Kompleete dichtwerken. Deel 2
(1862)–Isaäc da Costa–
Auteursrechtvrij
[pagina 221]
| |
God met ons. Hymne.Ziet, de maagd zal zwanger worden, en eenen zoon baren, en gy zult zijnen naam heeten Emmanuël, hetwelk is, overgezet zijnde, God met ons. De verborgenheid der Godzaligheid is groot: God is geopenbaard in het vleesch. Ik ben de eerste en laatste, en die leeft, en ik ben dood geweest, en ziet, ik ben levendig in alle eeuwigheid. God met ons! God op de aard! God uit de heerlijkheden
Des ontoegankbren lichts in 't stofgebied getreden!
God, van de Majesteit, die Englen siddren doet,
Zich zelv' ontblootend, om uit menschlijk vleesch en bloed
Een tempel, waar geheel Zijn volheid in wil wonen,
Te vormen, zich als mensch aan menschen te vertoonen,
En menschensmart, en angst, en lijden, vloek en dood
| |
[pagina 222]
| |
Te dragen voor den mensch die zich Zijn Eden sloot;
En, vlekloos in Zijn recht, in liefde nooit volprezen,
De Wreker van het kwaad, des zondaars Heil te wezen!
o Almacht van verstand! o diepte van genâ!
o Voorwerp voor de lier des Zangers, zonder gâ!....
Wat zeg 'k?... voor eeuwigheên van Serafijnengalmen,
Om 's werelds eindloosheid met lofgejuich te omwalmen!
o Openbaring, voor 't geschapene gezicht
Verblindend, duizlend, ja, verpletterend van licht,
Zoo de Almacht-zelf niet sterkt uit steeds vernieuwde krachten!
O heilgeheimnis, die de hemelgeesten trachten
Te ontdekken, maar, ontzet, 't verheerlijkte gelaat
Verbergen, om niet straks in d' afgrond van Gods raad
Zich zelv' te ontvallen, en verderving te ondervinden!
o Siddring van de hel! o Vreugd der Godsbeminden!
De Vorst des levens wordt geboren uit een maagd!
De Heer der heerlijkheid aan 't kruis genageld,Ga naar voetnoot1 draagt
In de eigen zelfkracht Gods het vloekgewicht der zonde,
En heel de schepping, die Zijne Amacht eenmaal grondde;
Hy, in ééne offerand, geheiligd, vlekloos Lam,
En Priester; God uit God, en Spruit uit Jesses stam!
Veroordeeld tot der dood, en Rechter van heel de aarde!
| |
[pagina 223]
| |
En man van smerten, wien geen zielsverbrijzling spaarde,
En tevens de Opperheer, Beschikker van het lot!
In Godlijke Almacht mensch, in knechtgestalte GodGa naar voetnoot1!
Is 't waarheid? of een droom, uit half verwarde zinnen
Gerezen, die heel de aard in staat was te overwinnen?
Neen! aarzel niet, mijn ziel! - mijn heilbegeerig hart!
Geen twijfel uit de hel houd' langer u verward!
Die wondren zijn gezien door hemel beide en aarde!
Wie kon ze ontwerpen, dan God zelv'? Die ze openbaarde
Betuigt ze nog in kracht, met water, bloed, en Geest!
't Is waarheid, wat heel de aard in Zijn orakels leest!
't Is 't scheppingsfundament, de Psalm der geestenorden!
't Woord was by God, was Goden 't Woord is vleesch geworden.Ga naar voetnoot2
Eén zijt Ge, o Isrels God! maar, in Uwe Eénheid, Drie!
Eén Heer, één Naam, één Macht, maar driemaal Heilig! Wie
Der kindren van het stof, van gistren opgerezen,
Vermeet zich wederspraak, terwijl Gods heil'gen vrezen,
Ja, ook de hemel by den naam van 't wonder beeft,
Dat Hy alleenig kent, die uit zich zelven leeft?
God zijt Ge, o Vader! Bron en Oorsprong aller dingen,
Uit wiens verborgen bron al 's werelds krachten springen!
| |
[pagina 224]
| |
Onmededeelbre, dien we in Christus hulde biên
Als kindren, dien geen oog gezien heeft of kan zien!Ga naar voetnoot1
God zijt Ge, o Zoon van God! Verlosser, Heiland, Koning,
En Troonbekleeder in de zichtbre hemelwoning!
Van voor alle eeuwigheid Gods uitgedrukte Beeld,
In al de volheid uit het wezen-zelf geteeld!
God zijt Ge, o Geest des Zoons, die uitgaat van den Vader!
Herschepper! Trooster! Kracht-, Geloofs-, en Levensader!
Onzichtbre Leidsheer van de worstelende Kerk!
En Zegel Gods, in 't hart, van Zijn verlossingswerk!
Eén God, één Heer, één Geest, in drie zelfstandigheden
Eén wezen! door het heir der Zaal'gen aangebeden
Met namen, van wie elk Oneindigheid getuigt,
En voor wie Satan zelf de knieën siddrend buigt!
Volheerlijke! eer het woord: daar zij licht! nog gezegd was,
Eer de allereerste grond der werelden gelegd was,
Waart Gy! Van eeuwigheid bestondt Ge in 's Vaders schoot,
Gegenereerde, in wien de Vader 't Al besloot!
Door U was 't dat Hy sprak, en heel het schepsel stond er,
Getuigend van zijn God, en uwer handen wonder!Ga naar voetnoot2
Ja! ook de mensch, de mensch, der schepping heerlijkst werk,
| |
[pagina 225]
| |
Werd naar Uw beeld gevormd, ontfing Uw geest tot merk
Zijns voorrechts!... ach! hy viel! in 't hemeltergend pogen
Om boven schepslenmaat zich zelven te verhoogen,
En geen gelijknis meer te zijn, maar Medegod!
Hy stort, hy is ontkleed van heerlijkheid: zijn lot
En 't lot van heel de teelt, die in zijn aadren zondigt,
Is uitgesproken, en den schuldige verkondigd:
‘'t Gebod zij hem ten dood! de moederaard zijn graf!
En levenseeuwigheid worde eeuwigheid van straf!’
't Was in Gods Raad beschikt! 't moest zijn, dat ook de zonde
Den rijkdom, aan 't Heelal, der deugden Gods verkondde!
Vóór 's werelds grondslag was 't onstraflijk Lam geslacht,
Op wien èn Adam èn heel 't schepsel zuchtend wacht,
En dat als 't Zaad der vrouw reeds in den hof van Eden
Ten voorwerp is getoond van offers en gebeden!
Gy waart het, God en Mensch! ontzachbre Emmanuël,
Ontzondiger der Kerk, Verpletteraar der Hel!
Beloofde Goël! U mocht Abraham begroeten
Aan Mamres eikenbosch, en wasschen U de voeten,
Van Hemelwezens thands een gastheer. Mond aan mond
Vernieuwdet Ge in zijn Zaad 't gezegend heilverbond,
Toen Ge uittrokt op 't geroep der tweelinggruwelsteden!
Ge ontdektet hem Uw raad, Gy hoordet naar zijn reden,
Gy wandeldet met hem, gelijk een hartevrind
| |
[pagina 226]
| |
In d' omgang met zijn vriend het zielsbehagen vindt.
Met U droeg Jacob eens zich vorstlijk, en het teeken
Des wondren worstelstrijds by 't eerste nachtverbleeken
Bleef in de ontwrichte heup. De Aartsvader boog de kniên,
En riep: Ik heb God zelv' van aangezicht gezien!Ga naar voetnoot1
U zag op Sinaï, van honderdduizend Helden
Omschitterd, Amrams zoon, daar heuvelt op en velden
Van 't dondren daverden des strengen Wetgebods,
Dat Ge eenmaal zelf voor ons vervullen zoudt. De Rots
Van Israël waart Gy. De Tabernakelglorie,
Aan 't uitverkoren volk ten teeken van viktorie
En gids verordend, was Uw aangezicht. U boog
Vorst Josua zijn kniên, toen Ge U aan 's Krijgsmans oog
Met uitgetogen zwaard als Vorst der Hemelscharen
Vertoondet, om den bloem van Isrel te vergâren,
En Jericho te slaan. U zag de strijdbre man,
Geroepen door Uw stem ten schrik van Midian!Ga naar voetnoot2
U bad ManóahGa naar voetnoot2 aan, toen Ge opvoert in de vlammen
Des offers, U geslacht.Ga naar voetnoot2 U kenden Isrels stammen
Als d' Engel Gods, God zelv', wien de aarde aanschouwen mag
In 't Englenlichtkleed, in de menschheid! Wie U zag,
| |
[pagina 227]
| |
U zichtbren God uit God, zag d' ongezienen Vader!Ga naar voetnoot1
Lof zij U, Mensch voor ons, en God met ons te gader!
Der eeuwen zwangerheid vervult zich. 't Tijdsgewricht,
Van verr' verwelkomd in 't profetisch heilgezicht,
Is rijp geworden; en de zaligheid, den Heiden
Uit Israël verkond, zal opgaan haast voor beiden.
Nog staat Jerusalem; nog is de scepter niet
Van Juda's stam vergaan; nog, Davids erfgebied
Van de overheersching vrij, ofschoon een Idumeër
Op 't rijksgestoelte pronkt van d' eedlen Machabeër!
De tweede tempel spoedt ten nooit herstelbren val,
En wacht slechts op den Heer, die snellijk komen zal
Naar 't vast besloten woordGa naar voetnoot2. Reeds zegent Zacharia
D' uit hem in kracht en geest herrezenen EliaGa naar voetnoot3,
Den Boetgezant, wiens naam genâbeloften draagtGa naar voetnoot4
Den Wegbereider van zijn Heiland. Ziet! de Maagd
Is zwanger! 't Wonderkind is van den Geest ontvangen!
De strijd des heils vangt aan. De machtigste Englenrangen
Zien vol van siddring uit de vreugd des hemels neêr,
| |
[pagina 228]
| |
Of zweven in den kring dier aarde, waar hun Heer
Gaat lijden voor de schuld van schepsels. 's Werelds machten
Zijn als in barensnood; en alle schepsels wachten.
Ja! zelfs het Heidendom, in wondre harmony
Met heel de orakelreeks van Isrels profecyGa naar voetnoot1,
Ziet naar den Koning uit, die komen moet van 't Oosten!...
Hy is gekomen! maar om needrigen te troosten,
En needrig zelf te staan in Godskracht zonder glans!
Hy is gekomen, om 't geweld des Dwingelands
Van wereld, zonde, en hel, door sterven neêr te vellen,
Voor de overtredingen het offer dáár te stellen,
En, in gehoorzaamheid aan heel den eisch der Wet,
Gebroken aan dat kruis, door God ten vloek gezet,
't Vervloekte Slangenhoofd voor eeuwig plat te treden!
O zalig Bethlehem! Gy, onder Judaas steden
De kleinste! maar by God meer dan de heemlen groot!
O diep verneêrd verblijf, waar de ongerepte schoot
Der koninklijke Bruid des werelds Heiland baarde!
Hy, die den hemel heeft ten troon, ten voetbank de aarde,
Gaat, menschenkind! u voor in zelfvernietiging,
En openbaart zich arm, zachtmoedig en gering!
Aanbid de vrucht Uws buiks, gezegendste der Vrouwen!
| |
[pagina 229]
| |
Komt, Oosterwijzen! hier den Hemelgod aanschouwen!
Spoedt, Herders! werpt u neêr voor Davids Heer en Zoon,
Niet in de schittring van d' Aartsvaderlijken troon,
Maar liggende in de krib, met doeken omgewonden,
In 't schaamle Bethlehem! Doch de Engelen verkonden
Zijn glorie! 't Geestendom, daar 't op onze aarde staart,
Looft in de heemlen God in 't lichaam geopenbaard!
God met ons! God gezien! God onder menschen wonend,
En in de zwakheid zelf des lijdens Almacht toonend!
Wie is Hy, die daar komt van 't schaamle Nazareth?
Het is de Heilprofeet, voorzegd in 't Boek der Wet!
Wie is Hy, die daar komt, ontbloot van machtvertooning,
Op 't veulen rijdende des jokdiers? Ziet, zw Koning,
O Juda! ziet, uw Heil, o Sion! ziet den Mensch!
Den Godmensch, Isrels Hoop, en aller Heidnen Wensch!
Hosanna, Davids Zoon! Hosanna in den hoogen!
Gezegend die daar komt Bethanië uitgetogen!
Hosanna! uit den mond der kindren stijgt Uw lof,
En mengt zich aan 't gejuich van 't blinkend hemelhof!
Gy kwaamt! de hel verschrikt; de duivelen verlaten
Hun prooi, en brengen U, dien ze in hun afval haten,
't Getuignis van een hulde, onheilig, niet geveinsd!
Miskend, gehoond, belaagd, en zonder aanzien, deinst
Voor d' opslag van Uw oog 't geweld der moordenaren
| |
[pagina 230]
| |
Te rug! ja zelfs de kreet der zaamgedrongen scharen
Roept U ten Koning uit. Gy weigert hulde en staf,
En, Heiland, gaat het land in armoê door! Ann 't graf
Herneemt Ge met één wenk den prooi, reeds half verzwolgen.
't Geweld der stormen en de oproerigheid der golven
Bestraft Ge met één woord, en alles zwijgt en zwicht.
Gy zalft des blinden oog, en 't opent zich voor 't licht!
Voor 't zonlicht? ook voor 't licht dat nimmer zal verduistren,
't Licht der onsterflijkheid in U. De dooven luistren,
Ontbonden, naar Uw stem. De kreuplen zijn versterkt
En wandlen. 't Is de stem der Godheid die hier werkt,
(Helaas! steeds onerkend by 't kroost, eens uitverkoren!)
Niet schrikbaar, als die eens den schrik der Wet deed hooren
Op Horeb, bliksemend en dondrend om zich heen,
Dat bergen schudden, en de steenrots borst van één!
Neen! zacht en vreedzaam is de komst des WelbemindenGa naar voetnoot1.
Maar ook die zachtheid zelve is sterker dan èn winden
Èn bliksemschichtvuur! 't Is hier meer dan berg en rots,
Dat voor zijn aanblik breekt! 't is Phariseesche trots
En Sadduceesch geweld: 't zijn harten, in de zonde
Verhard, maar op het woord, dat boete en vreê verkondde,
Ontsloten voor 't Geloof door de eigen scheppingskracht,
| |
[pagina 231]
| |
Die in den aanvang heel 't heelal heeft voortgebracht!
Gezalfde! tegen U zijn volken t' zaam en Vorsten
Vergaderd. Zy staan op, die eens Jehovah dorsten
Verwerpen, en den mensch te plaatsen op Zijn troon,Ga naar voetnoot1
Thands tegen Davids huis weêrspannig, thands den Zoon
Vijandig. Welk een reeks van zaamgespannen snooden!
't Verdwaasde Heidendom, de hardgenekte Joden,
De onheil'ge Priesterstand uit Arons heilig zaad,
De schendige Overheên, de Phariseesche Raad,
Herodes, met het bloed des Doopers nog bedropen,
Pilatus, voor de gunst eens Keizers steeds te koopen.....
Doch o ontzettend, o volheerlijk Godsbestuur!
o Nacht van strijd en angst! o Schrikdag! 't Is het uur
Der macht der duisternis. Op! Satans lijftrawanten!
Stort heel uw helwoede uit op 't hoofd der Godsgezanten!
Valt aan! verdrukt! benaauwt! verguist, terwijl gy 't moogt!
't Is u gegeven! Hy, de Midd'laar, wordt verhoogd,
Volmaakt, geheiligd door Zijn lijden, door het plengen
Zijns bloeds! Gy triumfeert?.... Wat kunt gy, dan volbrengen
Dien vast besloten Raad, voor dat gy zelf bestondt,
Op waarheid en genâ van eeuwigheid gegrond?
Ja! zy, zy hebben zelf de aloude profecijen
| |
[pagina 232]
| |
Vervuld! -Aanschouwt hun eind, verheven Euglenrijen!
Aanschouw het, heil'ge schaar in Vader Abrams schoot,
Eer Christus leed in 't vleesch, reeds zalig door Zijn dood!
Aanschouwt het, heemlen! en, getuig het, o gy aarde!
De Heilige Isrels is verkocht voor zilverwaarde,
De Onzondige is doorboord aan 't zondevloekhout, God
Wreekt aan Zijn eigen Zoon 't geschonden Wetgebod!
De Christus lijdt! voor u! voor u werd Hy geslagen,
Voor u bespot, gesmaad, uw last heeft Hy gedragen,
O gy, gezegenden des Vaders! Hy voldoet!
Hy, in uw plaats verkocht, Hy koopt u met Zijn bloed!
Zijn handen zijn doorboord, Zijn voeten zijn doorgraven!
Zy deelen door het lot Zijn kleedren, en zy laven
De dorst Zijns stervens met hun edik..... 't Is voorzegd!
't Is onzer zielen prijs, 't is de eisch van 't hemelsch Recht!
Hy heeft de straf getorscht van Adams overtreden,
Voor de overtreders heeft Hy boetende gebeden!
Triumf! op 't kruisaltaar is 't Lam van God geslacht!
't Is 't eeuwig offer der Verzoening.... 't Is volbracht!
| |
[pagina 233]
| |
't Is volbracht! Hy zegepraalt! -
Zondeschuld! gy zijt betaald.
Dood! gy zijt verslonden.
Slangenkop! gy zijt vergruisd,
Wy, met Christus u gekruisd,
Heilloos rijk der zonden!
Jesus Christus gaf den geest!
't Uur des lijdens is geweest,
De oude mensch, gestorven!
Leggen we in des Heilands graf
Zielenangst en doodvrees af!
Heil is ons verworven!
Ja! de Heer is opgestaan!
All' gy Englen! bidt Hem aan!
Looft Hem, Uitverkorenen!
Juicht in Zijn verrijzenis,
Wien Zijn bloed ten losprijs is,
Gode weêrgeborenen!
| |
[pagina 234]
| |
Gy zijt opgestaan, o Heer!
't Treurend Godsvolk zag U weêr!
Gy zijt opgevaren
By 't triomfbazuingeklank,
By den daverenden dank
Aller hemelscharen!
Gy zijt opgevaren, Heer!
's Dwinglands sterkten wierpt Gy neêr,
Om Uw volk te slaken!
Zijn gevanknis werd Uw buit!
Stort Uw kracht, Uw gaven uit,
Om ons vrij te maken!
Onze Heiland! onze God!
In Uw Midd'laarshand is 't lot
Aller wereldmachten!
Tot bewaring van Uw Kerk,
Boven al de woede sterk
Aller hellekrachten!
| |
[pagina 235]
| |
Tot verzeekring in den strijd,
Aan Uw heil'gen Naam gewijd,
Krachtig ter viktorie!
Tot Ge in 's Vaders heerlijkheid,
Rechter vol van Majesteit,
Wederkeert in glorie!
God met ons, Emmanuel!
Overwinnaar van de hel!
Allen schrik verdrijft Gy!
Raze Satan! stijg' de nood!
Dage de onverbidbre dood!
God met ons, die blijft Gy!
God met ons, in 't vleesch op aard!
Thands onzichtbaar geopenbaard
Door den Geest des levens!
In elk harte, dat versmacht
Naar die zielsvervullingskracht,
Moê des aardschen strevens!
| |
[pagina 236]
| |
Ja! de Heer is opgestaan!
't Licht van God is opgegaan!
Spoed U, hemeltijding!
Uit Judéaas moederkerk
Tot der verste Heidnen perk,
De aarde tot verblijding!
Hemelsch Sion! Gy verschijnt!
't Aardsch Jerusalem verdwijnt!
Vliedt, ondankbre Joden!
Tot ge u nederbuigt voor Hem,
Wiens door u miskende stem
Opwekt uit den dooden!
1826. |
|