Logo DBNL
De leeuw van Vlaenderen (1838)

De leeuw van Vlaenderen

(1838)–Hendrik Conscience–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XX.

 
Groot is de held die aen het hoofd van dappren,
 
Ten steun en schuts der vryheid snelt;
 
De vaderlandsche vlag ontrolt en weêr doet wappren
 
Zoo lang door dwinglandy gehoond en neêrgeveld.
 
Ph. Blommaert.

Het was duister nacht wanneer Gwyde met omtrent zestien duizend Bruggelingen te Kortryk aenkwam. De inwooners, door vooruitgezondene ruiters bericht zynde, stonden in menigte boven de wallen der stad,

en ontvongen hunnen Landheer, by het toortslicht, met blyde juichingskreten. Zoodra het leger zich binnen de muren geschaerd had, brachten de Kortrykers alle slach van eetwaren, gansche vaten wyn schonken zy hunne vermoeide broeders voor, en bleven den geheelen nacht by hen op de vest; het zou onmogelyk geweest zyn de omhelzingen, die zy in hunne vervoerdheid elkander gaven, te tellen. Gedurende die uitstorting van broederlyke liefde, waren er veel anderen, die de afgematte kinderen en vrouwen op den weg te gemoet gingen, om hen van den huisraed te ontlasten. Genoeg dier zwakke schepsels, welkers voeten door het gaen bezeerd waren, werden op de breede schouders der behulpzame Burgers van Kortryk stedewaerts gedragen: allen werden geherbergd, en zorgvuldig gevoed en getroost. De dankbaerheid der Kortrykers en hunne vurige vriendschap vergrootte den moed der Bruggelingen zeer, want altyd wordt der menschen ziel by edele gevoelens verheven.

Machteld en Maria, de zuster van Adolf van Nieuwland, met nog een groot getal Edelvrouwen uit Brugge waren reeds eenige uren te Kortryk eer het leger aenkwam; zy hadden zich by hunne kennissen gehuisvest, en hadden insgelyks de herbergen voor de ridders, hunne bloedverwanten of vrienden voorbereid; in zulker voege dat de edellieden, die met Gwyde waren, het avondmael by hunne aenkomst mochten nutten.

Des anderdaegs, in den vroegen morgen ging Gwyde met eenige voorname inwooners de vestingwerken van het kasteel bezichtigen; tot zyne groote droefheid bevond

hy dat men hetzelve niet zonder de zwaerste stormtuigen kon verwinnen. De muren waren al te hoog, en uit de torens, welke boven dezelve uitstaken, kon men te veel pylen op de belegeraers werpen. Hy begreep dat de minste roekelooze pooging hem duizend mannen kosten zou; zich dan met wysheid beraemd hebbende, bestoot hy de stormlooping niet vermetel te beginnen. Hy gebood dadelyk dat men stormrammen en valtorens moest bouwen, en dat men de in de stad zynde oorlogstuigen zou aenbrengen; deze laetsten bestonden in eenige Springhalen en een klein getal Blyden(1). Het was denkelyk dat men het kasteel niet voor de vyf dagen later zou kunnen bespringen: die uitstel was den Kortrykers nu zoo schadelyk niet meer, want sedert de aenkomst des vlaemschen legers had de fransche bezetting opgehouden met vuerpylen op de stad te werpen; men zag de wachten voor de stormgaten der torens met hunne kruisbogen wel gereed staen, maer zy schoten echter niet. De Vlamingen wisten de oorzaek hier van niet, zy dachten dat eenige list er onder verborgen lag, en hielden van hunnen kant eene naeuwkeurige wacht. Allen aenval was door Gwyde verboden; hy wilde niets wagen vooraleer, zyne stormtuigen klaer zynde, hy de zege zeker mocht zyn.

De Kastelein van Lens was in den uitersten nood, zyne schutters hadden slechts een klein getal pylen meer overig; dus gebood hem de voorzichtigheid dezelve tot

eenen aenval te bewaren. Ook was den lyftocht zoodanig verminderd dat hy der bezetting niet meer dan de helft van den gewoonen nooddruft kon geven. Hy hoopte dat de waekzaemheid der Vlamingen eenigzins zou verminderen, en dat hy de gelegenheid zou kunnen vinden om eenen bode naer Ryssel in het fransche leger te zenden.

Arnold van Audenaerde, die eenige dagen vroeger met dryhonderd man tot bystand der Kortrykers was gekomen, had zich onder de stadswallen op den Groeninger Kouter, omtrent de Abtdy, met zyn volk neêrgeslagen. De ligging was hoogst voordeelig voor eene algemeene legerplaets en werd in den krygsraed, welke door Gwyde was byeengeroepen, tot die bestemming verkozen. Reeds des anderdaegs, terwyl het ambacht der timmerlieden aen de stormtuigen werkte, werden de andere Vlamingen buiten de stad geleid om de begrachting der legerplaets te graven(1). De wevers en beeuhouwers kregen elk een houweel of eene spade, en begaven zich met drift aen het werk; de verschansing werd als door toovery verheven, - het gansche leger wedyverde aen den arbeid, het was als een stryd. De spaden en houweelen klommen en daelden zoo snel dat men ze met het gezicht niet volgen kon, en de aerde vloog in dikke vlokken boven de verschansing, als de

ontellyke steenen welke eene belegerde stad op den vyand werpt.

Naermate er en een deel der aerdewerken voltooid was, kwamen andere mannen er de tenten tegenplaetsen. Van tyd tot lyd lieten de arbeiders hunne werktuigen in den grond steken en klommen met haestigheid boven de verschansing; dan liep er een algemeene welkomsgroet boven het leger en de schreeuw, Vlaenderen den Leeuw! Vlaenderen den Leeuw! deed zich nog in de verte als een antwoord hooren. - Dit geschiedde iedermael dat er bystand uit andere steden aenkwam.

Het vlaemsche volk had zyne Edelen eenigzins ten onrechte van trouwloosheid en lafheid beschuldigd; wel is waer een groot getal derzelve had zich openlyk voor Frankryk verklaerd, maer het getal der trouwgeblevenen was grooter dan dit der bastaerden. Twee en vyftig der byzonderste vlaemsche ridders zaten in Frankryk gevangen, zeker was het de liefde tot het Vaderland en tot hunnen Vorst, welke hen daer toe gebracht had; de andere trouwe Edelen, die in Vlaenderen woonden, vonden het niet eerlyk met een oproerig volk samen te spannen, voor hen was de renbaen of het slagveld de eenige plaets waer hunne wapendaden mochten geschieden. De zeden van dien tyd hadden hun die gevoelens gegeven, want er was alsdan zoo veel afstand tusschen eenen ridder en eenen burger als er nu tusschen den meester en zynen dienstknecht is. Zoo lang de stryd binnen de muren der steden en onder het bevel der volksaenleiders geschiedde, bleven zy in hunne kasteelen over de verdrukking des Vaderlands zuchten, maer

nu Gwyde als wettige Veldoverste over zyne onderdanen gebood, kwamen zy uit alle heerlykheden met hunne Laten toegeloopen(1).

Den eersten dag des morgens kwamen de heeren Boudewyn van Paperode, Hendrik van Raveschoot, Ivo van Belleghem, Salomon van Sevecote en Mynheer van Maldeghem met zyne twee zonen, te Kortryk. Op den middag vloog het stof der baen in de richting van Moorsele als eene wolk boven het omstaende geboomte. Terwyl de Bruggelingen van hunne verschansingen hevig juichten, gingen er vyftien honderd mannen van Veurne in de stad, aen hun hoofd en als bevelhebber hebbende den befaemden kryger Eustachius Sporkyn(2). Eene menigte ridders, die zy onderwegen ontmoet hadden, vergezelden hen; onder dezen waren Mynheer Jan van Ayshoven, Willem van Dackenam en zyn broeder Pieter, Mynheer van Landeghem, Hugo van der Moere, Simon van Caestere, de voornaemsten. Jan Willebaert van Thourout had zich ook met eenige mannen onder het bevel van Sporkyn geplaetst. Alle

oogenblikken kwamen eenzame ridders by het leger, zelfs waren er uit andere landen of graefschappen, die zich alsdan in Vlaenderen bevonden, en niet aerzelden tot de vrymaking der Vlamingen mede te werken. - Zoo waren Hendrik van Lonchyn uit Luxembourg, Goswyn van Goetsenhove en Jan van Cuyek, twee edele Brabanders, reeds by Gwyde, wanneer de mannen van Veurne in de stad kwamen. Alle deze krygslieden werden onmiddelyk, na dat zy in Kortryk wat ververscht waren, onder het bevel van Mynheer van Renesse in het leger geplaetst.

Den tweeden dag kwamen de Yperlingen toegeloopen. Alhoewel zy hunne eigene stad bewaken moesten, wilden zy echter niet lyden dat men Vlaenderen zonder hun toedoen zou verlossen. Hunne benden waren de schoonsten en de ryksten die men zien mocht; er waren vyf honderd knodsdragers, gansch in schaerlaken gekleed, met fraeie vedertjes op hunne blinkende huiven: ook hadden zy kleine borstplaten en knieschyven, welke tegen den schyn der zon hevig glinsterden. Zeven honderd andere mannen droegen overgroote kruisbogen met stalen veeren, hunne kleeding was groen met gele boordsels(1). Met hen waren de volgende heeren: Jacob van Ypre, Wapendrager van den Graef Jan van Namen, Mynheer Diederik van Vlamertinghe, Josef van

Hollebeke, Boudewyn van Passchendale; de aenleiders waren Philip Baelde en Pieter Belle, Dekens der twee voornaemste ambachten van Ypre.

In den namiddag kwam het overige volk van het Oosten Westvrye uit de omliggende dorpen van Brugge, ten getalle van twee honderd wel uitgeruste krygslieden.

Den derden dag voor den noen kwam Mynheer Willem van Gulik, de Priester, met Jan van Renesse terug van Cassel. Vyf honderd ruiters, vier honderd Zeelanders en nog eene bende Bruggelingen traden met hen in het leger(1).

De beroepene ridders en steden waren meest al aengekomen; alle soorten van wapenknechten bevonden zich onder het bevel van Gwyde. De blydschap, die de Vlamingen gedurende deze dagen vervoerde, is onuitsprekelyk, nu zagen zy dat hunne landgenoten zoo zeer niet verbasterd waren, en dat het Vaderland, op de gansche uitgestrektheid van den vlaemschen bodem, nog moedige mannen teelde: reeds waren er by de een-en twintig duizend strydbare krygers onder den Standaerd van den zwarten Leeuw gelegerd, en nog kwamen er onophoudelyk andere kleinere benden by.

Alhoewel de Franschen een heir van twee en zestig duizend man hadden, waer van de helft te peerd was, kon de minste vrees nu geene plaets meer in het hart

der Vlamingen vinden. In hunne opgetogenheid verlieten zy dikwyls hun werk om elkander te omhelzen, en dan spraken zy met zegepralende woorden als of niets hun de overwinning kon ontrooven.

Tegen den avond, op het oogenblik dat zy met hunne spaden naer de hutten gingen, rees de schreeuw Vlaenderen den Leeuw! op nieuw boven de muren van Kortryk, iedereen liep terug naer de verschansing om te zien wat er te doen was. Zoodra zy hunne oogen buiten de legerplaets gewend hadden, antwoordden zy met luider en blyder kreten op den roep der Kortrykers. - Zes honderd ruiters gansch met yzer bekleed renden, tusschen bruisschend gejuich, binnen de legerplaets. Dit gevaerte kwam van Namen en was door Graef Jan, broeder van Robrecht van Bethune, naer Vlaenderen gezonden(1). Door de toekomst dezer hulp, werd de vreugde der Vlamingen nog heviger, want ruitery ontbrak hun grootelyks. Niettegenstaende zy wel wisten dat de mannen van Namen hen niet verstonden, riepen zy hun allerlei welkomsgroeten toe, en brachten hun wyn in overvloed. De vreemde krygers, die groote vriendschap ziende, voelden zich innerlyk tot wederliefde gedwongen, en zwoeren dat zy hun bloed voor zulke goede lieden wilden vergieten.

De eenige stad Gent had op den roep niet geantwoord,

nog geen enkel gezel was uit dezelve naer Kortryk gekomen; men wist sedert lang dat Gent van Leliaerts krielde en dat het Magistraet gansch voor de Franschen gezind was. Nochtans had men er zeven honderd Soldeniers verslagen, en Jan Borluut had zynen bystand beloofd. In dien twyfel dorsten de Vlamingen, die zich by het leger bevonden, hunne broederen van Gent niet met luiderstemme van verradery beschuldigen, echter werden de Gentenaren door velen verdacht gehouden, en menig eenzame vloek, welkers doel men niet zou geraden hebben, was hun toegestuerd.

Des avonds, wanneer de zon sedert een uer achter het dorp Moorsele was verdwenen, waren alle de arbeiders in hunne tenten vertrokken. Men hoorde hier en daer een gezang, dat soms door het klinken der hanapsen werd opgevolgd en waervan vele stemmen het slotvers juichend herhaelden; in andere tenten was het eene verwarde redekaveling, uit dewelke men by den den roep Vlaenderen den Leeuw! verstaen kon, dat de sprekenden elkander tot onversaegdheid aenporden en de ontheffing hunner zielen elkander in ruwe en losse woorden mededeelden. In het midden der legerplaets, op eenen zekeren afstand der tenten, brandde een groot vuer, het welk met zynen rooden glans een gedeelte des legers verlichtte, een tiental mannen waren met deszelfs onderhoud belast: men zag ze beurtelings met groote boomtakken komen aengesleurd, en dan hoorde men de stem van eenen Overste, die riep: ‘Voorzichtig mannen! Let op, en roert het vuer zoo niet: - jaegt de spranken niet boven het leger!’

Eenige treden van dien vuergloed stond de hut der

legerwacht, het was een dak met ossenhuiden overdekt, en waervan het timmerwerk op acht zware opgaende balken rustte, de vier zyden waren open, opdat men in alle richtingen over de legerplaets mocht zien.

Jan Breydel met vyftig zyner mannen moesten dien nacht waken, zy zaten allen op kleine houten stoelen rondom eene tafel, onder het dak dat hen voor den dauw en den regen moest behoeden; hunne bylen ontvongen den schyn van het vuer en vlamden in hunne handen als of zy gloeiende wapens hadden gedragen. Schildwachten, die zy uitgezet hadden, kon men in de duisternis zien wandelen. Eene groote kruik wyn en eenige tinnen hanapsen stonden voor hen op de tafel, en alhoewel hun den drank niet ontzegd was, kon men echter wel bemerken dat zy met matigheid dronken, want zy brachten de hanaps zelden aen den mond. Zy lachten en klapten vrolyk om den tyd door te brengen, en vertelden op voorhand welke schoone slagen zy den Franschen in den stryd zouden toebrengen.

‘Wel nu’ riep Breydel ‘men zegge dat de Vlamingen hunne vaderen niet gelyken, wanneer een leger als het onze uit vryen wille te samenloopt! Laet de Franschen nu maer afkomen met hunne twee en zestig duizend man! Hoe meer wild hoe betere jacht. Zy zeggen dat wy een hoop slechte honden zyn, maer zy mogen God bidden dat zy niet ter dege gebeten worden; die honden hebben goede tanden.’

De beeuhouwers lachten hartelyk om de schertsende woorden van hunnen Deken, zy bezagen met inzicht eenen stokouden gezel, wiens gryze baerd zyner jaren getuigde. Een van hen riep hem toe:

‘Gy Jacob zult ze niet goed meer byten kunnen!’ ‘Indien myne tanden niet zoo goed als de uwen zyn’ morde de oude Maceclier ‘heb ik toch eene byl die het byten lang gewoon is. Ik zou met u wel twintig maten wyns verwedden, wie van ons beide het meest Franschen naer de helle zenden zal.’

‘Dat gaet er om’ riep de andere ‘wy zullen ze seffens uitdrinken, - ik ga ze halen.’

‘Ho! ho!’ viel Breydel uit ‘wilt gy u wel stil houden! Drinkt morgen; want, op myne ziel, de eerste van ulieden, die zich dronken maekt, zal ik in Kortryk doen kerkeren, hy zal den stryd niet bywoonen.’

Die bedreiging trof de Macecliers verwonderlyk; de woorden vergingen in hunnen moed, en geen van hen roerde nog een lid van zyn lichaem: de oude Maceclier alleen dorst nog spreken.

‘By den baerd van onzen Deken!’ riep hy ‘indien my zulks moest gebeuren, liet ik my nog liever in het vuer braden, gelyk Mynheer St-Laureys weleer gebeurd is, want ik zal zulke feest in myn leven niet meer kunnen zien.’

Breydel bemerkte dat zyne bedreiging het gansche gezelschap met vrees en droefheid had bevangen: dit beviel hem niet, daer hy zelf tot vrolykheid genegen was. Willende dan den moed en de losse vreugd onder hen weder opwekken, vattede hy de kruik, en de hanapsen beurtelings vullende, sprak hy:

‘Wat duivel, mannen, waerom zwygt gy nu? Daer, neemt en drinkt dat de wyn u de spraek terug geve. Het spyt my dat ik u dus toegesproken heb. Ken ik u niet? Weet ik niet dat het Macecliers bloed u door de

aderen stroomt? Wel aen, en dit gaet op uwe welvaert, makkers!’

De uitdrukking van genoegen kwam plotseling op het gelaet der beeuhouwers terug, en hunne stilte eindigde met eenen langen lach, nu zagen zy dat de bedreiging van hunnen Deken enkel scherts was geweest.

‘Drinkt maer’ hernam Breydel, zynen beker vullende ‘die kruik zy u gegeven, gy moogt ze tot den bodem ledigen. Uwe gezellen die op de schildwacht staen, zal eene andere bezorgd worden. Nu wy zien dat er uit alle steden hulp toekomt, en dat wy zoo sterk worden, mogen wy dit geluk wel vieren.’

‘Ik drink ter schande van de Gentenaers!’ riep een gezel ‘reeds lang weten wy, dat wie in hen zyn betrouwen stelt, op eenen gebroken stok steunt; maer dit is niets, zy mogen te huis blyven, - dan heeft onze stad Brugge alleen de eer van den stryd en van de verlossing.’

‘Zyn de Gentenaren Vlamingen als wy?’ sprak een andere ‘klopt hun hart voor de vryheid? En woonen er ook wel Macecliers in Gent? Heil Brugge! daer is de echte stam.’

‘Ho!’ riep Breydel ‘er woont een man in Gent die een leeuwenhart heeft. Kent men Jan Borluut niet door de gansche wereld? Ik ben zeker dat, indien hy de zaek wilde onderzoeken, hy bevinden zou dat zyne vaders Macecliers waren, of zoo iets dergelyks; - want Mynheer Jan gelykt aen eenen Gentenaer als een stier aen een schaep.’

De beeuhouwers vielen op nieuw in eenen schateren-

den lach uit; zy verstonden dat hun Deken wilde te kennen geven dat de Gentenaren schapen waren.

‘En ik weet niet’ ging Breydel voort ‘waerom Mynheer Gwyde om hunne komst wenscht; er is niet te veel nooddruft in het leger om nog meer eters tot den maeltyd te roepen. Denkt de Veldheer dat wy het spel zullen verliezen? Het is wel te zien dat hy te Namen gewoond heeft, hy kent de Bruggelingen niet, anders zou hy de Gentenaren niet begeren. Wy hebben hen niet noodig, of 't kwaed vuer moet my branden! Dat zy t'huis blyven, wy zullen onze zaken zonder hen wel africhten - en daerenboven het zyn toch maer wankelaers!’

Als een echte Bruggeling beminde Breydel de Gentenaren niet. De twee voornaemste steden van Vlaenderen stonden van hunne geboorte af altyd in geschil, niet dat de eene moedigere mannen dan de andere bezat, maer om dat zy, beide nyverig zynde, elkanders koophandel poogden te rooven en tot zich te trekken. Heden bestaet die haet tusschen de inwooners van Gent en Brugge nog; - zoo moeielyk is het den gemeenen volke zyne erfelyke inborst te ontrooven, dat dit gevoel van nayver, ondanks alle de omwentelingen, tot ons overgekomen is.

Op die wyze ging Breydel voort met zyne makkers te redeneren; er werd menig hoonend scheldwoord tegen de Gentenaren uitgesproken, tot dat dit stuk ten einde zynde, zy weder op een ander voorwerp het gesprek lieten vallen. Eensklaps werd hunne aendacht door een vreemd gerucht gaende gemaekt; zy hoorden op eenige treden achter de tente een gekyf, als of twee mannen aen het vechten waren; allen stonden op om te gaen

zien wat dit zyn mocht, maer eer zy de tente konden verlaten, kwam er een Maceclier, die op schildwacht gestaen had, met eenen anderen persoon, welken hy met geweld voorttrok, by hen:

‘Meester’ sprak hy, terwyl hy den vreemdeling in de tent stiet ‘dezen Spreker heb ik achter het leger gevonden; hy ging aen alle de hutten luisteren en sloop als een vos met zachte treden door de duisternis: lang heb ik hem gevolgd en bespied. Voorzeker schuilt eenig verraed er onder, want zie hoe de schelm beeft.’

De man, welken hy in de tent gebracht had, was met eenen blaeuwen kolder gekleed,- een mutsje met eene veder op zyn hoofd. Een lange baerd bedekte de helft van zyn aengezicht. In de linkerhand hield hy een klein speeltuig dat wel naer eene harpe geleek, en scheen op hetzelve een deuntje voor het gezelschap te willen spelen. Hy sidderde van vrees, en zyn gelaet was bleek, als of het leven hem ging verlaten; het was zichtbaer dat hy den blik van Jan Breydel wilde ontwyken, want hy wendde het hoofd om naer de andere zyde, opdat de Deken zyne wezenstrekken niet zou gezien hebben.

‘Wat komt gy in het leger doen?’ riep Breydel ‘waerom luistert gy aen de tenten? Antwoord spoedig!’

De zanger antwoordde in eene spraek welke naer het hoogduitsch zweemde, en deed gissen dat hy ergens in een ander deel des lands te huis behoorde:

‘Meester ik kom van Luxemburg, en heb Mynheer van Lonchyn te Kortryk eene boodschap gedragen. Men heeft my gezegd dat een myner broederen in het leger is, en ik was gekomen om hem te zoeken. Ik ben bang

en bevreesd, daer de schildwacht my voor eenen bespieder heeft aenzien; maer ik hoop dat gy my niet zult schaden.’

Breydel, die zich voor den Dichter met medelyden voelde ingenomen, zond den schildwacht terug, en den vreemdeling eenen stoel wyzende sprak hy:

‘Gy moet van zulke lange reis vermoeid zyn. Daer, myn schoone Spreker, zet u neêr. Drink, die hanaps is uwe. Gy zult ons eenige liedjes zingen en wy zullen u voorschinken. Heb moed, gy bevindt u tusschen goede lieden.’

‘Vergeef het my, Meester’ antwoordde de zanger ‘ik kan hier niet blyven, want Mynheer van Lonchyn wacht my. Ik denk dat gy de begeerte van dien edelen ridder niet zult tegengaen met my langer te wederhouden’

‘Er moet een lied zyn!’ riepen de beeuhouwers ‘hy gaet niet heen, of er moet een lied gezongen zyn!’

‘By den duivel’ riep Breydel ‘zoo gy ons het vermaek van eenige liedjes te hooren niet wilt geven, dan hou ik u hier tot morgen. Indien gy met goeden wille begonnen waert, zoudt gy nu reeds gedaen hebben. Zing, ik beveel het u!’

De benaeuwdheid van den Dichter vermeerderde by dit dwingend bevel, met moeite kon hy de harpe in de hand blyven houden, want hy beefde zoodanig dat de snaren van het speeltuig, zyne kleederen rakende, een geluid gaven en eenige twyfelachtige toonen in het oor der beeuhouwers zonden; dit vergrootte hunnen lust nog meer.

‘Wilt gy spelen of zingen?’ riep Breydel ‘want zoo gy u niet spoedt zal u iets kwaeds gebeuren.’

De Zanger, tot de dood toe verschrikt, bracht zyne bevende vingeren op de harpe en haelde slechts valsche en verwarde toonen uit het speeltuig. De beeuhouwers bemerkten stellig dat hy er niet op spelen kon.

‘Het is een bespieder!’ riep Breydel ‘ontkleedt hem en onderzoekt of hy geen verraed op zich draegt.’

In een oogenblik waren de bovenkleederen hem van het lyf gerukt, en, niet tegenstaende hy smeekend om genade bad, werd hy in dit onstuimig onderzoek van den eenen kant naer den anderen gestooten.

‘Hier, hier heb ik het!’ riep een beenhouwer, die zyne hand tusschen het wambuis, op de borst van den onbekenden gesteken had. ‘Hier is het verraed!’

Zyne hand uit het wambuis getogen hebbende, hield hy in dezelve een vel perkament dat in drie of vier dubbelen was gevouwen, en waer aen een zegel hing, welke voor het breken met vlas omwonden was. De Dichter stond stom als of hy den dood voor zich had gezien; hy morde eenige onverstaenbare woorden, die niet door de beeuhouwers gehoord werden, terwyl hy den Deken met angst aenzag.

Jan Breydel vatte het perkament, en het hetzelve ontvouwen hebbende, bleef hy het langen tyd bestaren zonder dat het hem iets kon verklaren; in die tyden waren er buiten de Geestelyken weinig persoonen die lezen konden, zelfs waren de Edelen meestal nog in de grootste onwetenheid gedompeld.

‘Wat is dit, schelm dat gy zyt?’ schreeuwde Breydel.

‘Het is een brief van Mynheer van Lonchyn...........’

stamerde de geveinsde Dichter met gebrokene woorden. ‘Wacht!’ hernam de Deken ‘ik zal het welhaest zien.’

Hy nam zyn kruismes, en sneed het er omgewonden vlas van den zegel. De leliebloemen, het wapen van Frankryk gezien hebbende, sprong hy vloekend vooruit, en vatte den onbekenden by den baerd. Hem by denzelven heen en weder slingerende, viel hy uit:

‘Het is een brief van Mynheer van Lonchyn, gy verrader? Neen het is een brief van den Kastelein van Lens, en gy zyt een bespieder. Zoo de duivel u op staenden voet niet weghaelt, zult gy eene bittere dood sterven, booswicht!’

Dit zeggende trok hy met zoo veel geweld aen den baerd van den bespieder dat de linten, waer mede hy denzelven aen zyn hoofd gebonden had, losbraken, en dan herken de Breydel zyn gelaet. Hy stiet hem met zoo veel gramschap achteruit dat hy tegen eenen der stylen van de tente bonsde.

‘ô Brakels! Brakels! uw laetst uer is gekomen!’ riep Breydel als verschrikt van dit verschynsel.

De oude Maceclier, die men om zyne slechte tanden bespot had, sprong op Brakels en hem met de handen by de keel gevat hebbende, drukte hy hem zoo vast tegen den styl, waer op Breydel hem geworpen had, dat de oogen van den lydenden in zyn hoofd draeiden, want onder de nypingen van den Maceclier kon de verrader niet meer ademen; hy ware weldra verworgd geweest indien de beweging, die hy om los te raken deed, van tyd tot tyd hem niet toegelaten hadden zyne benaeuwde borst te ontlasten.

Het geschreeuw der beeuhouwers had eene menigte

volks gewekt, dat uit alle tenten uit nieuwsgierigheid kwam toegeloopen, de eene zonder kolder, de andere zonder wambuis; zoodra zy de oorzaek des geruchts vernamen begonnen zy met razerny om het lichaem van Brakels te roepen.

‘Geeft hem ons!’ schreeuwden zy ‘zyn bloed! zynlyf!’

Breydel vattede den ouden Maceclier by de schouders, en rukte hem van Brakels weg, roepende:

‘Besmeur u niet met het bloed van den verrader. Hy is te verachtelyk, anders zou hy reeds door myne handen gestorven zyn.’

‘Neen, by God!’ riep de Maceclier, zyne byl opheffende ‘ik wil my aen dit spel vermaken. Men wint eene plaets in den hemel, wanneer men eenen landverrader doodslaet. Laet my doen, meester, ik bid u, om Gods wil, maer eenen kap!’

Brakels zat geknield ten gronde en smeekte met gevouwen handen om lyfsgenade, hy kroop tot by den Deken en zuchtte:

‘ô Meester, heb toch medelyden met my........ ik zal het Vaderland met trouwe dienen........ dood my toch niet!’

Breydel bezag hem met woede en verachting, en hem den voet in de zyde plaetsende, schopte hy hem in eens tot aen den anderen kant der tent.- Intusschentyd hadden de beeuhouwers de grootste moeite om de duizende mannen, die vol wraekzucht rondom de tente bezig waren met vloeken en schreeuwen, er uit te houden:

‘Geeft ons zyn lyf!’ riep de woedende schaer ‘In het vuer, in het vuer!’

‘Ik wil niet’ sprak Breydel met eenen dwingenden

blik tot zyne mannen ‘dat het bloed van die slang uwe bylen rake. - Men geve hem aen het volk over.’

Dit bevel was zynen mond nog niet ontgaen, of er kwam een man uit de schaer, die eenen strop om den hals van Brakels wierp: dan het eind daervan by honderden in de hand nemende, trokken zy den verrader achterover en slepen hem uit de tente. Zyne bange gillen versmolten in het bruisschend gejuich der menigte. Na hem rond het leger gesleurd te hebben, kwamen zy altyd huilende, by het vuer, en trokken hem vier of vyf malen dwars er door tot dat de kolen, die op zyn aenzicht kleefden, hem onkennelyk hadden gemaekt. Hunnen loop dan weder hernemende, verdwenen zy met het doode lichaem in de duisternis. Lang nog hoorde men hunne kreten in de verte, en lang nog martelden zy het lyk van den verrader tot dat het gansch verminkt en eene uer later aen eene galg by het vuer ten toon hing. Ieder keerde naer zyne tente terug, en de grootste stilte volgde op dit schaterend gerucht.


Vorige Volgende