Logo DBNL
Oorsaken ende middelen vander menschen saligheyt ende verdoemenisse (1631)

Oorsaken ende middelen vander menschen saligheyt ende verdoemenisse

(1631)–D.V. Coornhert–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

Dat inden Oorsaken ende ‘twerck, van den Val der Schepselen Godt vierde, maer d’Engelen ende mensche alleen doende waren.
Dat 12. Capittel.

1   DE goedige ende lieve God wrocht alleen int Scheppen der schepselen, die al t’samen goedt waren, sonder dat sy, als noch niet wesende, daer toe yet mochten willen of doen, ‘tzy Engelen of Menschen. Die vierden als sy gheschapen worden, ende God vierde als sy vielen, want dat was alleen het werck (hier af is voor int achtste Cap. gehandelt) der a Engelen ende b menschen, ’t welck nootlijck moet volgen, wil men den Manicheen niet volgen.

2   Vant bedrogh ende ‘tquade inden mensche is oorsake gheweest, zijn c valsche Wane ende stoute d Vermetenheydt, misbruycksters van de begeerlijcke krachten. De wane komt voort uyt een lustighe of goede schijn. De vermetentheydt uyt onachtsame f onverstandigheydt: waer door de Mensche ghelooft? niet de Godlijcke g Waerheydt, maer de Serpentynsche h loghen. Daer werdt dan verblint het eenvuldighe ende gheopent het schalcke Ooghe.

3   Dan sietmen met het schalcke Ooghe des verkeerden i Oordeels het quade aen voor ‘tgoeden, ende het goede voor ‘tquade. Dit doet den Mensche, soo langh dit verkeerde Oordeel in hem blijft, van ‘tgoede, dat hy nu quaet waent k vlieden, ende het l quade, dat hem nu goede dunckt, begeeren, want men mach het ghene men quaet waent of weet, niet begeeren. Insgelijcx mach sich niemant van ‘tgene hy goedt waent of weet, niet keeren.

a Der Engelen werck int vallen.

   Maer d’Engelen die niet en hebben bewaert+ haer voorbarigheydt, maer haer woonplaetse verlieten, heeft hy totten Oordeel des grooten daeghs met eeuwighe banden onder een duysterniste bewaert.

b Des menschen werckt int vallen.

Sy nam vande vrucht ende gaf se haer man, die at.+

   Vwe boosheden hebben ghescheyden tusschen+ dy ende dijnen God, ende uwe zonden hebben zijn aengesichte verborgen, dat hy u niet en soude hooren, Ierem.5.25. Proverb.1.32. Iacob 1.13.14.15. Iob 31.3.

c De bedroghen quade wille komt uyt valsche wane.

   Het wijf sach dat de Boom goedt was om+ te eten, ende schoon voor den oogen, ende lustig om te aenschouwen.

   Hoe langhe sult ghy kleynen de kintsheyt lieven, + ende de sotten dinghen die hun schadelijck zijn? Prov.12.19, 14, 12, 16, 25, 21,2, Galat.6.3.2. Corint, 8.2. Psal.4.3.

d. Vermetelheyt.

+   Dijne vermetelheyt heeft dy bedrogen, ende dijns herten hovaerdye.

+   Beter is datmen sie het ghene men begeert, dan te begheeren ‘tghene men niet en weet, Proverb.27.12, 22.3, 29.12. Isat.5.21. Prov.21.24.

e Lustigh aenschouwen of schyngoedt.

+   Ende het Wijf sach dat de Boom goet was om eten, schoon voor ooghen, ende lustigh om t’aenschouwen.

+Maer yeghelijck wort bekoort, af getogen, ende ghelockt zijnde van zijn begheerlijckheyde. 2. Corint.11.14.2. Petr.2.18. Eccles.7.1.

f Onachtsame onverstandigheyt.

+   Als onderdanige kinderen, u self niet gelyck makende die eerste begeerlyckheden uwer onwetenheyden, Ephes.4.22.2 Petr.3.17. Act.3.17, 17.30. Prover.1.22. Numer.5.6. Exod.9.21. Deut.8.11.2. Paral.26.16. Proverb.1.25. Ephes.4.18. Proverb.19.16. Matth.22.5. Hebr.2.3.

g Gods waerheyt niet geloven.

+   Op dat wy by avontuyr niet en sterven.

+   Die niet en ghelooft sal sterven, Rom.11.20 1. Timoth.1.13. Roma.2.8. Ioan.5.39. etc.

h De Loghen ghelooven.

+   Sy nam de vrucht ende af.

+   Het broot des logens is den Mensche soet,ende namaels sal sijnen mont met steen vervult worden, Roma.2.8. Ezech.13.19. Ioan.3.19 Iere.5.31. Psa.4.3. Isa.9.15.16.28.15. Ier.7.8.8, 5.13.25.26.30.31. Eze.13.19. etc.

i Verkeert oordeel.

+   Wee u die daer segghen ‘tquade goedt, ende ‘tgoede quaet te wesen, stellende de duysternisse int licht, ende ’tlicht inde duysternissen, stellende het bitter int soete, ende ’tsoete int bittere.

+   Ist dat dijn ooghe een schalck is, soo dijn gantsche lichame duyster wesen, Genes.3.7. Prov.2, 12.13.14.15. Ioan.16.11. Prov.17.15.24.24. Ioan.3.29. Proverb.17.20.23.33.28.18.12.15, Tit.1.15.

k Keer sich af van ‘tgoede.

+   Adam ende zijnWijf verberghden sich van ‘tAenghesichte des Heeren, Ierem.2.13.17.13 Proverb.1.32.2.13.8.36. Deut.32.15.18. Isai.1.4, Ierem.17.5.

l Begheert het quade.

+   Sy deden quaedt voor mijnen ooghen, ende verkooren ‘tgunt ick niet en wilde.

+   Die ziele des Godloosen begeert het quade, Pro.1.22. Mich.3.2. Psa.10.51, 4, 9. Isa.66.3, 2. Ti.3, 4. Pro.27, 21. Siet meer xxxiv.9.b


Vorige Volgende