Logo DBNL
Oorsaken ende middelen vander menschen saligheyt ende verdoemenisse (1631)

Oorsaken ende middelen vander menschen saligheyt ende verdoemenisse

(1631)–D.V. Coornhert–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Vande vryheyt ende macht der zondaren, noch niet Godloos wesende.

5   Hier beneven heeft de Zondaer na zijnen valle, noch al een vrye willekeure tusschen goedt ende quaedt, ende daer beneven macht om sich af te a keeren van ‘tquade, ende te b bekeeren tot Gode (niet sonder Godes voorkomende ghenade. Daer af hier na) door ‘tmiddel van ’t wel gebruycken van zijn ontfanghen pondeken, ‘twelck den Menschen betaemt ende haer werck is Want die voorseyde Zondaer heeft noch vermogen om Godes voorkomende stemme te c hooren, die aendachtigh ter Herten te nemen, ende te d bewaren door ‘tmiddel van e swijgen, f opmercken, g betrachten, of mediteren h sien, ende alsoo inder waerheyt te i leeren kennen zijn eygen k quaetheyt ende Godes l goetheyt, welcke kennisse doet inder Waerheyt geloovigh m bidden, n ontfanghen, ende Gode o gehoorsaem zijn, ende mach Godes ghenade p versuymen aen te nemen.

De zondaer heeft een vrye willekeure tusschen goet ende quaedt.

   Ick roepe Hemel ende Aerde tot getuyghen,+ dat ick u voorgestelt hebbe het leven ende ‘tgoede, den doot ende ‘tquade. Kiest daeromme het leven, op dat ghy mooght leven, ende u zaedt na u, Iosue 24.14. Genes.4.6. Isai.1.12.19.20.65.1. Para.28.9. Deut.11.26.27.28. Ioan.1.12. Mat.23.37. Actor.13.46. Isa.56.4. 1.Tim.2.4. Tit.2.11. Matth.11.28. Ierem.18.11.

a. Zondaer heeft macht ende vryheyt sich van ‘tquade te keeren.

   Wasschet u ende weest reyn, doet wech uyt+ mijnen ooghen het quade uwer gedachten, rust van verkeerdelic te handelen, Gen.4.7. Psal.33.16.36.27. Prov.3.7.4.27. Ier.4.4. Ezec.14.16. Matth.16.24.10.9. Ephes.4.22. Coloss.3.5.

6   Hier weet ick wel sullen eenighe seggen, datmen uyt Godts gheboden des Menschen vermoghen niet en mach bewijsen. Sulcke wil ick vragen, of men dan oock uyt Godes verboden des Menschen vermogen niet en mach bewijsen? Te weten (om een voor al te nemen) of men uyt het verbodt: Du en sulste geen valsch ghetuygenisse + teghen dijnen Naesten spreken: niet en mach bewijsen dat God sulckx verbiet, niet eenighe stommen, doven ende blinde menschen, maer allen Menschen die ghesamelijck moghen sien, hooren ende spreken, ende midtsdien valsche tuyghenisse moghen spreken?

7   Segdy neen, so moet ghy Gode spottelijck van onwijsheydt beschuldigen, als die vergeefs verbiet ‘tgeen den Menschen onmogelijck is te doen: want gheen doove die niet spreken ende niet sien en mach, en kan Waerheyt noch valsheyt ghetuygen. So mede, indien het den menschen soo onmogelijck is gantsch te laten ‘tgene God verbiedt te doen, te weten, het quade, als het de blinde, stomme ende doove mensche onmogelijck is valsche tuygenisse te spreken: salmen niet den alwijsen God spotlijc moeten beschuldigen van vergeefs den menschen te verbieden ‘tgeen in geender menschen macht is, ende allen menschen onmogelijc is om te doen? Wat waer dat anders, dan of God allen menschen, onder de welcke men gene en vint die mogen vliegen, het vlieghen verboodt: verbiet sich het onvermoghen van selfs niet te doen ‘tgheen onmogelijck is?

8   Moeten dan alle Menschen noch soo nootsakelijck erghens inne quaet doen of zondigen, so langhe sy hier in den lichame leven, als sy oock nootsakelijck soo lange moeten athemen: Wie sal sich over sulck nootlijck zondigen meer wroeghen of beschuldigen moghen, dan of God ons levendigh blijvende, verboodt onsen athem te halen?

   9   Boven dat, bekennen alle Christenen gaerne, dat sy niet goedts altoos en hebben, of sy en hebbent van Gode ontfanghen, ende zijn midtsdien Gode so rechtvaerdelijck schuldig, dat hy’t met recht van haer allen mach eysschen, ja oock den woecker selve mede, die zy niet, maer alleen die moghelijckheydt om die te winnen, van Gode hebben ontfanghen. Ghelijck wy nu Rechtvaerdelijck Gode schuldigh zijn alle, dat wy

hebben ende vermogen, als wesende Godes eygendom, ‘twelck wy van Gode te leen hebben ontfangen: soo en zijn wy Gode oock niet meer schuldigh, ende en eyscht God oock van niemanden meer dan ‘tpondeken ende vermogen, dat elck heeft ontfanghen van Gode. Daerom en eyscht de rechtvaerdighe Godt oock van ons niet boven vermoghen.

10 Godt eyscht van ons Liefde uyt alle onse Herte, uyt alle onse Ziele, ende uyt alle onse krachten, dat is uyt alle dat wy ontfanghen hebben ende vermogen. Maar eyscht God van yemant een stroyken boven vermoghen? Neen, dat en sal men niet vinden inde gantsche schrifture, maer plat het teghendeel, te weten, dat God in zijne Gheboden van ons eyscht allen ‘tghene dat wy vermogen. So moetmen dan nootlijck hier uyt besluyten, dat men uyten geboden Godes ons vermoghen mach bewijsen: of wy moeten segghen, dat wy niet en vermoghen ‘tghene dat wy wel vermoghen: maer wie mach dit laetste ghelooven?

b. De zondaer mach sich keeren tot Gode.

+   VVaeromme is dit volck in Jerusalem met een twistighe afkeeringhe afgekeert? Sy hebben die loghen aenghenomen, ende en hebben niet willen weder keeren. Matth.23.37. Psal.118.30, 137. Prov.1.23.45.22. Isai.31.6.45.22. Ierem.3, 14.8.5.15.19. Baruch.4.2, Ezec.18.11.30. Ozee 14.2. Ioel 2.12.13. Ionas 3.8.10. Sach.1.3.4.

c De Sondaer mach Godes stemme hooren.

+   Ende als sy hoorden de stemme van Gode den Heere, wandelende inden Paradyse, Deut.4.1.2. Isai.1.2.19.46.12. Ierem.5.20.21.9.20.26.3.36.3. Ezec.2.7. Ioa.5.25. Luc.15.18. Siet meer achter. Niet willen hooren.

d De sondaer mach ‘tgehoorde woort aendachtigh ter herten nemen ende dat bewaren.

+   So yemant myne woorden hoort ende niet en bewaert, ick en oordeele hem niet, Psal.77.1. Isai.1.10. etc.

e. Al swygende.

Leert my, ende ick sal swyghen.

+   Ist dat ghy weder keert ende rust, so suldy behouden zyn: u sterckheydt sal zyn in stille swyghen, ende inder hope, Iob 33.33. Eccles.9.17. Tren.3.26. Actor.12.17, 15.12.11.40.1. Corint.14.30. Iaco.1.19.

f. Niet opmercken.

+   Maer sy en hebben my niet gehoort, noch niet op wy willen mercken, spreeckt de Heere. 2.Para.33.10.2. Esdr.9.34, Psal.1.3.17.24. Proverb.8.17.28.5.8.5. Esai.28.23.34.1.48.18. Ozee 5.1.

g. Door betrachten of mediteren.

+   Indien u wet niet en waer myn betrachtinghe, soo waer ick vergaen in myn ellende. Deut.6.6.7.8, 11, 19. Iosue 1.8. Psal.1.2. Prov.6.22.

h. Door’t sien.

+   Smaeckt ende siet, hoe soet dat die Heere is. Deut.11.18.20. Exo.13.9. Psalm 26.4, 45, 9.11. Pro.3.21.4.21.25. Psal.35.10. Ioan.14.7.9.19. Deut.6.8. Iere.2.19. Matth.2.2.10.5, 17. Marc.2.12. Ioan.14.46.2.23.

i, Ende so inder waerheyt te leeren kennen.

+   Het welcke ghesien hebbende, nam icks ter herten, ende leerde uyten exempele onderwysinghe. Philip.4.9. Genes.30.27. Deut.4.10. Iosue 5.24.3. Reg.8.43, 18.37. Prov.24.32 Eze.23.48. Mat.11.26.1. Cor, 4.6. Philli.4.9.

k. Te leeren kennen syn eygen quaetheydt.

+   Maer dien sal ick niet gantsch vernielen, maer ick sal dy met oordeel castyen, op dat du dy selve niet onschuldigh en waenste. Levit.4.14 Deut.8.2. psal.50.5.24.7. Prov.30.2.1. Cor.15.9. Tit.3.3. Iere.2.22.23.14.20.3. Reg.8.32. Tren.3.40. Ezech.33.10.20.43. Luc.15.19. Iere.3.2. Rom.7.7. Psal.9.21. Prov.20.27.1. Corint.12.2. Luc.12.56.57.

l Te leeren kennen Godes goedtheyt.

   Smaeckt ende siet, hoe soet dat de Heere is.+

   Saligh is de man die in hem hoopt, Col.3, 2, Deut.9.6, 4, 39. Ezech.20.44. Exod.6.6.7, 16, 6, 12. Deut.29.5.6. 2.Par.6.33. Isa.52.5.6.60.15.16. Bar.2.14.15. Ezech: 16.62.34, 27.36.36.37.6.13.14.28. Oze.2.20. Ioel 2.27.

m. Om te bidden.

+   Ick sal opstaen tot mynen Vader gaen, ende segghen: Vader ick hebbe gesondight inden Hemele ende voor dy. Ick en ben nu niet waerdigh genaemt te worden dyn Sone: Maeckt my als een dynre Huyrlinghen. 3.Reg.8.3, Iacob.1.5.2. Par.20.12, Mat.6.9.7.7.8, Psal.49, 15. Baruch.4.21, Ioel.1.14. Luc.18.1.21.36.1. Thess.5.17, etc.

+n, Te ontfanghen. Siet meer xxiiij.82.

   VVant als ghy van ons ontfingt het woort der Predicatien, soo en ontfinghdy dat niet als eens Menschen woort, maer (soo’t waerlyck is) als Godts woort. Deut.33.3. Iohan.17.8.1, 12.16, 13.20. Ozee 14.3. Colos 2.9. Roma.5.11.17.1. Tim.6.12. Apoc 21.17.

o, Ghehoorsaem te zyn.

   Daeromme broeders, benaerstight des te meer+ dat ghy door goede wercken seecker maeckt u beroepinghe ende verkiesinge: want sulcx doende, en suldy nemmermeer zondigen. Deut.10.12. Psalm.36.7.34.27. Tit.2.11.12. Luc.1, 74.75. Philip.2.13. Ephes 1.4. Coloss 1.22.1. Thess.5.23. Eze.11.19, 36.17. Deut.30.6. Ezech.37.23. Esai.54 5. Soph.3.13. Ephes.5, 27.2.10. Ioan.17.19. Ierem 33.8.9.

q Ende mach Godes genade versuymen aen te aemen.

+   Maer syluyden versuymdent, ende gingen d’een op zyn Hove, ende d’ander tot syne handelinge. Deut.8.11, 6.12. Psalm 118.155. Prov.1.25, 19.16 Matth.25.3. Hebr.2.3.12, 5. Ioan.15.


Vorige Volgende