Vijftigh lustighe historien oft nieuwigheden Joannis Boccatij

De Marckgravinne van Monferrat betemt de onbehoorlijcke liefde eens Conincx van Vranckrijck door een Bancket van Hoenderen, ende door eenrehande bevallijcke woorden.

De derde Historie.

Inhoudinghe dat de verstandighe ende deuchtsame vrouwen haer cuyscheyt hoogher achten dan de schatten ende moghentheyden der Princen, dat oock een wijs Heere geen gewelt en behoort te plegen.

[p. C3v]

DE Marckgrave van Monferrat was een vroom ende strijtbaer Ridder, de welcke opper Veldt-heer ende vande heylighe Kercke trecken moste over die Zee op een Heyr-vaerdt met een groot Heyr van Christenen. Nu ghevielt op een tijt datmen van des selfdens groote vroomheyden sprack int hof vanden Coninck Philippe la Borgue (de welcke sich van ghelijcken bereyde om uyt Vranckrijcke op die selve Heyr-vaerdt te trecken) oock van een Ridder, die den voorghenoemden Marckgrave wel kende, gheseydt werdt: datmen noch in alle de werelt sulcken paer volcx niet in Huwelijcke en soude moghen vinden als de Marcgrave ende sijn Huysvrouwe waeren: ghemerckt de Marckgrave soo vroom niet en mochte vernaemt zijn onder alle Ridders oft sijn Huysvrouwe en was onder alle ander Princessen ter Werelt oock wel soo deuchdelijck ende schoone. Dese woorden zijn den Coninck van Vranckrijck soo diepelijc ter herten ghegaen, dat hyse schielijcken, sonder haer oyt ghesien te hebben, began te beminnen: dies hy voor hem nam nergens anders t'schepe te gaen dan tot Genuen, om sijn reyse te volstrecken: op dat hy te lande derwaerts treckende, eerlijcke ghelegentheyt soude hebben de Marckgravinne te besoecken: als die by sich selfs dachte lichtelijck sijn begheerten te moghen volbrenghen, overmits haer Man nu van huys was. Alsoo hy dan voorghenomen hadde, daer door te trecken, heeft hy dat oock volbracht: want hy elckerlijck voor hene gheseyndt hadde, ende begaf sich opte reyse met een cleyn geselschappe van Edellieden. Als hy nu ontrendt op een dach reyse ghenaecte de plaetse daer de Marcgravinne was, heeft hy haer ontboden dat sy hem des anderen daechs des noens by haer ter maeltijt soude verwachten. De vrouwe die wijs ende wel bedacht was, antwoorde blijdelijck dat sy sijn coemste aldaer hielt voor een seer groote gratie ende dat hy met allen willecoem waer. Daer na began sy by haer selfs te overlegghen wat dit mochte beduyden, dat een Coninck wel wetende dat haer man van huys was, haer quam versoecken: doort welcke sy haers selfs niet bedroghen en heeft int ghelooven dat het gheruchte haers schoonheyts wel oorsake van sijn comste mochte zijn. Dies niet teghenstaende heeft sy als een groote vrouwe ende eerlijcke Princesse voorghenomen hem eere te bewijsen: ende heeft by haer ontboden een deel van haer goede edellieden die noch int landt ghebleven waeren omme alle datter van noode waer by hunlieder raede te bestellen: maer vant bancket ende vanden spijsen daer toe behoorende, hielt sy den last aen haer om selfs dat te beschicken. Daer omme sy haestelijck willen doen soecken ende opcoopen alle de hoenderen diemen gevinden coste int gheheele landt, haer Cocx heeft bevolen alleenlic daer af verscheyden gherechten te bereyden, sonder eenige ander spijse te besigen. De Coninc en vergat des anderen daechs niet te comen alsoo hy ontboden hadde, ende wert eerlicken ontfanghen vanden vrouwen: de welcke hem int aenschouwen noch al veel schoonder, eerlijcker ende deuchtsamer scheen te sijn, dan hy noch wt des Ridders woorden hadde connen begrypen: dies hy sich grootelick verwonderde, sulcx dat sijn begheerte dies te meer ende te meer ontstack, so hy meer vermercte dat sy het gheruchte, dat van haer verspreyt was, te boven ginck. Als nu de Coninck vertrocken was inde camere die voor hem bereyt hadde gheweest, ende hy sich toegherust hadde soot sulcken Prince betaemde, is hy met de Marcgravinne, als de middach gecomen was, aen eenen Tafele gheseten om te eeten. De anderen zyn elcx na hunlieder waerden aen ander Tafelen wel onthaeldt. De Coninck al aen een met veelreley gherechten, oock met wtghelesen wij-

[p. C4r]

nen ghedient zijnde, ende onderwijlen mijn Vrouwe de Marckgravinne aenschouwende, was dies in grooter ghenoechten, nochtans aenmerckende het eene gerecht nae het ander, ende dat alle de spijsen, (hoe wel die op verscheyden manieren toebereyt waren) niet anders en waren dan hoenderen, began hy sich te verwonderen, sonderlinghen om dat de plaetse daer zy waeren, sulckdanich was datmen daer lichtelijck alreley ander ghevogelt ende ooc Wiltbraet becomen nochte, daer sy oock tijts ghenoech hadde gehadt om te doen iagen sedert hy haer zijn comste ontboden hadde. Niet te min, al wast soo dat hem dit wonder gaf, en wilde hy nochtans gheen ander oorsake nemen omme met haer te woorde te mogen comen dan vanden hoenderen, dies hy sich met een vrolijck ghelaet tot haerwaerts keerende aldus tot haer seyde. Segt doch mijn Vrouwe, werden hier in dit lant die hoenderen alleen wt gebroedet sonder eenich hane? Dese vraghe verstont de Marckgravinne met allen wel, de welcke niet anders meynende dan dat God haer tot haerder begeerten bequame stonde hadde gheseynt om haren sinne te verclaren, antwoorde vrymoedelijcken metten Coninck, seggende neent Heere, maer de Wijven zijn hier al t'samen mede gheschapen alsoo zy elders zijn, niet teghenstaende sy in cleederen ende in hooghe staten onderlinghen yet wat onderscheyts schijnen te hebben. De Coninck dese antwoordt hoorende verstont geheel wel wat dit Banckquet vanden hoenderen beduyde: oock mercte hy de vroomheydt die onder haer woorden verborghen was, daer aen hy wel sach dat zijn woorden te vergeefs souden gesproken werden tot sulcdanigen vrouwe, ende dat gewelt daer geen plaetse en hadde, dus dwanck hem den noodt om zijnder eeren wille, wijselijck wt te blusschen het vyer, dat onbedachtelijck tot herwaerts in hem ontsteken was: ende heeft haer wt vreesen van met dierghelijcke antwoort meer betaeldt te werden niet meer met boertige woorden dorven versoecken, zijn maeltijt voort houwende sonder eenigen hope van yet wt haer te sullen verwerven. Dies heeft hy, om zijn oneerlijcke comste met zijn haestich vertreck te bedecken, terstont na der maeltijt oorlof nemende, haer gedanckt vander eeren aen hem bewesen, ende haer Gode bevelende zijn reyse op Genuen volstreckt.