Logo DBNL
De leeuw van Vlaenderen (1838)

De leeuw van Vlaenderen

(1838)–Hendrik Conscience–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XXIV.

 
Thans verwezentlykt zich alles
 
Wat gy beiden had gedroomd:
 
Al die onbeschryfbre weelde
 
Komt u heden toegestroomd
 
J.F. Willems.

Ofschoon een groot gedeelte der vlaemsche benden by hoopen den vyand in de velden achtervolgde, bleven er echter nog eenige regelmatige scharen op het slagveld. Jan Borluut had zyne mannen doen blyven

om volgens het gebruik des oorlogs het slagveld tot des anderen daegs te bewaren, slechts weinig hadden door te hevige geestdrift dit bevel miskend; de bende, welke hy met zich had, bestond nog uit drie duizend Gentenaers(1): ook waren er menigvuldige mannen van alle wapenen, die, door moeite of wonden afgemat, den vyand niet konden najagen, en diensvolgens op het slagveld waren gebleven Nu de stryd gewonnen was, nu de banden des Vaderlands gebroken waren, juichten de opgetogene Vlamingen met blyde kreten:

‘Vlaenderen den Leeuw! wat walsch is valsch is! Zege! Zege!’

En dan antwoordden de Yprelingen en Kortrykers van de stadswallen met nog krachtigere galmen. Zy ook mochten zege roepen, want terwyl de twee legers elkander op den Groeningkouter bevochten, was de Kastelein van Lens met honderd zyner mannen van het kasteel in de stad gevallen, en zou dezelve wellicht gansch verbrand hebben, maer de Yprelingen vielen zoo onversaegd op zyne bende dat de Franschen na een lang gevecht in wanorde op het kasteel terugvloden. Mynheer van Lens, zyne mannen optellende, bevond dat

slechts het tiende deel aen de woede der Burgers ontsnapt was(1).

De meeste Aenleiders en Edelen waren in de legerplaets gegaen, en hadden zich rondom den gulden ridder geschaerd: zy drukten door hunne woorden alle hunne dankbaerheid voor hem uit; maer hy, vreezende zich te doen kennen, antwoordde niet. Gwyde, die by hem stond, zich naer de ridderen keerende, sprak tot hen:

‘Myne heeren, de ridder die ons allen en het Land van Vlaenderen zoo wonderlyk gered heeft, is een kruisvaerder, die begeert dat men hem niet kenne. - De edelste zoon van Vlaenderen draegt zyn naem.’

De ridders spraken niet, maer ieder poogde by zich zelven te raden wie dit ook zyn kon, die zoo edel, zoo dapper, en zoo sterk van lichaem was. Zy die by de samenkomst, in het bosch by den Dale, tegenwoordig geweest waren, wisten reeds lang wie het was; maer zy dorsten hunne meening niet ontdekken, aengezien zy het geheim plechtiglyk beloofd hadden. Onder de anderen waren er vele die niet twyfelden of het moest de Graef van Vlaenderen zelf zyn; het was hun echter genoeg dat Gwyde de begeerte van den gulden ridder

had doen kennen, om hun het stilzwygen tot eenen plicht te maken.

Na dat Robrecht eenigen tyd met stille stem tot Gwyde gesproken had, liet hy zyn oog over alle de byzynde scharen gaen. Wanneer hy insgelyks over het wyde slagveld gezien had, kwam hy nader by Gwyde, en sprak:

‘Ik zie Adolf van Nieuwland niet, de benaeuwdheid doet my sidderen. Gy weet het, zoo de onversaegde jongeling onder het vyandlyk zweerd gevallen is......... dan zullen er zulke bittere tranen over hem gestort worden.!’

‘Gesneuveld zal hy niet zyn, Robrecht, my dunkt dat ik zyne groene veder daer even tusschen de boomen van het Neerlanderbosch nog gezien heb. Gewis jaegt hy nu de overige vyanden na; gy hebt gezien met wat onwederhoudelyke drift hy steeds te midden der Franschen zich begaf. Vrees niet, God zal niet gedoogd hebben dat hy stierve.’

‘ô Gwyde! spraekt gy waerheid! Myn hart breekt by het vooruitzicht, dat myn ongelukkig kind, op zulken blyden dag, met doodende pynen zal gefolterd worden. Ik bid u, myn broeder, doe de mannen van Mynheer Borluut over het slagveld gaen, dat men zoeke of het lichaem van Adolf niet te vinden is. - Ik ga myne kranke Machteld troosten; de tegenwoordigheid haers vaders geve haer ten minste een heuglyk oogenblik.’

Hy groette de byzynde ridderen met de hand, en rende snellyk in de richting der abtdy van Groeningen. Gwyde beval Jan Borluut dat hy zyne mannen over het slagveld spreiden zou, om de gewondenen onder

de lyken uit te halen, en de doode ridders in de legerplaets te brengen.

De Gentenaers, op het slagveld tredende, bleven plotseling staen, als of een yslyk gezicht hen verstomd hadde. Nu de vervoerdheid des gevechts in heu vergaen was, dwaelden hunne oogen met afgryzen over dit wyduitgestrekte bloedbad, in hetwelke de geplette lyken, de peerden, de standaerden met de afgehakte leden van zoo veel duizende menschen verward lagen te zwemmen(1). In de verte zag men hier en daer een stervende den arm, als in een hulpgebed, omhoog heffen, en denzelven smeekend uitreiken. Een vervaerlyk gerucht, honderd mael akeliger dan de ontzagchelykste stilte, heerschte boven de opgehoopte lichamen. Het was de stem der gewondenen, roepende:

‘Drinken, drinken......... om Godswil, drinken!’

De zon brandde met hevigen gloed op hunne ontbloote spieren, en pynigde hen met eenen onverdragelyken dorst, hunne lippen kleefden aen elkander, en met moeite konden zy eene ratelende doodklacht vormen. De lucht was met zwarte raven als met eene onweêrsbui behangen; het krassend geschreeuw dier vreetzuchtige roofvogels galmde, als den roep der dood,

boven het slagveld, en vervulde de harten der levenden met eene sombere verslagenheid. Weldra vielen de juichende vogels op de lyken neder, en scheurden met hunne klaeuwen de nog bevende spieren er af. De gewondenen worstelden met angst tegen die afschuwelyke vyanden, en sidderden van schrik, wanneer zy dachten dat ieder dezer dieren een deel van hun vleesch eten zou; - voor hen geen ander graf dan het lyf der raven, - voor hen geene rustplaets na de dood, geene gewyde aerde om tot den jongsten dage te slapen.......!

Wat schriklyk vooruitzicht! Welke hartplettende gedachte!

Ontellyke verhongerde honden waren op den reuk van het bloed uit de stad gekomen, zy liepen van het eene lyk naer het andere, en huilden met lange toonen zoo vervaerlyk tegen elkander op, dat men zou gedacht hebben dat de hel hare duivelen uitgezonden had om de komst van zoo velezielen te bezingen. Nochtansscheurden deze dieren niet aen de lichamen; integendeel schenen zy dit misbaer uil droefheid over de gesneuvelden te vormen. Alhoewel zy soms hier of daer het bloed der menschen met het bloed der peerden opslurpten, vochten zy echter met nydigheid tegen de raven, en behoedden alzoo menig lichaem voor derzelver schendende klaeuwen. - By alle die schrikbarende geruchten voegde zich het doffe briesschen of liever het gehuil der stervende peerden en de juichende zegeroepen der in de stad zynde mannen. Afschuwelyk, - afschuwelyk was het gezicht van zoo veel gesneuvelde dapperen, die nu, met de blaeuwe doodverw op het aengezicht tus-

schen hunne verstrooide leden voor eeuwig sliepen(1).

De oorlogstichtende Vorst, die na den stryd over het

slagveld wandelt, die zyne Koningsvoeten in het bloed, dat hy deed storten, plaetst, moet in zyne eigen oogen een boosaerdig schepsel zyn, wanneer hy zichzelven toespreekt en zegt:

‘Gy zyt het, op wiens hoofd zoo veel edel bloed dryft; gy zyt het, die in éénen dag meer moorden hebt gedaen dan alle de moordenaren uws Ryks gedaen hebben.’

Indien hy dan het vloekbaer zweerd niet voor altyd vallen laet, men verachte hem als een wanschepsel; want hy heeft geen hart, geene ziel, en is den naem van Mensch niet weerdig. - En de volken, die de groote en veldaden zoo wel als de groote deugden bewonderen, geven aen zulken den naem van held, en zeggen: hy is groot. - Om dat hy het menschenbloed by stroomen vergoten heeft! - Omdat hy niet als een struikrover onder den naem van roover, maer als een Koning en onder den naem van Koning gemoord heeft! Wat misdadig vermaek vinden de menschen dan in hunne eigene vernieling, dat zy de werktuigen derzelve met alles wat men op aerde begeeren kan, beloonen?

Naer mate de Gentenaren zich over het slagveld uitspreidden, vlogen de raven voor hen op, en gingen verder, op eene prooi, azen. Men zocht onder alle de neêrliggenden, diegenen wier boezem nog klopte, en men droeg dezelve in de legerplaets, om ze tot het leven terug te roepen. Eene tallyke bende was in alle slach van vaten versch water uit de Gaversche beek gaen putten om de nog levenden te laven. Het was treffend en zielroerend te zien, hoe gulzig de gewondenen het koele water als het leven inzogen, en hoe dankbaer zy, met eene glinsterende traen van vreugde, die lafenis

uit de handen hunner broederen of hunner vyanden ontvingen(1). Wanneer men dus met eenen bezig was, hieven zich in de nabyheid menige armen smeekend omhoog, en vele zwakke stemmen zuchtten:

‘ò Laeft my ook, - eenen enkelen droppel water! - By de passie onzes Zaligmakers, ik bezweer u, broederen, maekt myne lippen nat en bevrydt my van de dood.......’

De Gentenaers hadden het bevel ontvangen om de vlaemsche ridderen, die zy vinden konden, dood of levend, naer de legerplaets te dragen; reeds hadden zy byna de helft der lyken verplaetst en een goed deel van het slagveld overzocht. De lichamen der edele heeren Salomon van Sevecote, Philip van Hofstade, Eustachius Sporkyn, Jan van Severen, Pieter van Brugge waren reeds weggedragen, en men was bezig met het harnas van den gewonden Jan, heer van Machelen, los te maken. - Zy waren nu tot de plaets, waer men het hardnekkigst gevochten had, genaderd, want grootere hoopen lyken lagen verward en bebloed rondom hen. Terwyl zy bezig waren met Mynheer van Machelen te laven, hoorden zy eensklaps een' ratelenden zucht, als uit den grond opkomen; zy luisterden, maer ontwaerden niets meer: geen enkel der om hen liggende lichamen gaf het minste teeken van leven. De lyken verplaetsende, om den klagenden op te zoeken, hoorden

zy nogmaels den zucht, en bemerkten dat hy een weinig verder tusschen geslachte peerden opklom; met een liepen er anderen by, om hunne makkers te helpen. Na lange poogingen sleurden zy de peerden ter zyde en vonden den stervenden ridder.

Hy lag uitgestrekt op den rug, het bloed stroomde murmelend onder hem, en wendde zich kronkelend als eene bron naer de Groeninger-beek. Afgehakte leden lagen om hem gezaeid; zyn harnas was onder een peerd geplet geweest, zyne rechter hand had het slagzweerd nog niet verlaten, terwyl hy met zyne linker hand eenen groenen sluier vasthield; zyne wangen waren bleek, en droegen het kenteeken der aenkomende dood. Dwalend en flaeuw blikte hy op degenen die hem kwamen verlossen; zyne zwakke wimpers hadden geene kracht meer om de verduisterde oogappelen voor het gloeiend zonnelicht te behoeden. Jan Borluut herkende den ongelukkigen Adolf van Nieuwland.

In allerhaest deed men de riemen van zyn harnas los; men hief zyn hoofd uit het slyk, en bevochtigde zyne lippen met verkwikkend water. Zyne stervende stem suisde eenige onverstaenbare woorden, en zyne oogen sloten zich dit mael gansch toe, als of zyne ziel uit het geplette lichaem ontvlogen was. De nieuwe lucht en de lafenis hadden hem fel geschokt, hy bleef eenige oogenblikken in bezwyming; dan weder ontwakende, maer even zwak, nam hy de hand van Mynheer Borluut, en sprak zoo langzaem, dat tusschen elk woord eene lange poos was:

‘Ik sterf. Gy ziet het, Mynheer Jan, myne ziel zal niet lang meer op aerde blyven. - Maer - beween my

niet. - Ik sterf vergenoegd - nu het Vaderland gewroken is.........’

Zyn adem was te kort om langer te kunnen spreken; hy liet zyn hoofd in den arm van Jan Borluut nedervallen, en scheen meer kracht te willen verzamelen voor het geen hy hem nog wilde zeggen. Dan sprak hy:

‘ô, Ik bid u - hoor my in dit stervensuer. Beloof my dat gy myne laetste begeerte zult volbrengen.’

‘Ik zweer het by God en myne eer’ antwoordde Borluut met eenen doffen toon, die zyne droefheid te kennen gaf.

Adolf bezag hem met dankbaerheid, en hernam:

‘Ik zou de aerde zonder droefheid verlaten, want er is nog eene wereld na deze; - maer myne ziel heeft zich der liefde van een aenbiddelyk beeld gewoon gemaekt. Zy zal de afwezenheid van hetzelve na de dood betreuren, - en wellicht zal ik in het koude graf geene rust vinden. Zy zal my roepen, en ik zal niet komen.’

Twee tranen, welke over zyne wangen rolden, trokken het smartwater uit de oogen van alle die hem omringden. Jan Borluut verstond hem niet; hy begreep wel dat de liefde voor eene vrouw den stervenden aldus deed spreken, maer hy kon niet raden wie die betreurde minnares zyn mocht: hy luisterde met meer aendacht op de woorden van Adolf. Deze hernam:

‘Ik aenbad Machteld zoo vurig, - zy beminde my zoo teder, - en nu, - nu scheurt het noodlot onze harten bloedend van elkaer. Ik smeek u, Mynheer Jan, ga en troost haer, geef haer dien sluier, welke in het bloed der vreemden gedoopt is; dat zy denzelven als een

teeken myner liefde beware, dat zy nog na myne dood aen my denke - en dat zy om de lafenis myner ziele bidde. - Ik voel de jagingen myns harten vergaen, de dood heeft my geraekt. Vaerwel......... myn vriend, myn broeder, wy zullen elkander daer.........’

By dit vaerwel poogde hy zyne hand op te heffen, om naer den hemel te wyzen, doch hy kon niet meer: zyne oogen sloten zich, en het leven scheen in hem op te houden. - Nochtans bleef zyn boezem kloppen, en de warmte verliet zyn lichaem niet. Jan Borluut bewaerde nog eenige twyfelachtige hoop, en deed den gewondenen ridder met alle mogelyke voorzichtigheid naer de legerplaets voeren.

Machteld had zich met de zuster van Adolf, vóór het gevecht, in eene cel der abtdy van Groeningen vertrokken. Er was voorzeker op dit oogenblik niemand in Vlaenderen die met meer benaeuwdheid, dan die ongelukkige Jonkvrouw gepynigd was: dwars door alle slach van rampen was zy nu zoo ver gekomen dat Adolf haer ten bruidegom beloofd was, dat Vlaenderens vrymaking en de verlossing haers vaders haer toelachten. Alles, wat haer gelukkig op aerde maken kon, was in den stryd, welke ging aenvangen, tegen eene ongelyke macht gewaegd. Indien de Franschen de zege behaelden, voorzag zy de dood haers vaders, de dood haers minnaers, en de vernietiging van alles, waer op zy hare hoop gevestigd had.

Zoodra de krygsbazuin hare klanken over het slagveld zond, sidderden de twee vrouwen, en verbleekten als of een doodelyke slag haer terzelfder tyd getroffen

had; beide beefden voor den man, wiens leven ook haer leven was. - In zulke bange oogenblikken konden zy de aendoeningen harer zielen moeielyk uitdrukken; want ieder woord baerde haer een akeliger vooruitzicht; ook waren zy te gelyk op de knielbank nedergezonken, hare hoofden rustten zwaer op den lessenaer en hare tranen lekten in stilte over hare wangen. - Daer zaten zy, vurig biddende, zonder zich te bewegen, als of zy in eenen diepen slaep geweest waren; van tyd tot tyd kwam een doffe snik uit hare borsten, wanneer het gedruis des stryds zich meer verhief, en dan zuchte Maria:

‘ô God almachtig, God der heirkrachten, ontferm u onzer. Staet ons by in den nood, ô Heere!’

En de fyne stem van Machteld antwoordde: ‘ô Zoeten Jesus, Zaligmaker, behoed hem! - En roep hem niet tot u, ô goedertieren God!’

‘Heilige moeder Gods, bid voor ons.’

‘ô Moeder van Kristus, troosteresse der bedrukten, bid voor hem!’

Dan kwam het donderend krygsgerucht meer akelig in hare geschokte harten galmen, en hare handen trilden van schrik als de waggelende bladen der popelieren; hare hoofden bogen zich dieper, hare tranen borsten overvloediger uit hare oogen, en haer gebed werd weder onvatbaer; want de benaeuwdheid ontnam haer de stem.

De stryd duerde lang, het ysselyk geschreeuw der tegen elkander oploopende scharen dreef lang boven de abtdy van Groeningen, maer nog langer duerde het stille gebed der vrouwen, want de gulden ridder klopte

reeds aen de poort van het klooster, en zy waren nog niet van de knielbank opgestaen. Galmende mannenstappen, welke in den gang der cel klonken, deden haer het hoofd omwenden; zy blikten styf op de deur en trilden beide van zoet voorgevoel.

‘Adolf komt weder!’ zuchtte Maria ‘Ho, ons gebed is verhoord geweest.’

Machteld luisterde met meer aendacht, en antwoordde mistroostig:

‘Neen, neen hy is het niet, zyn tred is niet zoo zwaer. ô Maria, misschien een ongeluksbode!’

Op dit oogenblik hoorde men de deur der cel op hare hangsels kryschen; eene non opende dezelve en liet den gulden ridder binnen.

Het tengere lichaem van Machteld werd styf, hare oogen hechtten zich twyfelachtig op dengenen die voor haer stond, en zyne armen opende om haer te ontvangen; het scheen haer dat een logendroom haer bedroog, maer die aendoening was vluchtiger dan de bliksem die schynt en vergaet. Zy wierp zich met onstuimigheid vooruit, en viel juichend tegen de borst des gulden ridders.

‘Myn vader’ riep zy ‘ô myn dierbare vader! Ik zie u weder, - vry, zonder keten! Laet my u in myne armen sluiten, - ô God, hoe goed zyt Gy! - Onttrek my uwe wang niet, lieve vader; laet my de vreugde, die ik gevoel, uitstorten.’

Robrecht van Bethune omhelsde zyn teder kind met opgetogene blydschap, hy hield haer tegen zynen boezem tot dat de geestdrift hunner beider harten wat gezonken was, en legde dan zynen helm en zyne yzeren hand-

schoenen op de knielbank. Door moeite afgemat, trok hy eenen zetel by, en liet zich in denzelven nedergaen. De liefderyke Machteld wierp zich op den schoot haers vaders, en omvong zynen hals in beide hare armen; - dan bezag zy met bewonderenden eerbied, dengenen, wiens gelaet voor haer zoo heilgevend als het aenschyn der Godheid was, den Man wiens edel bloed ook in hare aderen vloeide en die haer zoo teder en zoo innig beminde. Zy luisterde met hygenden boezem op de zoete woorden welke de geliefde stem in haer oor deed klinken. ‘Machteld’ sprak hy ‘myn edel kind, de Heer heeft ons lang beproefd; maer nu is al ons leed ten einde, Vlaenderen is vry, het Vaderland is gewroken, de zwarte Leeuw heeft alle de Leliebloemen gescheurd, en alle de vreemden zyn verslagen; vrees nu niet meer, de booze Soldeniers, welke Johanna van Navarre gezonden had, zyn dood.’

Het meisje vatte de woorden met angstige gretigheid op den mond hares vaders, zy blikte dwalend in zyne oogen en grimlachte met zonderlinge uitdrukking. De vreugde vervoerde haer zoo zeer, dat zy beweegloos lag, als of zy van gevoel ware beroofd geweest. Na eenige oogenblikken bemerkte zy dat haer vader niet meer sprak, zy riep:

‘ô God! het Vaderland is vry? - De Franschen zyn verslagen? En u myn vader, u bezit ik weder! Dan zullen wy nog in ons schoone Wynendael terugkeeren; de droefheid zal uwe oude dagen niet meer bitter maken, en ik zal myn leven zoo vrolyk en zoo zalig in uwe armen doorbrengen! Dit geluk mocht ik niet hopen, ik dorst zoo veel van God in myne gebeden niet vragen.’

‘Luister wel, myn kind, en word niet mistroostig, ik bid u: heden moet ik u weder verlaten. De edelmoedige krygsman, die my dit mael nog van de banden heeft ontslagen, ontving myn eerewoord dat ik zou terugkeeren, zoodra de slag zou geleverd zyn.’

Het meisje liet het hoofd met diepe treurnis op de borst zinken, en zuchte:

‘Zy zullen u vermoorden, myn rampzalige vader.!’ ‘Wees toch zoo bevreesd niet, Machteld’ hernam Robrecht ‘myn broeder Gwyde heeft zestig fransche ridders, van edelen bloede, gevangen genomen; men zal Philippe le Bel doen aenkondigen dat hun leven voor het myne verpand is; en het is hem niet veroorlofd die overblyvende dapperen aen zyne wraekzucht op te offeren. Ik heb niets meer te duchten, Vlaenderen is machtiger dan Franktryk; dus bid ik u dat gy niet weent. Wees blyde, de schoonste toekomst wacht ons; ik zal het slot Wynendael doen herstellen, om ons allen weder te ontvangen. Dan zullen wy nog samen ter valkenjacht uitgaen: - verstaet gy, hoe vrolyk onze eerste tocht zyn zal.’

Een grimlach van onuitsprekelyk geluk en een zoen van tedere liefde waren Machtelds antwoord. En myn echtgenoot zal met ons woonen! was het gedacht dat haer nog meer streelde: Zy zegde:

‘Maer dierbare vader gy spreekt my niet van Adolf. Waerom komt hy niet met u?’

‘Nog eenige zorgen houden hem bezig, myn kind; er loopen nog verstrooide vyanden door de velden, gewis vervolgt hy dezelve. Machteld, ik mag u zeggen dat de liefde u den edelsten ridder, dien ik ken, heeft doen

kiezen; nooit zag ik iemand zich zoo dapper gedragen. De vyanden vielen voor zyn zweerd by hoopen neder, hy was altyd te midden der Franschen, en stelde zich honderd mael in levensgevaer. Nu ook is het myn wil dat hy uwe hand, ten loon zyner trouw en vaderlandsliefde, ontvange; heden nog, indien God het toelaet, zal ik u den man uws harten schenken.’

Machteld liet het hoofd nedergaen, om het schaemrood, dat hare wangen kwam verwen, te verbergen: zy vatte de hand haers vaders en streelde dezelve met dankbare tederheid. - Opgetogen stond Maria op de loftuitingen haren broeder gegeven, te luisteren, zy verblydde zich over het geen zy hoorde, en zag de vreugde, die Adolf treffen moest, in eenen gulden droom vooruit.

Terwyl de jonge Machteld haren vader in verrukking bezag, hoorde men een groot gerucht van verwarde stemmen aen de voorpoort van het klooster. Dit duerde slechts eenige oogenblikken, en alles werd weder stil. Weldra werd de deur der cel geopend, en Gwyde, de broeder van Robrecht, trad langzaem en met verslagen gelaet binnen; hy naderde by hem, en sprak:

‘Een groot ongeluk, myn broeder, treft ons heden in eenen man die ons allen dierbaer is, de Gentenaers hebben hem op het slagveld uit de dooden opgehaeld, en hier in het klooster gebracht; zyne ziel zweeft op zyne lippen en wellicht is zyn stervensuer naby. Hy vraegt om u nog te zien eer hy de wereld verlaet. Ik bid u dan, myn broeder, bewys hem die laetste gunst.’

Zich naer de zuster van Adolf keerende, voegde hy er by:

‘Hy roept u insgelyks, Edelvrouw.’

Eene zelfde klacht, een pynlyke schreeuw ontvloog uit de borst van beider vrouwen. Machteld viel zonder gevoel in de armen haers vaders, en scheen te sterven; Maria, zonder ergens naer te willen luisteren sprong met hartscheurend misbaer naer de deur, en verliet de kamer. Op die noodkreten kwamen twee nonnen binnen, en ontvongen de zwakke Machteld uit de armen van den gulden ridder; deze zoende zyne dochter met pynend medelyden, en wilde den stervenden Adolf gaen bezoeken, maer de Jonkvrouw, die de oogen opende en zyn inzicht verstond, rukte zich uit de handen der nonnen, en zich aen Robrechts lichaem vasthechtende, riep zy: ‘Laet my met u gaen, ô vader! Dat hy my nog eenmael zie. Wee my, wat grievend zweerd gaet door mynen boezem! Myn vader, ik sterf met hem; - reeds voel ik de dood in my - ik wil hem zien; haest u, kom, ô kom ras! - Hy sterft - hy, Adolf!’

Robrecht bezag zyne dochter met medelyden; geene woorden vindende om haer te troosten, bracht hy zyne twee armen om haer en drukte ze vast tegen zyne borst, maer Machteld ontwrong zich welhaest uit die tedere banden; zy trok Robrecht met de hand voort, roepende: ‘ô Vader ontferm u myner! Kom, dat ik nog eenmael zyne stem hoore, dat zyne oogen nog eenmael levend my aenschouwen!’

Zy knielde neder voor hem en hernam, terwyl de tranen als uit twee bronnen over hare wangen liepen: ‘Ik smeek u, vader, verwerp myne bede niet. Het is de droefheid niet die my vervoert; maer de min dryft my tot hem. - Aenhoor my, ô heer en vader!’

Robrecht had liefst zyn kind der nonnen overgelaten,

want hy vreesde met rede dat het gezicht van den stervenden ridder haer al te zeer treffen zou; echter kon hy het dringend gebed van Machteld niet langer verwerpen: hy nam haer onder den arm, en sprak:

‘Wel aen, myne dochter, ga met my, en bezoek uwen ongelukkigen Adolf. Maer ik bid u, bedroef my niet zoo zeer door uwe wanhoop; denk dat God ons heden vele groote gunsten heeft bewezen, en dat Hy zich kan vergrammen om uwe vertwyfeling.’

Zy waren reeds in den gang en uit de cel, wanneer hy die woorden eindigde.

Men had Adolf in de groote eetzael van het klooster gebracht; een vederen bed was op den grond gelegd, en Adolf voorzichtiglyk op hetzelve geplaetst. Een Priester, in de geneeskunde zeer ervaren, had zyn lichaem met veel naeuwkeurigheid onderzocht en geene opene wonden er op bevonden; lange blaeuwe strepen teekenden de ontvangene slagen op zyne huid af, en zware kneuzingen hadden het bloed onder dezelve vergaderd en gestold: zyne leden werden onmiddelyk, na de aderlating gewasschen en met krachtgevenden balsem bestreken. Door de kundige zorg des Priesters was hy een weinig versterkt geworden; echter scheen hy nog altyd stervensgereed, alhoewel zyne oogen zoo aschverwig of zoo verglaesd niet meer waren. Rondom het doodbed stond een groot getal ridderen stilzwygend over hunnen vriend te treuren. Mynheer Jan van Renesse, Arnold van Audenaerde en Pieter Deconinck hielpen den Priester in zyne bezigheden. Willem van Gulik, Jan Borluut en Boudewyn van Paperode bevonden zich aen de linkerzyde, terwyl de jonge Gwyde met Jan Breydel en

de andere voornaem ste ridders aen het voeteinde met gebukten hoofde op den gewondenen staerden.

Breydel was afschuwelyk om aen te zien: zyne wangen waren opengekrabt, een bebloede doek bedekte de helft van zyn hoofd, zyne armen en kleederen waren gescheurd, en zyne botgehakte byl hing aen zyne zyde. De andere ridders hadden insgelyks het een of ander lid met doeken omwonden, en de uitrusting van allen was schriklyk geblutst en doorhakt. - Maria, weenende, zat geknield nevens haren broeder, zy had eene zyner handen gevat, en besproeide dezelve met tranen, terwyl Adolf haer met flaeuwe blikken bezag.

Zoodra Robrecht met zyne dochter in de zael trad, werden alle de ridders met ontroering en verwondering getroffen. Hy die hen, als een geheime verlosser, in den nood was toegekomen, was de Leeuw van Vlaenderen, hunne Graef! - Zy plaetsten allen, met den diepsten eerbied de eene knie ten gronde, en spraken:

‘Eere zy den Leeuw, onzen heer!’

Robrecht liet zyne dochter los, hief de heeren Jan Borluut en van Renesse van den grond, en zoende hen beide op de wang; hy deed aen de overigen een teeken dat zy zouden opstaen, en sprak:

‘Myne trouwe onderdanen, myne vrienden, gy hebt my heden bewezen hoe machtig een heldenvolk is. Myne geringe kroon draeg ik nu met meer hoogmoed dan Philippe le Bel die van het fransche Ryk draegt, want over u mag ik my met recht verhooveerdigen.’

Machteld had zich als zinneloos nevens het hoofd van Adolf nedergeworpen; de schaemte en de zedigheid harer kunne vergat zy op dit oogenblik: zy had hare lippen

meermalen zonder het te weten op de bleeke wangen haers beminden geplaetst, hare tranen vloeiden bitter en droeve snikken gingen brandend uil bare beklemde borst.

Adolf voelde zich onder de liefdeszoenen zyner aengebeden Machteld herleven; hy bleef lang sprakeloos in die blaeuwe oogen, voor hem zoo heilig, staren, en gaf zyne vreugde door eenen zachten en byna onvatbaren grimlach te kennen. - Eindelyk zuchtte hy met zwakke stem:

‘Machteld, myne aengebeden vriendin, ik wilde u door dapperheid en heldenmoed verdienen, uwen sluier heb ik dwars door het vyandlyk leger gedragen, vele franschen zyn onder myn zweerd gevallen; maer God heeft my tot zich geroepen. Ik moet u verlaten: die overtuiging martelt my. Gy, die my zoo zeer bemindet, gy die eens het bloed van uwen doorluchtigen stem mynen zonen moest mededeelen, gy waert my niet bestemd. De Heer had anders over ons beide beschikt.’

De gepynigde Jonkvrouw joeg hare handen bevend en met drift over de verlamde leden van den ridder. Zy meende eenige troostende woorden uit te spreken, maer hare stem versmoorde in doffe snikken.

Dan hernam Adolf:

‘Ween niet, welbeminde Machteld, er is nog een ander leven. Daer zullen onze zielen elkander wederzien, en dan zal de nydige dood ons niet meer kunnen scheiden. Blyf opaerde, ô myne zuivere bruid, wees de steun der oude dagen van uwen doorluchtigen vader, - en denk soms in uwe gebeden aen den man, dien gy bemindet.’

De rampzalige jongeling wist niet dat ieder zyner woorden, als een vergiftige dolk, door het hart zyner bedrukte minnaresse boorde. Afgemat door zoo lange woorden, drukte hy stilzwygend de hand zyner geliefde. Robrecht van Bethune stond met gebogen hoofde op dit tooneel te staren; hy dreef de bittere tranen terug in zyne oogen, en besloot den angst in zynen boezem. Adolf bemerkte hem en sprak:

‘ô Myn Heer en Graef, uwe milde hand schonk my de rykste gift, welke op aerde den mensch kan gegeven worden; de Hemel heeft u beloond. Het land uwer vaderen is vrygemaekt, gy zult den leeuwentroon in vredevolle dagen bezitten. Ik sterf met vreugde, nu de toekomst u en uwe edele dochter, blydere dagen voorspelt. - ô Geloof my in myn stervensuer, uw ongeluk was voor my, uwen onweerdigen dienaer, pynlyker dan voor uw zelven, ik heb in het geheim der nachten myne bedstede zoo menigmael met tranen besproeid, wanneer ik aen uwe gevangenis en aen de verdrukking des Vaderlands dacht.......... maer God! - wat is dit? Het schynt my dat eene nieuwe kracht my door de aderen vliet, - zou ik langer leven kunnen! - ô Machteld, gy hebt uwe hand op myne borst gelegd; - dit is het, wat my zoo wonderlyk verkwikt.’

De oogen van Adolf blonken met meer levendigheid; een zachte grimlach zweefde op zyne lippen, en men zou gezegd hebben dat hy eensklaps van de dood ging opstaen.

‘ô Gy zult niet sterven!’ riep Machteld ‘hier, in myn hart is eene stem, die my zegt dat de Heer u nog niet geroepen heeft.’

Zy wendde zich met eene haestige beweging om, knielde neder, vouwde de handen te saem, en zag met smeekende oogen ten hemel. Als of de Almachtige dit stil en plechtig gebed verhoord had, zag men de krachten in Adolf terugkomen. - De Priester had, gedurende dit tooneel, den zieken met scherpe blikken bezien en alle de aendoeningen, welke hem getroffen hadden, nagespeurd. Hy nam en tastte de hand van Adolf met een geheim inzicht, terwyl alle de aenschouwers hem met angst in zyne bewegingen volgden; zy zagen op het gelaet des Priesters dat alle hoop voor de behoudenis van den gewondenen nog niet verloren was. De Geestelyke ging stilzwygend voort; hy hief de oogleden van den zieken op en bezag dezelve, opende hem den mond en liet zyne hand over zyne bloote borst glyden. Dit gedaen zynde, keerde hy zich naer de omstaende ridderen, en sprak op den toon der innigste overtuiging:

‘Ik zeg u, Myne heeren, de koorts, welke dezen jongen ridder moest dooden, is voorby, - hy zal niet sterven!’

Alle de ridders werden door eene zonderlinge aendoening getroffen, en men zou geloofd hebben dat een doodvonnis uit den mond des Priesters geklonken had; maer die hevige ontroering van verwondering liet hun welhaest toe hunne blydschap door woorden en gebaren uit te drukken.

Maria had de aenkondiging des Priesters met eenen luiden kreet beantwoord, en had haren broeder in opgetogenheid omhelsd. Machteld bezweek, hare krachten

vergingen; eensklaps opspringende viel, zy hygend in de armen haers vaders, en, daer haer hart te zeer door zalige verrukking geschokt was, kon zy in den eerste niet spreken; nochtans sloten hare oogen zich niet, en de kleuren vergingen ook niet op hare wangen. Eindelyk riep zy:

‘ô Myn vader, ô myn Adolf, nu ben ik gelukkig! Ik dank den goedertieren God dat hy het gebed zyner ootmoedige dienaresse zoo spoedig verhoord heeft. - Ja, gy zult leven, myn Adolf, myn bruidegom! - Ik zie het, uwe oogen blinken met het vuer des levens.’

‘Machteld’ zuchtte Adolf ‘aengebeden vrouw, wat kracht heeft uwe engelenstem by God, dat zy my aldus van den dood terugroept? - ô ja, myne tedergeliefde, ik zal leven, - het hart jaegt my zoo krachtig!’

Hetgeen zy allen als een wonderwerk aenzagen was een natuerlyk gevolg van Adolf's toestand. Hy had geene opene noch diepe wonden, maer wel menigvuldige kneuzingen; de martelpynen, welke dezelve veroorzaekten, hadden hem eene gevaerlyke koorts, die hem moest wegrukken, gebaerd: maer de tegenwoordigheid van Machteld, de krachten zyner ziel verdubbeld hebbende, joeg de doodkoorts van hem, en zoo ontsnapte hy aen het graf, dat reeds op hem gaepte.

Robrecht van Bethune liet zyne van geluk verdwaelde dochter nevens Adolf geknield zitten, en voor de ridders komende, sprak hy tot hen in dezer voege:

‘Gy, edelste mannen van Vlaenderen, hebt heden eene zege behaeld, welke als een bewys uwer hooge manhaftigheid tot onze zonen zal overgaen; gy hebt der gansche wereld getoond wat het den vreemden kost op

onzen leeuwenbodem den voet te durven zetten. De liefde tot het Vaderland heeft uwe heldenzielen in ongekende onversaegdheid doen ontsteken, en uwe armen, door eene rechtveerdige wraekzucht verstaeld, hebben de dwingelanden verslagen. De vryheid is dierbaer aen een volk dat dezelve met zyn bloed heeft bezegeld. Nu kunnen alle de Vorsten van het Westen de Vlamingen geen oogenblik meer tot slaven maken; want gy zoudt allen sterven eer men over u zegepralen zou. Maer dit mogen wy niet meer vreezen, Vlaenderen heeft zich heden boven alle anderen volken verheven, en het is aen u, edele mannen, dat het Vaderland dien luister verschuldigd is. Nu willen wy dat de vrede en de rust onze onderdanen om hunne trouwe beloone; het zal my een geluk zyn door hen allen met den naem van vader begroet te worden, indien onze zorgende liefde en onophoudende poogingen om hen gelukkig te maken ons dien naem kunnen verdienen. Nochtans, ware het zake dat de Franschen dorsten wederkomen zouden wy nog de Leeuw van Vlaenderen worden, en onze marteel zou u nogmaels ten stryde voeren. Wy bidden u, Myne heeren, zoodra gy in uwe leenen zult teruggekeerd zyn, bedaert de gemoederen, brengt alles tot rust, opdat de zege door geene oproerigheid bevlekt worde, en lydt bovenal niet dat het volk meer vervolgingen tegen de Leliaerts aenvange: het behoort ons over dezelve recht te doen. Wy moeten u verlaten. In onze afwezenheid zult gy onzen broeder Gwyde als uwen Heer en Graef gehoorzamen.’

‘Ons verlaten!’ riep Jan Borluut met ongeloof ‘gy keert

naer Frankryk weder? Doe het niet edele Graef, zy zullen hunne nederlaeg op u wreken.’

‘Myne heeren’ viel Robrecht in ‘ik vraeg het u; wie onder u is er, die uit vreeze des doods zyn eerewoord en zyne riddertrouw zou willen breken?’

Zy bukten te gelyk het hoofd, en spraken geen woord; met droefheid verstonden zy dat niets hunnen Graef kon wederhouden. Deze ging voort:

‘Mynheer Deconinck, uwe diepe wysheid is ons van groot nut geweest en zal het nog zyn; wy roepen u in onzen Raed, en begeeren dat gy met ons aen het graeflyk Hof verblyft. Mynheer Breydel, uwe dapperheid en trouw verdienen eene groote belooning; wees van nu af en voor altyd, opperbevelhebber van alle uwe stadgenoten, die ons met wapens dienen kunnen; wy weten hoe eerlyk gy dit ambt kunt bekleeden. Daerenboven zult gy ook tot ons Hof behooren en by hetzelve kunnen woonen, indien u dit belieft. - En gy Adolf, gy die uw leven zoo menigmael voor ons en het Vaderland gewaegd hebt, u zy het kind, dat ik boven al bemin, geschonken en gegeven.’

Sedert eenigen tyd hoorde men een groot gedruis aen de voorpoort der abtdy. Het was even als of er een oploop des volks plaets had. Dit gerucht groeide gedurig meer en meer aen, en by poozen verhief het zich in een hevig gejuich. Er kwam eene non aenkondigen dat er eene groote menigte volks voor de poort stond, dat zy onophoudend schreeuwden dat zy den gulden ridder zien wilden. De deur der zael open zynde, klonk het gejuich verstaenbaer in de ooren der ridders:

‘Vlaenderen den Leeuw! Heil onzen verlosser! Heil, Heil!’

Robrecht keerde zich tot de non, en sprak:

‘Gelief hun te doen zeggen dat de gulden ridder, dien zy roepen, binnen weinig oogenblikken onder hen komen zal.’

Machteld had haren arm onder het hoofd van Adolf gelegd en hetzelve met tedere zorg opgelicht; zachte onverstaenbare liefdeswoorden werden nu rustiglyk tusschen hen verwisseld. Van tot tyd nochtans kon men de woorden Bruid en Bruidegom op hunne lippen vatten. Geene enkele traen vloeide nog uit de oogen der vrouwen. Maria zat by de andere zyde der legerstede geknield en mengde hare zoete vriendinnestem tusschen dit troostend en brandend gesprek. De vreugde, welke de harten der meisjes vervulde, was eene zalige aendoening, alleen op haer gelaet merkbaer; vol betrouwen in de plechtige woorden des Priesters vreesden zy niets meer, hun hart liep over van geluk.

Robrecht van Bethune kwam by den kranken ridder, vatte hem de nog slappe hand, en sprak:

‘Adolf van Nieuwland, myne dierbare Machteld is uwe echtgenote; de zegen des Almachtigen dale over uwe hoofden en geve aen uwe kinderen de dapperheid huns vaders en de tederheid hunner moeder. Het doorluchtig bloed der Graven van Vlaenderen menge zich met uwen edelen stam. Gy hebt meer verdiend; maer het is niet in myne macht u een kostelyker geschenk te geven, dan het kind dat de troost en de steun myner oude dagen zyn moest.’

Hy voegde de hand van Machteld in die van Adolf en hernam:

‘Weest gelukkig; bemint elkander zoo zeer als ik u beide bemin. - Gy, Priester, dienaer Gods, gelief uwen zegen by den mynen te voegen, tot dat een wettig huwelyk hen voor het altaer vereenige.’

De Priester trad nader, en bad in stilte over de twee bevende gelieven. Hunne oogen waren ten gronde gevestigd, hunne harten joegen met kracht, en niettegenstaende de zwakheid van Adolf, brandde zyne hand in de hand zyner aengebeden bruid.

Robrecht kwam vooruit by Gwyde.

‘Myn lieve broeder’ sprak hy ‘ik begeer dat dit huwelyk zoo spoedig mogelyk met pracht gevierd worde en door de gewoone vormen der wetten worde bekrachtigd; dit is myn innige wensch. Myne heeren, ik ga u verlaten, met de hoop dat ik welhaest vry en zonder hinder het geluk myner trouwe onderdanen zal mogen bewerken. Ik verzoek u allen dat gy het grootste geheim over den echten naem van den gulden ridder bewaert; myn broeder Gwyde zal de lieden der abtdy dit insgelyks bevelen.’

Na die woorden, ging hy tot Adolf, en kuste hem op de wang.

‘Vaerwel, myn zoon’ zegde hy.

En zyne Machteld tegen de borst drukkende:

‘Vaerwel myne beminde Machteld. Ween nu niet meer over my; ik ben gelukkig, nu het Vaderland gewroken is.’

Dan omhelsde hy nog zynen broeder Gwyde, Willem van Gulik en eenige andere ridders, zyne vrienden; hy

drukte met ontroering de hand van allen en riep heengaende:

‘Vaertwel, vaertwel, gy allen myne trouwe wapenbroeders!’

Op den voorhof klom hy te peerd, en deed zyne uitrusting aen; hy liet het voorstuk van zynen helm vallen, en reed ter poorte uit. Eene ontellyke schaer volks had zich voor dezelve vergaderd; zoodra zy den gulden ridder zagen, scheidden zy zich in twee, om hem door te laten, en begonnen met allerlei juichingskreten hem te begroeten.

‘Heil den gulden ridder, Zege! Zege! Onzen verlosser!’ werd honderd malen met nieuwe galmen herhaeld. Zy zwaeiden hunne handen, ten teeken van blydschap, in de lucht, en raepten de aerde, als een heiligdom uit de voetstappen van zyn peerd. In hunne bygeloovigheid dachten zy dat St-Joris, dien men gedurende het gevecht in alle de kerken van Kortryk had aenroepen, onder deze gedaente hun was ter hulp gekomen. De langzame stap des ridders en zyne stilzwygenheid staefden die gissing, en vele vielen, terwyl hy voorbyging, biddend op hunne knien ter aerde. Zy volgden hem eene myl juichend in de velden na, en schenen hun gezicht niet genoeg te kunnen verzadigen; want de gulde ridder werd hoe langer hoe wonderbarer voor hen; hunne inbeelding herschiep hem in zulke gedaente als zy de Heiligen droomden: - een teeken van Robrecht ware genoeg geweest om zich door die opgetogene menschen te doen aenroepen.

Eindelyk gaf hy zyn peerd de spoor, en verdween als eene schicht tusschen de boomen des wouds. Het volk

poogde zyn gulden harnas tusschen het loof nog te ontdekken, maer te vergeefs: de draver had zynen meester reeds verre uit het bereik hunner oogen gevoerd; dan bezagen zy elkander, en zuchtten met droefheid:

‘Hy is in den Hemel teruggekeerd!’

 

einde.


Vorige Volgende