Geschiedenis van België

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 1156 77

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van de eerste druk van Geschiedenis van België van Hendrik Conscience uit 1845.

 

redactionele ingrepen

p. 234: 23 → 234

p. 398: 498 → 398

p. 369: Hoofdstuk II. → Hoofdstuk III.

p. 276: Philips-de Stoute → Philips-de-Stoute

 

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. III, VI en VIII) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina ongenummerd (I)]

GESCHIEDENIS VAN BELGIE.

 

[pagina ongenummerd (II)]

antwerpen. - drukkery van j.-e. buschmann.

 

[pagina ongenummerd (V)]

GESCHIEDENIS van BELGIË door Hendrik Conscience.

VERSIERD MET 200 HOUTSNEDEN
geteekend door wappers, hamman, lauters, jacob-jacobs, lies, hendrickx, carolus, baugniet, van lerius, de hoy, enz.
in hout gesneden door
H. EN W. BROWN, VERMORCKEN, HEMELEER, PANNEMAKER, ENZ.

Antwerpen, J.-E. BUSCHMANN.

Brussel, ALEX. JAMAR.

1845.

 

[pagina ongenummerd (VII)]

Met Hoogstdeszelfs Toelating

OPGEDRAGEN aen ZYNE MAJESTEIT

LEOPOLD I

Koning der Belgen.

 

[pagina 523]

Tafel der hoofdstukken.

 

Voorouderlyk Tydvak. - Belgie voor de beheersching der Romeinen.

Hoofdstuk I.
Oorsprong der Belgen		Bladzyde 1
Hoofdstuk II.
Staet van België voor de komst der Romeinen. - Zeden en gewoonten onzer voorvaderen		Bladzyde 5

 

Romeinsch Tydvak. - De Romeinen in Belgie.

Hoofdstuk I. - Van 59 tot 50 voor J.-C.
Verovering van België door Julius Cesar		Bladzyde 12
Hoofdstuk II. - Van 51 voor J.-C. tot 442 der kristene tydrekening
België onder romeinsche beheersching. - Komst der Franken		Bladzyde 23

 

Frankisch Tydvak. - De Franken in Belgie.

Hoofdstuk I. - Van 442 tot 752.
België onder de frankische vorsten van den stam der Merwigings. Bekeering onzer voorvaderen tot het kristen geloof. - België in twee gescheiden maekt deel van Oostryk en Westryk. - Vestiging van het leenregt of der feodaliteit		Bladzyde 27
Hoofdstuk II. - Van 752 tot 814.
België onder de frankische vorsten van den stam der Karlings. - Het Ryk van Karl-de-Groote		Bladzyde 37
Hoofdstuk III. - Van 814 tot 862.
Verdeeling van het frankisch keizerryk. - Het Oostelyk gedeelte van België krygt den naem van Lotheringeryk		Bladzyde 41

 

 

[pagina 524]

Leenroerig Tydvak. - Opkomst en vestiging der Graefschappen en der volksgemeenten.

Hoofdstuk I. - Van 862 tot 1007.
De graeflyke Huizen van Vlaenderen, van Henegauwen, van Leuven en van Namen. - Eerste gronden der Gemeenten. - De Noordmannen. - Wonderbare ontwikkeling der staetkundige beschaving in Vlaenderen. - Oorsprong van het bisschoppelyk Prinsdom van Luik.		Bladz. 48
Hoofdstuk II. - Van 1007 tot 1067.
Opkomst van het hertogelyk Huis van Ardennen. - Het bezit van het hertogdom van Lotheringen veroorzaekt lange oorlogen. - Schrikkelyke hongersnood. - Oorlog tegen den keizer van Duitschland. - Richilde, gravin van Henegauwen. - Uitbreiding der volksvryheden in Vlaenderen en in Luik		Bladz. 74
Hoofdstuk III. Van 1067 tot 1090.
Vlaenderen en Henegauwen onder eenen zelfden vorst. - Oorlogen van Robrecht de Vries tegen Richilde en tegen Godfried-met-den-Bult. - De groote vredewet. - Godfried van Bouillon, hertog van Lotheringen		Bladz. 92
Hoofdstuk. IV. - Van 1095 tot 1100.
De eerste kruisvaert. - Jerusalem door de Kristenen veroverd. -Godfried van Bouillon, koning van Jerusalem		Bladz. 104
Hoofdstuk V. - Van 1100 tot 1191.
Gevolgen der kruisvaerten. - Het hertogdom van Braband en het hertogdom van Limburg. - Poogingen van Frankryk om Vlaenderen aen zynen invloed te onderwerpen. - Welvaert en voortgang van Henegauwen onder de Baudewyns. - Eerste volksberoerte in Vlaenderen		Bladz. 115
Hoofdstuk VI. - Van 1191 tot 1279.
Vernedering en verdeeling van Vlaenderen onder den franschen invloed. - Staetkundige voortgang van Braband onder de Hendriks. - Twisten tusschen de Dampierres en de d'Avesnes. - Slag van Woeringen		Bladz. 151

 

Gemeenten Tydvak. - Worsteling der Burgery tegen den Adel.

Hoofdstuk I. - Van 1279 tot 1322.
Gwyde van Dampierre en Robrecht van Bethune, graven van Vlaenderen. - Verfransching van het Hof van Vlaenderen. - Oorlog tegen Frankryk. - De slag der Gulden sporen. - Beroerten in Braband en in Luik		Bladz. 189
Hoofdstuk II. - Van 1322 tot 1346.
Lodewyk van Nevers, graef van Vlaenderen. - Bloedige oproeren in Vlaenderen. - België neemt deel in den oorlog van Engeland tegen Frankryk. - Jacob Van Artevelde. - Het Huis van d'Avesne sterft uit. - Henegauwen komt onder het Huis van Beijeren		Bladz. 223

 

 

[pagina 525]

Hoofdstuk III. - Van 1346 tot 1384.
Lodewyk Van Male, graef van Vlaenderen. - Verovering van Braband door de Vlamingen. - Everhard 'T Serclaes. - De Witte Kapruinen te Gent en te Leuven. - Philips Van Artevelde. - Het Huis van Bourgundië beërft Vlaenderen		Bladz. 248

 

Bourgundisch Tydvak. - Belgie onder het Huis van Bourgundie.

Hoofdstuk I. - Van 1384 tot 1404.
Philips-de-Stoute, hertog van Bourgundië, graef van Vlaenderen. - Meer regelmatige onderschikking van den Adel. - Johanna van Braband legt de eerste gronden der belgische eenheid. - Beroerten te Luik. - Veldslag van Nicopolis. - Philips-de-Stoute sterft		Bladz. 276
Hoofdstuk II. - Van 1404 tot 1419.
Jan-Zonder-Vrees, hertog van Bourgundië en graef van Vlaenderen. - Opstand der Luikenaers. - Wreedheden van bisschop Jan van Beijeren. - Algemeene poogingen tot het inkorten der volksvryheden. - Jacoba van Beijeren. - Oorlogen in Holland. - Moord van Jan-Zonder-Vrees		Bladz. 285
Hoofdstuk III. - Van 1419 tot 1467.
Philips-de-Goede, hertog van Bourgundië en van Vlaenderen. - Vervolg der geschiedenis van Jacoba van Beijeren. - Onlusten in Braband. - Inrigting der Hooge School van Leuven. - Holland, Henegauwen, Braband en Namen vervallen onder het gebied der bourgundische hertogen. - Opstand te Brugge. - De hertog loopt er groot levensgevaer. - Luxemburg mede onder het Huis van Bourgundië. - Opstand te Gent. - Noodlottige gevolgen van denzelven. Schrikkelyke verwoesting van Dinant. - Dood van hertog Philips-de-Goede		Bladz. 295
Hoofdstuk IV. - Van 1467 tot 1477.
Karel-de-Stoute, hertog van Bourgundië, van Braband en van Luxemburg, graef van Vlaenderen, van Henegauwen, van Namen en van Holland. - De Gentenaren ontvangen hem op eene hoonende wyze. - Zyne gramschap. - Verwoesting van Luik. - Poogingen om van de bourgundische staten een koningryk te maken. - Ongelukkige oorlog tegen de Zwitsers. - Dood van hertog Karel-de-Stoute		Bladz. 322
Hoofdstuk V. - Van 1477 tot 1482.
Maria van Bourgundië volgt haren vader in het bestuer van alle zyne Staten op. - Valschheid des konings van Frankryk. - Maria trouwt met Maximiliaen van Oostenryk. - Veldslag van Guinegate. - Ongelukkige dood van Maria van Bourgundië. - Het Huis van Bourgundië sterft uit		Bladz. 333

 

 

[pagina 526]

Oostenryksch Tydvak. - Belgie onder vorsten van het Huis van Oostenryk.

Hoofdstuk I. - Van 1482 tot 1494.
De minderjarige Philips volgt zyne moeder Maria in alle hare Staten op. - Ryksvoogdy van Maximiliaen. - Willem van der Marcke, door Frankryk ondersteund, verwoest het luiksche grondgebied, doodt den bisschop en wordt onthalsd. - Oorlogen der Vlamingen tegen Maximiliaen. - Groote oploop te Brugge. - Maximiliaen door de burgers gedurende dry maenden in hechtenis gehouden. - Maximiliaen tot keizer van Duitschland gekozen, verlaet België.		Bladz. 348
Hoofdstuk II. - Van 1494 tot 1515.
De jonge Philips, bygenaemd de Schoone, neemt het bestuer in handen. - Liefde der Nederlanders tot hem. - Hy trouwt met eene spaensche vorstin. - Geboorte van den beruchten Keizer-Karel V. - Philips, te Brussel als koning van Spanje gekroond, gaet zyn nieuw Ryk bezoeken en sterft te Burgos. - Maximiliaen neemt de voogdy over den jongen Karel aen. - Margareta van Oostenryk, Landvoogdesse der Nederlanden. - Slag by Guinegat		Bladz. 363
Hoofdstuk III. - Van 1515 tot 1555.
Karel V als hertog ingehuldigd. - Frans I, koning van Frankryk. - Het bisdom van Luik verbindt zich naeuwer met de overige Nederlanden. - Karel V tot keizer gekozen. - Toestand van Europa. - Poogingen van Keizer-Karel om de Hervorming te dempen. - Zyne onophoudende en zegeryke oorlogen tegen de hervormde vorsten, tegen Frankryk, tegen de Turken en tegen de afrikaensche zeeroovers. - Wreede straf door hem tegen de wederspannige stad Gent uitgesproken. - Zyn zoon Philips bezoekt de Nederlanden. - Afstand van Keizer-Karel. - Zyne dood		Bladz. 369

 

Spaensch Tydvak. - Belgie onder de koningen van Spanje.

Hoofdstuk I. - Van 1555 tot 1559.
Aenvang van het Ryk van Philips II. - De graef van Egmont in den slag van St-Quintyn en in het gevecht van Grevelinghe. - Philips II maekt zich bereid om België te verlaten. - Zyne maetregelen om het Bestuer der Nederlanden op vaste gronden te vestigen. - Zyn vertrek naer Spanje		Bladz. 396
Hoofdstuk II. - Van 1559 tot 1567.
Redenen van misnoegen en van verwarring in de Nederlanden. - Afkomst en inborst der voornaemste staetsmannen van dit tydstip. - Haet der edellieden tegen den kardinael van Granvelle. - Het Eedverbond. - Verspreiding der Hervorming. - Vertrek van Granvelle. - Oorsprong der Geuzen. - Beeldstormery in de Nederlanden. De Geuzen nemen de wapens op en komen in het veld		Bladz. 402
Hoofdstuk III. - Van 1567 tot 1573.
Komst van den hertog van Alva in de Nederlanden. - Zyne inborst en onverbiddelyke strengheid. - De raed-van-beroerten of Bloedraed. - Gevangneming en onthalsing der graven van Egmont en van

 

 

[pagina 527]

Hoorn. - Vertrek der Landvoogdes Margareta. - De honderste, twintigste en tiende penning. - Wederstand der Nederlandsche Staten. - De Watergeuzen. - Wreede oorlog van wederzyde. - Vertrek van Alva. - Zyne dood		Bladz. 420
Hoofdstuk IV. - Van 1573 tot 1578.
Lodewyk van Requesens Landvoogd. - De koning slaet tot zachtzinnigheid over. - Muitery der spaensche benden. - Requesens sterft te Brussel. - De leden van den Staetsraed bestieren het Land; maer worden door eenen volksoploop afgezet. - De algemeene Staten, onder den invloed van Oranje, matigen zich het oppergezag aen. - De Spanjaerden buiten de wet gesteld. - Zy plunderen de stad Antwerpen. - Pacificatie van Gent. - Don Juan van Oostenryk Landvoogd. - Het Eeuwig Edikt. - De aertshertog Mathias tot Landvoogd door de Staten aenveerd. - Oorlog van don Juan tegen het Statenleger. - De waelsche gewesten scheiden zich van de Staten af. - Don Juan sterft te Namen		Bladz. 457
Hoofdstuk V. - Van 1578 tot 1592.
Alexander Farnesius, hertog van Parma, Landvoogd der Nederlanden. - Voordeelen door hem tegen de Staten behaeld. - De waelsche gewesten vereenigen zich met Parma. - Verovering en verwoesting van Maestricht. - De hertog van Alençon als heerschend vorst naer de Nederlanden geroepen. - Zyn aenslag op Antwerpen mislukt. - Willem van Oranje te Delft vermoord. - Maurits van Nassau volgt hem op. - Beleg en verovering van Antwerpen door Parma. - Dood van den bertog van Parma en 's konings ondankbaerheid jegens hem		Bladz. 450
Hoofdstuk VI. - Van 1593 tot 1598.
Opvolgende Landvoogden der Nederlanden: de graef Ernst van Mansfelt, de aersthertog Ernst van Oostenryk, de graef van Fuentes en de kardinael aertshertog Aelbrecht van Oostenryk. - Krygsverrigtingen van den laetsten; hy verovert Hulst en krygt de nederlaeg te Turnhout. - De koning verklaert de Nederlanden onafhangelyk van Spanje en schenkt deze Gewesten als bruidschat aen zyne dochter Isabella. - Dood van Filips II, koning van Spanje. - Staet van België by het einde dezer eeuw		Bladz. 463
Hoofdstuk VII. - Van 1598 tot 1648.
België, als onafhangelyk Ryk, onder Aelbrecht en Isabella. - Veldslag van Nieupoort. - Merkweerdig beleg van Oostende. - Wapenstilstand van twaelf jaren. - Aelbrecht en Isabella verdienen de liefde der Belgen door hunne bezorgdheid voor 's Lands welzyn. - Bloei der schilderkunst. - Rubens. - De aertshertog Aelbrecht sterft. - De belgische gewesten keeren weder onder Spanje. - De oorlog wordt hernomen. - Dood van Isabella. - Ferdinand, kardinael aertsbisschop van Toledo, Landvoogd. - Het verbond tusschen Holland en Frankryk om ons Land in te nemen en te verdeelen

 

 

[pagina 528]

wordt verydeld. - Dood van Ferdinand. - De aertshertog Leopold van Oostenryk, Landvoogd. - Vrede van Munster		Bladz. 471
Hoofdstuk VIII. - Van 1648 tot 1715
Oorlog tegen Frankryk onder den aertshertog Leopold. - Don Juan van Oostenryk Landvoogd. - Vrede der Pyreneën. - Poogingen van Lodewyk XIV om ons Land aen Frankryk te hechten. - Vrede van Aken. - De Franschen in Holland. - Vrede van Ryswyck. - Philippus van Anjou koning van Spanje. - De Franschen leggen bezetting in de belgische steden. - Oorlog over de erfenis van den spaenschen troon. - Maximiliaen van Beijeren, Landvoogd. - De Franschen in vele gelegenheden verslagen door de Bondgenoten, onder beleid van den hertog van Malborough en van den prins Eugenius. - Verdrag van Utrecht. - Traktaet der barreelen en deszelfs hoonende schikkingen		Bladz. 482

 

Keizerlyk Tydvak. - Belgie onder de duitsche keizers.

Hoofdstuk I. - Van 1715 tot 1780.
De prins Eugenius Landvoogd. - De markgraef van Prié, zyn stadhouder in België. - Beroerte te Brussel. - Dood van Agneessens. - De oostendsche Handelmaetschappy; hare opkomst en vernietiging. - De keizer sterft en wordt opgevolgd door zyne dochter Maria-Theresia. - Hertog Karel van Lorreinen, Landvoogd. - Poogingen der keizerinne en des Landvoogds tot het welzyn van België. Liefde onzer voorvaderen tot hunne goede vorsten. - Dood der keizerinne		Bladz. 493
Hoofdstuk II. - Van 1780 tot 1797.
Josef II beklimt den keizerlyken troon. - Hy wil alle oude instellingen en regten vernietigen. - Wederstand der belgische Staten. - Van der Noot en Vonck. - Brabandsche omwenteling. - Het leger der belgische Patriotten, aengeleid door Van der Meersch, verslaet de Oostenrykers te Turnhout. - Keizer Josef II sterft. - Zyn opvolger, Leopold II, zend den maerschalk Bender tegen de Patriotten. - De Oostenrykers nemen zonder wederstand bezit van de belgische Gewesten. - De Franschen dringen in ons Land; schandelyke gewelddaden en plunderingen door hen gepleegd. - De keizer Frans II staet de belgische Gewesten af aen de fransche Republiek, door het verdrag van Campo-Formio		Bladz. 501

 

Hedendaegsch Tydvak. - Korte aenteekening der gebeurtenissen onzes tyds.

Hoofdstuk I. - Van 1797 tot 1831.
België onder de fransche republiek. - Napoleon. - België met Holland tot een koningryk vereenigd. - Slag van Waterloo. - Willem I koning der Nederlanden. - Omwenteling van 1830. - Leopold, prins van Saksen-Coburg, tot koning der Belgen verkoren en te Brussel ingehuldigd		Bladz. 517

 

EINDE DER TAFEL.