Logo DBNL
De leeuw van Vlaenderen (1838)

De leeuw van Vlaenderen

(1838)–Hendrik Conscience–rechtenstatus Auteursrechtvrij

Vorige Volgende

XIV.

 
Verdraecht soe wie ghi syt;
 
Want wie verdraecht hi wint den stryt
 
Verdraghen en es ghene blame;
 
Het es een dinc van hoghen name.
 
Belgisch Museum.

Eenige stonden na dat Breydel het verdelgde slot Male verlaten had, kwam hy met zyne beeuhouwers te Sinte-Kruis. Reeds onder weg waren hem menige Bruggelingen te gemoetgekomen, en hadden hem verwittigd

dat de fransche bezetting der stad te wapen geloopen was, om hem af te wachten. Door den behaelden zegenprael nog gansch vervoerd, luisterde hy naer geene waerschouwing en achtte zich machtig genoeg, om, in weêrwil der Franschen, in Brugge te treden; maer eenige stappen voorby het dorp Sinte-Kruis werd hy met zyne heenhouwers door eenen onverwachten hinderpael wederhouden.

De baen was tot aen de stadspoort zoodanig met menschen overdekt dat het onmogelyk ware geweest door derzelver dichtgeslotene scharen heen te dringen. Alhoewel het nog duister nacht was kon men echter, aen de duizende stemmen, die zich bruisschend mengden, wel erkennen dat een ontelbaer gevaerte der stad ontvlood. Verwonderd en verbaesd bezag Breydel dit volk, dat als eene golvende zee vooruitdreef, - en schikte zich met zyne mannen by den boord der baen.

De vluchtelingen liepen niet verward door elkander; ieder huisgezin vormde op zich een afzonderlyk gedeelte, en mengde zich niet met anderen. Eene weenende vrouw was in het midden van ieder hoopje, op hare schouder leunde een stokoude vader, aen hare borst hing een zuigeling, en aen hare handen liepen schreiende en afgematte kinderen. Achter haer volgden oudere zonen, die onder den last van den huisraed en beddegoederen moesten bukken. Zulke troepjes waren er oneindig veel, eenigen hadden kleine wagens vol gevluchte waren, anderen zaten te peerd; echter was het getal dergenen, die zich met lastdieren mochten behelpen, zeer gering.

Begeerig om de oorzaek van dien wonderbaren tocht

te kennen, vroeg Breydel aen veel der voorbyvluchtende lieden, waer heen zy zich wilden begeven en waerom zy dus hunne stad verlieten, maer de klagende uitroepingen der vrouwen konden hem dit raedsel niet verklaren.

‘ô Heer!’ riep de eene ‘de Franschen willen ons levend verbranden. Wy ontvluchten eene bittere dood........!’ ‘Och meester Breydel’ riep eene andere, met meer pyn ‘ga toch om uw levens wille niet naer Brugge, want er staet eene galg voor u boven de Smedepoorte!’

En wanneer de Deken, door eene tweede vraeg, zich deze zaek wilde ophelderen, klom eene krachtigere stem, als het gehuil eens wolfs boven het gevaerte, en galmde:

‘Vooruit! vooruit wy rampzaligen! de fransche ruiters vervolgen ons!’

Dan wierp iedereen zich met wanhoop vooruit, en de hoofden der menigte vloden in de duisternis met ongeloofelyke snelheid voorby. - Op dit oogenblik vereenigden zich meer klagende stemmen en riepen: ‘Wee! wee! zy verbranden onze vaderstad.....Zie de vlammen verheffen zich boven onze daken. ô Wee! ô Wee!’

Breydel, die tot daer toe verbaesd was blyven staen, wendde zyn gezicht naer de stad en ontwaerde de kronkelende vlammen met den rooden smook boven de vesten. Woede en pyn brandden in zynen boezem; naer de stad wyzende, borst hy uit:

‘ô Mannen, is er een onder u laf genoeg, om zyne stad zoo te laten verdelgen? Neen, by de ziel myns overleden vaders! zy zullen zich om dit vreugdevuer niet

vermaken, of de Heer straffe my onbarmhartiglyk. - Op! op! werpt alles uit den weg! - Wy moeten er door........’

Door zyne makkers gevolgd sprong hy met onweêrstaenbaer geweld tusschen de scharen, en dreef de verschrikte huisgezinnen uit een. Een naer gedruis, een schriklyk gehuil ontstond, en de vluchtelingen liepen ylings langs alle kanten uit de baen; want zy dachten dat de fransche ruiters hun op het lyf waren. Het was Jan Breydel niet moeielyk door deze dwalende vrouwen en kinderen te dringen, ook kon hy zich met genoegzame snelheid voort spoeden. Terwyl hy zich verwonderde geene strydbare mannen of ambachtsgezellen aen te treffen, en nutteloos naer dezelve uitzag, werd hy onverwachts in zynen loop door eene regelmatige schaer wederhouden.

Zy bestond uit een groot getal gezellen van het weversambacht, allen waren gewapend alhoewel niet op dezelfde wyze. Zy droegen kruisbogen, messen, bylen of dergelyk opgenomen wapen. Een Deken of Hopman ging met statigen tred voor deze mannen, en sloot alzoo de baen als met eenen dwarsboom af. Nog meer zulke scharen kwamen beurtelings uit de stad, en het getal der gewapende Bruggelingen beliep tot vyf duizend hoofden. Breydel meende by den Hopman te naderen, maer dan hoorde hy wat verder eene stem, die het gerucht der wapenen beheerschte. Hy erkende Deconinck aen deze woorden:

‘Dat er rustigheid en moed in uwe harten zy, myne gezellen! niemand verlate zyn gelid! - en gaet niet te driftig voort, opdat er geene wanorde onder u kome. -

Vooruit de derde schaer! sluit op, den tros! - Hopman Lindens breek uw linker vleugel!’

‘By God!’ riep Jan Breydel, toen hy by Deconinck genaderd was ‘gy vermaekt u met schoone oefeningen. Zult gy lyden dat men onze stad verbrande? en zult gy als laffaerden uwe vrouwen en kinderen in de vlucht volgen? arme zielen dat gy zyt!’

‘Altyd driftig - altyd vervoerd!’ antwoordde Deconinck. ‘Wat spreekt gy nu van branden?- Wees verzekerd dat de Franschen niets verbranden zullen.’

‘Maer meester Pieter, zyt gy blind? -ziet gy de vlam niet die boven onze muren stygt?’

‘Wel nu, dit is het stroo dat wy aengestoken hebben om onze troswagens zonder belemmering door de poort te brengen. De stad heeft geen nood myn vriend. Kom terug met my tot Sinte-Kruis, ik heb u gewichtige geheimen mede te deelen: - nu is de tyd gekomen. Gy weet dat ik de zaken met koelen bloede beoordeel, en daerom veeltyds gelyk heb; voldoe myne begeerte en schaer uwe beeuhouwers in orde vooruit. - Wilt gy?’ ‘Ik moet wel; want ik weet niet wat er gaende is. Houd uwe wevers dan wat staende.’

Deconinck beval den aenleideren dat zy hunne mannen zouden doen ophouden. Dan verhief zich de stem van Jan Breydel, hy riep:

‘Macecliers schaert u in gelederen voor het hoofd des lichaems! Ieder in zyne bende - maekt spoed!’

Onderwylen liep hy tusschen de beeuhouwers en schikte ze in hunne plaets. Wanneer dit gedaen was kwam hy weder by Deconinck en sprak:

‘Wy zyn klaer, meester, gy kunt den tocht gebieden’

‘Neen Breydel’ antwoordde de Deken der wevers ‘ik laet aen u het opperbevel der benden over. Gebiedt gy het vertrek, gy lykt meer dan ik naer een legerheer.’

De Deken der beeuhouwers verblydde zich grootelyks by deze hulde, en schreeuwde met donderende stem: ‘Maceliers en wevers! op matigen tred........ Vooruit!’

Op dit bevel bewogen zich de scharen en het kleine leger ging langzaem voort in de baen. Na weinig tyds kwamen zy te Sinte-Kruis, by de vrouwen en kinderen, die zich aldaer met hunne goederen hadden neêrgeslagen. - Verwonderlyk was die verwarde legering. Ontellyke huisgezinnen hadden zich op een uitgestrekt veld neêrgezet. Het ware onmogelyk geweest op dit oogenblik verder dan eenige stappen van zich iets te onder scheiden, zoo duister was de nacht; maer reeds waren er menigvuldige vuren ontstoken, invoege dat men de bedrukte huisgezinnen in gloeiende kringen van verre kon zien. De vlam verlichtte het beschreide wezen der moeder met eenen rooden glans, en toonde met welke bange liefde zy den zuigeling tegen de uitgeputte borsten drukte. Andere kinderen lagen afgemat op hare knien en weenden bitter van honger en dorst, zonder dat hun eenige lafenis kon gegeven worden; - en de gepynde moeder moest by dit hartnypend gezicht voor allen lyden. Het gerucht dat boven de legerplaets heerschte, werd, by de donkerheid en by den tooverglans der vuren, nog vervaerlyker. - Het geschrei der kinderen, de doffe klachten der vrouwen benepen de ziel, als het laetste gebed dat by het graf eens vriends gezongen wordt. Boven dit alles galmden de angstige roepen der dwalende zonen, die hunne moeder verloren hadden;

en nog hooger galmde het gehuil der honden, welke hunnen meester te vergeefs in de verwarring hadden gezocht.

Deconinck ging met Breydel in een huis dat by den weg stond en gebood den bewooneren hem eene kamer aen te wyzen. Met den grootsten eerbied voor den Deken der wevers boden de landlieden hem de gansche wooning aen, en brachten de twee vermaerde Bruggelingen op eene kleine kelderkamer. Deconinck nam de lamp uit de handen der vrouw die hen geleidde, en na dat zy het vertrek verlaten had, sloot hy de deur vast toe, opdat niemand hen mocht bespieden of verrassen; hy gaf Breydel eenen zetel, en plaetste zich nevens hem. Terwyl de beenhouwer hem met nieuwsgierigheid bezag ving hy aen:

‘Eerst wil ik u verklaren waerom wy de stad des nachts en als vluchtelingen verlaten. Het is uwe schuld, door de onvoorzichtige wraek welke gy, tegen uwe belofte, op de bezetting van het slot Male gepleegd hebt. De vlammen die hemelhoog boven het woud stegen, hebben de noodklok in onze stad doen kleppen, en al de inwooners zyn met angst te saem geloopen; - want in deze droeve tyden hebben zy altyd den dood voor oogen. Mynheer De Mortenay had zyne fransche Soldeniers, zonder ander inzicht dan voor eigen veiligheid, op de markt geschaerd: men wist niet wat er gaende was, maer wanneer eenigen uwer slagoffers, van Male by hen kwamen, en luidkeels om wraek over de Bruggelingen riepen, was er geen tegenhouden meer aen: zy wilden het al verbrand en vermoord hebben, en Mynheer De Mortenay moest hen met de doodstraf bedreigen, om

hen te bedwingen. Gy kunt wel denken dat ik in die omstandigheden myne weveren vergaderd had, en my tot bloedigen tegenweer bereid maekte. Misschien ware het ons gelukt de Franschen zelf te verjagen, maer die zege kon ons niet dan schadelyk zyn, dit zal ik u aenstonds bewyzen. Ik ging dan onder vrygeleide by Mynheer De Mortenay en verkreeg van hem, dat hy der stad niet schaden zou, op voorwaerde dat wy allen op staenden voet zouden vertrekken. - By het ryzen der zon zal hy al de in de stad blyvende Klaeuwaerts doen hangen.’

Breydel verbitterde zich hevig, daer hy die schandelyke voorwaerde met zulken koelen bloede door den Deken der wevers hoorde verhalen.

‘By al de Engelen des hemels!’ riep hy ‘hoe hebt gy dit zoo lafhartig aengenomen: gy laet u als eene kudde domme schapen verdryven. Ware ik ter plaetse geweest, gy zoudt Brugge niet verlaten hebben.........’ ‘Ho, waert gy daer geweest! Weet gy wat er zou gebeurd zyn? De straten van Brugge zouden vol lyken liggen en de verdelgende vlammen zouden nu onze huizen in asch gelegd hebben. Maer myn driftige vriend Jan, laet my u eerst wydloopiger over den stand der zaken spreken, en dan zult gy my gelyk geven, dit weet ik. - Het is zeker, meester, dat de stad Brugge niet vry en onafhanglyk blyven kan, zoo lang de andere steden des Lands in de slaverny der Vreemden zyn, immers dan woonen onze vyanden gedurig onder onze wallen. Het is ook niet billyk, het heilige woord Vaderland voor het mindere woord geboortestad, te vergeten. De banden der fransche dwingelandy kunnen

wy niet breken dan met de hulp der steden van Vlaenderen, dewyl in elke plaets vyanden woonen, wien het belangryk zyn zou ons den bevochten vrydom te ontrooven. Gewis hebt gy aen dit alles ook wel eens gedacht, maer in uwe manlyke drift springt gy over de hinderpalen, zonder dezelve uit den weg te ruimen. Iets van hooger belang is u ontgaen: gelief my op deze vraeg te antwoorden. - Wie gaf ons de macht om te moorden en te branden? Wie heeft deze daden, welke op aerde met de dood en by God met doemnis gestraft worden, in ons heilig gemaekt?’

Breydel blikte met misnoegen op den Deken der wevers, en antwoordde:

‘Maer meester, ik geloof dat gy, met uwe hooge rede, my zoekt te verwarren. Zoo worde de galg der Smedepoorte myne rustplaetse, indien ik slechts weet wat gy zeggen wilt. - Wie gaf ons de macht om te moorden en te branden! Wie gaf die macht aen de Franschen, zeg?’

‘Wie? hun Koning Philippe le Bel en hun Veldheer De Chatillon. De Vorsten dragen op hunne gekroonde hoofden, ook de belooning of de straffe hunner goede of booze geboden. Door trouw en gehoorzaemheid kan een onderdaen niet zondigen. Het vergoten bloed getuigt tegen den Meester die gebiedt, en niet tegen den dienaer die gehoorzaemt. Maer wy, die zonder bevel en door eigen wille te werk gaen, zyn ook voor God en de wereld verantwoordelyk voor onze daden, -op onze hoofden valt het door ons vergoten bloed!’

Eene innige spyt ontroerde de Deken der beenhouwers. De verklaring van Deconinck woog zwaer op zyn

hart, en alhoewel hy niet veel er tegen wist te zeggen pynde het hem zeer dezelve aen te nemen.

‘Maer meester’ viel hy in ‘gy schynt naberouw te hebben, dit ware schande. Hebben wy ons lyf en goed niet verweerd, en heeft de liefde tot onzen wettigen Heer, den Leeuw, ons nietdaer toe gedreven? Ik ken my vry van misdaed; - en ik hoop wel dat myne byl haer laetst slagoffer niet gezien heeft. Hoe zeer ik soms genegen ben uw onverstaenbaer gedrag te berispen, durf ik het echter niet doen; want uwe gangen zyn geheimer dan de baen der ziel van een stervend mensch.’ ‘Gy denkt wel, er schuilt iets anders onder, en dit is de knoop welke ik u ga ontbinden. Gy hebt altyd gedacht, meester Jan, dat ik te lydzaem en te traeg was; maer luister wat ik deed, terwyl gy uit wraeklust het bloed der vyanden nutteloos deed stroomen. Ik heb onze poogingen tot de vrymaking des Vaderlands aen onzen Graef Gwyde bedektelyk doen kennen, en hy heeft dezelve met zyne vorstelyke goedkeuring bekrachtigd. - Nu zyn wy geene muitelingen meer, myn vriend, - nu zyn wy geene muitelingen meer, myn vriend, -nu zyn wy wettige veldoversten onzes Landheers..........!’ ‘Dank zy u, ô meester’ riep Breydel in verrukking uit ‘nu versta ik u. Hoe trotsch klopt my het harte by dien eerenaem! Ja ik was een muiter, en ik wist het; maer nu een weerdige kryger..... De Franschen zullen die verandering ter dege gewaer worden - dit zweer ik!’ ‘Van deze goedkeuring heb ik gebruik gemaekt, om alle de vrienden van het Vaderland heimelyk tot eenen algemeenen opstand te roepen, en dit is my gelukt: op de eerste uitnoodiging zullen in alle steden van Vlaenderen moedige Klaeuwaerts als uit den grond opryzen.....’

De deken der wevers werd door een heilvol vooruitzicht ontroerd; terwyl eene traen onder zyn ooglid glimde, drukte hy de hand van Breydel en, zyne afgebrokene rede hervattende, sprak hy:

‘En dan, myn heldhaftige vriend Breydel, ô dan zal de zon der vryheid in Vlaenderen geenen enkelen levenden franschman meer beschynen! - En uit schrik onzer wraek zullen zy ons den Leeuw wedergeven. Aen ons - aen ons, zonen van Brugge, zal Vlaenderen zyne verlossing schuldig zyn. Wordt uwe geest niet door edele trotschheid vervoerd by die overtuiging?’

Breydel omarmde Deconinck met onstuimige blydschap.

‘Myn vriend, ô myn vriend!’ riep hy ‘uwe woorden vloeien zoo treffend over myn hart: een onbekend gevoel ontheft my - ik ben de gelukkigste mensch op aerde! ô Vaderland, hoe groot maekt gy de zielen der genen die u beminnen! Zie, meester Pieter, op dit oogenblik zou ik mynen naem van Vlaming voor de kroon van Philippe le Bel niet verruilen!’

‘Gy weet nog alles niet meester. De jonge Gwyde van Vlaenderen en Jan de Graef van Namen hebben met ons saemgespannen, Mynheer Jan Borluut zal de Gentenaren aenbrengen, in Audenaerde hebben wy Mynheer Arnold, in Aelst Boudewyn van Papenrode. Mynheer Jan van Renesse belooft ons alle zyne vassalen uit Zeeland, en nog meer machtige Leenheeren zullen ons bystaen. Wat zegt gy nu van myne lydzaemheid?’ ‘Ho, ik bewonder u myn' vriend, en dank God innerlyk dat hy u zoo veel vernuft gegeven heeft. Nu is het met

de Franschen gedaen: ik geef geen zes Grooten voor het leven van den laetsten!’

‘Het is heden om negen uren in den morgen dat de vlaemsche heeren moeten byeenkomen, om den dag der wraek te bepalen. De jonge Gwyde blyft als Veldheer onder ons, de anderen keeren onmiddelyk naer hunne Leenen terug om hunne mannen gereed te houden. Het zou raedzaem zyn dat gy met my ook derwaerts gingt, dan zoudt gy de genomene maetregels, by gebrek aen kennis niet verydelen. Wilt gy met my tot in het witte bosch by den Daele reizen?’

‘Het zy volgens uwe begeerte, meester; maer wat zullen onze gezellen over onze afwezenheid zeggen?’ ‘Daer in is alreeds voorzien; ik heb hun myn vertrek kenbaer gemaekt, en het opperbevel den Deken Lindens overgegeven: hy zal zich met onze mannen naer Damme begeven en ons daer afwachten. Kom, wy vertrekken terstond, want het wordt klaer dag.

Met allerhaest werden er twee zadelpeerden bereid, en na dat Breydel de noodige bevelen aen zyne beeuhouwers gegeven had, verlieten de twee Dekens het dorp Sinte-Kruis. Gedurende deze suelle reis was het hun niet mogelyk veel te spreken, echter antwoordde Deconinck met korte woorden op de vragen van Breydel, en ontvouwde hem het groote ontwerp der algemeene verlossing. - Na gedurende eene uer met lossen toom gereden te hebben zagen zy de gescheurde torens van Nieuwenhove boven de boomen uitsteken.

‘Dit is immers Nieuwenhove, waer de Leeuw zoo veel Franschen verslagen heeft?’ vroeg Breydel.

‘Ja, nog eene halve myle van het witte bosch.’

‘Gy moet bekennen dat men onzen heer Robrecht niet beter kon doopen, want hy is een waerachtige leeuw als hy het zweerd in de vuist heeft.’

Eer Breydel deze woorden geeindigd had waren zy ter plaetse waer de zwarte ridder de schakers der maegd had bevochten; zy zagen de bebloede lyken op de aerde liggen.

‘Het zyn Franschen!’ morde Deconinck nevens de baen voorbyrydende ‘kom voort, meester Jan, wy mogen ons niet ophouden.’

Breydel bezag dit ysselyk tooneel met nydige blydschap, hy dreef zyn peerd heen en weêr over de uitgestrekte lyken, en verplichtte het beest dezelve te vertreden. Op den roep van Deconinck gaf hy geene acht, en vertrapte het eene lichaem na het andere met eene wreede naeuwkeurigheid. De Deken der wevers moest tegen dank by hem terugkomen.

‘Maer meester Breydel’ riep hy ‘wat doet gy? om Gods wil, houd op! Gy neemt eene eerlooze wraek.’

‘Laet my doen’ antwoordde Breydel ‘gy weet niet dat dit die Soldeniers zyn, welke my in het aengezicht geslagen hebben. - Maer wat hoor ik? luister! hoort gy ginds, in de puinen van Nieuwenhove, geenen klank, als de klacht eener vrouw? Ho welk gedacht! zy hebben de Jonkvrouw Machteld langs hier uit Male vervoerd............’

Op hetzelfde oogenblik sprong hy van zyn peerd en zonder het ergens aen te binden, liep hy uit alle kracht naer de puinen. Zyn vriend volgde hem hier in na, doch Breydel was reeds op den voorhof van het slot eer Deconinck van zynen draver gestegen was. Deze ge-

bruikte dan nog eenige oogenblikken om de twee peerden by de baen vast te maken. Hoe meer Breydel by de puinen naderde hoe klaerder hy de klachten der maegd hoorde. Dewyl hy den ingang der plaets waer zy zich bevond niet ras genoeg kon aentreffen, klom hy op eenen hoop steenen en zag door het venster in de zael. Hy herkende Machteld by den eersten blik, maer de zwarte ridder die haer wilde omhelzen en tegen denwelken zy zich wanhopiglyk verweerde kon hem niet dan als een vyand toeschynen. Op dit gedacht trok hy de byl van onder zynen kolder, klom op den dorpel van het venster, en liet zich als eenen steen op den vloer der zael vallen.

‘Booze schaker!’ riep hy den zwarten ridder toe ‘eerlooze Franschman! - gy hebt lang genoeg geleefd. - Gy zult niet ongestraft de handen op de dochter van den Leeuw mynen Heer gelegd hebben!’

De ridder stond als verstomd over die plotselinge verschyning en had de bedreigingen van den Deken met verbaesdheid aenhoord, doch na hy zyne oogen van den beenhouwer op het venster had gestuerd, herstelde hy zich eenigzins en antwoordde:

‘Gy bedriegt u, meester Breydel, ik ben een zoon van Vlaenderen. Bedaer, de dochter van den Leeuw is gewroken.’

Breydel wist niet wat denken, hy trilde nog van toorn, maer de woorden van den ridder, die in de vlaemsche tael antwoordde en hem by zynen naem kende, hadden macht genoeg om hem te wederhouden. Machteld had zich geenzins by de verschyning van Breydel verschrikt; in hare dwaling overtuigd zynde

dat de zwarte ridder een harer schakers was, lachte zy met vreugde en riep:

‘Dood hem! Hy heeft mynen vader gekerkerd - en wil my by de booze Johanna van Navarre voeren, - de valschaert! Waerom wreekt gy het bloed uwer Graven niet, Vlaming?’

De ridder bezag de Jonkvrouw met smartelyk medelyden en tranen borsten in overvloed uit zyne oogen. ‘Rampzalig kind! was zyn zucht.’

‘Gy bemint en beklaegt de dochter van den Leeuw’ sprak Breydel, de hand des ridders drukkende ‘vergeef my, Mynheer - ik heb u niet gekend.’

Op dit oogenbiik kwam Deconinck aen den ingang der zael. Hy hief de handen met verbaesdheid boven zyn hoofd, en zich voor den ridder op de knien werpende, riep hy uit:

‘ô Hemel! De Leeuw, onze Heer!’

‘De Leeuw, onze Heer?’ herhaelde Breydel, terwyl hy zich ook geknield nevens den Deken der wevers plaetste ‘God, wat heb ik gedaen!’

Zy bleven vol eerbied en diepgebogen voor den ridder, en zonder te spreken zitten.

‘Staet op, myne trouwe onderdanen’ sprak Robrecht van Bethune hun toe ‘ik weet wat gy voor uwe Vorsten gedaen hebt.’

Na dat zy zich hadden opgerecht ging hy voort:

‘Aenziet de dochter van uwen Graef, en overdenkt hoe het hart eens vaders by dit gezicht moet geplet worden. - En niets om haer te helpen, geen voedsel, geen andere drank dan het kille water der beek.......... Gy ziet het, de Heer beproeft my by felle slagen.’

‘Gelieft het u, doorluchtige Graef, my te bevelen dat ik u dit alles bezorge?’ vroeg Breydel. ‘Mag een gering onderdaen u daer in dienen?’

By deze vraeg liep hy reeds naer de deur, doch een gebiedend teeken van den Graef bracht hem terug.

‘Ga’ sprak hy ‘zoek eenen geneesheer; maer het zy een trouwe onderdaen. Eisch van hem den eed dat hy niets van hetgeen hy zien of hooren kan zal kenbaer maken.’

‘Heer Graef’ riep Breydel juichend ‘ik weet juist eenen myner goede vrienden: de warmste Klaeuwaert van Vlaenderen. Hy woont te Wardamme, ik zal hem welhaest hier brengen.’

‘Ik verzoek u dat gy hem den Leeuw van Vlaenderen niet noemt, en beveel u beiden een eeuwig geheim. - Ga!’

Breydel verliet de zael.

Na menigvuldige vragen, welke de Graef den Deken der wevers over 's Lands zaken deed, sprak hy:

‘Ja, meester Deconinck, ik heb in myne gevangenis door Mynheer de Vos en door Adolf van Nieuwland, uwe mislukte poogingen vernomen. Het is my een groot genoegen nog zulke trouwe onderdanen te hebben, terwyl de meeste Edelen my verlaten.’

‘Waer is het, doorluchtige Graef’ antwoordde de Deken ‘vele heeren hebben zich tegen het Vaderland verklaerd; doch het getal der trouwgeblevene Edelen is grooter dan dit der bastaerden. Myne poogingen zyn ook niet mislukt, zoo als het uwe graefly ke Hoogheid denkt: nooit was Vlaenderen nader by de verlossing; op het

tegenwoordig uer zyn de heeren Gwyde en Jan van Namen, met talryke andere Edelen in het Witbosch by den Daele vergaderd, om eene machtige samenspanning aen te gaen: zy wachten slechts naer my.’(1)

‘Wat zegt gy, Deken, zoo naby deze puinen? Myne twee broeders!’

‘Ja Mynheer, uwe twee doorluchtige broeders en ook uw trouwe vriend Jan van Renesse.’

‘ô God! en ik mag ze niet omhelzen. Mynheer de Vos heeft u gezegd op welke voorwaerde ik myne gevangenis heb verlaten; ik wil het leven van dengenen die my oogenblikkelyk de vryheid schonk niet in gevaer stellen. Nochtans begeer ik myne broeders te zien, ik zal met u gaen, maer met gesloten helm. Indien ik noodig oordeele my bekend te maken, zal ik u een teeken doen, en gy zult den byzynden ridderen hun eerewoord afeischen, dat zy het geheim van mynen naem zullen bewaren; indien zy dit weigerden, zouden zy my niet kennen. Ik wil ook niet spreken.’

‘Uw wille zal geschieden, Mynheer, wees verzekerd dat gy over my zult voldaen zyn, ik begryp uw inzicht zeer wel......... De kranke Machteld schynt te slapen: de rust zy haer heilzaem!’

‘Zy slaept niet, het arm kind, - zy sluimert van vermoeidheid. Maer, my dunkt, ik hoor stappen van

menschen. Nu ik mynen helm op het hoofd geplaetst heb kent gy my niet meer, - vergeet dit niet.’

De geneesheer kwam met Breydel in de zael, hy groette den zwarten ridder met eerbied en ging zonder spreken tot by de kranke maegd. Na dat hy de gewoone onderzoekingen gedaen had, verklaerde hy dat de Jonkvrouw ten spoedigste moest gelaten worden, en gaf haer vervolgens eenen vlymsteek in de ader van den linker arm, terwyl de twee Dekens haer op het bed gevestigd hielden. De Graef zuchtte pynlyk en wendde het hoofd naer de andere zyde der zael. Dit bloed, dat in eene dansende strael uit den arm van zyn ongelukkig kind sprong, liep hem als bittere gal over het hart, en deed hem van pyn sidderen. Zyne droefheid met moeite overwonnen hebbende, keerde hy zich weder tot zyne dochter, doch staerde op den grond. De geneesheer stuitte het bloed der Jonkvrouw niet, dan na dat haer de krachten begaven. Zy heeg eenige malen met geweld en verviel in een' stuiptrekkenden hartvang. Dan werd haer den arm verbonden, - en zy scheen te slapen.

‘Mynheer’ sprak de geneesheer, zich tot Robrecht keerende ‘ik verzeker u dat de Jonkvrouw geen gevaer loopt. De rust zal haer den geest herstellen.’

Zoodra de Graef deze troostende woorden hoorde, wenkte hy de twee Dekens en ging met hen uit de zael. Buiten de puinen sprak hy tot Breydel:

‘Meester, ik beveel myn kind aen uwe zorg. Keer terug by haer en bewaer de dochter uwer Graven tot myne wederkomst. Meester Pieter wy vertrekken naer het Witbosch.’

Zyn draver gehaeld hebbende reed hy uit de puinen. De Deken der wevers vergezelde hem te voet, en liet zyn peerd in de baen staen, alhoewel hy er met den Graef voorby ging, maer hy wist al te wel, dat het hem niet betaemde nevens zynen Landheer te ryden. Een weinig voor het Witbosch kwamen een tiental heeren ben te gemoet. Dezen, Deconinck erkennende, keerden met hem terug in het wond. De voornaemsten onder hen waren Jan Graef van Namen en de jonge Gwyde, beide broeders van Robrecht van Bethune, Willem van Gulik, hunne neef, Priester en Proost van Aken, Jan van Renesse de moedige Zeelander, Jan Borluut de held van Woeringen, Arnold van Audenaerde en Baudewyn van Paperode. De tegenwoordigheid van eenen onbekenden ridder boezemde hun het grootst mistrouwen in, ook hezagen zy Deconinck als of zy eene spoedige verklaring eischten. De Deken der wevers kwam te midden onder hen en sprak:

‘Myne heeren, ik breng u den grootsten vyand der Franschen, - den edelsten ridder van Vlaenderen. Eene gewichtige rede, waer aen het leven van een edelmoedig mensch gehecht is, verbiedt hem zich door UEdele op dit oogenblik te laten kennen; gelieft het hem derhalve ten goede te duiden dat hy zynen helm gesloten houdt en ook niet spreke; - want zyne stem is u allen, als de stem uwer moeder bekend. Myne lang beproefde trouw is UEdele eene waerborg dat ik geenen valschen broeder zal aenbrengen.’

De ridders verwonderden zich over die zonderlinge verklaring, en poogden in hun gehengen den naem des onbekenden te raden; doch mits de tegenwoordigheid

van den gevangen Leeuw hun niet als mogelyk kon voorkomen, waren hunne gissingen vruchteloos. Zy betrouwden zich echter ten volle op de voorzichtigheid van den Deken der wevers, en zonden hunne dienaren in verschillende richtingen, om hen voor eene onverwachte verrassing te beveiligen. Deconinck ving aldus aen:

‘Myne heeren, de gevangenis onzer doorluchtige Landheeren is den Bruggelingen zeer smartelyk geweest. Het is waer, wy zyn menigmael tegen hen opgestaen, om dat men onze voorrechten wilde krenken, en wellicht hebt gy gedacht dat wy met de Franschen zouden hebben samengespannen, maer gedenkt dat een edelmoedig en vry volk geene vreemde meesters kan lyden; ook hebben wy, sedert den verraderlyken aenslag des Konings Philippe le Bel, ons lyf en goed menigmael gewaegd, menig Franschman heeft de euveldaed van zynen Vorst met de dood geboet, en het bloed der Vlamingen heeft in Brugge by beken gestroomd. In dezen stand van zaken heb ik my verstout UEdele de mogenlykheid eener algemeene verlossing te doen gevoelen; want ik heb geoordeeld dat het jok diep versleten is, en dus met eene krachtige pooging kan losgerukt worden. Een gelukkige toeval heeft ons wonderlyk gediend: de Deken der beeuhouwers het slot Male vernield hebbende, heeft Mynheer De Mortenay alle de Klaeu waerts uit Brugge doen vertrekken, en nu bevinden zich de ambachtsgezellen boven de vyfduizend sterk te Damme. Zeven honderd beeuhouwers hebben zich by ons gevoegd,- en ik mag UEdele verzekeren dat deze laetsten, met hunnen Deken Breydel, voor tienmael zoo veel Franschen niet wyken moeten, - het is eene echte

leeuwenschaer. Wy bezitten nu een leger dat niet te mispryzen is, en kunnen onmiddelyk tegen de Franschen ten stryde trekken, indien ons door u de noodige hulp uit andere steden wordt toegezonden. Dit is hetgeen ik u moest te kennen geven; het believe UEdele nu de noodige maetregelen te nemen, want het oogenblik is gunstig: ik wacht uwe bevelen om my als een trouwe onderdaen volgens dezelve te gedragen.’

‘My dunkt’ antwoordde Jan Borluut ‘dat eene al te groote haestigheid ons schadelyk zyn kan. Alhoewel de Bruggelingen opgetrokken en tot den stryd bereid zyn, is het in andere steden zoo ver nog niet gevoorderd. Het ware te wenschen dat wy de wraek nog wat uitstelden, om des te meer middelen te kunnen verzamelen: weest verzekerd dat het leger der Franschen door een oneindig getal verbasterde Vlamingen en Leliaerts zal versterkt worden. Wy moeten denken dat wy de vryheid des Vaderlands in het spel wagen, want zoo wy den stryd verloren, zou het voor altyd gedaen zyn: - dan mochten wy het wapen wel aen den wand hangen.’

Daer de edele Borluut door gansch Vlaenderen als een kundige en wyzè krygsman vermaerd was, werd zyne rede door velen der byzynde ridderen, als mede door Jan van Namen goedgekeurd. De jonge Gwyde kwam vooruit en sprak met drift:

‘Overweegt toch, Myne heeren, dat ieder voorbygaend uer, een uer lydens is voor mynen ouden vader en voor myne onzalige bloedverwanten: denkt wat pyn myn doorluchtige broeder Robrecht moet uitstaen. Hy, die nimmer een hoonend gedacht kon verdragen, dien hebben wy twee jaren zonder hulp aen zyne vyanden

overgelaten: wy hebben in eene laffe lydzaemheid onze zweerden laten roesten en de schande op onze hoofden laten verzamelen. Indien onze gevangene broeders uit hunnen kerker tot ons roepen konden, en vroegen: wat hebt gy met uwe degens gedaen, en hoe hebt gy de plichten eens ridders gehandbaefd? Wat zouden wy dan antwoorden? niets; het rood der schaemte zou onze wangen kleuren en ons hoofd zou zich onder deze verwyting buigen. Neen, ik wil niet meer wachten; het zweerd is uitgetogen - en ik zweer, by de witte haren myns ouden vaders, dat de scheede het niet meer ontvangen zal, dan met het bloed der vyanden geverwd! Ik hoop dat myn neef Willem my in dit voornemen door zynen bystand zal versterken.’

‘Hoe eer hoe liever’ riep Willem van Gulik ‘wy hebben nu lang genoeg het lyden onzer ouders met droefheid aenzien. Het betaemt niet dat een Man zoo lang zonder weêrwraek getergd worde. Ik heb het harnas aengetogen en nu blyft het aen myn lichaem, tot den dag der verlossing; - ik vecht met mynen neef Gwyde en wil van geenen uitstel hooren.’

‘Maer, Myne heeren’ hernam Jan Borluut ‘veroorloft my u te doen aenmerken dat wy, om onze mannen bedektelyk te vergaderen, tyd noodig hebben, en dat deze hulp u zal ontbreken indien gy zonder ons te velde trekt, Mynheer van Renesse heeft my reeds een dergelyk gevoelen uitgedrukt.’

‘Ik kan waerlyk vóór de vyftien dagen myne vassalen niet te wapen brengen’ sprak Jan van Renesse ‘en ik zou de heeren Gwyde en Willem raden zich volgens de

ondervinding van den edelen Borluut te gedragen. Het is immers onmogelyk de duitsche ruiters zoodra tot hier te brengen? Wat dunkt u meester Deconinck?’ ‘Indien de woorden van eenen geringen onderdaen voor zyne Landheeren mochten gelden, zou ik hen ook tot de voorzichtigheid poogen over te halen, alhoewel dit tegen myn ontwerp is. Wy zouden in dit geval onze overige broeders uit Brugge lokken en alzoo ons leger vermeerderen; intusschentyd zouden deze heeren hunne vassalen kunnen vergaderen, en gereed houden, tot dat Mynheer van Gulik met zyne duitsche ruiters terugkomt.’

De zwarte ridder gaf menigmael zyn misnoegen door de bewegingen zyns hoofds te kennen; het was merkelyk dat hy grooten lust tot spreken had, doch hy weêrhield zich telkens. Eindelyk moesten Gwyde en Willem zich volgens den wil der andere heeren gedragen, want deze waren gezamentlyk tegen den voorstel der twee broeders. Er werd dan nader bepaeld dat Deconinck zyn volk te Damme en te Ardenburg legeren zou; Willem van Gulik moest naer Duitschland om zyne ruiters te halen; de jonge Gwyde zou de Soldeniers van den Graef zynen broeder, uit Namen aenbrengen. Mynheer van Renesse vertrok naer Zeeland, en de overigen ieder naer zyne heerlykheid, om alles tot den algemeenen opstand bereid te maken.

Op het oogenblik dat zy elkander de hand drukten om zich te verlaten weêrhield hen de zwarte ridder met eenen wenk, en sprak:

‘Myne heeren!............’

Zyne stem bracht de verbaesdheid op de aenzichten der ridders, zy bezagen elkaer met eenen vluchtigen blik om hunne eigene aendoeningen op het gelaet van anderen te zoeken. Maer de jonge Gwyde sprong voor uit en riep:

‘ô Zalig uer! myn broeder, myn lieve broeder, uwe stem dringt tot in den grond myns harten!’

Met onstuimig geweld rukte hy den helm van het hoofd des zwarten ridders en sloeg hem de armen met liefde om den hals.

‘De Leeuw, onze Graef!’ was de algemeene galm.

‘Myn ongelukkige broeder’ ging Gwyde voort ‘Gy hebt zoo veel geleden; ik heb uwe gevangenis zoo zeer betreurd - maer nu, ô heil! nu mag ik u omhelzen: gy hebt uwe ketens gebroken en Vlaenderen heeft zynen Graef terug. Vergeef my myne tranen, zy vloeien ter uwer liefde, by de droeve heugenis uwer smart. Den Heere zy dank voor het onverwacht geluk!’

Robrecht drukte den jongen Gwyde met tederheid op zyn hart: dan wendde hy zich tot zynen anderen broeder, Jan van Namen, en na denzelven omhelsd te hebben sprak hy:

‘Myne heeren, ik zou my om hooge reden niet bekend gemaekt hebben, maer het wordt my eene plicht u iets te zeggen dat uw besluit moet doen veranderen. Weet dat de Koning van Frankryk al zyne Leenmannen met hunne Laten gedagvaerd heeft om tegen de Mooren te gaen oorlogen. Mits hy dien tocht slechts aenneemt om den Koning van Majorka weder in het bezit van zyn Ryk te stellen, is het zeker dat hy dit machtig le-

ger veel eer tot het behouden van Vlaenderen zal gebruiken.(1) De byeenkomst is op het einde van Juny bepaeld; dus nog ééne maend, en Philippe le Bel bevindt zich aen het hoofd van zeventig duizend man. Bedenkt nu of het niet raedzaem zy dat gy de verlossing vóór dit tydstip bewerkt, later wordt dit onmogelyk. Ik beveel u niets, want morgen moet ik naer myne gevangenis wederkeeren.’

De ridders gevoelden de gegrondheid dezer reden, en kwamen overeen dat de grootste spoed moest gebruikt worden. Dit veranderde hun ontwerp in dezer voege.- Dat zy niet langer wachten en haestiglyk met allen mogelyken bystand, by Deconinck te Damme komen zouden. De jonge Gwyde werd, als de naeste bloedverwant van Robrecht, tot Opperveldheer van het leger benoemd, dewyl Willem van Gulik deze weerdigheyd uit hoofde zyns priesterschaps niet wilde aennemen: Jan van Namen kon de Vlamingen persoonlyk niet bystaen, want in de roering die er ging gebeuren, bleef hem, om zyn Graefschap te bewaren, werk genoeg op handen; maer hy zou hun eene goede bende naemsche ruiters toesturen. Korts hierop vertrokken de heeren,

elk naer zyne heerlykheyd; Robrecht bleef alleen met zyne twee broeders, zynen neef Willem en den Deken der wevers.

‘ô Gwyde!’ sprak Robrecht op eenen droeven toon. ‘ô Willem! ik breng u een nieuws zoo schriklyk dat myne tong het niet durft verhalen, - dat het gedacht my de oogen met tranen verduistert. - Gy weet hoe booslyk de Koningin Johanna onze arme zuster Philippa heeft gevangen genomen: zes lange jaren heeft de ongelukkige eenen kerker des Louvers tot wooning gehad, en binnen dien tyd heeft zy haren vader noch hare broeders mogen zien. Gy denkt dat zy nog op aerde is, want gy roept tot God om hare verlossing; maer eilaes! uwe gebeden zyn nutteloos, onze zuster is met venyn vergeven, en haer lichaem is in de Seine geworpen...!’(1)

Wanneer de droefheid de harten der menschen al te fel schokt berooft zy hen oogenblikkelyk van gevoel; zoo ging het ook met Gwyde en Willem: hunne wangen verbleekten, en zonder te spreken blikten zy neêrslachtig op den grond.

Gwyde ontwaekte eerst uit die verbaesdheid.

‘Het is dan waer’ zuchtte hy ‘Philippa is dood! - Maer ô God, wees my getuige; en gy, ô zalige ziel myner arme zuster, hoor my! ik zweer dat voor elken dag

dien gy in den kerker hebt doorgebracht een Franschman in zyn bloed zal sterven.’

‘Laet de smart u zoo niet vervoeren, myn schoone neef’ sprak Willem van Gulik ‘gy zweert te lichtelyk by den Heer, uwen God. Beklaeg uwe zuster, bid voor hare ziel, en stryd voor de vryheid des Vaderlands: - het nydige graf geeft zyne dooden voor geen bloed terug.’

‘Myne broeders’ viel Robrecht in ‘gelieft my te volgen. Wy gaen uwe nichte Machteld bezoeken, zy is niet ver van hier. Ik zal u onderweg nog droever dingen verhalen. Doet uwe dienaren hier wachten.’

Robrecht vertelde hun vervolgens hoe wonderlyk hy zyn kind uit de handen der Franschen verlost had, en wat pyn hy tusschen de bouwvallen van Nieuwenhove had geleden. Zyne droefheid was echter veel verminderd, want hy gaf geloof aen de voorzegging van den geneesheer. De hoop dat Machteld hem eindelyk zou herkennen vertroostte zyn hart, en de gewoonte des rampspoeds gaf zyner ziel meer kracht tot het verwinnen der pynen.

Zy kwamen weldra in de zael waer Machteld rustig scheen te slapen: hare wangen waren wit gelyk albast en hare hygingen zoo zacht dat zy een gevoelloos lyk scheen. Groot was de verbaesdheid, welke de ridderen bevong, by het zien van het bloed dat op hare kleederen met slyk gemengd was; zy sloegen de handen met bitter medelyden te samen, evenwel spraken zy niet, want de geneesheer had hun, met zynen vinger op den mond te leggen, doen begrypen dat de grootste stilte noodzakelyk was. De jonge Gwyde omhelsde zynen

broeder Robrecht, en weende tegen zyne borst met droeve snikken.

‘Doemnis!’ zuchtte hy ‘daer ligt nu het kind van den Leeuw!’

De geneesheer wenkte de ridders naer den ingang, en bracht hen buiten de zael; - dan sprak hy:

‘De Jonkvrouw heeft hare zinnen terug, maer zy is zoo zwak - zoo afgemat! In uwe afwezenheid is zy ontwaekt geweest en heeft meester Breydel herkend; veel dingen heeft zy hem gevraegd om haer geheugen by een te roepen. Hy heeft haer getroost, met de verzekering dat Mynheer van Bethune haer zou komen bezoeken; het is niet raedzaem, Myne heeren, deze hoop te leur te stellen, dus raed ik u haer niet te verlaten. Ook is het ten hoogste noodzakelyk de Jonkvrouw andere kleederen en eene betere rustplaets te bezorgen.’

Dewyl Robrecht het niet mocht wagen zich van meer persoonen te laten kennen, gaf hy voor dit oogenblik geen gevolg aen de bevelen van den geneesheer; hy keerde met zyne broeders terug by Machteld en bleef in eene stille droefheid op hare ontverwde wezenstrekken staren. De lippen der maegd bewogen zich, en van tyd tot tyd kwam een onvatbare klank uit hare borst. Een krachtigere adem dreef het tweemael herhaelde woord, Vader! als een zoete harpentoon in de ooren van Robrecht; hy door een gelukzalig liefdegevoel geroerd bracht zyne lippen op den mond zyner droomende dochter. - Die lange zoen, by denwelken een zielsgedeelte des vaders, voor de tweede mael in den boezem van het kind zonk, gaf het bloed der maegd meer vloeibaerheyd en meer leven: eene twyfelachtige roos kwam

onder ieder harer wangen en hare oogen openden zich, tusschen eenen zachten doch heilvollen grimlach.

Onbeschryvelyk was de uitdrukking van 's meisjes wezenstrekken; zy blikte zonder spreken in de oogen haers vaders, en scheen in zoeten wellust onttogen. - Gewis hebben de Engelen in den hemel geen zaliger gelaet, wanneer zy het aenschyn des Heeren aenschouwen. - Weldra hief de Jonkvrouw hare armen omhoog en Robrecht schikte zynen hals boven haer om zich te laten omhelzen, maer dit was het inzicht der maegd niet. Zy bracht hare twee handen op het aengezicht van haren vader en dreef hare vingers streelend over zyne wangen. Beide waren zy door een innig zielsgevoelen ingenomen en vormden zich eene wereld van zalige gepeinzen; de vader betreurde zyne martelpynen niet, veel eer dankte hy den God, die alzoo den ongelukkigen ook meer genietingskracht tot het smaken der vreugde geeft.

Niet minder waren de omstaenders by dit tooneel van heilige vaderliefde getroffen, zy dorsten dit plechtig stilzwygen door geen zucht verstooren, en vaegden bedektelyk de tranen uit hunne oogen. Hunne houding was nochtans zeer verschillend: Jan van Namen, die zyne droefheid beter kon overwinnen, stond met styven blik en opgeheven hoofde in de zael: Willem van Gulik, de Priester, zat geknield en met saemgevoegde handen te bidden. De jonge Gwyde en Jan Breydel mengden tusschen de bittere smart, het gevoel van eenen brandenden wraeklust; dit was zichtbaer aen de nydige samentrekking hunner lippen en de dreigende wending hunner geslotene vuisten. Deconinck die in andere ge-

vallen zoo koud scheen was nu de droefste van allen, zyne tranen lekten overvloediglyk onder de hand, met dewelke hy zyn aengezicht had bedekt. Geen mensch was er in Vlaenderen, die zynen Landheer Robrecht meer beminde dan de Deken der wevers; alles wat het Vaderland kon groot maken was heilig voor den edelen burger van Brugge.

Eindelyk ontwaekte de jonge Machteld uit hare stille beschouwing; hare armen drukten haers vaders hoofd met vurige drift tegen hare hygende borst, en zy sprak met zwakke stem:

‘ô Myn vader, myn beminde vader! - Daer ligt gy nu op het hart van uw gelukkig kind! Ik voel uwen boezem tegen den mynen jagen......... Wees geloofd ô God, die zoo veel heils den menschen geschonken hebt! Blyf zoo tegen my, myn lieve vader, want uwe zoenen voeren my ten hemel.’

‘Uwe liefde, ô myn kind’ riep Robrecht ‘vergoedt al myne geledene smart. Gy kunt niet begrypen hoe bitter uwe verwerping my geweest is; - maer alzoo weet God alleen wat vreugde hy in dezen stond, als een' stroom, over myn hart laet vloeien. Ik wil myne zoenen op uwe wangen vermenigvuldigen, want zy zyn een balsem voor de wonden myner ziel. Myne lieve Machteld, hoe bitter was toch uw lot!’

Intusschen was de jonge Gwyde genaderd, hy stond met open armen voor de bedstede en scheen ook om eene omhelzing te smeeken. Zoodra Machteld hem bemerkte, sprak zy tot hem zonder haren vader los te laten:

‘Ha, myn beminde neef Gwyde, gy ook zyt hier! Gy

weent over my? - en Mynheer Willem die gindsch zit te bidden, en Mynheer Jan van Namen; - zyn wy dan te Wynendael?’

‘Myne rampzalige nichte’ antwoordde Gwyde ‘uw lyden verbryzelt my het hart! ô laet my u toch omhelzen, want myne ziel eischt verlichting; - ik ben tot de dood ontroerd.’

Machteld liet haren vader los en bood zich aen de omhelzing van den liefderyken Gwyde. Dan gaf zy aen hare stem een weinig meer kracht en riep:

‘Mynheer van Gulik, kom geef my ook eenen zoen, en gy, myn schoone neef Jan, druk my ook tegen uwe borst,- gy bemint my allen zoo vurig.’

Zy werd heurtelings door alle hare bloedverwanten geliefkoosd, en zy smaekte een zalig genot; hare geledene rampen hadden geene plaets in haer geheugen meer. Wanneer Willem van Gulik by haer kwam, bezag zy hem met verwondering van het hoofd tot de voeten en vroeg:

‘Wat is dit, Mynheer Willem? Waerom draegt gy dit harnas boven uw priestergewaed, en waerom vergezelt die lange degen eenen dienaer des Heeren?’

‘De Priester die het Vaderland verdedigt strydt ook voor de altaren van zynen God!’ was het antwoord.

Deconinck en Breydel stonden met ontdekten hoofde op eenen kleinen afstand van het legerbed, en deelden in den algemeenen troost. Machteld aenzag hen met diepe dankbaerheid voor hunne liefde; zy trok het hoofd haers vaders nogmaels tegen hare borst en vroeg met stille stem:

‘Wilt gy my iets beloven, myn welbeminde vader?’

‘Alles, myn kind: uwe wenschen zullen my verblyden.’

‘Wel, ik bid u, mynen heer vader, dat gy die twee trouwe onderdanen naer verdiensten beloont; - zy hebben hun leven dagelyks voor het Vaderland gewaegd.’ ‘Uwe begeerte zy voldaen, Machteld, ik zal maken dat zy u een andermael ook zullen mogen omhelzen, wanneer zy het, als nu, zullen verdiend hebben; ontdoe uwe armen van mynen hals, want ik moet met Gwyde spreken.’

Hy wenkte zynen broeder en bracht hem uit de zael tot op den voorhof.

‘Myn broeder’ sprak hy ‘het betaemt dat men eene liefde als die der twee Dekens onzer goede stad Brugge niet onbeloond late; ik geef u derhalve de noodige macht tot het volbrengen van dezen mynen wensch: wanneer gy op het slagveld, en te midden der ambachten zyn zult, is het myn wil dat gy Deconinck en Breydel in de tegenwoordigheid van alle hunne gezellen tot ridders slaet; aldus zy de liefde tot het Vaderland in hen veredeld. Houd dit bevel als een geheim in uw hart, tot dat de tyd gekomen zy. Laet ons nu in de zael terugkeeren, want ik moet u allen gaen verlaten.’.

Robrecht naderde zyne dochter, nam hare hand in de zyne en sprak:

‘Myn kind gy weet hoe ik myne gevangenis heb verlaten: een edelmoedig ridder, dien gy teder bemint, waegt zyn leven voor my in den kerker. Word niet rood Machteld, ik geef u oorlof om Adolf van Nieuwland te beminnen, tot dat het huwelyk dit zuiver gevoel bekroone.’

Machteld viel in zyne rede en riep:

‘ô Myn vader! uwe liefde lot my is oneindig, gy overlaedt my met vreugde. Ja, ik heb zoo dikwyls, by de vreeze van u te vergrammen, geweend; maer nu, ô geluk! nu geeft gy my den man die in myn hart woont; en myne liefde heiligt gy voor God. Ik weet wat droevig woord op uwe lippen ligt: - gy moet my verlaten..........’

‘Gy hebt het gezegd, myn edel kind, ik moet naer mynen kerker terug: - ik heb op myne trouw beloofd, dat ik slechts eenen dag in Vlaenderen blyven zou. Ween niet, het noodlot zal ons niet lang meer vervolgen.’

‘Ik zal niet weenen, dit waer eene grove zonde. Dankbaer ben ik den Heer om zoo veel troost, en ik zal door geduld en gebeden myn geluk voor hem verdienen.- Ga myn vader, geef my nog eenen zoen - en dat de Engelen des hemels u op uwe reis vergezellen!’

‘Dekens’ sprak Robrecht ‘ik geef u het bevel over de mannen van Brugge, Meester Deconinck zy over allen Veldheer. Nu verzoek ik u, dat gy eene goede vrouw by myne dochter brengt; bezorgt haer andere kleederen. Vervolgens zult gy haer van hier vervoeren, en voor allen hoon bewaren; ik stel ze onder uwe wacht, op dat zy volgens het bloed, waer uit zy gesproten is, behandeld worde. - Meester Breydel, gelief mynen draver op den voorhof te brengen!’

Na dat Robrecht afscheid van zyne twee broeders genomen had, vattede hy zyne dochter in den arm, en bezag haer met zulke tedere aendacht, dat men zou gezegd hebben dat hy dit langgekende beeld in zyn

geheugen wilde prenten. Het meisje zoende hem by herhaelde malen, en hield hem zorgelyk vast.

‘Nu myn kind’ hernam Robrecht ‘troost u, ik zal welhaest voor altoos wederkomen. Binnen weinig dagen zal Adolf het goed nieuws weten, en het is te denken dat hy dan niet lang ouderwege zal blyven.’

‘Ja maer, heer vader, beloof my dat gy het hem niet zeggen zult, ik begeer dat hy die tyding uit mynen mond hoore: dit zal my zoo blyde maken. Zeg hem slechts dat ik verzoek dat hy zich spoede; wees verzekerd dat hy zynen draver vlerken geven zal. Ga nu met God, myn lieve vader, - ik zal by uw afscheid niet weenen.’

Robrecht verliet eindelyk zyne liefderyke dochter en klom te peerd; dit deden ook de andere ridders. Zoodra Machteld de stappen der dravende peerden hoorde, kwamen tranen, ondanks hare belofte, over hare wangen rollen; doch dit deed haer geen leed, want een zacht en troostend gevoel bleef in haer.

Deconinck en Breydel volbrachten de bevelen van den Leeuw, hunnen meester. Er werd eene vrouw gehaeld en Machteld kreeg zuivere kleederen. - Tegen den avond waren zy allen te Damme in het leger der Bruggelingen.


Vorige Volgende