|
| |
Hieronymus beminnende een jonghe dochter ghenaemt Sivestra, reysde,
ghedrongen zijnde door sijns moeders begeerten, tot Parijs, ende vant in zijn
wederkomste dat sijn lief gehouwet was, in wiens huys hy heymelijcken gecomen
ende aen haer zijde op 't bedde gestorven is: dies zy oock daer nae, als hy om
begraven te werden ter kercken gebracht was, van ghelijcken op hem daer doot
ghebleven is. | |
| |
| |
De achtiende Historie.
Ende gheeft te kennen de sotheydt vanden ghenen die daer waendt des
gheens minne, die vierichlijcken mindt, uyt geblascht te moghen werden, oock
daer benevens de onwaerdelijcke crachten der minnen.
BInnen Florencen was voormaels (zoo de oude luyden vertellen)
een Rijck ende machtich Coopman ghenaempt Leonard Seignier: de welcke by zijn
Huyvrouwe ghewonnen hadde een sone gheheeten Hieronimus, nae wiens gheboorte hy
alle zijn saecken in goeder oordenen beschickt hebbende, verscheyden is
uyt dit leven int ander. De voochden van dit kint, hebben met de Moeder alle
zijne dingen wel ende ghetrouwelijcken geregeert. Als dit knechtken began groot
te werden, speelden het (nae der kinderen gewoonte) met zijn gebuer kinderen,
maer verselde hem bysonder seer veele, buyten met yemandt anders, by een jonck
Meysken van zijnder oude, dat eens Cleermakers Dochterken was: welcke
ommeganck ende kennisse van dage tot dage vermeerderde, in zo grooter ende
vierigher minnen verandert is: dat Hieronimus niet gherust en was sonder dit
Meysken te sien: het welcke hem oock voorwaer niet minder dan hy haer en
beminde. De Moeder van't knechtken dit vernomen hebbende, heeft hem dickmael
daeromme bekeven ende berispt: maer siende dat hy sulcx niet en verliet, ginck
sy haer dies beclaghen aen zijn voochden, totten welcken zy, die om haers soons
groote rijckdomme uyt eenen doornboom een Orangien boom meynden te
maecken, aldus ghesproken heeft. Desen lecker die noch is beneden zijn
veerthien jaren, is alsoo seere versot op een meysken Silvestra ghenaemt, dat
een Snijders dochter is in onse ghebuerte, dat hyse misschien d'een dach oft
d'ander, indien wy hem van haer niet en scheyden, buyten yemandts weten te
wijve trouwen sal, 't welck my van rouwe soude doen sterven: oft hy sal by
avontueren verdwijnen, siet hy dat sy eenen anderen te wijve werdt ghegheven.
Daeromme dunckt my (om sulcks te verhoeden) goedt te zijn datmen hem erghens
verde vander hant seynde om in eenigen winckel te dienen, op dat sy hem uyter
oogen zijnde, oock uyter herten comen mach, ende wy hem daer nae aen eenighe
dochter van goeden huyse besteden mogen. De voochden spraken dat sy daer met
alle wel aengeseydt hadde, ende dat sy daer inne, t'gene hun mogelijc waer, doen
soude. Daeromme hebben sylieden den jonghen by heur doen comen, daer een
van henlieden seer vriendelijcken tot hem geseyt heeft. Hoort sone, ghy wert nu
haest groot, ende sal schier tijdt zijn dat ghy voorts aen selfs tot u dingen
siet: daeromme soudet ons seer wel genoeghen dat ghy een deelt tijdts ginckt
woonen tot Parijs: daer ghy een groot deel sult mogen sien van uwe goeden ende
hoe daer mede gehandelt wert. Doch mede suldy daer beter ghemaniert, ende
eerlijcker man werden dan hier blyvende, alsoo ghy daer de Heeren, de Baroenen
ende de Edelen dagelijcks sult moghen sien, die daer in grooter menighte zijn:
om hunluyder zeden ende manieren te leeren, ende dan wederomme
thuyswaert te comen. De jonghe heeft naerstelijck nae haer seggen gheluystert
ende hunluyden met luttel woorden gheantwoordt dat hys niet doen en wilde:
ghemerckt hy hem liet beduncken zoo wel als een ander, goets ghenoech te hebben
om binnen Florencen op te mogen leven. Dese goede luyden dit
aenhoorende, berispten hem noch met vele ander woorden: maer als sy
sagen dat sy geen ander antwoorde uyt hem en consten gecrijgen,
hebben sy sulcx sijn moeder geseyt. Dies wert de Moeder vertwijflijck
vertoornt, ende | |
| |
dat niet soo seere om dat hy niet na Parijs
trecken, maer om dat hy zijn liefken niet laten en wilde: daeromme began zy hem
met alle de versmadelijckste woorden die zy bedencken conde te schelden: ende
hem dan daer nae weder met soete woordekens te vreden stellende bestont zy met
hem te smeecken, ende hem vriendelijcken te bidden om te willen doen 't gene
dat hem van zijne voochden was gheraden. Alsoo heeft sy hem ten laetsten so
verde ghebracht dat hy verwillichde een jaer, sonder meer, tot Parijs te gaen
woonen: het welcke alsoo besteldt werdt. Als nu Hieronimus tot Parijs was gaen
woonen, ende altijdt meer ende meer dan oyt te voren op zijn Silvestra amours
was, hieltmen hem daer met beloften van d'een dach totten anderen om hem te
sullen seynden, twee gheheele jaren lanck: sulcks dat hy nu noch meer verlieft
dan oyt, t'huyswaert keerende, bevant dat sijn alderliefste ghehouwet was aen
een goedt jonck gheselle, de Sone van een tentemaker, 't welck hem boven maten
seer bedroefde: maer als hy sach dat het niet anders wesen en mochte, besocht
hy sulcks gheduldelijck te verdraghen. Als hy nu vernomen hadde waer ontrendt
dat zy woonde, began hy, na der jonghe minnaren ghewoonte daer dickwils voorby
te lijden, ende voor haer te wandelen, denckende dat sy hem niet meer dan hy
haer vergeten en hadde. Maer de saecke geviel gheheel anders. Want sy en
gedacht zijnder niet meer dan oft hy noyt van haer ghesien en hadde geweest:
oft, in dien sy daer noch al een luttel om dachte, zoo toonde sy metten
ghelaete gheheelijcken anders: het welcke dese jonghelinck wel haest ende niet
sonder groote hertseer vermerckte: hoe wel hy nochtans dies niet teghenstaende
zijn moghelijcke vlijte dede om wederomme haer jonste te verwerven. Maer als hy
ghewaere werdt dat alle dat hy dede te vergheefs was, nam hy voor hem, al soudt
hem 'tleven costen, haer selfs eens aen te spreken. Alsoo heeft hy aen een
vanden gebueren de ghelegentheydt van haren huyse ondervraecht, ende is daer
nae op eenen avondt, als sy met haren man by de gebueren was gaen waken,
heymelijcken binnen den huyse gecomen: ende heeft hem binnen de camere
verborgen achter de gordijnen van een veldbedstede die daer ghedeckt stont, den
tijt verbeydende dat sy thuys gecomen ende te bedden ghegaen waren. Als hy nu
sach dat de man in slape was, is hy gecomen ter plaetsen daer hy ghesien hadde
dat Silvestra haer selfs neder gheleydt hadde: ende zijn handt op haer borste
geleyd hebbende heeft hy sachtelijck gheseydt: Helaes alderliefste, slaept ghy
dan oock zo haest? De jonghe vrouwe en sliep niet maer wilde roepen: dies
Hieronimus haestelijck tot haer sprack: roept doch niet om de minne Godts,
want ick ben u Hieronimus. Silvestra dit hoorende heeft al bevende tot hem
gesproken. Ey gaet doch van hier, Hieronimus, om Gods willen: want de tijdt is
gheleden dat wy elckander onderlinghen sonder blaemte liefde mochten draghen:
ick ben (zo ghy meucht sien) ghehouwet, sulcks dat my nu niet en betaemdt om
eenich ander man dan op mijnen man te dencken: daeromme bidde ick u door de
liefde Gods dat ghy doch van hier gaet: want ic nemmermeer met
mijnen man, indien hy u hier vernam, in vreden met hem en soude leven, al waert
oock so datter geen ander quaet uyt en quame, daer hy my lief ende weert heeft,
ende wy nu vreetsamelijck te samen leven. De Jonghelinck dese antwoorde
aenhoorende, ghevoelde dies een onghelooflijcke droefheydt: ende niet
teghenstaende hy haer den voorleden tijdt verhaelde, ende onder 'tvertellen
(dat zijn liefde door het verre afwesen noyt verminderdt en was) veel
smeeckinghen ende groote beloften menghende, en mocht hy nochtans niet met
allen van haer verwerven. Daer- | |
| |
omme hy nu begeerlijck zijnde om te
sterven haer ten laetsten ghebeden heeft doch voor alle danckbaerheydt zijnder
minnen, die hy soo lange tot haer hadde gedragen ende oock noch droech, te
willen so vele gedogen, dat hy, die nu doort wachten naer haer, stijf van coude
was, zoo langhe benevens haer soude moghen liggen tot dat hy verwermt ware:
haer belovende dat hy niet met allen anders seggen noch doen en soude, maer
stracks van daer scheyden zo haest hy een weynich verwermt soude wesen. De
jonghe vrouwe was met hem te lijden, dies zy zijn begheeren op sulcken
voorgaende beloften verwillichde. Alzo heeft hem Hieronimus benevens haer
gestrect sonder eenichsins haer lichaem te roeren: maer began te dencken op die
langhe liefde die hy tot haer hadde gedragen, ende op de tegenwordighe
strengheyt die hy in haer bevant: dies hy merckende dat alle zijnen hoop
verlooren ende ydel was, van sinne wert niet langher te willen leven: sulcks
dat hy (zijn crachten inwaerdts getrocken zijnde) sijn vuysten gesloten heeft,
ende sonder een woordt meer te spreken aen haer zijde doot gebleven is. Als
Silvestra nae een wijle tijdts haer van sijn ghelaet met allen seer
verwonderde, beducht wert dat haren man soude mogen ontwaken, began sy te
seggen: hou Hieronimus, waeromme en gaedy niet? Maer horende dat hy niet en
antwoorde, dacht sy dat hy ontslapen was: dies sy haer hant tot hemwaerts
uytgestrect heeft, ende hem aenstiet om hem te wecken. Maer als sy hem int
geraken so coudt bevant als een ijs, wert sy seer verwondert, ende roerde hem
noch stijver. Endelijck bevindende dat hy hem niet en beweechde na dat sy hem
al dicmael weder aenghestoten hadde, vermerckte sy dat hy doot was: dies sy soo
onmatelijcken seer beducht werdt, dat sy langhen tijt lach sonder te connen
bedencken wat haer te doen stondt. Ten laetsten docht haer best geraden haeren
Man hier af (als oft een ander aen ginc) te spreken: om te versoecken wat
haeren Man segghen soude dat hier inne gedaen behoorden te werden. Alsoo heeft
sy hem geweckt, ende haer gelatende oft 't gene, dat haer nu gheschiet was,
eenen anderen ghebeurdt ware gheweest hem ghevraecht: wat hy daer in sulcken
ghevalle, indien 't haer gheschiet ware, best om te doen raden soude. De goede
man gaf voor antwoorde dat hem goedt soude duncken te wesen datmen den geenen
die alsoo doodt ghebleven ware, heymelijcken thuys behoorde te brengen ende hem
daer te laten, sonder daer door eenige misgonste te draghen teghens sijn Wijf,
die hem dochte indien niet onrechts bedreven te hebben. Sulcks staet ons dan
sprack de jonghe vrouwe, nu te doene: ende haers mans hant metter daet nemende
dede sy hem den dooden Jonghelinck ghevoelen. De man was dies seere t'onvreden
stont stracks vanden bedde, ontstack een keerse, ende heeft sonder eenighe
woorden meer hier af teghen sijn huysvrouwe te maken, het doode lichaem (na dat
hy't met sijn selfs cleederen wederomme ghecleedt hadde) op sijn schouderen
gheladen: waer mede hy hem op sijn onnooselheydt verlatende ghegaen is voor de
deure van des dooden Jongelincx moeder: daer heeft hijt neder geleyt
ende is wederomme gekeert. Als nu den dach gecomen ende de jongelinc
doot ende wtgestrect voor sijns moeders deure ghevonden was, zoo is daer
een groot gerucht opgeresen, ende dat sonderlinghe door zyn moeder: de welcke
hem besocht ende besach over alle syn lichaem, maer als daer met allen gheen
quetsuere aen gevonden en wert, so was daer in't ghemeene door't seggen vanden
medecijns ghelooft, dat hy van rouwe was ghestorven, soo hy oock inder
waerheydt was. Doen is dit doode lichaem ter kercken gebracht, alwaer de Moeder
met vele andere magen ende vrienden bitterlijcken over hem, soo daer de
ghe- | |
| |
woonheydt is) begonden te weenen, ende bedreven jammerlijcken
groote droefheydt. Ter wijlen men daer alsoo grooten rouwe bedreef sprack den
goeden Man (in wiens huys hy ghestorven was) tot zijn huysvrouwe: neemt ghy nu
de huycke op't hooft ende gaet inde Kercke oft voor de deure van Hieronymus u
selven onder de wijven mengen: soo meuchdy hooren watter van dese saecke
gheseyt werdt. Ick sal diesgelijcx doen onder den Mannen, om te moghen hooren
oft daer yet gheseydt werdt dat ons teghen gaet. De jonghe Vrouwe, die nu al te
spade medooghende werdt, was dies te vreden: als die nu wel begeerlijck was om
den genen doot sijnde te aenschouwen, dien zy (als hy noch leefde) met een
eenich cusken niet en wilde believen, ende ginck alsoo daer henen. Het is een
wonderlijck dinck om te bedencken hoe swaerlijck dat der liefden crachten
wederomme te vinden zijn: want deser vrouwen herte, d'welck hem niet
openen en wilde voor Hieronymus in zijn voorspoedich gheluck, wert gheopent
door zijn deerlijck misval, ende haer oude vlammen nu weder verweckt zijnde,
veranderde haestelijck in so grooten mededogentheydt, dat zy, soo haest zy zijn
doode aensicht sach, (alsoo onder haer overcleet bedeckt zijnde) dweers
ghedronghen is door alle de wijven: sonder eenichsins op te houden tot dat sy
ghecomen was aen dat doode lichaem. Daer heeft sy eenen luyden creet ghegeven
ende viel metten aensichte opten Jonghelinck, den welcken zy niet seer met haer
tranen en bade, overmidts zy hem niet soo haest en hadde ghelaeckt, of de
droefheydt en heeft terstondt, ghelijck die den Jonghelinck het leven berooft
hadde, dese jonghe Vrouwe mede het leven benomen. Maer als de wijven, bestaende
haer wat te vertroosten, tot haer spraecken dat zy een weynich oprijsen soude,
sonder haer noch te kennen, haer oock op wilden helpen sonder dat zy op stondt
noch haer oock gheensins en beweechde, soo wilden zy haer een weynich opheven,
ende bevonden daer in eenen selfden ooghenblick dat zy doot ende dat het de
arme Silvestra was. Daeromme alle de vrouwen die daer waeren, met dubbelde
medoogentheydt beweecht zijnde, begonnen van nieus haer gheween veel grooter
dan te vooren. Dit geruchte werdt terstondt uytter kercken verspreyt onder de
Mannen, ende quam ter ooren van haren Man, die daer oock mede onder was: dies
hy lange treurichlijcken weende, sonder na yemandts vertroostinghe te willen
hooren. Maer als hy wat bedaert zijnde, vele van die om hem stonden de Historie
die inden voorleden nacht tusschen zijn Huysvrouwe ende den Jongelijck was
geschiet, vertelt hadde, soo wert de oorsaecke van hun beyder doodt opentlijck
van elckerlijck verstaen, dies zy al 'tsamen uytter maten treurich waren. Doen
wert het lichaem van dese jonghe doode vrouwe genomen ende toe bereydt alsmen
den dooden doet, ende by des dooden Jongelings lichaem op't selve bedde
gheleydt: ende nae dat sy daer lange beschreyt waren, gelijckelijck in een
selfde graf begraven. Alsoo heeft liefde degene noch doodt zijnde te samen
ghevoecht, die zy in heur leven niet en hadde connen t'samen voeghen.
|
|
Auteursrechtvrij