Vijftigh lustighe historien oft nieuwigheden Joannis Boccatij

Guinot van Tacco beklaeghde den Abt van Clingi, genas hem van een quade Maghe, ende liet hem daer nae los, de welcke daer nae in 't Hoff van Roomen gekomen zijnde, Guinot metten Paus versoende, die hem Prior maecte vant Hospitael.

De vier-en-veertighste Historie.

Daer inne bethoont werdt, dat de vromen dickwils door behoefte ter doolen komen, ende de maniere om die wederom opten rechten wech te brenghen.

GVinot van Tacco die wijt ende breedt was vermaert deur zijn fielheyt ende straetschenderije, was uyt Sienen verjaeght, ende des Graven van Sante Floren vyandt: dies hy de stede van Radicofau wederspannigh maeckte tegens de Kercke van Roomen: in welcke stede hy hem hielt, ende eenen yegelijcken die daer voorby reet, door zijn volck dede berooven. Nu was Bonifacius d'achtste Paus van Romen, als daer te hove quam den Abt van Cligni dewelcke te dien tijden voor de rijckste Prelaet ter werelt ghehouden was. Ende want hem zijn mage verdorven was, wert hem vanden Medecijns geraden, dat hy int badt soude trecken tot Sienen, soo sy niet en twijfelen hy en soude daer ghenesen. Daerom hy verlof hebbende vanden Paus met grooten staete van waghens, van Paerden ende van Muylen opten wege is geslagen met zijnen ghesinne: sonder yet te achten op 't gheruchte dat daer ginck van Guinot. Guinot zijn komste vernemende, stelde zijn laghen: sulcx dat hy, sonder oock een passagie te missen,

[p. 2E2r]

den Abt met alle zijn gesinne binnen een enge plaetse besloten heeft. Dit ghedaen zijnde sandt hy een vanden geschicktsten van zijnen volcke wel verselschapt tot den Abt, om den selven van sijnent wegen vriendelijcken te segghen, dat hijt hem doch soude laten believen by Guinot op 't Casteel te komen. De Abt dit hoorende heeft uyt eenen grammen moede geantwoort dat hijt niet en wilde doen: als de gheene die met Guinot niet te doen en hadde: maer dat hy voort door soude rijden, ende dat hy den gheenen wel onder d'ooghen soude willen sien die hem zijn doortocht beletten soude. Daer op hem den Ambassaet ootmoedelijcken antwoorde segghende: Mijn Heer, ghy zijt nu ter plecken ghekomen daermen, behalven Godts macht, niemant en ontsiet: ende daer alle interdictien ende excommunicatien geexcommuniceert zijn: daerom salt u om beters wille believen Guinots sinne in desen te doene. Onder dese woorden was die plaetse al geheel omcinghelt van Guinots luyden: dies de Abt, hem selfs met alle den zijnen ghevangen siende met eenen grammen moede metten Ambassaet zijnen wech ghenomen heeft ten Casteele waert met alle zijn gheselschappe ende bagagien. Daer werdt de Abt (door Guinots bevel) naer dat hy afgheseten was, op een kleyn kamerken des paleys ghebracht 't welck duysterachtigh ende ongemackelijck was: maer alle zijn ander volck was lanckx 't palleys wel ende bequamelijck, elck naer zijnder waerden, gheherbercht: oock waren de Paerden ende alle de bagagien wel bewaert, sonder datter yet af vermindert werdt. Dit al beschickt zijnde ginck Guinot by den Abt dien hy aensprack aldus: Messire Guinot, wiens gast ghy nu zijt, doet u vraghen ende begheert dat u believe hem te verklaren waer henen u reyse streckt ende om wat oorsaecke: De Abt, die nu al, als een wijs Man, zijnen hooghen moet hadde laten vallen, heeft hem de waerheyt daer af verklaert.

Als Guinot dit hoorde is hy van daer ghegaen, ende voor hem nemende den Abt te ghenesen sonder baden, dede hy binnen des selfdes Camerken ghestadelijck goet Vyer branden ende den Abt wel hoeden: sonder weder by hem te komen voor des anderen daeghs 's morgens. Doen bracht hy hem in een sneeu wit Servet twee snedekens ghebraden blanck Broodt, met een groot glas vol leckeren maelveseye, ende was van des Abts mede genomen wijn selfs, seggende tot den Abt: Messire, als Guinot Jonck was, studeerde hy inden Medecijnen: ende seyde daeromme dat hy noyt beteren raet en leerde tegens eenen verdorven mage, dan de genen die hy u doen sal, waer van dese dinghen die ick u hier brenghe, de beginselen zijn: dus neemt die nu ende maeckt wat moets. De Abt lustigher zijnde tot het eten dan tot schelden, heeft dat Broodt (hoe wel nochtans met onwaerden) ghegeten ende den Wijn ghedroncken: ende daer nae veel hooge dinghen ende saecken ghesproken, veel van raet gheseydt, hem veel groote dinghen gevraeght, ende bysonder Guinot begheert te moghen sien. Guinot dit hoorende liet het meestendeel van dien, als onnut zijnde, ongemerckt, ende antwoorde hem op sommige vragen oock beleefdelijck genoegh: hem versekerende dat Guinot hem, soo hy alder eerst soude mogen, soude komen versoecken: ende dit gheseydt hebbende is hy van hem gescheyden: Maer Guinot en quam niet weder by den Abt voor des anderen daeghs 's smorghens als hy hem weder omme soo vele geroost Broots, ende soo vele wijns bracht: 't welck hy alsoo een deel daghen aen den anderen onderhielt: ter tijdt toe hy vernam dat de Abt rauwe Boonen ghegheten hadde, die met voorraede bedecktelijck van hem op des Abts camerken ghebracht ende ghelaten waren. Hierom heeft hy uyt Guinots name den Abt ghevraeght, hoe dat het nu met zijn maghe ghestelt was. Daer op

[p. 2E2v]

hem de Abt antwoorde: Aengaende mijn mage die is nu al wel ghestelt, waer ick maer uyt zijnen handen: want behalven de vryheyt, en hebbe ick geenen meerderen lust dan tot eten: soo wel ben ick van zijn medecijnen ghenesen. Daer na heeft Guinot een schoone Kamer doen behanghen ende toerusten van des Abts tapisserijen selfs ende van zijn bagagien: hy dede oock een groote weerschappe voor veel volckx van dier steden, ende voor alle des Abts ghesinne, bereyden: ende is den naevolghende morghen tot den Abt gegaen, seggende: Messire, nu ghy u wel bevoelt, ist eens tijt dat gy uyt de sloten komt. Voorts nam hy hem by der handt ende bracht hem in de kamere die daer toe bereyt was: al waer hy den Abt gelaten heeft by zijn eygen volck, ende ginck voorts besorghen dat de maeltijdt heerlijck ende feestelijck mochte bereydt werden. Daer heeft hem den Abt een weynigh met zijn dienaren vermaeckt, ende henlieden vertelt wat leven hy daer hadde moeten leyden, den welcken sy lieden daer teghens wederomme verhaelden, hoe dat hunlieden van Guinot wonderlijcken veel eeren bewesen was. Alst nu eens tijdt was werdt de Abt met allen d'anderen seer geschicktelijcken met vele goede spijsen ende leckere wijnen gedient: sonder dat hem Guinot alsdoen noch van den Abt liet kennen. Maer nae dat den Abt sommighe dagen alsoo ghetracteert hadde gheweest, dede Guinot op een tijt des Abts bagagien op een sale, ende alle zijne paerden (oock tot de snootste Caroinghe toe) op de plaetse die beneden die sale stont, by een brenghen: ende is totten Abt ghegaen, hem vraghende hoe hy hem nu bevoelde, ende oft hy nu oock sterck genoegh meynde te wesen om het rijden te moghen verdraghen. Den Abt gaf hem ter antwoorde, hy waer sterck genoegh, ende vande mage wel genesen, alle dingen souden wel met hem zijn: als hy maer uyt Guinots handen ware. Doen bracht Guinot den Abt inde sale daer alle des Abts ghesinne ende bagagie was: ende bevelende een veynster geopent te werden, daer deur men alle des Abts paerden opter plaetsen mochte sien, sprack hy tot den Abt: Ghy sult weten (Heer Prelaet) dat een Edelman te wesen, uyt zijn huys verdreven te wesen arm te wesen, veel mogender lieden vyant te wesen, maer geen boosheydt van herten, en hebben Guinot die ick ben ghenoodtsaeckt om zijns lichaems ende edelheyts beschermingh, een straet-roover ende vyandt des Hofs van Roomen te wesen. Maer want ghy my een vroom Heere schijnt te wesen, so en wil ick met u (dien ick van een quade maghe ghenesen hebbe) niet handelen als ick met andere ghewoone ben te doene: den welcken ick, als sy in mijnen handen ghevallen waren, soo ghy nu zijt, soo veel goedts afrantsonneerde als my goet dochte: maer mijn meeninge is dat ghy mijn doen aenmerckende (my soo vele schencken sult van uwe goeden als u selfs sal believen. Daer zijn alle u goeden, oock alle uwe paerden die ghy met u hier binnen hebt gebracht, die ghy uyt dit venster alle opter plaetsen meucht sien: daer van meught ghy een deel, oock 't gheheel nemen, soo u dat belieft: oock mede staet van nu voorts aen te vertrecken oft u blijven alhter vry in uwer macht ende selfs believen. De Prelaet verwonderde hem datter sulcke milde ende heussche redenen uyt eenen straet-roover voort quamen: ende daer inne een groot wel behaghen nemende, werdt zijnen toorn ende onwille teghens hem in soo goetwilligher jonste verandert, dat hy van herten Guinots vriendt werdt, ende hem liep omhelsen, segghende: Ick swere u inder waerheydt, dat ick om de vriendtschappe te verwerven van sulckdanighen Man, als ick u nu bevinde, gheerne noch vele meer overdaets lijden soude willen, dan ick my tot nu toe hebbe laten beduncken my van u gheschiet te wesen. Vervloeckt moet de Fortuyne zijn dat sy u tot sulck-

[p. 2E3r]

danigen schadelijcken hanteringhe heeft ghedronghen. Dit gheseydt zijnde heeft hy hem het meeste ende beste deel van zijne bagagien ende Paerden gheschoncken, ende is met de reste zoo hy minst mochte, nae Roomen ghereden. Nu hadde de Paus van des Abts ghevanckenisse vernomen: ende niet tegenstaende hem sulcx seere verdroten hadde, heeft hy hem nochtans, als hy voor hem quam, ghevraeght: oft hem zijn baden oock eenigh voordeel ghedaen hadde, daer op de Abt al lacchende ter antwoorde gaf: Alderheylighste vader, ick vant vele naerder, dan 't badt leyt, een verstandig Medecijn die my sonderlinghe wel ghenesen heeft: ende vertelde hem voort de maniere van sijn ghenesinge: daer de Paus hertelijck om gelacht heeft. De Abt zijn begonnen redene voorts vervolghende, heeft uyt grootmoedigher ende eedeler herten een bede aen den Paus begheert dewelcke hem de Paus, meynende dat hy wat anders begheeren soude, mildelijck verwillighde ende toeseyde. Doen sprack de Abt: 't Ghene dat ick aen u versoecke, alderheylighste Vader, is dat u doch believe mijnen Medecijn Guinot van Tacco in ghenaden te ontfanghen: want hy voorwaer onder alle vrome ende achtbare Menschen, daer ick oyt kennisse mede ghehadt hebbe, een vanden meesten is. Aengaende het quaet dat hy bedrijft, is, mijns bedunckens, zijn ongheluck veele meer inne te schelden dan hy selfs: sulckx dat ick niet en twijfele, u heyligheydt en sal in luttel tijts het selve, dat my nu bedunckt, oock van hem beduncken: ist maer sake dat u gaefrijcke mildigheyt zijn tegenspoet soo verandert, dat hy eerlijck na zijnen state mach leven. De Paus die een grootmoedigh man ende een liefhebber van allen vromen mannen was, seyde sulcks seer gheerne te willen doen, indien dit soodanighen man ware als hy seyde, ende dat hy hem daer veylighlijck mochte doen komen. Alsoo is Guinot door des Abts toe segghen, vrymoedelijck ghekomen binnen 't Hof van Roomen: daer hy niet langhe was gheweest by den Paus, oft hy en werdt van hem voor eenen vromen Man ghehouden: dies hy daer mede versoent zijnde, van hem begaeft werdt met het priorschap van den Hospitale, nae dat hy eerst Ridder van 't selve Hospitael gheslaghen was: ende alsoo is Guinot zijn leven lanck een ghetrou dienaer ende vrient ghebleven vande heylige kercke ende vanden Abt van Clingi.