hoozen, leerzen en hoeden der soldeniers

[p. 367]

wierden verdeeld onder de zwaksten en de zieksten, en Uilenspiegel sprak:

- Wij gaan in het bosch, daar is het zoo koud niet, de lucht is er zoeter. Komt, broeders, komt mede.

Doch een der mannen viel ten gronde en zuchtte:

- Ik sterf van koude en van honger, en voor God zal ik getuigen dat de Paus de antichrist is.

En hij stierf. De anderen wilden hem meenemen, om hem als christenmensch te begraven.

Terwijl zij op de groote baan gingen, zagen zij eenen boer die eene kar met een zeil voerde. Als hij die naakte menschen zag, kreeg hij medelijden en dede hij hen in zijne kar komen, waar zij hooi vonden om op te liggen en ledige zakken om hunne schamelheid te dekken. Zij dankten God dat zij warm lagen. Uilenspiegel reed naast de kar op een van de peerden der soldaten, terwijl hij het andere bij den toom hield.

Te Mézières stapten zij uit de kar: daar gaf men hun goede soep, bier, brood en kaas, en vleesch aan de ouderlingen en aan de vrouwlieden. En zij wierden geherbergd, gekleed en opnieuw gewapend ten koste van de gemeente. En tot zegening kusten allen Uilenspiegel, die hen goedhartig liet begaan.

Deze verkocht de peerden der twee ruiters voor acht en veertig gulden, van dewelke hij er dertig aan de verloste gevangenen gaf.

Eenzaam voortgaande, sprak hij in zich zelven:

- Ik ga langs puinhoopen, dood en bloed, zonder iets te vinden. De duivelen hebben zeker gelogen. Waar is Lamme? Waar is Nele? waar zijn de Zeven?

En de assche van Klaas klopte van her op zijne borst. En hij hoorde eene stem als een ademtocht fluisteren:

‘Zoek in dood, puinen en tranen.’

En hij ging voort.