Geschiedenis van België

[p. 44]

Hoofdstuk III.
Verdeeling van het frankisch keizerryk. - Het Oostelyk gedeelte van België verkrygt den naem van Lotheringeryk.
Van 814 tot 862.

Lodewig, bygenaemd de Godvruchtige of de Goedertiere, volgde zynen vader in het Ryk op. Deze vorst was regtveerdig van gemoed en godvreezend, zeer bemind door het volk; maer beroofd van de manhaftigheid en van den gespierden wil zyns vaders. De kroon woog al vroeg te zwaer op zyn hoofd en hy ontlastte zich welhaest van het grootst gedeelte der zorgen des Ryks, hetzelve verdeelende onder zyne dry zonen. Maer deze ondankbaren, niet te vrede over het deel dat aen elk van hen was toegekend, spanden te samen tegen hunnen vader, namen hem, in 833, na veel bloedstortens gevangen en dwongen hem

[p. 45]

tot eene bittere vernedering, hem verpligtende zynen riddergordel in de tegenwoordigheid des volks af te leggen en een boetkleed aen te trekken. De goede vorst, vol pyn over de gedurige wederspannigheid zyner kinderen en over den haet dien zy elkander toedroegen, stierf in 840, te Ingelheim op den Rhyn.

Zyne zonen Lodewig, Lother en Karl maekten zich spoedig tot den oorlog gereed om tegen elkander te stryden; zy werden eindelyk handgemeen in eenen allerschrikkelyksten veldslag by Fontenai. Hier op volgde, in 843, een verdrag tusschen de broeders, waerby het Ryk aldus verdeeld werd: Lother ontving het gebied over Italië en de zuidelykste streek van Gallië, als ook over dit deel van België dat den naem van Osterrike droeg, en tusschen de Schelde en den Rhyn gelegen was; Karl, later bygenaemd de Kale, kreeg het overige deel van België en alle de landen van binnen-Gallië, zich van de Schelde en de Maes tot aen de zee uitstrekkende; Neosterrike was er geheel in begrepen. De overrynsche bezittingen der Franken werden toegeeigend aen Lodewig, die den eernaem van keizer aennam, maer echter zyne broeders als onafhangelyke koningen herkende.

Hetgeen de heerschzuchtige zonen van Lodewig-de-Goedertiere meest tot den vrede had doen overhellen, was de verschyning in het westelyk en zuidelyk Europa van een nieuw volk, dat in dorst naer roof en in lust tot moorden, alle andere volken overtrof. Deze buitzoekende benden noemden zich Noren of Noordmannen. Zy waren woonachtig by de monden der stroomen en by de kusten der zeeën in Denemarken, Zweden, Noorwegen en alle hoognoordelyke landen van Europa. Op zekere tydstippen kwamen er eenige duizenden dezer Noordmannen, in ligte vaertuigen, uit alle de rivieren in den eenen of anderen zeebogt van Denemarken byeen en verkozen zich dan eenen oversten, die zy Seakong of zeekoning noemden. Met den eersten wind zeilden zy dan naer de kusten van België en Gallië, klommen de rivieren op en landden er by de eene of andere stad aen. By hunne komst ging een schreeuw van schrik onder de inwooners op, want de Noren spaerden niemands leven. Al wat weerde had werd door hen geroofd,

[p. 46]

de gestichten en huizen tot den grond verbrand en eene algemeene vernieling aengeregt. De kristen godsdienst was bovenal het voorwerp van hunnen haet; dewyl zy hunnen God Wodan daer door dachten te behagen, verbrandden zy de kerken en vermoordden de priesters of deden, ten teeken van verachting, de peerden en het vee in kapellen of andere heilige plaetsen, als in stallen, vernachten. Met gouden en zilveren vaten en allerlei kostelyke goederen beladen, keerden zy dan terug naer hun Land om al spoedig weder te komen en de vernieling voort te zetten.

De afstammelingen van Karl-de-Groote hadden geenen anderen moed dan dien om elkander te bevechten; zy lieten de Noren in verscheidene malen geheel België en Gallië doorloopen, alle de groote steden plunderen , kloosters en kerken verbranden, en waren laf genoeg om het vertrek dezer roovers door geld te koopen.

Intusschen bleef de scheiding in twee gedeelten, welke België ondergaen had, stand houden. Het oostelyk België, voortyds Osterrike, dat aen Lother ten deel gevallen was, kreeg en behield eeuwen lang den naem van Lotheringerike, dat beteekent Ryk der kinderen van Lother. Het deel dat aen Karl-de-Kale was toegeeigend bleef den naem van Frankenland behouden en was het begin der vestiging van het Land dat wy heden Frankryk noemen en Parys voor hoofdstad heeft. Het grondgebied van keizer Lodewig was onder den naem van Duitschland of Germanië bekend.

Gedurende de verdeeldheid der vorsten en hunne huisselyke twisten was het onmogelyk geweest het oog op het bestuer van 's Landszaken te houden. Alles geraekte in de war. Terwyl de Noordmannen voortgingen met plunderen, verspilden de koningen het leven hunner ridders en van derzelver Laten in schandelyke burger-oorlogen: de moed des volks zonk geheel weg, en Europa werd een tooneel van lafheid, van slaverny en van verontmoediging.

Gebruik makende van de tydsomstandigheden begonnen de leenheeren alle afhangelykheid te verwerpen; op hunne landgoederen oefenden zy het regt uit volgens hunnen eigen zin, en matigden zich

[p. 47]

binnen hunne versterkte burgten alle de eigenschappen van den koning aen, overigens hunne Laten aenziende als vee en dezelve allezins behandelende gelyk onredelyke dieren. Op die wyze ontstonden ten allen kanten een groot getal kleine vorsten die, onder den naem van baenderheer, graef, markgraef, of hertog, het Land bestuerden en alleen met woorden den koning als opperhoofd des Ryks erkenden. De eenheid van het vorstendom werd door den koning Karl-de-Kale zelven onherstelbaer vernietigd. Op de dringende aenzoeken der leenheeren verklaerde deze zwakke en onvoorzigtige vorst, door een edikt, alle de leenen der kroon erfelyk in de Huizen die er van in bezit waren. Dit was, om zoo te zeggen, de onafhangelykheid bevestigen, en het vervolg bewyst genoeg dat de leenheeren het zoo verstonden. Weldra begonnen zy, tegen elkander en tegen den koning, voor eigen rekening den oorlog te voeren en er vormden zich hier en daer magtige graefschappen, die meer dan eens het Ryk op zyne grondvesten deden beven.

Ondertusschen was Lotheringerike aen de duitsche kroon gehecht geworden en alzoo bleef een goed gedeelte van België onder het Keizerryk begrepen, terwyl het andere deel, voortyds Neosterrike genaemd, den koning van Frankryk door eene zoo genaemde hulde als vorst erkende. Het is omtrent dien tyd dat er in België twee aenzienlyke Huizen ontstonden; namentlyk het Huis van Vlaenderen en het Huis van Henegauwen. Het eerste zal het Land van Vlaenderen beheerschen en het andere zal de graeflyke kroon voeren over het binnen-België, Lotheringerike genaemd.