Vijftigh lustighe historien oft nieuwigheden Joannis Boccatij

De Princesse van Salerne Tracedy ghenaemt, dede sijn Dochters lief dooden ende sandt haer diens herte in eenen gouden Koy: de welcke daer by dede ghefenijnt water dat sy dranck ende alsoo sterf.

De derthiende Historie.

Beteeckenende de krachten der liefden ende de wreetheyt der gheenre die daer meynen door slaen oft door 't dooden, den minnaren de liefde te doen vergaen.

[p. K4r]

TRancedy de Prince van Salerne waer een Heere geweest van zijn vriendelijcker ende goedertierender natueren, in dien hy in sijn oude daghen sijne handen niet met zijns selfs bloedt besmet en hadde. Het is nu alsoo dat dese Prince van alle sijn leven niet meer dan een Dochter en hadde ghehadt, hoe wel hy gheluckiger waer gheweest in dien hy noyt kint ghehadt en hadde: welcke Dochter soo weerdelijcken (als oyt Dochter van Vader was) van hem bemindt werdt, sulcks dat hy die niet van hem en konste laten scheyden, noch oock niet te houwelijcke besteden, niet teghenstaende sy al een goet deel Jaeren manbaer was: doch gaf hy die ten laetsten aenden Hertoch van Candien, daer sy niet langhe by en was oft sy en werdt weduwe, ende keerde wederomme in't huys van haren Vader.

Dese Vrouwe was soo schoon van Lichaeme ende van aensichte als oyt vrouwe zijn mochte, oock mede jonc, geschickt ende van goet verstant: ja mogelijc meer dan een Vrouwe toestaet. Als dese vrouwe nu alsoo woonde met haeren Vader, die haer soo seer beminde, ende sy als een Princesse in grooter weelden leefde, merckende dat haer vader om die groote liefde die hy tot haer droegh, niet seer en peynsde om haer wederomme te houden, 't welc haer niet seer eerlic en dachte om hem te vraghen, heeft sy voor haer genomen in 't heymelic (indient mogelijck waer) een eerlijc ende verstandigh minnaer te verkiesen. Siende dan veelderley Edellieden, oock mede andere (somen gemenelijcken inder Princen Hoven siet) haers Vaders Hof hanteren, ende gheaenmerckt hebbende de bevalligheyt ende het ghelaet van velen, vant sy daer ooc onder anderen een jonckman haers vaders dienaer ghenaemt Guyschaert, die van kleynen state, maer boven yemant anders in deughden ende looflijcke zeden te prijsen was, de welcke haer uytter maten wel behaegde. Ende want sy hem dickmael sach ende sijn seden telcker uren boven yemandt anders hoogelijck prees, wert sy innelijcken met zijnder liefden ontsteken. De jonge man en was oock niet onvoorsichtigh, dies hy sulcx geware wert, ende hadde die vrouwe soo in zijn sinne ghevest, dat hy anders nerghens op en dacht, dan op haer te beminnen. Als sy nu malkander alsoo heymelijc in deser wijsen beminden, ende die vrouwe niet anders en begheerde dan om haer selfs alleene by hem te mogen vinden, ende sy nochtans de kennisse deser liefden gheen mensche op aerden betrouwen wilde, heeft sy in haer selven een nieuwe list bedacht om hem den middel daer toe te doen verstaen. Want sy schreef hem in eenen brief het gene dat hy dien naest volgende dach doen soude om by haer te mogen komen: den welcken sy besloot in een rieden Pijpe, die sy al spelende Guyschaert inder handt gaf, segghende: daer suldy tavont eenen Blaesbalch af maecken voor u dienstmaerte, om het vyer mede op te blasen. Guyschart ontfinck dat riedt, wel denckende in hem selven dat sy hem 't selve niet gegeven noch die woorden niet ghesproken en hadde sonder yet daer mede te meynen: dies hy daer mede in zijn huys is ghegaen om dat te besien: daer hy het riedt ghespleten vandt, open dede, den Brief daer uyt nam, ende wel door las. Den sinne des Briefs verstaende, wert hy die vrolijckste man vander weereldt: ende began zijn dinghen daer nae te beschicken om by de Vrouwe te komen door sulcke middele als sy hem gheschreven hadde. Nu was daer in een vanden hoecken van des Princen Hof eenen kelder, die overlanghen tijden inden bergh was ghehoolt: de welcke haer lucht ontfinck door een venster dat met ghewelt uytter rootse was ghehouwen, nu al meest verstopt zijnde (overmidts die kelder niet meer ghebruyckt en werdt, met netelen, doornen ende dier ghelijc-

[p. K4v]

ken die daer door bewassen waeren: in welcke kelder men komen mochte door een heymelijcken trap streckende aen een vanden neder kamers vanden hove daer de Vrouwe haer in hielt, maer was met een seer stercke deure besloten: ende was dese trap soo seer uyt elckerlijcx gedachtenisse, overmidts men daer in langhen tijden te voren niet in ghegaen en hadde, datter nauwelijcx yemant en dachte dat die daer was. Maer liefde (daer niet voor verholen en blijft dat niet in 't licht en komt) hadde desen voorseyde kelder ghebracht in de memorie van de verliefde vrouwe. Dese hevet vele dagen lanck over gheleydt in haer herte (om dat het van niemandt gheweten en soude werden) hoe zy die deure best soude moghen openen, dat sy daer toe gheraken konste. Maer als zy na lange moeyten daer middel toe ghevonden hadde, alleene daer binnen gegaen was ende het venster gesien hadde, schreef sy also aen Guyschaert dat hy arbeyden moeste om daer door in den kelder te dalen, ende verklaerde hem oock hoe hoogh het venster van des kelders bodem stont. Om dit dan te volbrengen, bereyde Guyschaert een koorde met knoopen om daer by af ende op te komen: ende in leder ghekleet zijnde tegen quetsen der doornen, is hy buyten weten van eenigh creatuere den naest volgende nacht ghegaen aen 't voorschreven keldergat. Daer heeft hy sijne koorde ghehecht aenden struyck eender boomen die aenden mont van 't kelder gat gewassen was: is by de koorde neder ghedaelt binnen den kelder, ende heeft daer de vrouwe verbeyt. Dese veynsde haer nae den noen te willen slapen, stierde haer Jofvrouwen uytter kameren, sloot haer selfs alleen daer binnen daelde de trap af inde kelder, ende vant daer haeren Guyschaert. Daer toonden sy malkander minnelijcke vriendtschappe, ende klommen daer opwaerts binnen de kamer, alwaer sy het meeste deel van dien daghe met grooter ghenoeghten ghebleven zijn. Nae dat sy nu heuren aenslach teghens den toekomenden tijdt wel ghemaeckt hadden, om het beleet van deser liefden verholentlijck te houden, is Guyschart weder inder kelder ghedaelt daer de dore naer hem toegesloten werdt vande vrouwe, die weder buyten haer kamer by haer Jofvrouwen trat. Daer nae als den nacht ghekomen was klam Guyschaert lancx zijne koorde door tkeldergadt uytten keldere ende keerde wederomme binnen sijnen Huyse: ende heeft dien wech (die hy alsoo kondigh geworden was) den naevolghenden tijdt dickmaels met genoechten bewandelt. Maer de Fortuyne sulcx hunluyden langhe ende groote vreughde benijdende, heeft met een treurigh misval alle de vreughde van dese twee minnekens in een droevich gheween verkeert. Want des Princen ghewoonte was somwijlen alleen te komen binnen sijns dochters kamere daer wat te blijven, met haer te kouten ende dan weder te gaen. Nu ghevielt eens nae den middagh eten als de vrouwe (welcx name Sigismunda was) met alle haer Jofvrouwen ginck wandelen inden boomgaert daer de Prince (na zijn ghewoonte) beneden quam ende sonder van eenigh mensche ghesien te wesen in den vrouwen camere ginck. Die en wilde zijn dochter uyt haer ghenoeghte niet verstooren: maer siende dat de kamer vensteren gesloten ende de gordijnen neder ghehangen waren, heeft hy hem aen eenen hoecke van 't bedde neder gesteldt: daer hy metten hoofde teghens aen leende, de gordijnen over hem getrocken heeft recht oft hy hem voordachtelijck aldaer verborghen hadde, ende is alsoo ontslapen. Nu hadde tot alle ongeluc den vrouwe dien selfden dach Guyschart by haer dach gestelt: dies sy haer Joncvrouwen inden Boomgaert verlatende, lijffelijcken in haer kamer ghestreecken is: daer zy sonder yemandt daer binnen te vernemen de kelder deure gheopent heeft voor Guyschart, daer haer wachtende

[p. L1r]

was. Doen zijn sy te samen op haer bedde gesprongen nae hunlieder gewoonte: daer sy alsoo speelden, ende alsulck tijdt verdrijf pleeghden, dat de Vader ontwaeckte: dies hyt altemale hoorde, ende sach dat Guyschaert ende zijn Dochter deden. Dit aenschouwen heeft hem soo onmatelijcken seer bedroeft, dat hy metten eersten wille hadde om te roepen, maer hy bedwanc hem, ende dacht het beter te zijn dat hy sweghe ende daer verborghen bleve, indien hy mochte: op dat hy dies te heymelijcker ende met zijn minder schande soude mogen volbrengen, 't gene hem daer al stracx inden sinne was gevallen, ende hem behoorlijc dochte te wesen om dan gedaen te werden. De twee Amoureuskens zijn daer (soo sy gewoone waren) een lange wijle by malkanderen gebleven, sonder den Prince te vernemen: maer alst hunluyden goet dochte ende vanden bedde getreden waren, is Guyschart inden kelder ende zy utter kameren gegaen. Oock is de Prince (niet tegenstaende zijnder outheyt) door een venster afghesegen uyt de kamere inden boomgaert ende is sonder van eenigh mensche ghesien te wesen (totter doot toe bedroeft zijnde) weder in zijn camer gekomen. Daer heeft hyt also bestelt dat Guyschart inden aenstaenden nachte (als elck in zijnen eersten slaep lach, ende hy uyt het keldergat opwaert steegh) bequamelijck ghevanghen, ende heymelijck alsoo met zijn lederen gewade ghekleedt ende belemmert zijnde voor hem gebracht werdt: totten welcken de Prince soo haest hy hem sach, aldus ghesproken heeft, hebbende by nae de tranen in zijn oogen: Guyschaert, de groote goetdadigheydt die ick u oyt bewesen hebbe, en heeft aen u niet verdient de smadighe overdaet ende schande die ghy my desen dagh en mijn eygen goedt ghedaen hebt, so ick huyden met dese mijne oogen selfs ghesien hebbe. Daer op Guyschart niet anders en sprac: dan de liefde is mogender dan ghy oft ick zijn. Doen beval de Prince datmen hem heymelijc in een camere op 't Hof behoeden soude, het welcke alsoo ghedaen werdt. Des anderen daeghs als Sigismunda hier noch niet met allen af en wist, ende de Prince veelderley verscheyden gedachten in hem selven hadde gehadt, is hy des achternoene (na zijn ghewoonte) in zijns dochters Camer getreden: daer heeft hyse by hem geroepen, ende hem met haer in der kameren besloten hebbende, al weenende aldus tot haer began te segghen: Sigismunda, naer dat ick u deughtdaemheydt ende eerbaerheydt meynde te kennen, en soudet niet in mijnen sinne hebben mogen vallen (alwaert oock soo dattet my de gantsche werelt hadde willen vroet maken, ten ware ick sulcks met mijns selfs ooghen ghesien en hadde) dat ghy (ick en segghe niet van te doen) maer soude hebben mogen dencken om u tot eenigh man te begeven dat u echte Man niet en ware: het welcke my doort ghedencken bedroeven sal, soo lange dit overblijfselken mijns levens van mijnen ouderdomme noch sal gedueren. Maer och oft Gode noch belieft hadde, doen ghy u immers tot sodaniger oneerlijckheyt wilde begeven dat ghy doch eenig man die u in edeldom gelijck ware haddet verkoren: maer onder so vele menschen die mijn hof hanteren, hebdy desen jonghen man Guyschaert uytghelesen: die van soo nederen state ende van sijnder jonckheydt af tot nu toe by nae om Gods willen in onsen hoven opgevoet is, waer door ghy soo wonderlijcken verdriete in mijnen moet hebt ghebracht, dat ick niet en bevroede hoe ick met u handelen sal. Aengaende van hem dien ick desen nacht uyt het keldergat opstijghende hebbe doen grijpen, ende ghevanghen houde, hebbe ick al besloten hoe ick met hem leven sal: maer van u macht Gode bekent zijn, want ick des niet en wete. Over d'een zijde beweeght my de liefde dien ick oyt, meer dan immermeer vader tot kint droegh, ghedraghen hebbe: over d'ander zijde werde ick gheport door een rechtveer-

[p. L1v]

dige ende wel veroorsaeckte veronwaerdiginge over u sotheydt. D'eene wil dat ic u vergeve, maer d'ander dat ic tegens mijn nature wreet op u werde: nochtans wil ick hooren wat ghy hier op sult seggen, eer ick hier inne eenighsins besluyte wat ick doen sal: ende als dese woorden ghesproken waeren liet hy 't hooft neder hanghen ende began te weenen soo seere als een Kint dat wel ghegeesselt is. Sigismunda haren vader aenhoorende, ende verstaende dat niet alleen haer verborgen liefde ontdect, maer dat Guyschart oock ghevanghen was, gevoelde een onbegrijpelijcke treurigheydt in haer herte die zy doemael met krijten ende met tranen bestont te verklaren, zo de vrouwen ghemeenelijcken doen: maer de grootmoedigheyt haers herten sulckdanighe wijslijcke teederheydt verwinnende, versekerde haer ghelaet met een wonderlijcke krachte ende ghestadigheyt: sulcx dat zy voornam uytten leven te scheyden liever dan zy eenighsins voor haer selven wilde bidden, als die nu wel vermerckte dat Guyschart niet beter dan doodt en was. Daeromme sy niet als een vrouwe die droevigh oft op eenig misdaet begrepen was, maer als een die nergens meer nae en vraeght, met een traneloos, open ende bedroeft aensicht tot haeren vader gesproken heeft in deser manieren. Mijn voornemen vader, en is niet om yet te ontkennen oft ooc ergens om te bidden: gemerct my het eene niet helpen en mach, ende ick ooc niet en wil dat my het ander helpe: Ooc en strect mijnen sinne niet om u goedertierenheydt ende liefde tot mywaerts in eeniger wijsen jonstigh genegen te maken: maer wil de waerheyt belijden, eerst met waerachtighe redenen mijn eere verantwoorden: ende daer na de grootmoedigheyt mijns voornemens vromelijck metter daet volbrengen. Het is waerachtigh dat ick Guyschart bemint hebbe, ende dencke hem oock noch te beminnen so lange als mijn leven (dat kort sal zijn) gedueren sal, ja ick sal hem oock na der doodt (indien men dan noch mint) niet af laten te beminnen. Maer hier toe en ben ick so seere niet gebracht door mijn wijslijcke brooscheydt, als door u onachtsaemheyt die ghy gebruyckt hebt in my niet weder te houwen, ende ooc door de deughtsaemheyt van Guyschart. Het verhoorde u (o vader) ymmers wel kennelijck te wesen dat ghy van vleesch en bloet zijnde, ooc een dochter (die niet van steen noch van yser, maer van vleesch ende bloedt is) gewonnen haddet: oock mede behoorde u wel te gedencken (al hoewel ghy nu oudt waert) hoedanigh ende met krachten de wetten der joncheyt aenkomen: hier en boven noch, al ist so dat ghy u inde wapenen gheoffent hebt, gheduerende den tijt uwer sterckheyt, soo en behoorde u dies niet te min niet verborgen te wesen: hoe groot de leedigheyts ende weeldigheydts krachten zijn, ende dat niet alleen de jonge, maer oock mede in oude menschen. Also ben ick dan in vleesch ende bloet van u gewonnen, ende hebbe noch soo onlange geleeft dat ick so wel door de eene als door de ander redene noch vol ben van begeerlijcke krachten: ende want den lust van 't volbrenghen alsulckdanigher begheerten, my (als die ghehouwet ben gheweest) noch tot alle sulcx met soo wonderlijcker krachten aengeport heeft, dat het my onmogelijcken scheen te konnen wederstaen 't ghene daer toe sy my trocken, werdt ick als een jonghe Vrouwe (soo ick ben) amoureus: niet teghenstaende ick waerlijck alle de moghelijckheydt die in my was, krachtigh daer teghens te werck stelde, om u noch oock my geen schande te doen in 't ghene daer my de naetuerlijcke sonde toe aenporde. Hier toe was my nu doort behulp vande mededoogende liefde ende vande goedertieren Fortuyne gevonden ende ghewesen een middel oft wech die ghenoegh heymelick was, waer door ic buyten yemandts kennisse ter weerelt tot het volbrenghen mijnder begeerten genaeckte. Alle dit, Godt gheve wie u 't selve ghe-

[p. L2r]

seyt heeft, oft hoe ghyt oock meught komen te weten, en wil ick niet versaken. Aengaende vant Guyschart, daer en ben ick niet (soo veel vrouwen aen haer boelen doen) by gheval aengheraeckt: maer hebbe hem met een wel bedachten raedt ende met een omsichtigh bedencken boven alle andere verkoren ende selfs tot mijnder minnen getrocken, also met onse voorsichtige gestadigheyt langhe mijnen luste met hem ghepleeght. Daer uyt dan wel schijnt dat ghy meer navolgende de ghemeene waen dan de waerheyt, my (behalven dat ick niet dan door liefde en hebbe ghesondight) te bitterder wilt berispen, als oft ghy seyt dat ghy soo groote oorsake niet en sout hebben gehadt om te vertoonen waert dat ick hier een Edelman toe verkoren hadde: waer inne ghy niet en aenmerct dat ghy niet mijn, maer der Fortuynen dolinge berispt, de welcke den meesten tijdt den onwaerdighen verheft ende den welwaerdigen verdruct. Maer laet ons nu hier af niet spreken, ende wilt het beginne der dingen aenmercken. In den eersten meuchdy sien dat wy alle gader uyt een stuc vleesch gesproten, ende dat alle die zielen van eenen selfden schepper gheschapen zijn, ende dat met ghelijcker krachte, machte ende deughde: welcke deughde de ghene was die oyt dat eerste onderscheyt maecte tusschen ons allen die ghelijck ghewonnen ende gebooren zijn: want de ghene die 't meeste deel vander deughde hadden ende haer meest met heure wercken ende daden deden blijcken, waren edel ghenaemt, maer alle de anderen bleven on-edel. Maer al ist nu soo dat een contrarie misbruyck deser wet van d'edeldom naemaels verborgen heeft: soo en is die nochtans daeromme niet wech ghenomen ende verjaeght vanden natuere der goeder zeden: sulckx dat de ghene die deughde pleeght in alle sijne daden hem selfs opentlijck bewijst edel te zijn: ende dat hy misdoet soo wie sulcdanighen anders noemt dan edel, maer niet die gene die anders genaemt werdt. Aenmerckt dan eens alle de Edelluyden ende ondersoeckt wel hunluyder deughde, hun seden ende hun hanteringe, ende siet van ghelijcken op't selfde in Guyschart: wilt ghy dan recht oordeelen sonder jonste, ghy sult segghen dat hy edel is ende dat alle u Edelluyden boeren ende dorpers zijn by hem te rekenen: dan wiens deughde ende waerheyt ick gheen ander mensche gelooft en hebbe, dan u eygen woorden ende mijns selfs ooghen. Wie heeft oyt mensch meer ghepresen in alle prijslijcke saken daer men een eerlijc man in behoort te prijsen dan ghy hem hebt ghepresen? ende dat voorwaer niet met onrecht, want indien ick van mijn ooghen niet bedrogen en ben, soo en prijsdy hem noyt nergens inne, of ick en hebbe meer lofwaerdigheyts in hem ghesien, dan u woorden van hem konden uytbeelden. Maer oft ic dan noch in desen eenigsins mochte bedrogen zijn, dat soude door u komen, als die eerst van hem bedrogen gheweest soude zijn. Soudet ghy dan noch willen segghen dat ick my tot een mensche van slechten doenen begeven hebbe? voorwaer ghy en soudt daer niet wel aen segghen. Maer oft ghy ter avontueren wildet seggen dat hy arm ware, dat soudemen mogen belijden, maer seker tot uwer schanden: als die u niet ghewaerdight en hebt uwen Dienaer, dat een eerlijck Man is, in rijckerlijcker staet te stellen. Nochtans en wert niemandts Edeldom benomen door armoede, maer wel door rijckdomme. Veel Coninghen ende groote Princen waren voormaels arm: daermen vele ploeghers ende Schaepherders rijck gevonden heeft ende ooc noch vint. Aengaende den laesten twijfele die u quelt, te weten, wat ghy met my doen sult, die meughdy wel vryelijcken uytten sinne dryven: want ist u voornemen in 't laetsten ws ouderdoms te plegen 't gene dat ghy in u jonckheyt oyt vermijdet hebt, te weten wreetheydt, soo ghebruyckt u wreetheyt teghens my: gemerckt ick niet van meeninghe en ben u te verbidden om

[p. L2v]

sulcks te ontgaen, als die de aldereerste oorsake ben van dese sonde, indient anders een sonde ghenoempt behoort te werden. Want ick u verseeckere indien ghy niet met my en doet het selfde dat ghy met Guyschart ghedaen hebt, oft noch doen sult, dat het mijn eyghen handen met my selven doen sullen. Daeromme meucht ghy u tranen gaen storten by de Wijven, ende wildy wreet werden, oft dunct u ten minsten dat wyt verdient hebben, so doet hem ende my met eenen selfden slach sterven. De Prince vermerckte zijns dochters grootmoedigheydt wel, maer hy en gheloofde daeromme niet dat sy ghesint was te doene 't ghene daer haer woorden toe streckten, ende dat zy seyde te willen doen. Daeromme hy van daer gaende niet ghesint en was eenighe wreetheyt teghens haer te betoonen, maer dochte met eens anders schaede, haer brandende vrientschappe te vercoelen. Alsoo heeft hy twee van zijne dienaren die Guyschart in hoede hadde, bevolen dat sy hem sonder eenigh gerucht inden aenstaenden nacht verborghen, 't herte uyt sijnen lijve trecken, ende dat tot hem brenghen souden, de welcke dede soo hunlieden bevolen was. Des anderen daegs dede hem de Prince brenghen eenen schoonen ende grooten gouden cop: daer inne hy Guyscharts herte besloten ende met een ghetrou dienaer aen zijn dochter ghesonden heeft: ende beval hem in 't overleveren van dien, aen zijn Dochter te seggen dese woorden. V vader seynt u hier, om u te vertroosten dit present van 't ghene dat ghy aldermeest bemindt: alsoo ghy hem vertroost hebt vant ghene dat hy aldermeest beminde.

Nu en was Sigismunda van haer wreede voornemen niet geweken: maer hadde haer terstondt nae den afscheydt haers Vaders, fetnijnige wortelen ende kruyden doen brenghen: die sy terstondt distileerde ende daer water af branden, om stracx in te drincken, indien 't ghene daer zy voor beducht was, gheschiede. Als nu des Princen dienaer by haer gekomen was, haer dat present ghegheven ende de selfde woorden gesproken hadde, heeft sy den kop met een onverandert aensicht ontfanghen ende dien gheopent: daer zy terstont als zy therte sach ende haers vaders woorden verstont, ontwijfelijc vermercte dat het Guyscharts harte was. Daeromme sy met een opghebeurt aensichte ten dienaer waerts tot hem sprack. Ten waer oock seecker niet betamelijck gheweest, dat zoo edelen herte, als dit was een Graef soude hebben ghehadt van minder waerden dan van goude waer geweest: dies mijn Vader hier inne oock bescheydentlijck ghehandelt heeft. Daer na 't herte met haren monde genakende ende dat selfde cussende heeft sy gheseydt. In alle dinghen tot die uyterste punct mijns levens toe, hebbe ic oyt mijns Vaders liefde seer groot tot my waerts gevonden: maer nu bevinde ick die noch al veel grooter dan oyt te voren: ende daeromme suldy hem van mijnen wegen ooc den alderliefsten dancseggen, die ick hem van soo grooten gifte ymmermeer schuldigh ben te betoonen. Na dese woorden heeft zy 't gesichte weder ghekeert tot die kop, den welcken zy vastelijck hielt, seggende. O soet verhael van alle mijn weelde, vervloect moet zijn des gheens wreetheyt die oorsake is dat ick u nu metten ooghen mijns voorhoofs aenschouwe, gemerckt my oyt genoegh was u telcker uren met mijn verstant te aenschouwen. Ghy hebt uwen loop voleyndet, ende die sulcdanigh alst de Fortuyne belieft heeft u te verleenen: ghy hebt u ghespoet, ende zijt ghekomen totten eynde daer elckerlijck nae loopt: ghy hebt die ellendigheden ende moeyten deser weerelt begheven, ende hebt oock van uwen vyandt selfs al sulckdaninghen graf verworven als u deughtsaemheydt verdient heeft. V en ghebrack anders niet (op dat u Lijck ende begravenisse volkomen soude zijn) dan de opgheofferde tranen van haer, die ghy boven u sel-

[p. L3r]

ven beminde, doen ghy noch in 't leven waert: om de welcke te verwerven, de bermhertighe Godt mijnen onbermhertighen Vader ingegeven heeft, u tot my te seynden. Daeromme sal ick u de voorwaer ooc op offeren: hoe wel mijn voornemen was met drooge oogen te sterven, sonder eenighe tranen te storten, ende met een onverandert aensichte dat voor gheene saecken vervaert en is: ende als ick u daer mede bedout sal hebben, zoo sal ick maecken dat mijn ziele die ghy voormaels soo waerdelijck bewaerde, door u middel met den uwen vereenight sal werden. Maer met wat gheselschappe soude mijn ziele oock gherustiger ende veyligher wandelen in onbekende plaetsen dan met den uwen? voorwaer ick weet onghetwijfeldt dat u ziele noch hier binnen is, ende aenschouwet noch de plaetse daer ghy ende ick onse lusten gepleeght hebben, my versekerende (als die wel wete dat sy noch mijn bemindt) dat zy mijn ziel verwacht, waer af sy oock ghetrouwelijck bemindt werdt. Dit gheseyt hebbende began sy (niet anders dan oft daer een Fonteyne in haeren hoofde waer gheweest) soo vele tranen dat het wonder was te storten op haers liefs doode herte. Haer Jofvrouwen die ontrent haer waren en verstonden niet wat herte dit was, noch oock niet wat dese woorden te bedieden hadden: maer verwonnen sijnde van mededogentheydt weenden zy al 't samen: ende ondervraeghden haer deerlijck (maer te vergeefs) de oorsaecke van haeren geweene: bestonden haer oock mede te vertroosten zoo zy best konden ende mochten. Als Sigismunda zoo langhe hadde gheweent dattet haer ghenoegh dochte, beurde zy haer aensicht op, drooghde haer oogen ende seyde. O beminde herte, mijn behooren tot uwaerts is nu al volbracht: nu en staet my niet meer te doene dan te komen met mijn ziele, ende den uwen gheselschappe te houden. Dit ghesproocken zijnde heeft zy haer 't glas doen brenghen daer 't water inne was, dat sy den voorleden dagh ghebrant hadde, ende schencte dat inden Cop opt herte dat met duysent tranen ghewasschen was. Voorts stelde sy den Cop aen haren monde ende dranck die sonder eenich vreesen geheel uytte. Als sy desen dranck binnen hadde, steegh sy op haer bedde, altijt metten kop inder hant, schicte haer kleederen, haer lichaem (soo sy eerlijckste mochte) op 't selfde bedde ende voeghde haer t'harte op 't aldernaeste aent herte van haer doode lief. Haer Jofvrouwen dit altsamen ghesien ende gehoort hebbende (hoe wel sy des waters krachten niet en kenden dat haer vrouwe hadde ingedroncken) hadden alle ditte den Prince doen segghen: de welcke beducht zijnde voor 't ghene datter ghebeurde, terstondt af quam in de kamere zijns Dochters, daer hy ten selven ooghenblick quam als sy haer selfs op het bedde leyde, al vele te spaede tot haerder hulpen met zijn soete woorden: dies hy haer in sulcker doots nooden siende, bitterlijcken began te schreyen, totten welckende Dochter sprack. Bewaert noch (mijn Vader) dese uwe tranen teghens eenigh ongheluck dat minder van u begheert werdt dan dit ongheluck, ende en gheeftse my niet, want ic die niet en begheere. Wie sach oyt man, anders dan u, weenen om 't gene dat hy selfs heeft willen doen? Maer indien dat noch eenigh overblijfselken is van liefde die ghy eertijts tot my hebt ghedraghen in u herte, zoo gondt my voor de laatste gifte, die ick van u begeere, aengemerct het u niet belieft en heeft dat ick heymelijck ende in schuylhoeckens met Guyschart leefde, dat ymmers ten minsten mijn lichaem met het zijne (God gheve waer ghy dat oock hebt doen verwerpen) te samen opentlijcken begraven mach werden. Des Princen innerlijcke banghicheydt en ghedooghde hem niet een woordt te moghen antwoorden. De vrouwe ghevoelende dat haer eyn-

[p. L3v]

de voor oogen, was heeft het doode herte hertelijcken aen haer stervende herte gheperst ende gedruckt, seggende: blijft ghy met Gode, want ick gae wech: ende alsoo haer ooghen ghesloten ende 't ghevoelen verloren hebbende, is sy treurigh uyt dit treurige leven verscheyden. Ende also nam de liefde van Guyschart ende van Sigismunda een treuriglijc eynde, als ghy hebt mogen hooren, de welcke vanden Prince (nae dat hy seere gheweent hadde ende hem sijn wreetheydt te spade berouwen was) te saemen in een graf eerlijcken ter aerden ghebracht waren, ende dat niet sonder groote droefheyt van alle de Salernitaners.