Vijftigh lustighe historien oft nieuwigheden Joannis Boccatij

Een Siciliaens vrouken gecreech met grooter listicheydt alle 'tgelt eens Coopmans van Palermen, de welcke namaels hem ghelatende daer weder met meerder Coopmanschappe, dan te voren, ghecomen te wesen, ghelt gheleent heeft van dat selfde vrouken, ende haer niet dan vaten vol waters ende balen met werck ende vlocken ghevult, liet behouden.

De seven-en-dertichste Historie.

Daer uyt men verstaen mach, dat hy een hoere weder behoort te hoonen die daer af ghehoont is gheweest.

[p. 2A4v]

DAer plach een gewoonte te wesen ende is (moghelijck) noch inden Steden die aen der Zeecant liggende havens hebben, dat alle de Coopluyden, die daer met Coopmanschappe aen comen heure goeden in een plaetse uyten Schepen deden brenghen daer de Heeren oft de Steden selfs heuren Tollen van den Coopmanschappe ontfinghen: alwaer die Coopluyden alle heure waren ende den waerde van dien in gheschrifte overleverden ende wederomme plaetse aldaer ontfinghen vanden Tollenaren om heur goeden binnen te moghen besluyten, waer af zy den sleutel dan selfs by hen behielden daer de Tollenaren dan ooc alle des Coopmans goeden te registere stelden, om den Coopluyden daer rekeninghe af te doen, ende namen dan hun tollen van den goeden na inhouden van dat registere. Oock vernemen dan de makelaers welcke ende hoedanigen goeden daer aen gecomen zijn ende wat Coopluyden die toebehooren, metten welcke zy dan spreken van mangelen, van vercoopen ende andere dierghelijcke hanteringen.

Nu was dese gewoonte oock mede (als ooc noch in veel ander plaetsen) tot Palermen in Sicilien, al waer oock van gelijcken waren ende noch zijn, veel uytnemende schoone Vrouwen, maer vyanden van eerbaerheyt, de welcke vanden ghenen diese niet en kent, voor seer eerbare Vrouwen aenghesien souden werden: ende want dese ghewent zijn om de Menschen niet alleen te scheeren, maer oock om die te villen, so gaen zy terstont, als daer een vreemt Coopman aencomt, inden Tolle, om te vernemen hoe veel goeden ende van welcken prijse sulck Coopman met hem gebracht heeft.

Daer na doen zy alle neersticheyt vriendelijc gelaet ende met smeeckende woordekens om den Coopman te verdooren ende tot haer liefde te trecken, sulcx dat zy nu al veel Coopmans tot haer ghetrocken, ende die selve oock een groot deel van hunluyder Coopmanschappe, oock sommige al dat zy hadden, tot hen ghetogen hebben: onder welcke eenighe aldaer heur coopmanschappe, heur schip, heur huyt, vleesch ende ghebeente gelaten hebben: zoo soetelijcken wisten dese Barbierinnekens haer schaermes te handelen. Nu ist ghevallen, noch niet langhe gheleden, dat een jonck Florentijner genaemt Nicolaes van Chignien (hoe wel zijnen byname Salabet was) van sijn Meesters ghesonden zijnde tot Palermen gecomen is met een deel wollen Lakenen, die hem vander Salerner merckt overgebleven waren, waerdich zijnde ontrent vijf hondert gouden Croonen, de welcke van sijn lakenen een Inventarium inden Tolle ghelevert, ende die daer in een Packhuys gelost hadde, altemet door de stadt began te gaen wandelen, sonder te betoonen dat hy grooten haest hadde om sijn handelinge uyt te rechten daer hy om gecomen was. Ende overmits hy een seer schoon jonckman was, zo ist ghebeurt dat een van dese Barbierinnekens, die haer liet noemen Vrou Blanchefleur, yet wat van sijnen handel vernomen hebbende het ooghe op hem gheworpen heeft, het welcke dese Jonghelinck vermerckte, dies hy meynende dat eenighe groote Vrouwe te wesen hem selfs ginck vroedt maecken dat hy haer om sijn schoonheydts wille wel behaechde: ende heeft voor hem genomen dese amouseusheyt met allen behendelijcken te beleeden. Daeromme began hy, sonder eenich mensch ter Werelt hier af te seggen, te gaen ende te keeren voorby de wooninge van dese vrouwe, de welcke na dat zy dat wel vernomen, ende hem sommige dagen hartelijcken metten oogen gewont hadde, haer selfs gelaten heeft recht of zy om zijnder liefden willen queelde, ende heeft voort heymelijc aen hem gesonden een van hare vrouwen, die een volcomen Meesterse was, inde conste van coppelerije. Dese heeft nae vele woorden ende by na metten tranen inden oogen tot hem geseyt, dat

[p. 2B1r]

hy door zijn schoonheyt ende bevalligheyt haer Vrouwe also in sijn stricken gevanghen hadde, dat sy nacht noch dagh op geenen plaetse gedueren en mochte: daeromme sy boven allen dingen begeerig was om eens met hem (indient sijn believen was, heymelijc inder stoven te wesen. Ende dit geseyt hebbende, troc sy eenen rinc uyt haer borse die sy hem gaf van haerder vrouwen weghen. Als Salabet dit hoorde, wert hy de vrolickste man ter werelt: dies hy den rinc ontfinc, wel ter keure besach, vriendelijc kuste, ende aen sijnen vinger stac. Daer nae gaf hy desen degelijcken bode voor antwoorde, dat vrou Blanchefleur niet bedroghen en was indien sy hem beminde: want zy ooc van hem boven sijn selfs leven, lief ghehadt was: sulckx dat by t'alder uren bereyt was om te komen daert mijn Vrouwe alderbest believen soude. Met dese bootschappe ginck de bode tot haer Vrouwe: ende is terstont daer naer wederomme gekomen by Salabet, hem seggende in wat stoove hy haer Vrouwe des anderendaechs tegens den avont verbeyden soude. Alsoo is hy terstont, als de ure ghekomen was, sonder eenigh Mensch ter Werelt yet daer af te segghen, daer henen ghegaen, ende vant dat de stove aldaer voor die Vrouwe besproocken was. Daer en heeft hy niet langhe verbeyt, oft mijn Vrouwe en quam daerwaerdts ghegaen met twee Slavinnen achter haer: van de welcke d'een een groot ende schoon matras van fustain op haer hooft droegh, ende d'ander eenen grooten korf vol van alreley dingen. Dese matras wert op een bedstede gespreyt inder Camer vander stoven, ende bedeckt met schoone ende fijne lijmen slaeplakens die met sijde gheborduert waren, daer op leyden zy noch een chierlijcke witte Cipersche deken, met twee oorcussens die wonderlijcke konstigh gewrocht waren. Daer naer ontkleet ende inde Baedtstove ghegaen zijnde, werdt zy van die Slavinnen gants reyn ende suyver gewasschen: ende is onlancx daer nae met haer twee Slavinnen inder stoven ghekomen daer sy Salabet, soo haest sy haer met hem alleen vant, seer vriendelijck ghelaet ghetoont heeft, de welcke nae dat sy innerlijcken versocht hadde, ende hertelijck van haer omhelst ende ghekust was, aldus van haer aengesproken wert. Ick en weet niet wie anders ter Werelt dan ghy my soude hebben mogen alhier doen komen; Ghy zijt de ghene, o vriendelijcke Toscaner, die mijn herte vierigh doet branden. Na dese woorden, zijn zy (soo dat der Vrouwen believen was) met de twee Slavinnen gants naect inde stove gegaen, alwaer sy selfs (sonder te willen gedogen dat yemandts anders hant sijn lichaem geraeckte) hem over al wel met zeepe van musscheliaet ende van giroffel nagelen gewasschen heeft, ende liet haer selfs daer nae wel wasschen ende wrijven vander Slavinnen. Dit gedaen zijnde, brachten die selfde slavinnen twee fijne witte lakens: uytten welcken so lieflijcken lucht van roosen quam, dat alle 'tgene daer ontrent was roosen schenen te wesen van welcke het eene door de eene Slavinne om Salabets, ende het ander van d'ander slavinne om der Vrouwen lichaem gewonden wert: die welcke sy beyde, elcx een opten halse nemende, droegen op 't bedde dat daer toe bereyt was: maer als nu het sweeten over was, hebben die slavinnen dese twee lakens uytghetrocken, soo dat zy op d'ander bleven liggen. Daer na haelden zy uyte maende voort sommigen cleyne chierlijcke Silveren fleschkens: waer af het een vol Rooswater was, het ander vol Oraingien bloemen water, het derde vol Jassamijn bloemen water, ende het vierde vol water van Nasse, met alle welcke edele ende welrieckende wateren dese gelievekens van hun besprenght waren. Als dit ooc gedaen was haelden die voornoemde maerte uyt dooskens voort, alreleye wel smakende suyckere ende suycaden, brochten ooc leckeren wijn, daer af zy een weynigh bancketeerden, sulcx dat hem Salabet liet beduncken in een aerdtsch

[p. 2B1v]

Paradijs te wesen: dewelcke meer dan duysendt werven dese Vrouwe aensach, die voorwaer uytter maten schoon was: dies hem elck ure dat de Slavinnen niet uytter Kameren en gingen hondert jaren lang scheen te wesen, uyt vieriger begeerlijcheyt van die vrouwe in zijnen armen te omhelsen. De Slavinnen een kaersken van welrieckende specerijen gemaect ende ontsteken hebbende, zijn door der Vrouwen bevele uytter Cameren gegaen: dies sy terstont Salabet ende hy haer omhelsende wel een groot ure lanc alleen binnen der Cameren ghebleven zijn: dat met uytnemender geneuchten van Salabet die hem liet beduncken, dat dese Vrouwe hittiglijcken op hem verlieft was. De Vrouwe daer nae merckende dat het tijt was om uytten bedde te rijsen, dede die Slavinnen weder komen, ende hebben hen beyden weder gekleet: daer zy heur natueren met eenen dronck Wijns ende mette suyccaden wat versterckt ende heure handen ende aensichten in die welrieckende wateren gewasschen hebben. Maer alsmen van daer soude scheyden, sprac de vrouwe tot hem, ick zoudet voor seer danckelijck achten Salabet, waert u believen desen avont by my te komen bancketeren ende slapen. Salabet die nu al door de schoonheydt ende vriendelijckheydt deser Vrouwen gevanghen was, vastlijck gheloovende soo seer van haer bemindt te zijn als het herte vant Lichame bemint behoort te wesen, heeft haer gheantwoort: Alle wat u belieft mijn Vrouwe, dat is my ooc met allen aengenaem: daeromme is mijn voornemen om te doen 't gene dat u sal believen en dat ghy my sult gebieden: ende dat niet alleen voor desen avont, maer oock alle mijn leven lanck gheduerende. Sy dese antwoorde ghehoort hebbende is thuyswaerts gegaen: daer sy haer Camer wel dede verchieren met het selfde dat zy hadde, ende bestelt hebbende dat daer een rijckelijcke Maeltijdt bereydt werdt, heeft zy Salabets komste verbeyt. Dese is soo haest de donckere nacht ghekomen was, daer henen ghegaen: daer hy wel ontfangen zijnde, vrolijck ghegeten en blijde chiere mette Vrouwe gemaeckt heeft. Nae den maeltijt zijn zy t'samen inde Camere ghekomen, daer hy een Hemelsche reucken van 't van Aloes ende Cypressen hout: ende sach daer oock een rijckelijck bedde met veel schoon Huysraets opte bancken. Alle welcke dingen gesamentlijck ende elck van dien bysonder, hem deden ghelooven dat dit een groote ende rijcke Vrouwe moeste zijn: sulckx dat hy gheen erch ter Wereldt op haer vermoeden en konste, niet teghenstaende hy al yet wat van haer maniere van leven hadde hooren mompelen: maer oft hy noch al mochte ghelooven dat zy yemandt anders bedrogen hadde, so en mocht hem geensins inden sinne komen dat hem zulcx van haer soude mogen geschieden. Daeromme heeft hy dien nacht met grooter wellusten by haer geslapen, daer zy elcander hoe langer hoe meerder omhelsden. Des anderen daeghs gorde sy een suyverlijc Silveren gordel om zijn lijf met een schoone borse, seggende tot hem: mijn hertelijck lief Salabet ick gebiede my in u goede gratie, en bidde u te willen ghelooven, dat alle 't gene hier binnen ende in mijnder machten is, tot uwen bevele staet, niet dan mijn lichaem tot uwen besten is. Salabet was blijde, heeft haer omhelsende gekust, scheyde van daer, ende ginc ter plaetsen daer de Kooplieden gewoonlick verkeeren: heeft ooc dickmaels daer nae gantsch buyten sijne kosten, zijn wellust met die Vrouwe gepleeght: dies hy soo langer so dieper in haer stricken verwert is. Daer onder ghevielt dat hy zijn lakenen met seer goet gewinne verkocht, het welcke de vrouwe terstont niet door hem, maer uyt anderen vernomen heeft. Daerom als Salabet op een avont by haer was gekomen eten heeft sy begonnen met hem te treckebecken, te spelen, hem te kussen, te omhelsen ende haer selfs so seere van zijnder minnen gevangen te toonen, dat sy scheen in zijn armen te sullen doot

[p. 2B2r]

blijven, daer wilde sy hem oock terstont twee schoone silveren schalen, die sy daer hadde, schencken: maer Salabet weygherde die te ontfanghen, als die nu te voren soo vele schenckagien van haer gekreghen hadde datse wel dertigh Croonen waerdigh waren, sonder dat hy oyt soo veele hadde connen ghedoen dat sy de waerde eens penninckx van hem hadde willen ontfangen.

Ten laetsten als sy hem nu wel vast in haer net hadde, door haer selfs prijsens waerdigh ende milt in sijnen oogen ghetoont te hebben, wert sy (soo dat van haer inne ghestelt hadde gheweest) van een van haer slavinnen voor gheroepen, dies sy uytter kameren tradt: ende is, na dat zy een wijle tijdts daer buyten vertoeft hadde wederomme binnen ghekomen al weenende, ende is soo op 't bedde neder ghevallen, maeckende het deerlijckste beklach dat oyt van Vrouwe gehoort was. Hier af werdt Salabet seere verwondert, die haer inden armen nam, ende met haer began te weenen, ende tot haer seyde wacharmen alderliefste, wat deert u dus schielijcken? wat is d'oorsaecke van desen roude, ach Lief, segghet my doch. Nae dat de Vrouwe haer wel seer hadde laten bidden, heeft sy ten laetsten gheantwoort: Helaes mijn soete lief, ick en wete wat seggen noch wat doen. Ick hebbe nu terstont Brieven van mijnen Broeder uyt Missina ontfanghen: daer inne hy my schrijft dat ick hem binnen acht daghen sonder eenighe faulte senden moet duysendt ducaten, al soude ick al verkoopen dat binnen mijnen huyse is, want hy by ghebreke van dien, zijnen hals verliesen sal. Dus en weet ick my geenen raet om die penninghen soo haest te bekomen: maer hadde ick noch veerthien dagen tijdts, ick soude middel vinden om 't ghelt erghens te ghekrijghen, overmits my al veel meer uytten luyden komt, oft ick soude een van mijn stucken Landts verkoopen, maer want my sulcx onmogelijck is so haest te volbrenghen, waer my de doodt veel aenghenamer, dan dat ick dese tijdinghe verhooren soude: ende dit geseyt zijnde, geliet sy haer met allen bruckigh, sonder eenighsins op te houwen van schreyen. Nu was Salabets Oordeel oft verstandt meestendeel al verblindt door die amoureuse vlammen: dies hy gheloovende haer tranen waerachtigh te zijn, ende haer woorden noch veel waerachtigher, tot haer ghesproken heeft. Ick en soude u mijn Vrouwe, met geen duysent, maer wel met vijf honderdt ducaten moghen by staen, waert by alsoo dat ghy my die binnen veerthien daghen wederomme sout moghen leveren. Daeromme hebdy 't gheluck noch wel te bedancken, dat ick noch niet eer dan gister mijn Laeckenen verkocht hebbe: want sonder die verkoopinghe en soude ick u niet eenen stuyver hebben mogen leenen. Hoe dat sprac de vrouwe, hebdy dan ghebreck van gelde ghehadt, waeromme en hebdy my om geen gelt ghevraeght, want niet teghenstaende ick geen duysent ducaten gereedt en hebbe by my liggen: so soude ic u dies niet te min wel met een hondert oft twee hondert ducaten hebben mogen gerieven. Ghy hebt my daer mede de stoutheydt benomen, om de weldaet die ghy my aenbiet van u te genieten. Salabet door alle dese woorden noch meer dan oyt te voren in't net verwerrende, seyde: Ick en wil nochtans daeromme niet dat ghy weygert mijn gelt te ontfangen want ic sulcx wel aen u versocht sou hebben indien my de noot so sy u doet gedrongen hadde: O Heere Godt sprack de Vrouwe, nu bevinde ick (mijn alderliefste Salabet, dat de liefde die ghy tot my draeght oprecht is, gemerct ghy sonder u van my te laten bidden, my in sulcken uyterste noot bystant doet met so grooten somme geldts. Ende sekerlijcke hier te voren was ic genoegh u eyghen sonder dese vrientschappe: maer nu voortaen sal icx noch vele meer zijn ende mijns broeders leven van u te leene houden: Oock mede is Godt mijn ghetuyge

[p. 2B2v]

hoe ongheerne ick dese pennigen van u ontfanghe, als die wel mercke dat ghy een Koopman zijt, ende dat der Kooplieder handel meest al met baren gelde te doen is: maer overmidts ick vander noot gedwongen werde, ende goeden hoop hebbe u dat wel haest wederomme te gheven, soo sal ick het gelt van u te leen ontfangen: ende om u wel te versekeren, daer voor ten onderpande stellen (indien ic geen ander gereeder middel en kan gevinden, dese huysinghen, die mijn selven toe behooren. Als sy dit ghesproken hadde, is sy metten aensicht al weenende ghesegen op Salabets aensichte, die haer vriendelijcken began te vertroosten, ende dien nacht by haer gheslapen hebbende, heeft hy, om haer selven haer milde minnaer te bewijsen, sonder hem yet meer van haer te laten bidden des anderen daeghs die vijf hondert schoone gouden ducaten in hare handen gebracht: die sy met weenenden oogen ende met een lacchende herte van hem also ontfinck, dat Salabet daer geen ander versekerheydt af en begheerde, dan haer simpele belofte. Soo haest en hadde mijn Jofvrou dit ghelt niet, oft haer maniere van doen en began te veranderen: sulcx dat haer ander oorsaken op quamen, deur welcke Salabet van seven mael nauwelijckx eens en mochte binnen gheraecken: daer hy te voren soo menigh werven, alst hem beliefde, in gelaten werdt: oock en wert hem dan (als hy noch al somtijts in geraeckte) sulcken minnelijcken ghelaet, sulcken vriendtschappe noch sulcken eere niet ghetoont als voormaels. Daer nae dat hy, den dagh van betalinghe een maent oft twee verloopen zijnde, om zijn ghelt vraeghde, werden hem woorden tot betalinge gegheven. Salabet hier deur der vrouwen schalcke valscheydt, ende zijn onvernuftigheyt vermerckende, ende daer benevens oock wel verstaende dat hy hier af met allen gheen blijck en hadde, dan soo veel de Vrou selfs soude willen bekennen, alsoo hy noch hantschrift noch ghetuygen van leenighe en hadde, so schaemde hy hem eenigh Mensch hier af te klagen ende zijn ongheluck te openbaren: overmits hy al te vooren van veel ghewaerschouwet was, ende niet anders en verwachte dan een wel verschulde spotterye van zijn ruyde plompheyt: dies hy uyter maten betreurt, zijn dwaesheyt by hem selfs beschreyde. Daerom Salabet nu al veel Brieven van zijn Meesters ontfangen hebbende met bevel die vijf hondert Ducaten metten eersten opten wissel over te schrijven, heeft voor hem ghenomen van daer te scheyden, op dat zijn mishandelinghe daer niet vernomen en soude werden, ende is alsoo op een kleyn scheepken ghevaren, niet tot Pisa, daer hy behoorde te trecken maer tot Napels. Daer was ter selver tijdt Tresorier van weghen der Keyserinne van Constantinopolen, Peeter Canegian een Man van grooten verstande ende gheeste, ende een seer jonstigh vrient van Salabet ende van alle den zijnen. Desen heeft Salabet, nae dat hy sommighe daghen daer was gheweest, zijn deerlijck ongheluck te kennen gegeven, als aen eenen wijsen man: ende alle den handel soo die geschiedt was vertelt hebbende, versochte hy raet ende hulpe aen hem, om aldaer sijnen kost te mogen winnen, seggende dat hy zijn leefdage nemmermeer weder tot Florencen en dorste komen. Dese dingen mishaeghden Canigian, dies hy tot hem sprack: ghy hebt qualijck gedaen, ghy en hebt u niet wel ghedragen, noch u Meesters niet recht gedient: Maer dits te late, 't is nu al gheschiet, daer moet elders raet toe gesocht zijn. Alsoo heeft hy terstont als een scherpsinnigh Man, bedacht het gene dat in desen gedaen moeste zijn, ende sulck zijn menige Saladet te kennen ghegeven, dewelcke dat voor goet aensach, ende hem selven in avontuere stelde om zulck sijnen raet te versoecken. Daerom hy noch sommighe ducaten by hem hebbende, totte welcke noch eenighe van Canigian gheleent waren,

[p. 2B3r]

heeft een groot deel balen wol doen packen ende mercken, ooc mede twintigh olypijpen ghekocht, die hy al t'samen vulde, in een Schip lade, ende daer mede nae Palermen ghevaren is. Daer heeft hy den Tollenaren zijn coopmanschappe, ende de waerde van dien, oock mede sijnen name op gheschrift ghegeven, op dat hem daer rekeninge af gedaen soude moghen werden: oock dede hy zijn goet in hunlieder kelders ende pachuysen leggen, seggende dat hy dese goeden niet roeren en wilde voor ende al eer zijn ander koopmanschappe die hy noch verwachtende was, aen gekomen soude zijn. Blanchefleur dit vernemende, ende gehoort hebbende dat de Waere die hy mede ghebracht hadde, meer dan twee duysent ducaten weerdich was, behalven dat hy daer en boven noch meer dan voor drie duysent ducaten aen koopmanschappe verwachtende was, liet haer beduncken dat sy hem te luttel geschoren hadde, daerom sy van meenighe werdt hem sijn vijf hondert ducaten wederom te gheven, ende heeft om hem te halen gesonden. Salabet die nu schalc geworden was, is daer henen gegaen: den welcken sy (haer gelatende niet met allen te weten van de goeden die hy nu aengebracht hadde) uytter maten minnelijc ontfangen heeft, ende sprack tot hem: Nu wel aen: hoe na soudy wel gram zijn teghens my, om dat ick u het gheleende ghelt opten gesetten dagh niet wederom en gaf? Daer op began Salabet te lacchen, seggende: Ongetwijfelt, mijn Vrouwe, ick was dies al wat t'onvreden, als de ghene die 'therte uyt mijnen lijve soude scheuren om u dat te geven: indien ick u daer lief ende vrientschappe aen wist te mogen geschieden: doch suldy nu wel haest verstaen hoe gram ick op u ben. De liefde die ick tot u draghe is soo groot dat ick het meeste deel mijnre goeden hebbe doen vercoopen: 'twelc aen coopmanschap besteet zijnde, nu eensdeels, wel tot voor twee duysendt ducaten toe, van my hier inde stadt ghebracht is, ende verbeyde noch d'ander coopmanschappen, daer meer dan drie duysent ducaten aen hanghet, metten eersten wint oock hier. Want ick ben van meeninge alhier inder stad een huys te bouwen, om altijt by u te moghen wesen: alsoo my dunckt dat ick meer lusts uyt u jonste gheniete, dan eenigh amoureus ter Werelt van sijn Liefken mach verwerven. Daer op hem die Vrouwe seyde: Siet doch mijn lieve Salabet, al uwen lust ende vreughde is my lief ende lustigh, overmidts ick u oock boven my selfs leven beminne: ende ben uytter herten blijde dat ghy wederom gekomen zijt, in meeninge alhier te blijven: overmits ick dan noch hope een vrolijc leven met u te leyden. Maer ick moet my een weynigh tegens u ontschuldigen, van dat ghy opt laetste als ghy van hier vertrockt, somtijts gaerne hier binnen waert geweest, ende dat ghy buyten moest staen: dat ghy hier somtijts noch al binnen zijnde, soo blijdelijck als ghy pleeght, niet ontfanghen en waert, ende boven alle ditte, dat ghy opten beloofden termijn niet betaelt en waert. Daerom suldy weten dat ick op die tijdt in grooter bangigheyt ende drucke was: ende dat de ghene die soo te moede is, niemant soo vriendelijcke ghelaten en kan bethoonen als sy wel gaerne soude willen: niet teghenstaende die selve alsulck een uyter herten seer beminde. Oock mede moet ghy bedencken dat het gheen kleyne saecke voor een Vrouwe en is duysent ducaten aen ghelt op te brengen: want men dagelijcx niet en doet dan liegen sonder eenige beloften te houden: dus ist ooc daer uyt ende door geen ander faute gekomen dat ick u het ghelt niet en betaelde. Maer ick ontfinck 't gelt weynigh tijts nae dat ghy van hier wech getrocken waert: 't welck ick u (des meughdy wel ghewisselijck gelooven) gesonden soude hebben, maer want ick u niet en wiste waer te vinden, ist by my, voor u tot noch toe bewaert gheweest. Dit geseyt hebbende, dede sy haer een borse brengen, daer 't selfde gelt dat sy van hem ont-

[p. 2B3v]

fangen hadde, inne was, de welcke sy hem inde handt gaf, segghende: neemt daer ende telt oft daer oock vijf hondert inne zijn. Noyt en was Salabet meer verblijt: dewelcke de penningen getelt, ende de selve vijf hondert int getalle bevonden hebbende, dat geldeken in goeder bewaernisse leyde, ende sprac: Ic mercke nu seer wel mijn vrouwe, dat al 't gene ghy daer verhaelt hebt, waerachtigh is: maer laet ons daer niet meer af vermanen, want ghy u met allen wel hebt gequeten. Doch moet ick u dit seggen, dat ghy (so om dese ghetrouheydt, als om de liefde die ick tot u draghe) soo grooten somme van my niet en sult mogen begeeren in eenighen noot die u mach opcomen, oft ick en sal u geerne helpen, soo verde sulcx in mijnder macht is: waer inne ghy my sult mogen beproeven als ick nu eens binnen deser stede sal begonnen hebben huys op te houden. Salabet in deser manieren de vriendtschappe met woorden weder vernieut hebbende, heeft begonnen listelijck met haer te verkeeren, oock began zy hem grooten dienst, groote eere, ende grooter vriendtschappe dan oyt, te bewijsen. Maer als nu Salabet inden sinne hadde met zijn nieuw bedroch haer bedroch aen hem bewesen, te vergelden, ende sy op eenen avont om hem gesonden ende genoot hadde by haer te komen eten ende slapen so is hy so treurich ende swaermoedigh by haer ghekomen, dat het scheen hy soude sterven van drucke. Blanchefleur began hem te omhelsen ende te cussen, hem vragende wat hem soo treurigh maeckte: de welcke, nae dat hy een goede wijle hadde laten bidden, aldus tot haer geantwoort heeft. Ick ben half bedorven, alderliefste: overmidts het Schip, daer ick mijn ander goeden in verwachtende was, genomen is vande Roovers van Monegue: de welcke dit Schip hebben laten rantsoenen voor thien duysen kroonen: waer af ick voor mijn aendeel duysendt kroonen moet betalen. Nu en hebbe ick niet eenen penninck in gelt by my: want ick die vijf hondert Kroonen die, ghy my onlancks betaelde, terstont nae Napels sandt, om daer lijnwaet om te koopen, dat men my dan herwaerdts soude seynden. Ende waert saeck dat ick mijn Coopmanschappe die ick hier hebbe, nu wilde verkoopen, ick en soude daer nauwelijckx half ghelt af ghekrijghen, overmidts zijnen tijdt noch niet gekomen en is: oock mede so en ben ick, tot mijn ongheluck, hier noch soo niet bekent, dat ick een mensch soude weten te vinden die my in desen noodt bystaen soude, daeromme ben ick gantschelijcken ten eynden mijns raedts: want indien ick 't gelt niet spoedelijck en seynde, so sal die koopmanschappe niet gebracht werden, sulck dat ick daer van alle mijn daghen niet eenen penninck af sien en sal. Die vrouwe hier inne seer t'onvreden zijnde, als die haer liet beduncken dat die Coopmanschappe voor haer mede verloren was, dacht by haer selven wat middel sy best mochte ghevinden, dat die goeden niet ghebracht en souden werden tot Menegue, ende sprack tot hem: Het is Godt bekent alderliefste, hoe leedt my u ongeluck is. Ymmers wat helpt dus seer te treuren ende te klagen? hadde ick 't gelt de Heere is my ghetuyghe, dat ick 't u terstondt doen soude: maer ick en hebs niet. Het is wel soo datter een Man is, die my d'ander reyse die vijf honderdt Kroonen leende tot vervullinghe vande duysent die ick te doen hadde: maer hy nam daer seer groot woecker af: want hy niet mijn en wil hebben dan dertigh opt hondert, daeromme indien ghy 't gelt van desen Man alsoo wildet ontfangen, men soude hem goede verseeckertheydt moeten doen van pande, ende aengaende van my, soo ben ick seer wel te vreden voor u te versetten alle dat hier in mijn huys is, oock mede mijnen persoone ist noodt, by alsoo verre hy daer op leenen wilt, en dit al om u in u noot te helpen. Maer wat versekertheydt sout ghy hem vande reste gheven? Salabet merckte

[p. 2B4r]

terstont wel wat haer porde om hem dese vrientschappe te doen: ende verstont oock met allen wel dat sy de ghene selfs soude zijn, die hem die penninghen doen soude: dies hy blijde wert haer eerst bedanckte ende daer nae tot haer seyde: dat hy niet en soude laten die penninghen op te nemen, Godt geve hoe onredelijck het intresse, dat hy daer af soude moeten gheven, oock wesen mochte: ghemerckt hy van soo grooten noot, als hem nu opten halse lach daer toe ghedrongen was. Voorts seyde hy, dat hy ten onderpande soude stellen sijne goeden die hy inden Tolle hadde staen, segghende dat hy die selve zijne Coopmanschappe aldaer soude laten stellen op des gheens name, die hem de penninghen leenen soude: maer soude dies niet te min de sleutel vanden Packhuyse by hem blijven, om sijn waren te moghen toonen eenigh Coopman die daer om koopen nae mochte komen vraghen: oock mede om dat die goeden niet gheroert, van daer vervoert, noch verwisselt en souden moghen werden. De Vrouwe antwoorde dat hy wel sprack ende dat die verseeckeringhe goet was. Alsoo heeft sy terstondt als den dagh ghekomen was, om een makelaer ghesonden dien sy met allen wel betrouwde: den welcken zy, na dat zy te samen hunlieder aenslagh in desen ghemaeckt hadden, wel duysent Croonen aen telde: die terstont vanden makelaer ghelevert waren in handen van Salabet, die ter selver stonden des anders name by den tollenaren opte goeden, die hy daer hadde liggen heeft doen aenteeckenen: ende zijn voorts elck ghegaen daer sy te doen hadden, na dat sy elck ander schultbrief, ende losbrief ghelevert hadden. Doen is Salabet terstont ende soo hy spoedelijcste mochte in een Schip geseten met zijn vijfthien hondert Kroonen, ende wederomme nae Napels ghevaren tot Peeter Canthina: van waer hy sijn rekeninghe met de betalinge gesonden heeft tot Florencen aen sijn Meesters, vande welcke hy met laken ghesonden hadde gheweest tot Palermen: ende betaelt hebbende den voornoemde Canigian met noch sommige anderen, die hy schuldigh was: is hy een wijle tijdts aldaer by den selfden ghebleven, met onderlinge vermakelijcheydt dat die Siciliaensche Vrouwe soo fijn van hem uytghestreken was. Ende is namaels van daer, als die niet meer Koopman zijn en wilde, ghekomen tot Florencen. Maer Blanchefleur dese Salabet niet meer binnen Palermen vernemende, began by na in quaet vermoeden te komen. Daer nae als sy wel twee maenden getoeft hadde ende sach dat hy niet en quam, heeft sy door den Makelaer de sloten vande Packhuysen doen op breken: alwaer zy eerst de oly vaten, diemen waende vol olye te wesen, heeft doen besien ende die vol Zeewaters bevonden te wesen, behalven dat sy boven by de sponde met een weynigh Olys bedeckt waren. Voorts hebben zy oock de packen ontbonden: de welcke al t'samen vol vlocken waren, behalven twee van die, die lakens inne hadden: sulckx dat (om kort te segghen) alle die waere geen twee hondert ducaten weerdigh en was. Blanchefleur siende haer selfs aldus bedroghen, weende langhen tijdt om die betaelde vijf hondert ducaten, ende noch vele meer om de duysendt gheleende ducaten: dies sy dickmael nae dien tijdt plach te segghe, hy en moet niet schelu zijn die met een Toscaner te doen heeft: ende alsoo den spot tot de schade behoudende, bevant sy dat den eenen soo vele wiste als de ander.