Logo DBNL
Vereeninghe van sommighe strijdich-schijnende sproken der H. Schrifturen (1630)

Vereeninghe van sommighe strijdich-schijnende sproken der H. Schrifturen

(1630)–D.V. Coornhert–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

vj.

Alsoo sal mijn Verbondt aan u vleesch zijn, een eeuwigh Verbondt, Het knechtgen welcx vleesch niet en is besneden, diens Ziele sal uytgheroeyt werden van mijnen Volcke. Want hy heeft mijn Verbondt krachteloos ghemaackt. Gen.17.13.14.
Siet ick Paulus segghe u, Ist dat ghy u laat besnijden. soo sal u Christus niet nut zijn. Galat.5.2.

Twijfelijcke bedencken.

DEse Sproken schijnen voorwaar opent lijck teghen malkanderen te strijden. Want soo dit Verbondt Godes ophielt ten tijden of ten minsten na d'opofferinghe Christi, als Pauli woorden naacktelijck mede brenghen: Hoe moght het met Waarheydt een eeuwigh Uerbondt ghenaamt werden van Gode die self die Waarheydt is? Moeste dan oock dat Uerbondt eeuwigh duyren,dat is sonder ophouden. Hoe mach de heylighe Gheest door Paulum hier plat anders leerende Waarheydt ghesproken hebben?

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Alle uwe twijfele in desen rijst, soo my bedunckt, uyt het woordt Eeuwigh. In desen spreucke vander Besnijdenissen insettinghe ghestelt.

Twijfelijck bedencken.

Soo ist.

Schriftuyrlijcke vereeniginge.

Hebdy oock wel ghemerckt opte verscheydene+ beteeckeninghen die't woort Æternum, dats Eeuwigh heeft in de H. Schriftuyre.

Twijfelijck bedencken.

Beduydet Eeuwigh oock erghens wat anders dan Eeuwigh?

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Uoorwaar ja. Want men vandt plaatsen daar't gheen ander verstant en heeft dan voor t'ghene dat sonder beginne is, ende oock sonder eynde. Soo wert aGodt bChristus sijn cWoordt, sijn dWijsheydt, sijn eGherechtigheydt &c. Eeuwigh ghenaamt.

Twijfelijck bedencken.

Al recht. Want Godt, sijn Christus Woort, Wijsheydt ende Gherechtigheydt derven so wel beginne als eynde.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Heeft d[e]se Besnijdenisse des Lichaams geen beginne ghehadt?

Twijfelijck bedencken.

Trouwen ja. In Abraham.

Schriftuyrlycke vereeniginghe.

Soo en mach het woordt Eeuwigh daar gheensins verstaan worden voor een Eeuwig-heydt, die sonder beginne ende sonder eynde is.

Twijfelijck bedencken.

Neen

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Men vindt oock niet luttel plaatsen daar't woort Eeuwigh beteeckent voor t'ghene dat wel beghinne heeft, maar nochtans sonder eynde is.

Twijfelijcke bedencken.

Daar af staat my niet voor ghelesen te hebben.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Ghy sult u dan bevinden daar niet wel op ghelet te hebben. Men leest dat Eeuwigh werden ghenoemt die Erffenisse der fonbevleckten, die gblijdtschappe der Heydenen inden Heere, die hStadt Godes, ende anders meer. Segt nu, zijn die onbevleckte die hopenden in den Heere, ende die Burgheren in de Stadt Godes Eeu-wigh sonder beginne gheweest?

Twijfelijcke bedencken.

Neen, maar sy hebben beginne ghehadt.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Sal alsulcx eynden?

Twijfelijck bedencken.

Neen, maar oneyndelijck blijven.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Daar siedy nu beteeckeninghe van het woort Eeuwigh voor t'ghene dat beginne heeft ghehadt, ende nemmermeer ensal eynden.

Twijfelijck bedencken.

Ick siet, ende en meyndes te voren niet te sien

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Ghy bekent dat die Besnijdenisse eynden sal?

Twijfelijck bedencken.

Ia, ten minsten als de werel eyndet.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Soo is dan die Besnijdenisse niet te rekenen onder de dinghen die beghinne, maar gheen eynde en hebben.

Twijfelijck bedencken.

Neen.

Schriftuyrlijck vereeniginghe:

Noch vindtmen een ander beteeckeninghe van't woort Eeuwigh, dan die twee verhaalde.

Twijfelijck bedencken.

Welcke?

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Voor s'menschen leven hier inder tijt. Soo

wilde Paulus liever inder eeuwigheydt gheen+ vleesch eten dan hy sijnen broeder soude argheren. Ende soo vintmen van den willigen slave+ gheschreven dat hy sijnen Heere soude dienen inder eeuwigheydt. Seght nu, duncket u oock dat het woort Eeuwigh in den spreucke voorsz by t'Uerbondt ghevoeght, verstaan soude moghen woorden voor niet langher dan voor eens Menschen leven?

Twijfelijck bedencken.

Neen gheensins.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Ten beteeckent daar oock niet t'ghene dat sonder beginne ende sonder eynde is, insghelijcx oock ni[e]t t'ghene dat beginne heeft, maar gheen eynde.

Twijfelijck bedencken.

Neen, gheen van die drye beteeckeninghen mach in't woort Eeuwigh zijn op dese plaatse van 't verbondt des Besnijdenissen.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Daar moet dan een ander zijn.

Twijfelijck bedencken.

Het moet.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Wat beteyckeninghe soude na u meyninghe dat zijn?

Twijfelijck bedencken.

Ick weets niet.

Schriftuyrlijcke vereenignghe.

Soude niet wel moghen zijn dat het woort Eeuwigh in dese plaatse ghenomen is gheweest voor t'ghene dat langhe tijdt gheduyrt, of onophoudelijck blijft tot dat het wesen komt, daar af die Besnijdenisse een teecken of Beelde is?

Twijfelijck bedencken.

Dat en waar soo vreemt niet. Maar vindt-men dat woort Eeuwigh in de heylige Schrift wel voor sulcx ghebruyckt?

Schriftuyrlijvke vereeniginghe.

Tot seer veele plaatsen.

Twijfelijck bedencken.

Laetter m[y] eenighe hooren.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Heeft d'Aerde gheen beginne ghehadt?

Twijfelijck bedencken

Sy heeft. Want sy is gheschapen.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

+Nochtans leestmen dat d'Aerde inder Eeuwigheydt bestaat. Wat houdt ghy daar af?

Twijfelijck bedencken.

Dat d'Aerde niet en sal bestaan inder Eeuwigheydt, of anders soude die Waarheydt +onwaarheydt spreken, daar hy seydt: Hemel ende Aerde sullen vergaan, maar mijne VVoorden en sullen niet vergaan.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

So en mach dan daar dat woort Eeuwigh gheensins beteeckenen t'ghene dat beghinne heeft, maar gheen eynde, veele minder t'ghene dat beginne noch eynde en heeft.

Twijfelijck bedencken.

Soo ist.

Schriftuyrlijcke vereeniginghe.

Het beteeckent hier dan eenen langhen aan een duyrigen tijt. So doet dit woort Eeuwigh mede in 't verbondt van de Besnijdenisse ghestelt. Want die is niet eeuwigh gheweest. Sy sal oock niet eeuwigh wesen, immers niet uyterlijck in den vleesche. Sy is oock langher geweest dan eens Menschen leven. So merckt ghy nu lichtelijc dat het woort Eeuwigh hier in de Besnijdenisse beteeckent eenen lanckduyrighen tijt aen malcanderen volghende. Alst dan op dese plaetse die meyninge heeft: soo en is niet meer te verwonderen dat dese schaduwe (zijn+ niet alle oudt Testamentelijcke Ceremonien, schaduwen) op heeft moeten houden, als het wesen van dien quam in des tijts volheyt, +namentlijck Christus. Die ist eynde van de Wet, sodanighe Ceremonien behelsende. Want dese is Iesus een Salighmaecker, die sijn Uolck + saligh maeckt van hare zonden: niet door een Lichamelijcke, maar door des Herten besnijdenisse:+ daar t'Uleesch met sijnen lusten ende+ begeerlijckheyden wert ghecruyst ende d'oude Mensche gedoodet. Daar op dan oock volght die beloofde Liefde tot Gode uyt gantscher+ Herten ende uyt gantscher Zielen. Dese Liefde is die vervullinghe der Gheboden. Dits het+ wesen der ware Besnijdenissen: behoeftmen daar dat is, oock meer die schaduwe. VVant dat en is gheen Iode die uytwendelijck een+ Iode is, noch dat en is gheen Besnijdenisse die uytwendelijck gheschiedt in den vleesche: maar dat is een Iode die in't verborghen (een Ioode) is, ende die Besnijdenisse des Herten die in den Gheest is. Dese Besnijdenisse en heeft niet opghehouden, noch en sal niet op houden so langhe daar Menschen woonen op dese sicht bare Aerde, die nochtans verganckelijckis Also mede niet dese wesentlijcke Besnijdenisse, van de welcke d'uyterlijcke maar een teecken of schaduwe is: ende om sulck lanck ende aan een d[u]yrende gheduyren soo wel eeuwigh wert ghenoemt als d'Aerde. Maar soo en ist niet met die Besnijdenisse in den vleesche, die haren tijdt uyt gheduyrd hebbende, te weten tot Christum toe? op houden moeste, als die schaduwe moet verdwijnen daar 't wesen komt.


Vorige Volgende