|
| |
De Medecijn Meester Symon meynende op een avondt van Bruyn ende
Buffelmacho ruyten ghebracht te werden, werdt van hunlieden in eenen kuyle
gheworpen, daermen privaten inne verliet.
| |
De ses-en-dertighste Historie.
Tot berispinghe van sommigher Doctoren sotheyt, die hun door liefde
ende geylheyt by wijlen tot groote beschaemtheyt laten brenghen.
MEn siet dagelijcx de Studenten vander hooger schoolen, d'een
een Advocaet, d'ander een Medecijn, de derde eenen Notaris wederomme
keeren, met heur langhe wijde rocken, de welcke heurder sommighe van
Scharlaecken dragen met oock heur bonte Caproenen, ende met meer andere
schijnbare toerustinghe: van gelijcken merckt men oock van daghe te daghe wel,
wat uyt henlieden al voort komt. Onder dese quam onlancks oock van Bolonien
t'huys tot Florencen eenen ghenaempt Meester Symon de Villa, al met scharlaken
ghekleedt, als die rijcker was van aengheerfde haven, dan van verstandigheydt,
ende droegh eenen grooten Caproen als een Doctoor in Medecijnen, daer hy hem
selfs voor uyt gaf, ende stelde hem ne- | |
| |
der in een huer-huys in de
Strate huydensdaeghs die Cocommers strate gheheeten. Dese Meester Symon dan
eerst t'huys ghekomen zijnde, soo gehoort is hadde onder andere merckelijcke
ghewoonten oock een maniere over hem, dat hy, so wie oock by hem was, vraeghde
wat dat voor lieden waren die hy al door de straten sach lijden: ende recht oft
hy by nae der lieden gelate sijn recepten, die hy den krancken in gaf, behoort
hadde te ordonneren, so sloegh hy op yegelijck acht, ende wist die te
onthouwen. Maer onder alle andere daer op hy zijn oogen vlijtighste sloegh, dat
waren twee fijne Schilders, van welcke hier vooren meer dan eens geseyt is, te
weten Bruyn ende Buffelmacho, die ghestadelijck by den anderen, ende oock zijn
ghebueren waren. Als hem nu dochte dat zy vrolijcker ende met minder swarigheyt
dan oyt menschen die hy ghesien ende gehoort hadde, leefden, alsoo 't oock
waerachtigh waer was, soo vraeghde hy veel luyden van wat staete ende maniere
van leven zy waren. Ende vernemende dat het schamele ghesellen ende Schilders
waren, is hem in't hooft ghekomen dat het onmogelijck was dat zy in heur
armoede soo gheneughlijck mochten leven: dies hy gehoort hebbende dat het
schalcke ende archlistighe quanten waren, ende began te dencken dat zy met
eenigh ander practijcken, den volcke onbekent, groot profijt moesten doen:
daeromme hy oock seer begheerlijck werdt om met hen beyden, oft ten minsten met
een van hen beyden, kennisse ende vriendtschappe te maecken: ende heeft also
inden eersten hem vergeselschapt met Bruyn: Nu en hadde Bruyn zijn
gheselschappe noch niet langhe ghehanteert, oft hy en sach wel haest dat dese
Medecijn een groote beest was: ende began den meesten tijtverdrijf ter Wereldt
met hem te hebben, van dinghen die hy hem seyde: van ghelijcken began oock de
Medecijn wonderlijcken grooten lust te nemen in Bruyns gheselschappe. Als hy
hem nu somwijl ten eten ghenoot hadde, meynende door sulcken middele te
vrymoedelijcker met hem te mogen kouten, heeft hy op eenen tijdt tot Bruyn
gheseyt, dat hy hem seer verwonderde van hem ende van Buffelmacho: overmidts
sylieden (schamele ghesellen wesende) soo gheneughlijcken leven leyden: ende
bat hem om den middel te weten waer door sulcx doch mochte gheschieden. Bruyn
de vrage hoorende, die hem al veel meer dan Sot te zijn dochte, werdt in hem
selven lachende: ende nam voor den Medecijn nae zijn plompheydt te antwoorden,
dies hy seyde: Ick soude ongaerne, Heer Doctoor veel menschen segghen wat wy
pleghen oft hoe dat wy doen, maer u en mach ickt niet verberghen,
overmidts ghy vander Vrienden zijt: dies ick oock wel weete dat ghyt gheenen
mensch ter Werelt en sult openbaren: Het is waerachtigh dat ick ende mijn
geselle soo vrolijck ende soo wel als ghy meught sien, ende noch bade mede te
samen leven: ende is oock licht te ghelooven dat ons ambacht ende inkomsten die
wy hebben, de kosten nauwelijcks uyt brenghen en moghen van 't water dat wy wel
behoeven: nochtans en suldy hieromme niet vermoeden dat wy erghens gaen stelen,
maer wy gaen ruyten: daer wy buyten yemandts schade alleenlijck al halen dat wy
behoeven ende oock wenschen moghen: ende daer uyt komt dat wy soo vrolijcken
leven, (als ghy sien meucht) leyden. De Medecijn dit hoorende, ende sulcks
sonder te weten wat het was gheloovende, heeft hem seere verwondert: ende quam
terstont in vierigher begheerten om te weten wat dat zijn mochte, ruyten te
gaen: dies hy Bruyn terstont ernstelijck began te bidden, hem doch te willen
verklaren wat ruyten te gaene was, hem verseeckerende 't selve gheen Mensch op
aerden te ontdecken. Ay my, Heer Doctoor (sprack Bruyn) wat vraeghdy my daer? O
het is al te verholen secreet dat | |
| |
ghy nu begeert te weten: het is
een sake om my te bederven ende uytter Werelt te verjaghen. Jae het waer om my
te helpen in Lucifers mont van Sinte Gal, indien een ander sulcx quame te
weeten: daeromme en mach ickt u nemmermeer segghen oft openbaren. De Medecijn
sprack, zijt dies verseeckert Bruyn, dat nemmermeer ander Menschen dan ghy ende
ick weten en sal het ghene ghy my seggen sult. Totten welcken Bruyn, nae nieuwe
kluchten ghenoegh, ten laetsten seyde: siet doch Domine Doctoor, de
vriendtschappe die ick tot u qualitative verswijgentheydt, ende 't geloove dat
ick tot u getrouheydt draghe, zijn soo groot, dat ick u geen sake, die ghy van
my kont begheeren, weygeren en kan, ende daeromme sal ick u dat seggen
op sulcke voorwaerden, dat ghy my 'theylig kruys van Monteson sweeren sult
nemmermeer eenigh Mensche, so ghy my belooft hebt, hier af te seggen. De
Meester heeft hem sulckx te doen ghesworen. Ghy sult dan weten, mijn soete Heer
Doctoor, sprack Bruyn, dat noch onlancx geleden in dese Stadt is gheweest een
Meester inde swerte consten genaemt Michiel Schot, also hy uyt Schotlant
geboortig was, den welcken groote eere werdt bewesen van veel
Edel-luyden al hier, waer af noch seer weynighe in 't leven zijn. Dese willende
van hier trecken, heeft alhier ghelaten tot henlieder begheerten, twee van zijn
treflijckste Discipulen, met bevel in allen dinghen te believen ende te wille
te zijn de Edel-lieden, daer af hem soo veel eere ende deughde gheschiedt was,
ende alsoo hebben dese twee den voorseyden Edellieden in heur amoureusheden
ende in ander saecken met alder goedtwilligheydt ghedienstigh gheweest. Als
henlieden daer nae de Stadt van Florencen ende des volcks maniere van leven
seer wel behaeghde, hebben sy voor hun ghenomen aldaer metter woon te blijven:
ende maeckten groote vriendtschappe met sommighe vanden Burgheren, sonder op
yemandts edelheydt oft onedelheydt, rijckdomme oft armoede te mercken, maer
sagen alleenlijck op menschen die henlieder seden gelijck waren. Daer nae hebben
sy ter liefden van dese heur vrienden een gheselschappe inne ghestelt van vijf
en twintigh Menschen, de welcke op een seeckere daer toe gheschickte plaetse,
t'elcke maent ten minsten tweemael souden versamen, ende daer wesende, sprack
een yeghelijck uyt wat zijn begeerte was, het welcke sylieden van elckerlijck,
van dien selven nacht, na zijnen wille gereet deden hebben. Als nu Buffelmacho
ende ick met dese twee mannen groote vrientschappe ende kennisse hadden, zijn
wy beyden van lunlieden oock in dit gheselschappe ghenomen ende ontfanghen,
ende segghe u dat het wanneer wy versaemt zijn, een wonder is om te sien, hoe
alle de tapisserijen rontsom de sale behanghen zijn, daer wy inne eten, hoe de
tafelen op Conincklijcker manieren ghedeckt zijn, hoe grooten menighte Edele
ende schoone Dienaren ende dienerssen daer tot yeghelijcks dienst ende believen
bereydt staen, hoe veelderley water vaten, beckens, platteelen, flesschen,
schalen, koppen ende bekers van goude ende van silver daer wy uyt eten ende
drincken, voor handen zijn, hier en boven noch, hoe grooten overvloedigheydt
ende veranderinge van spijse daer is na elckerlijckx wensche, die al te voren
elckx tot zijnder tijdt daer toe besorcht is. Nemmermeer en soude ick u konnen
gesegghen hoedanighe ende hoe veel ontallijcke lustige musijckelijcke Instrumenten
daer ooc zijn, ende wat soeter sanck vol melodijen men aldaer mach hooren.
Noch ghy en sout ooc niet konnen gelooven wat ontallijcker
menighte wasse keerssen daer branden in dit avondtmael, wat grooter hoopen
sucaden ende confijten daer verteert werden, noch oock niet wat dierbaerder
ende wat edeler wijn men aldaer drinckt. Ick en wil oock niet mijnen
ghesuyckerden | |
| |
vriendt, dat ghy waent dat wy aldaer zijn in dese
selfde lakens Kleederen daer ghy ons hier zijnde inne meucht sien: want daer en
komter niet eenen soo arm die om zijn rijckelijc gewade ende chierlijcke
kleederen niet en schijnt een Keyser te wesen. Maer dit gaet al dese weelde
noch te boven, dat daer naer elckerlijcx wenscht uyt alle hoecken des
werelts d'alder schoonste vrouwen, die hem behaghen ghebracht werden. Daer
soudy moghen zien de Vrouwe van Barbanichi de Coninginne van Basschi,
des Soudaens huysvrouwe, de Keyserinne van Osbech, de Chanchanfere van
Noorwegen, de Semistante van Berlinsoone, ende de Schalpedria van
Narsien. Maer wat onderwinde ick my u al die te verhalen? want daer zijn alle
de Coninginnen vander werelt, tot de Sequijn quijn murre van Paep Jan toe, die
hoornen in zijn Poorte draeght. Maer siet ghy nu al voort: nae datmen daer dan
ghedroncken ende suyckaden gegeten heeft soo danst yeghelijck een-mael
oft twee met de ghene die door sijnen wensche aldaer gekomen is, ende gaet daer
dan mede in zijn Camere. Ende weet ooc dat die Cameren elc wel een
aertsche Paradijs schijnen, soo over schoon zijn die ende en zijn oock niet
minder lieflijc van reucke dan de specery doosen van u Aptekers winckelen als
ghy den Comijn doet bereyden: alwaer oock de bedden chierlijcker dan des
Hertogen van Venegiens bedde gespreet ligghen, daer op wy dan gaen liggen
rusten. Wat vreughde men daer dan achter die Gordijnen pleeght, dat laet ick u
bedencken. Maer onder alle de anderen, die 't beste deel in desen hebben,
duncket my dat Buffelmacho ende ick zijn: ghemerckt hy den meesten tijdt daer
voor hem doet komen die Coninginne van Vranckrijcke ende ick voor my de
Coninginne van Engelandt: het welcke twee de alder schoonste Vrouwen van de
gheheele Werelt zijn. Oock hebben wy beyde soo veele konnen doen dat sy
niemandt en beminnen dan ons: dus hebt ghy goet te dencken oft wy een
vrolijcker leven konnen ende moghen leyden dan ander menschen: ghemerckt wy
bemint werden van twee sulckdanighe Coninginnen: vande welcke wy, alst ons maer
en belieft, terstondt een duysendt Kroonen oft twee ghekrijghen. Ende dit
noemen wy gemeynlijck onder ons, ruyten gaen: om dat wy mede, als de ruyters
eens anders goet doen, ander lieden Wijven ruyten: hoe wel tusschen dese ende
ons dit onderscheydt is, dat zy 't gheruyte behoeven, 't welck wy, na dat het
van ons ghebesicht is, wederom gheven. Nu meyn ick hebt ghy Heer Doctor wel
verstaen wat het beduyt dat wy noemen opten rooftocht gaen: maer hoe verborgen
dese saecke ghehouden behoort te zijn, kondy selfs wel mercken: daeromme ic u
daer niet meer af en segge noch tot swijgen en bidde. De Doctor wiens
wetenschappe mogelijck niet verder en strecte dan om de Kinderkens schurfte te
ghenesen, gaf Bruyns woorden soo grooten geloove, alsmen eenighe ontwijselijcke
waerheydt soude moghen gheven: ende wert met soo hittigher begheerten ontsteken
om mede te moghen ontfangen werden in dat geselschappe: datter gheen dinck ter
Wereldt en was 't welck hy soo vierighlijck begeerde.
Daeromme heeft hy Bruyn gheantwoort dat het gewislijck geen
wonder en was dat hy so blijdelijck leefde: ende konste zijn begeerte
qualijck bedwingen dat hy liet te begheeren, om terstondt in dat geselschappe
ontfangen te werden: doch liet hy dat voor dese mael achterweghen ter tijdt toe
hy Bruyn meerder eeren ende jonste bewesen soude hebben: om 't selve dan met
meeder betrouwen ende sekerheydt te moghen begheeren. De Medecijn hem selfs
hier inne dus onthouwen hebbende, began 't gheselschappe van Bruyn noch meer te
hanteren, hem meer te gast nooden, ende uyttermaten groote vriendtschappe te
be- | |
| |
wijsen en welcke heuren omme ganck soo over groot werdt: dat de
Doctoor, sonder Bruyns geselschap niet en scheen te moghen leven. Bruyn oock
vermerckende dat hem daer soo wel af gheschiede, en heeft vander eere, die hem
gedaen werdt, niet ondanckbaer willen schijnen: dies hy in des Medecijns sale
een Vasten, indien inganck zijnder Cameren een Agnus Dei, ende voor
aender deuren een Vrinael gemaelt heeft: op dat zijn huys daer deur uyt eens
anders soude moghen bekent werden vanden genen die den Medecijn behoefden. Oock
schijnende hy in een Galderijken, tot des Medecijns huys, het oorloog tusschen
de katten ende de ratten: het welcke den Doctoor uyt genomen schoon te wesen
dochte. Maer als Bruyn dan somtijts des avonts niet en hadde wesen eten by den
Medecijn, so seyde hy des anderen daeghs: ick ben in dat gheselschap gheweest,
daer ghy wel af weet: alwaer ick, der Coninginne van Enghelant nu wat sat
zijnde, by my dede komen de Gumedre vanden grooten Cham
van Tartarien. Wat is dit Gumedre, sprack de Medecijn, doch te segghen: ick en
kenne die name niet, dat en gheeft my gheen wonder, Domine Doctor, sprack Bruyn
daer op: want ick wel hebbe hooren segghen dat Hip in 't gras, noch Vijstenna
daer niet met allen af en schrijven. De meester seyde, ghy meynt Hipocras ende
Avicenna dat hoor ick wel. Ick en ben gheen Lijsken, jaet sprack Bruyn, des
verstae ick my soo weynigh van u luyder namen, als ghy vanden mijnen: maer
Gumedra is op des groote Chams sprake soo vele te segghen als indien onsen
Keyserinne. O wat schoonder vrouwe was dat: ick derf wel segghen dat zy u al de
konste van Medecijnen, alle de recepten ende alle de plaesters t'eenemale soude
doen vergheten. Als Bruyn nu sulcke ende dierghelijcke woorden altemet tot den
Medecijn om hem noch heeter te maken, gesproken hadde, soo ist op eenen avont
gevallen als Bruyn in't opmaken der Katten ende Ratten oorlogh toeghelicht wert
vanden Medecijn, die de kaersse hielt, dat hy hem latende beduncken
Bruyn deur veel bewesen vrientschappe ende eere, genoegh aen hem verbonden ende
zijn eygen gemaeckt te hebben voor hem nam sijns herten meeninge te openbaren:
daeromme hem selven nu bequamelijck by Bruyn alleen vindende, heeft hy tot hem
gheseydt: Het is Gode bekent, Bruyn, datter nu ter tijdt geen mensch op
aerden en leeft om wiens wille ick meer doen soude dan om u: sulcx dat
ick gaerne ter liefden van u tot Peretola toe (dat twee Mijlen van hier is)
gaen soude, waert dat ghy daer niet dan een woordt af en spraeckt, begheere
daeromme dat u niet en verwondere indien ick vrymoedelijck yet wat aen u
versoecke. Onlancks hebt ghy my (soo ghy wel weet) vertrocken van 't vrolijcke
gheselschappe, daer inne ghy zijt: daer ben ick soo seer begheerlijck toe
gheworden, dat ick ter wereldt gheen dinck soo seere als dat en begeere. Ende
dat en is niet sonder oorsake soo ghy wel sult mogen sien, ist dat ick
ymmermeer daer inne gherake. Want ick ben te vreden dat ghy van nu voortaen
mijnder bespot: indien ick daer niet en doen komen de schoonste dienstmaerte
die in langhe tijt van u gesien is geweest. Ick sachse int voorleden jaer tot
Cacavincili: ende wert daer soo geheel op verlieft, dat ick haer eens thien
stuyvers, by gans velten, bode te gheven wilde zy by my slapen, maer zy was
onwilligh. Daeromme bidde ick u, so vele my moghelijck is, dat ghy my doch wilt
onderwijsen wat my te doen staet, om te komen in dat gheselschappe. Ende dat
ghy oock mede u uytterste beste doen wilt om my daer inne te helpen: want ghy
inder waerheyt een goet ende ghetrou geselle aen my sult hebben, die u alle
eere betoonen sal. Ghy siet nu wel voor oogen dat ick een schoon Man ben,
ende hoe recht my mijn beenen onder mijn lichaem staen ende dat
ick oock een aensicht heb- | |
| |
be gelijck een roose. Daer en boven ben
ick noch Doctoor in Medecijnen, der welcker ick vermoede in 't geselschappe
geen te wesen, ick kan oock veel schoone dingen, ooc mede veel schoone
liedekens, waer af ick u een wil laten hooren, ende began alzoo terstont een
liedt te singen. Bruyn wert zo lustich om lachen, dat hy hem met allen qualijck
mochte bedwinghen, nochtans onthielt hy hem daer af. Het liedeken voleyndt
zijnde, sprack de Medecijn tot hem, wat bedunckt u daer af? Waerlijck, seyde
Bruyn, fiolen van Saggenali en souden by u niet halen, zo wonderlijcke constich
condy singen.
De Meester seyde, ick segge dat ghy't nimmermeer gelooft en
soudet hebben, indien ghy 't niet selfs gehoort en haddet. Daer segdy seker de
waerheydt aen sprac Bruyn. Ick kan, seyde onsen Doctoor, noch wel ander
liedekens, maer die willen wy nu aen d'een syde stellen. Maer ghy sult
weten dat ick, soo ghy my hier sien meucht, een Edelman tot een Vader
hadde, niet teghenstaende hy op een Dorp woonde, zo ben ick ooc van mijns
moeders sijde ghesproten uyt die van Valecchio. Oock mede hebbe ick (zoo ghy
wel hebt mogen sien) de schoonste boecken ende suyverlijcxste
tabbaerden, boven eenich Medecijn in Florencen: By mijnder trouwen ick hebbe
eenen tabbaert, die my (als ic het rekenen soude) by na hondert pont Bagatijn
heeft gecost, ende dat nu al over twee jaren. Daeromme bidde ick u op alle
vrientschappe, doet doch zo vele ende helpt my daer ooc inne, ick sweer
u inder waerheydt, indien ghy't daer toe cont brengen, dat ic u nemmermeer
penninck voor mijn conste af nemen en sal, hoe sieck ghy oock werden
meucht.
Bruyn dit ghehoort ende daer uyt (als oock voormaels mede wel)
vermerckt hebbende wat cloecker verstandicheydt in desen Sottoor stack, seyde
tot hem: licht my een weynich over dees sijde Heer Doctoor, tot dat ic de
steerten van dese ratten volmaeckt sal hebben, dan wil ick u daer op
antwoorden. Als Bruyn die steerten ghemaeckt hadde began hy hem te ghelaten als
oft hy deudes Doctoors begeerte hooghelijck becommert waer geweest, ende
seyde:
'Tgene dat ghy, heer Doctoor, om mijnen willen doen soudt is seer
groot, dat bekenne ick maer nochtans is 't ghene ghy van my begeert (al macht
in uws verstandts grootheydt cleyn schijnen) voor my met allen wel zeer groot.
Ooc mede en weet ick geen mensch ter Wereldt om den welcken ick (t'gene in
mijnder macht ware) so gaerne zoude doen als om u: ende dat eensdeels om
de jonste die ic so't wel betaemt tot u drage, ooc mede om u wel sprekentheydt,
want u woorden zo chierlijc verbloemt zijn, dat zy my niet alleen van mijn
voornemen, maer oock van een onghemackelijcke setel lichtelijck brengen zouden
ghemerckt ick u hoe ick langher met u verkeere, met meerder wijsheydt begaeft
te wesen bevinde. Ick segghe u noch meer, al en waer daer niet anders in u dat
my goet jonstich tot uwaerdts maeckte, zo moet ic u een genegen herte
toedragen, om dat ic u zoo amoureus bevinde te wesen op zo schoonen creatuere
als ghy my nu al gheseyt hebt: Maer zoo vele moet ic u seggen, dat ic in dese
dingen zo vele machts niet en hebbe als ghy wel meynt, daeromme en mach ick
hier inne om uwen wille alle 't ghene niet volgen datter wel noot is ghedaen te
werden. Wildy my nochtans op u groote ende oprecht trouwe beloven dese
dinghen verborghen te houden, ick sal u daer een middel toe openbaeren, de
welcke my (nae dien ghy zoo vele schoone boecken ende ander dinghen hebt, als
my terstondt van u gheseydt is) ghenoech zeker bedunckt voor u, om daer toe te
gheraeken. Segget dan vry uyt, sprack de Doctoor, ick sie wel dat ick van u
noch onbekent ben, ende dat ghy noch niet en weet hoe secreet dat mijnen mondt
is. Mesire Gasparijn van Salleet Schoudt zijnde tot Forlimpopoli, placht
wey- | |
| |
nich saken uyt te rechten, die hy my niet eerst en dede
seggen, ende dat overmits hy geen zo goeden Secretaris en
vant als my. Wildy weten of dit warachtich is? Ic was d'eerste Mensch dien hy
te kennen gaf dat hy Bargimine t'eenen wijve soude trouwen, siedy nu wel watter
af is? Dat gaet met allen wel, sprack Bruyn, nu die man u heeft dorven
betrouwen, so mach ick't voorwaer wel doen. Den raet dan, die ghy volghen sult,
sal dese zijn. In dit geselschappe hebben wy altijt een Capiteyn met twee
raden, die alle ses maenden eens veranderen, ende nu sal onghetwijfelt dees
eerst comende Kermisse Buffelmacho Capiteyn ende ick raet zijn, want het nu
alzoo gesloten is. Nu vermach de Capiteyn vele om daer den geenen, diet
hem belieft, inne te doen comen, daeromme soude ic u raden, dat ghy, hoe eerder
hoet beter kennisse maecte met Buffelmacho ende dat ghy hem eere
beweest, want het is zoodanige man dat hy terstont amoureus op u sal werden zoo
haest hy u zoo wijs sal bevinden als ghy wel zijt. Als ghy hem dan door u
cloeck verstant ende door u andere goede gaven wat te vrient ghemaeckt sult
hebben, zo meuchdy u begeerte aen hem doen, daer hy geen neen toe en sal connen
geseggen, want ick hem alree van u dicmael ghesproken hebbe, sulcx dat hy u
uyter maten seer wel begracijt heeft: dit gedaen zijnde suldy my voorts met hem
laten ghewerden. Doen sprack de Medecijn: V voornemen bevalt my uyter maten
wel, want indien hy een man is die lust heeft in verstandighe Menschen, zo sal
ic wel maken dat hy my selfs naloopen sal, als ick maer een weynich met hem
gesproken sal hebben: want ick ben also vol wetenheyts dat ic daer een gantsche
stadt mede gerieven, ende noch selfs seer wijs blijven soude moghen. Desen
aenslach aldus ghemaeckt zijnde, heeft Bruyn alle desen handel Buffelmacho by
ordene verteldt, den welcken den tijdt wel duysent jaren lanck dochte te vallen
eer hy 't metter daet te werck mochte brengen, 'tgene dat onsen Doctor sochte.
Dese vierich begheerende ruyten te gane, en ruste niet voor dat hy Buffelmachos
vriendt gheworden was, het welc hem niet swaer en viel, ende began heerlijcke,
avondt ende middach maeltijden te houden voor Buffelmocho ende van ghelijcken
voor Bruyn: de welcke daer de Wijn ende spijsen lecker bevindende leckerlijck
sluymden ende veechden, sulcx dat zy selden verre daer af waren, ende bleven
geerne by den Doctor brassen sonder hun seer te laten nooden, seggende nochtans
dat zy alzoo eens anders gasten niet en soude willen wesen Also heeft mijn
Heere de Doctor ten laetsten sijnen slach waer ghenomen ende sijn begheerte
Buffelmacho gheopenbaert ghelijck hy met Bruyn mede ghedaen hadde: waer inne
hem Buffelmacho met allen 't onvreden geliet, ende wert heel gram op
Bruyn, segghende: Ick sweere u by den grooten Godt van Pasignan, dat het luttel
scheelt, oft ick en geve u sulcken slach op't hooft dat u de neuse op u hielen
valle: seght verrader als ghy zijt, niemandt anders dan ghy en heeft die dingen
desen goeden Heere, die hier is, gheopenbaert. Maer de Medecijn heeft Bruyn
seer onschuldicht, segghende ende sweerende dat uyt yemant anders ghehoort te
hebben: ende heeft nae seer vele sijnder verstandigher woorden soo veel noch
ghedaen dat hy Buffelmacho te vreden stelde, de welcke hem ten Medecijnwaert
keerende, tot hem seyde: Het blijct wel, Heer Doctoor dat ghy tot Boloingien
gheweest zijt, en dat u de gheleertheydt int wederkeeren niet ontwayt en is.
Noch wil ick u wel meer seggen dat ghy uwen A.B.C. niet en hebt geleert, zo
veel sotten doen willen, maer ghy hebt dat met allen wel gheleerdt tot op een
milloen, ende ghy zijt oock, indien ick niet en dole, op eenen Sondaghe geboren.
Ende al ist zoo dat Bruyn my gheseyt heeft dat ghy in | |
| |
den
Medecijn ghestudeert hebt, zoo dunckt my nochtans dat ghy gestudeert ende
geleert hebbet der menschen herten te vangen ende te stelen: het welcke ghy met
u vernuftighe sinnen ende met u wel spreeckende tonghe beter cont doen, dan
eenich mensche anders dien ick oyt sach. De Medecijn in zijn woorden vallende,
keerde hem om tegens Bruyn, ende seyde: ziet doch, ic bidts u, wat het
is met wijse mannen spreken ende die te hanteeren. Wie soude doch ymmermeer
alle de bysondere deelkens mijns verstants te haest vermerckt hebben als dese
vrome man gedaen heeft? Ghy en verstont niet zoo geeringe, neen ghy niet, het
gene dat ick wilde segghen, als hy ghedaen heeft. Maer willet hem ten minsten
doch seggen wat ick seyde als ghy spraeckt dat Buffelmacho lust hadde te wesen
by lieden van verstant. Duncket u oock dat ic sulcx ghedaen hebbe? Noch al veel
beter antwoorde hem Bruyn. Doen seyde onse Doctoor tot Buffelmacho. Waert
saecke dat ghy my tot Boloingen haddet ghesien, ghy sout noch al wat anders
gheseyt hebben, alwaer 't groot noch cleyn, Doctoor noch Clerck en was die my
niet sonderlinghe lief en hadde: soo seer wel wist ickse te vernoegen met mijn
couten ende met mijn goet verstant. Jae ick segge u noch meer, noyt
sprack ick woort, oft ic en dede al lachen datter ontrent was, so aengenaem was
ic hunluyden: sulcx dat sy in mijn afscheyt den grootsten rouwe ter Werelt
bedreven, want sy al tsamen wenschten om mijn blijven aldaer: dies daer so veel
gedaen wert om my te doen blijven, dat zy my den oppersten
leermeester wilden maken voor alle de Clercken die daer in Medecijnen
studeerden. Maer dat en wilde ic niet doen, want mijn voornemen altijt strecte
hier te comen om mijn groote goeden ende erffenissen te ghebruycken, die ick
hier hebbe, ende die altijt den vrienden van onsen huyse toebehoort hebben:
ende alsoo hebbe ick oock ghedaen. Bruyn seyde doen tot Buffelmacho, wat dunckt
u daer af? ghy en wilde my niet gelooven als ick u dit seyde. Daer en is gheen
Medecijn hier int Lant die hem so wel van een Eezels pisse verstaet als dese
onsen Doctor: Jae ghy meucht wel gewisselijck weten dat zijns gelijck niet
ghevonden en soude moghen werden van hier af tot aen de Poorten toe van Parijs:
soeck, daeromme nu eens oft ghy hem soudt connen afleyden van yet dat zijn
begheeren is. Bruyn seyt u de waerheyt, sprac de Medecyn, maer ick en ben in
dese stadt noch niet bekent. Ghy zijt meer grove luyden dan anders, daeromme
wilde ick wel dat ghy luyden my eens saecht onder de Doctoren, hoe ic daer
plach te staen. Doen sprack Buffelmacho, waerlijc, domme Doctor, ghy weet al
veel meer dan ick ymmermeer soude hebben connen gelooven: daerom ic nu
tot u sprekende, soomen teghens wijse Mannen (als ghy zijt) behoort te spreken,
versekere u sonder alle twijfele soo veel neersticheydts in desen te doen, dat
ghy in onsen gheselschappe ontfanghen sult werden. De eere ende goede
chiere die henluyden vanden Medecijn was bewesen, werden door dese
wenschelijcke belofte noch vermeerdert. Also dreven zy lieden heur corts wijl
met hem, vulden zijnen caproen vol hoys met duysen derley sotte cluchten,
ende beloofden hem tot een bruyt te geven de Gravinne van
vuylendreta, de schoonste creatuere diemen int gantsche Caccatorie van
Drecxhuysen soude connen ghevinden. De Medecijn vraechde wie dese Gravinne was.
O stamme sprack Buffelmacho waerdich om af te Griffien, mijn waerde vrint, het
is soo machtighen Vrouwe, datter luttel huysen ter Werelt zijn daer haer
Jurisdictie oft ghebiet niet inne en streckt: zo datmen nauwelijcks yemant
onder geestelijck oft weerlijck en vindt, daer zy geenen dagelijckschen tribuyt
af en ontfangt, diemen haer ghemeynlijck met Trompetten geclanc overlevert. Ic
derf u oock wel seggen dat zy soo crach- | |
| |
tich van reucke is
datmense kennen mach aen haer lucht, als sy herwaerts oft ginswaerts
gaet, hoe wel sy haer den meesten tijdt binnen haer Palleys besloten houdt:
doch is sy noch onlancx op eender nacht hier voorby u deure gheleden na de
Riviere Arne, om haer voeten te wasschen ende een luchtken te
rapen: maer gestadelijckste hout sy haer Hof binnen 't Casteel van
Stanck-brillen-burch. Maer als zy uyt gaet, soo is sy omcinghelt met
lijf-waerders die al vergulde staven ende piecken draghen, oock volghen
haer dan haer officieren ende baroenen in grooten getale: als te weten joncker
Hayrvich uyt Poortegael, Draeyert van Stinckertshorn drost tot Schetelaers,
Darmecruyper van Strontoengie, met veel ander groote Hanssen ende
Cadetten, alle de welcke, soo ick meyne, goede kennisse met u hebben, hoe wel
ick vermoede dat u daer nu ter tijdt niet veel af voor en staet. Alsoo sullen
wy u dan, indien ons aenslach niet en mist, in den armen helpen van so grooten
vrouwe, ende laten de vrouwe van Cavavincigli varen. De medecijn hadde
van zijn jonckheydt tot Boloingen ghewoont, dies hy dese treflijcke
namen niet en verstont, en ghenoechde daerom voor dien tijdt gheheel met
de Gravinne van Vuylendreta. Binnen luttel tijdts daer na, brachten de twee
schilders den Doctoor tydinghe dat hy nu al aenghenomen ende ontfanghen was int
gheselschappe. Als nu den dach ghecomen was dat dit geselschappe den
naestvolghenden nacht vergaderen soude, so heeftse de Medecijn beyde te gaste
gehadt, ende hunlieden ghevraecht, met wat manieren hy int geselschappe
soude mogen comen, den welcken Buffelmacho antwoorde: Siet wel toe domme
Doctor, ende maeckt voor alle saken alle ancxtvallicheyt van u te
dryven. Want indien ghy niet stoudtmoedich en waert, het soude u hinder
ende ons lieden seer groote schade mogen doen, want ick wil u segghen
waerom ghy gheheel onvervaert moet wesen. Ghy moet u desen avont vinden, alst
spade ende 't volck inden eersten slape is, op de verheven graven oft
tomben, die onlancx ghemaeckt zijn op't Kerck-hof vande nieuwe lieve vrouwe,
ende dan gecleedt zijnde met een van u alderbeste tabbaerden, op dat ghy
d'eerste reyse eerlijck in dit gheselschap meucht verschijnen, oock mede
overmits ons geseyt is, sedert den tijdt dat wy daer ten laetstmael waren, dat
de Gravinne van meenighe is u een gebadet Ridder te maken op haer selfs costen
op dat ghy een Edelman zijt, dus suldy daer so lange moeten verbeyden tot dat u
de ghene die men om u seynden sal, comt halen. Ende op dat ghy
van als wel onderweesen meucht zijn, soo weet, dat daer om u te halen comen sal
een swerte ghehoorende beest dat niet seer groot en is, ende dit sal daer op de
plaetse voor uwen ooghen bysterlijc tieren ende groote sprongen
doen om u vervaert te maken, maer als het u sal mercken onvervaert te
wesen, so salt al soetelijck u ghenaken, dan sult ghy daer sonder eenige
vreese, vant verheven graf op gaen sitten, sonder God oft sijnen
heyligen eenichsins te noemen. Terstont dan als ghy daer op gheseten
sult zijn, moet ghy u handen voor u selfs borst legghen, sonder het beest
erghens meer aen te roeren, het welcke dan stracx van daer scheyden
ende u int gheselschappe brenghen sal. Maer indien ghy onder tusschen
dat dit geschieden, God oft synen heylighen aen roept, oft dat ghy bevreest
zijt, so wil ick u wel van te voren segghen dat ghy dan van dit beest wel
ergens in een vuyle oft stinckende plaetse gheworpen mochtet werden, dus waer
't beter dat ghy daer niet en quaemt, by aldien ghy u selven niet
onvertsaecht ghenoech en kent om daer sonder eenich schromen te wesen, want u
sulcx tot geen bate, ende ons lieden tot groote schade gedijen soude. Doen
sprack de Medecijn: Ho, ho, ghy lieden en kent my noch niet. Ghy sieter mogelic
op dat ic hantschoenen aen mijn handen en lange cleederen drage, maer
wist ghy wat ick | |
| |
voormaels wel by nacht bedreven hebbe tot
Boloingien, als ick daer by doncker met mijn gheselle om een hoeve ginc ghy
soudet al verwonderen. Ick segghe u, by gantsch daggen, datter eens een nacht
was, opten welcken een cleyn snoot hoerken, nauwelijcks een cubit groot
zijnde, weygerde met my te gaen, dies ick haer als wy aen de tafel ginghen
sitten, dapperlijck met vuysten sloech, ende haer by den hayre vander
aerden oplichtende, by nae wel eenen voetbooge scheut weechs met my
droech, soo dat sy oock spijt heur herte, wel met ons moeste gaen. My gedenckt
ooc mede dat ic op een ander reyse, sonder eenich ander gheselschappe by my te
hebben dan mijn joncxken, na datter al Ave Maria geclopt was, gheleden ben voor
by de Minrebroeders kerc-hof, hoe wel men daer nochtans dien selfden dach een
vrouwe begraven hadde, ende en was dies halven niet eens vervaert. Dit segghe
ick daerom dat ghy goet betrouwen op my soudet hebben, want ick en ben niet dan
al te stoudt ende veel te onvertsaecht. Voort segghe ick u dat ick om daer
ymmers eerlijck ghenoech te comen, mijnen scharlaken tabbaert aen
trecken sal, inden welcken ick Meester was ghemaeckt, ende ghy sult sien of 't
gheselschappe in mijn comste niet verblijden ende my terstont hunluyder
Capiteyn niet maecken en sal. Daer nae suldy oock wel sien hoe dattet met my te
wercke sal gaen als ick daer een wijle gheweest sal zijn, gemerckt die Gravinne
sonder my noch gesien te hebben, also al op my verlieft is dat zy my een
gebadet ridder wil maken: hoe wel de Ridderschap my (ter avonturen) niet
wel voegen en sal, oft dat ickse qualijc onderhouden sal mogen: maer
hola, laet my gewerden. Ghy segt uyter maten wel, sprac Buffelmacho,
maer maect ymmer niet dat ghy onser bespot, zoo dat ghy niet van daer en
blijft, ende niet gevonden en wert alsmen om u sal seynden: 'twelck ick
alleenlijck segghe overmidts het weder nu al wat kout is, ende ghy mijn Heeren
de Medecijns, u gesontheyt vlijtelijcker waer neemt. Way dat moet verde van my
zijn sprack de Doctoor, ick en ben van die Jofferlijcke ende teedere mannen
niet, want als het onder wijlen gevalt (so dat yeghelijck wel ghebeurt) dat ick
by nacht op't heymelijck gemack moet gaen, so slae ick wel uyten bedde op
sonder yet anders dan mijnen gevoeyerden nachtrock over mijn hosen en wambeys
om mijn lijf te slaen, dus sal ick daer ghewisselijck passen te wesen. Daer
mede zijn sy van malkanderen gescheyden. Als nu de nacht genaeckte,
heeft de Medecijn een logen-bootschappe tegens zijn huysvrouwe versiert,
heymelijck zijnen besten tabbaert uyter cleercasse genomen, die aengedaen, hem
selfs daer mede by de voorseyde graven ghevoeght, al waer hy, hoe wel het seer
cout was, het beest began te verbeyden. Buffelmacho was groot ende behendich
van lichame, de welcke besorcht hebbende dat hy gecregen hadde een van
dese grimmen diemen van outs inde spelen plach te ghebruycken, diemen nu niet
meer en speelt, heeft hem in een Beyren huyt, die van binnen met Laken
gevoeyert was, bedeckt, sulcx dat hy wel een Borsse te wesen scheen, behalven
dat de grimme een duyvels aensichte was met hoornen int voorhooft. Als hy nu
aldus toeghemaeckt was, ende Bruyn hem na volchde om te sien hoe dit
spel doch eynden soude, is hy so gegaen na de nieuwe plaetse, na der nieuwe
Lief-vrouwen Kercke, daer hy so haest hem de medecijn int gesichte quam,
begonnen heeft op't Kerck-hof te huppelen, te ronsselen, te blasen, te huylen
ende te crijten oft hy dul waer gheweest. De Medecijn dit siende, zijn hem alle
zijn hayren te bergen gesteghen, het ancxt sweet brac hem uyt, ende began te
schudden ende te beven, als de gene die versaechder was dan een wijfken,
ende en ware noyt liever binnen zijnen huyse gheweest dan tot dier
stonden. Maer nochtans, om dat hy daer ghegaen was, heeft | |
| |
hy
zijn beste gedaen om den ancxt uyt zijnen sinne te stellen soo veel vermocht
zijn ernstlijck begeeren om die wonderlijcke dinghen te gaen besien daer hem
dese twee af geseyt hadden. Buffelmacho dan een wijle de dullaert ghemaeckt
hebbende, so ghehoort is, began hem wat te besatigen, ende het graf te genaken
daer de Doctor op stont, ende hielt daer beneffens stille. De Medecijn
beefde van vreeselijcker vervaernisse, sulcx dat hy niet en wist wat
doen, oft hy op het beest soude gaen sitten dan niet. Ten laesten beducht
zijnde dat hem daer quaet af gheschieden mochte indien hys niet en dede, heeft
d'eerste vreese door de tweede verdreven, ende al sachtelijck vande verheven
tombe neder dalende, is hy opt beest geseten, segghende: ons Heere Godt wil my
bewaren, voorts heeft hy hem ten besten dat hy conste daer op geschickt
ende al bevende zijn handen voor zijn borste gehouden, soomen hem
bevolen hadde. Doen began Buffelmacho al soetelijck zijnen wech te nemen na ons
vrouwe op den trappe, ende heeft hem alsoo op zijnen rugge gedragen tot
by de vrouwen van Ripole. Daer ter plaetsen waren ter selver tijt groote
cuylen gemaect, inde welcke de Lant-ludyen van daer ontrent de Gravinne
van Vuylendreta deden brengen, tot mes op hunluyder lant. So haest nu
Buffelmacho daer ontrent was, ende zijnen slach wel waer genomen hebbende, hem
selfs merckte dichte aen een deser kuylen cant te wesen, heeft hy zijn hant
geleydt onder des Doctoors eenen voet, ende den selven daer mede op
heffende, wierp hy hem van zijnen rugge puntelijcken metten hoofde eerst inden
selfden kuyle, voort began hy te huppelen te springen ende den dullaert
te maken, ende wederom alle den wech lancx te loopen nae onser vrouwen opte
trappen, ende nae de beemde van alle heyligen, al waer hy Bruyn gevonden
heeft, de welcke wech gheloopen was, overmidts hy hem van geen lachen en hadde
mogen bedwingen. Doen begonsten zy beyde met vrolijcker vermakelijckheyt te
verwachten wat de strontighe Medecijn doen soude. Mijn Heer de Doctoor hem
selfs in die eysselijcke plaetse bevindende, dede zijn beste om op te rijsen,
ende bestont hem te helpen om daer uyt te geraken. Nu viel hy hier, dan
viel hy daer, sulcks dat hy vanden hoofde ten voeten toe bescheeten was, dies
hy droevich ende mismoedich zijnde, noch so vele dede dat hy daer uyt
gheraeckte, maer dat niet sonder sommighe dragma van dien cyrope in geswolghen
te hebben, ende heeft daer zijn caproen voort gelach ghelaten. Daer heeft hy
die stinckende vetticheyt metten handen vast (soo hy best mochte) van
zijnen lijve ghestreken, ende geenen beteren raet siende is hy naer huys
gekeert, daer hy aengeclopt heeft tot datmen hem binnen liet. Binnen gegaen
zijnde, en was de deure soo haest na zijnen rugghe niet gesloten, oft Bruyn
ende Buffelmacho en zijn daer voor gecomen, om te hooren hoe de Medecijn
van zijn wijf ghewillecomt soude werden, de welcke daer luysterde, hoorden dat
hem 't wijf soo schandelijck toe sprac als oyt de snootste mensche vander
werelt toe ghesproken was, segghende: Heere God hoe wel voecht u ditte, Ghy
hebt nae een ander vrouwe geloopen, ende om die te behaghen uwen
schaerlakens rock aengedaen, maer seght doch lieve, behoor ick niet wel vrous
genoech voor u te zijn? ick, die niet alleen voor u, maer ooc voor een gantse
ghemeente genoeghsaem soude moghen wesen? Och gave Godt dat sy u so wel
versmoort hadden, als sy u wel gheworpen hebben daer ghyt wel waerdich zijt te
liggen? Besiet doch desen schoonen stront Medecijn, die een eerbare Vrouwe
ghetrout hebbende, dies niet teghenstaende noch naer ander wijven loopt. Alsoo en
liet sy niet af met sulcke ende dierghelijcke woorden hem te beschelden tot
ontrendt den middernacht, middeler tijdt dat hem de Medecijn dede wasschen ende
schoon | |
| |
maecken. Des anderen daechs hebben Bruyn ende
Buffelmacho heur selfs lichamen rootachtich ende blaeuachtich geverwet,
recht oft zy seer geslagen waren geweest, ende zijn gecomen ten huyse
vanden Doctoor, die nu al opgestaen was, daer sy binnen der deuren
comende vuyle stancke vernamen, overmits het daer noch soo claer
niet ghecuyscht en was, oft daer en was noch vanden stancke gebleven: alwaer de
Medecijn hunluyden vernomen heeft ende tegen gegaen is segghende,
God geve u beyden goeden dach. Den welcken Bruyn ende Buffelmacho
(zo zijt voorgenomen hadden) met een toornich gelaet geantwoort hebben:
dat en sullen wy u niet wenschen, maer bidden Gode dat hy u so vele
quade jaren wil verleenen, dat ghy van coude moet sterven, als die de
verradelijckste ende ongetrouste man zijt op aerden, want het niet
gebroken en heeft aen u, die wy na al ons vermoghen eere ende
vrientschap bestonden te bewysen, dat wy niet als honden doot
geslagen en zijn: ooc zijn wy van dese nacht in pericule geweest
verstooten te werden uyt het gheselschappe daer wy u gaerne in hadden geholpen,
ende hebben noch daer en boven door u ontrouwe, dese nacht zo veel
slagen ontfanghen, dats eenen ezele so vele niet en soude behoeven om van hier
tot Roomen toe te gaen. Maer oft ghy ons niet en wildet gelooven, so
besiet een weynich op onsen huyt, ende ghy sult wel haest mercken hoe wy
door gestreken zijn. Als zy dit geseyt hadden, hebben zy beyde,
wat int doncker staende met de rugge tegens 't licht, heur rocken ende
wanbeysen voor open gedaen, ende hem hunluyder beverfde borste
naeckt getoont, ende die terstont weder bedect. De Medecijn wilde hem
ontschuldigen, zijn misval vertellen, ende hunluyder seggen waer
hy geworpen was geweest, maer Buffelmacho sprack tot hem: ick wilde dat
het beest u vanden brugghe af gheworpen hadde inde Riviere Arne: waeromme
duysent Duyvelen bevaldt ghy u selven in handen van Gode ende van sijnen
Heyligen? was u dit niet al te voren geseyt? Inder waerheyt sprack de Doctoor,
het was mijn al vergeten. Wat en, seyde Buffelmacho, wast u vergeten? Ic dencke
dat u dat seer wel voorstont: want ghy segende u selven met allen seer.
Ons wert van onsen bode gebootschapt, dat ghy stont en beefde als een
meye blat, zoo dat ghy selfs niet en wist waer dat ghy waert. Maer ghy hebt ons
nu wel te recht uytgestreken, maer geen mensch en sal ons voortaen meer alsoo
hebben: ende wy sullen u daer sulcken eere voor
doen als dat behoordt. De Medecijn began hunluyden om vergiffenis te bidden
ende om Gods wille te begeeren hem doch niet te beschamen, sijn uyterste
best doende om die twee met schoone woorden te stillen, ende is wel te
dencken, indien hyse te voren eere ende vrientschappe betoont hadde, dat
henluyden daer na, met dickmael te gast te nooden ende anders, noch al veel
meer vriendelijckheyt ende eere bewesen werdt vanden Doctoor, uyt vresen dat zy
dese sijne schande ende oneere vermanen souden, ende also
(als ghy hebt mogen hooren) wert hem daer onderwesen, 'twelc hy tot Boloingien
niet gheleert en hadde.
|
|
Auteursrechtvrij