Portael der saecken en spraecken

[p. 4]

Het Tweede Hooft-stuck.
Secundum Caput.
De beschikkinge en benaminge der dingen.
Dispositio & denominatio rerum.

41	Hoe verdeelt ghy de saaken: In Qvomodo dividis res? In	ALLES, OMNE,	IETS, ALIQVID,	NIET, NIHIL,
42	Welcke zijn alles; Qvae sunt Omnia;	GODT, DEUS,	de Werelt, Mundus,	de Mensche. Homo.
43	Wat is iets? Qvid est Aliqvid?	het Dingh, Res,	de Wijse des selfs, Modus ejus,	de Beweginge. Motus.
44	Wat is in de dingen? Qvid est in Rebus?	Het Geheel, Totum,	het Deel, Pars,	het Gebreck. Defectus.
45	Wat is in de beweginge? Qvid est in Motu?	De Oorsake, Causa,	de Kracht, Vis.	het Wercktuygh. Instrumentum.
46	Wat is een Deel? Qvid est Pars?	De Helfte, Dimidium,	het Stuck, Frustum,	het Brijselken. Mica.
47	Wat is in t Geheel? Qvid est in Toto?	Het Beginsel, Principium,	het Midden, Medium,	het Eynde. Finis.
		De Ordening, Ordo,	de Tijdt, Tempus,	de Plaetse. Locus.
48	Wat is in de Ordeninge? Qvid est in Ordine?	Het Getal, Numerus,	de Mate, Mensura,	het Gewicht. Pondus.
49	Wat is in de Tijdt? Qvid est in Tempore?	het Oogenblik, Momentum,	de Wijl-tijts, Mora,	de Vir, Hora,
		de Dagh. Dies.	De Weeck, Septimána,	de Maent. Mensis.
		het Iaer, Annus,	Hondert Iaer, Seculum,	de Eeuwe. AEvum..
50	Wat is den Dagh? Qvid est in Die?	De Morgen, Mane,	de Middagh, Meridies,	de Avondt. Vespera.
		de Schemeringe, Crepusculum,	de Nacht, Nox,	de Dageraet. Auróra.
51	Welcke zijn de jaer-getijden? Qvae sunt anni tempora?	De Lente, Ver,	Somer, Herfst , AEstas, Autumnus,	Winter. Hyems.
52	Wat is in de Plaetse? Qvid est in Loco?	De Ruymte, Spatium,	Afgelegentheyd, Distantia,	Eind-merck. Terminus.
	Welcke zijn de werelts-deelen? Qvae sunt mundi plagae?	Oost, Ortus,	Zuyd, West, Auster, Occásus,	Noord. Septentrio.

[p. 5]

[p. 6]

53	Wat is de Oorsprong der dingen? Qvae est Origo Rerum?	De Natuyr 1, Nátura,	de konst 2, Ars.	de Toeval 3, Casus.
54	Hoe veelderhande is de sake selfs? Qvotuplex est Res ipsa?	Een Lichaem 1, Corpus.	een Geest 2, Spiritus,	een Gespook. 3, Larva.
55	Wat is in het Lichaem? Qvid est in Corpore?	De Stoffe 1, Materia,	de Gedaente 2, Forma,	d' uitwendigheyt 3. Superficies.
56	Hoe veelderlei is een Geest? Qvotuplex est Spiritus?	Een Siele 1, Anima,	een Engel 2, Angelus,	een Duyvel. 3, Diabolus.
	Welke sijn haere wooningen? Qvae sunt eorum habitacula?	Het Element 4, Elementum,	de Hemel 5, Coelum,	de Helle 6, Orcus.
57	Welke sijn Hooftstoffen? Qvae sunt Elementa?	Het Vuyr 1, Ignis,	de Locht 2, Aër,	het Water. 3, Aqva.
			De Aerde 4, Terra, 4
58	Wat is in de Locht? Qvid est in AEthere?		De Gesternten 1, Sidera.
	Welke zijn gesternten? Qvae sunt Sidera?	De Sonne 2, Sol,	de Maen 3, Luna,	de Starren 4, Stellae.
59	Wat komt van haer? Qvid venit ab eis?	De Warmte 5, Calor,	de Koude 6, Frigus,	de Hitte. 7, AEstus,
			De Vorst 8, Gelu.
60	Wat is in de Sonne? Qvid est in Sole?	Het Licht 1, Lux,	de Strael 2, Radius,	het Schynsel. 3 Lumen.
	Wat is sonder schynsel? Qvid est sine lumine?	de Schaduw 4, Umbra,	de Donkerheydt 5, Caligo,	de duysternisse. 6 Tenebrae.
61	Wat komt van 't Vuir Qvid venit ab Igne?	De Vonke 1, Scintilla,	de Flamme 2, Flamma,	de Rook 3 Fumus.
			En het Roet 4, & Fuligo.
	Wat is in 't Vuir? Qvid est in Igne?	Het Branthout 5, Torris,	gloeyende koole 6, Pruna,	heete assche. 7 Favilla.
	Wat blyft na het Vuir? Qvid manet post Ignem?	Vytgheblusthout 8, Titio	een doove koole 9, Carbo,	de assche. 10. Cinis.

[p. 7]

[p. 8]

62	a. Wat is in de Locht? Qvid est in Aëre?	De Wint 1, als Ventus, ut	Oosewint 2, Eurus,	Suydewint, 3 Auster,
		Westewint 4, Favonius,	Noordewint 5, Boreas.
	b. Wat noch meer? Qvid praeterea?	De Damp 1, Vapor,	de Nevel 2, Nebula,	de Wolke, 3 Nubes,
			de Regenboge 4. Iris.
63	a. Wat komt uyt de Wolke? Qvid venit è Nube?	De Regen 1, Pluvia,	de Sneeuw 2, Nix.	de Hagel. 3 Grando.
	b. Wat daer en boven? Qvid insuper?	De Dauw 1, Ros,	de Ryp 2, Pruina,	de Meeldauw, 3 Manna.
	c. Niet meer? Nihil praeterea?	De Bliksem 1, Fulgur,	de Donder, 2 Tonitru,	de donderstrael 3 Fulmen.
64	Wat is een vloejend Water? Qvid est fluens Aqva?	De Welle 1, Scarebra.	de Bronne 2, Fons,	de Beeke 3, Rivus.
		een kromme riviere 4, Amnis,	de Vloet 5, Flumen,	de Ruysbeeke 6. Torrens.
65	Wat is staend Water? Qvid est stans Aqva?	Het Moras 1, Palus,	de Poel 2, Stagnum,	het Meyr 3, Lacus.
			De Zee, 4 Mare.
66	Wat is in de Reviere? Qvid est in Flumine?	De Stroom 1, Fluentum,	de Grondt 2, Fundus,	de Kolk, 3 Gurges.
			ofte de Ondiepte, aut Vadum.
67	Wat is in de Zee? Qvid est in Mari?	het Seewater 1, Unda,	de Golve 2, Fluctus,	de Afgrondt, 3 Abyssus,
			ofte het Eylant 4, aut Jnsula.
68	Wat wort uit het Water? Qvid sit ex Aqva?	De Droppel 1, Gutta,	de Waterblaese 2, Bulla,	de Schuym, 3 Spuma,
		de Yskegel 4, Stiria		Het Ys 5. Glacies,
69	Wat is neves het Water? Qvid est juxta Aqvam?	De kant, 1 Ora,	de Strant, 2 Ripa,	de Oever, 3 Littus,

[p. 9]

[p. 10]

70	Wat is in de Aerde? Qvid est in Terra?	De Spelonk 1, Specus,	de Kuyl 2, Antrum,	het Hol 3. Caverna.
	Wat is boven de Aerde? Qvid est super Terram?	De Bergh 4, Mons,	Het Dal 5, Vallis,	het Veldt 6. Campus.
71	Wat is op het Veldt? Qvid est in Campo?	't Aerdhoopjen 1, Grumus.	Het Heuvelken 2, Tumulus,	de Heuvel 3. Collis.
	Wat is aerde met water? Qvid est terra sum aqva?	De sompigheyt 1, Uligo.	de Sloot 2, Lacúna,	de Modder 3. Limus.
			de Slyk 4, Lutum.
	Wat is aerde sonder water? Qvid est terra sine aqva?	de Kluyte 5, Gleba,	ofte het Stof 6, aut Pulvis.
73	Wat is Aerde selfs? Qvid est Terra ipsa?	De Potaerde 1, Argilla,	het Kryt 2, Creta,	de roode aerde 3. Rubrica.
74	Wat komt uit de aerde? Qvid venit è terra?	Onderaerdsgewas 1, Minera,	Wortelgewas 2, Stirps,	een Dier 3. Animal.
75	Wat is een Onderaerdsgewas? Qvid est Minera?	Het Sap 1, Succus.	het Metaal 2, Metallum,	de Steen 3. Lapis
76	Welke sijn bergsappen? Qvi sunt minerales succi?	Het Sout 1, Sal,	Aluyn 2, Alumen,	Salpeter. 3. Nitrum.
		Swavel 4, Sulfur,	't Kooper-root 5, Vitriolum,	de Barnsteen 6. Succinum.
77	Welke sijn Metaalen? Qvae sunt Metalla?	Het Loot 1, Plumbum,	het Tin 2, Stannum,	het Yser 3. Ferrum.
		de Klockspijs 4. AEs,	het Kooper 5, Cuprum,	het Gout 6, Aurum,
		Het Silver 7, Argentum	Het Quiksilver 8, Vivum argentum.

[p. 11]

[p. 12]

78	Welke sijn gemaekte Metaalen? Qvae sunt factitia Metalla?	het Stael 1, Chalybs,	't Geelkooper 2, Orichalum,	het Speauter, 3 Electrum.
79	a. Wat is een Steen? Qvid est Lapis?	Het Sand 1, Aréna,	Drijfsandt 2, Glarea	het Steentjen, 3 Scrupus,
		Groote steen 4, Saxum.	de Keysel 5, Silex,	de Slypsteen, 6 Cos.
	b. Wat noch meer? Qvid praeterea?	Marmersteen 1 Marmor,	de Seylsteen 2, Magnes,	't Edelgesteente, 3 Gemma.
80	Welke sijn Edelgesteenten? Qvae sunt Gemmae?	de Diamant 1, Adamas,	de Sapphier 2, Sapphirus,	de Rubyn, 3 Rubinus,
		de Samaragd 4, Smaragdus,	de Iaspis 5. Jaspis, &c.
81	Wat is den Edelgest. gelijk? Qvid est Gemmis simile?	Het Glas 1, Vitrum,	Het Kristall 2, Crystallum,	de Peerle 3, Unio,
		(feu Margarita)	de Korall 4. Corallium.
82	Wat is een Wortelgewas ofte Plante? Qvid est Stirps? seu Planta?	Het kruyt 1, Herba,	de Struyk 2, Frutex,	de Boom, 3 Arbor,
		Als ook de Item	Kampernoelie 4. Fun gus.
83	Wat is een wortel gewas? Qvid est in Planta?	de Wortel 1, Radix,	de Stam 2, Truncus,	de Stok, 3 Stipes,
			de Tak 4, Ramus.
84	Wat is aen de Stam? Qvid est in Stipite?	de Bast 1, Cortex,	d' onderste Schelle 2, Liber,	het Pit (mergh) 3 Medulla.
	Wat is aen de Tak? Qvid est in Ramo?	't Groen takjen 1, Frons	Het Blad 2, Folium,	de Bloessem, 3 Flos,
			de Vrucht 4. Fructus.

[p. 13]

[p. 14]

85	Wat is kruyt? Qvid est Herba?	Het Gras 1, Gramen,	Het Moeskruit 2, Olus,	de velt vrucht 3, Fruges.
86	Wat is Gras? Qvid est Gramen?	Het Mosch 1, Muscus,	de Netel 2, Urtica,	de Klisse, 3 Lappa, &c.
87	a Welke moesen geven blaeden? Qvae holera dant folia?	de Buyskool 1, Brassica,	de Lattouwe 2, Olus,	de Kersse, 3 Nasturtium &c.
	b Welke geven vrucht? Qvae dant fructum?	de konkomer 1, Cucumis,	de kanwoerde 2, Cuncurbita,	de Meloene, 3 Melo.
	c Welke saeden? Qvae femina?	Maenekop 1, Papáver,	de Anys 2, Anisum,	de Komyn, 3 Cuminum.
	d Welke geven wortelen? Qvae suppeditant radices?	de Rape 1, Rapa,	geele wortel 2, Siser,	de Radys, 3 Raphanus;
		de Ajuyn 4, Cepa,	de Knoflook 5, Allium,	de Bieslook, 6 Porrum.
88	hoe verdeelt gy de veltvruchten? Qvomodo dividis Fruges?	in Peulvruchten, in Legumina,	in Koornvruchten. & Frumenta.
89	Wat heeft een Peulvrucht? Qvid habet Legúmen?	een steel, a Caulem,	en Peulhuysjen. b & Siliqvas.
	Vertelt de Peulvruchten? Recente Legúmina?	de Boone 1, Faba,	de Erwete 2, Pisum,	de Linse, 3 Lens,
		de Wieke 4, Vicia,	de Grauw erte, 5 Cicer,
90	Wat heeft het Koorn? Qvid habet Frumentum?	een Halm 1, Culmum,	en een Aere 2, & Spicam.	of Aerenbusselken. aut Panicultam.
91	a Wat is aerachtigh Koorn? Qvid est spiceum far?	de Terwe 1, Triticum,	de Rogge 2, Siligo,	de Gerste, 3 Hordeum,
			de Spelte, 4 Ador.
	b Welke sijn busselaarigh Koorn? Qvae sunt paniculatum far?	de Haver 1, Avéna,	de Gheers 2, Milium.	Boekweite, 3 Fagopyrum,
		de Rys 4, Oryza,	het Panik koorn, 5 Panicum.
92	Wat is aen een aare? Qvid est in spica?	het Graen 1, Granum,	Kroonhuysjen 2, Gluma,	aarebaardeken, 3 Arista.
	Wat isser onder de Koornvruchten? Qvid est inter frumenta?	het Onkruit 4, Zizania,	ende het Harik, 5 atque Lolium, &c.

[p. 15]

[p. 16]

93	Welke sijn aerdstruyken? Qvi sunt terrestres frutices?	De Haselaar 1, Corylus,	de Vlierboom 2, Sambúcus,	de Roose, 3 Rosa,
		Wijnstok, 4 Vitis,	Braambesjenstok 5, Rubus,	doornstruyck 6, Sentis,
			met de Doorn 7, cum Spina,
94	Welke sijn waeterstruyken? Qvi sunt aqvatici frutices?	De Biese q, Juncus,	Helm 2, Scirpus,	het Riet 3, Arundo,
			(ofte Riet pype 4,) (seu Calamus)
95	Welke sijn laeghe struyken? Qvi sunt Suffrutices?	De Distel 1, Carduus,	de Saelje 2, Salvia,	de Ruite, 3 etc. Ruta, &c.
96	a Welke sijn Boomen? Qvae sunt Arbores?	De Linde 1, Tilia,	de Wilge 2, Salix,	de Elsen, 3 Alnus,
		De Boeke 4, Fagus,	de Berke 5, Berula,	de Pynboom, 6 Pinus,
		de Denneboom 7, Abies,	de Eyke 8, Qvercus,	met de Aekers, 9 cum Glandibus.
	b. Wat druypt uyt haer? Qvid stillat ex eis.	Het Gomme 1, Gummi,	Het Hars 2, Resina,	Het Pik, 3 Pix.
97	Welke sijn Boomvruchten? Qvi sunt arborum fructus?	de Ooftvrucht, Pomum,	de Neut, Nux,	de Besse. Bacca.
98	Welke sijn Ooftvruchten? Qvae sunt Poma?	De Appel 1, Malum,	de Peere 2, Pirum,	de Vyge, 3 Ficus,
		De Persik 4, Persicum,	De Pruym 5, Prunum,	de Kersse, 6 Cerasum,
			de mispel 7, etc. Mespilum, &c.
99	VVelke sijn Neuten? Qvae sunt Nuces?	de Haselneut 1, Avellana,	de Walnoot 2, Juglans,	de kastanjen, 3 etc. Castanea, &c.
100	VVelke sijn Bessen? Qvae sunt Baccae?	de moerbesse 1, Mora,	de Olyven 2, Olivae,	de Aerdbessen, 3 Fraga &c.
101	VVat is aen de Vrucht? Qvid est in Fructu?	De Steel 1, Petiolus,	de schille(doppe) 2, Putámen,	het Vleesch, 3 Pulpa
102	VVelke sijn VVouden? Qvae sunt Sylvae?	de Lustbofsch 1, Nemus,	het Foreest 2, Saltus,	de doornbosch. 3 Dumus.

[p. 17]

[p. 18]

103	a. Wat is in een Dier? Qvid est in Animali?	Het Leven 1, Vita,	het Gevoel 2, Sensus,	de Beweeginge 3, Motus,
			het Geslachte. Sexus
	b. Wat is in het Geslacht? Qvid est in Sexu?	De Man 1, Mas,		en het Wijf 2, & Faemina,
	Ende van haer? Et ab his?		de Lijfsvrucht 3. Foetus.
104	Welke zijn Dieren Qvae sunt Animalia?	de Worm 1, VERMIS,	het Ongedierte 2, INSECTUM,	't kriupende dier 3. SERPENS,
		de Vogel 4, Avis,	de Visch 5, Piscis,	't Viervoetige dier 6. Qvadrupes.
105	Welke sijn Wormen? Qvi sunt Vermess?	de Pierworm 1, Lumbricus,	de Bloetsuyger 2, Hirúdo,	de Ripse(ruipe) 3 Erúca,
		de Motte 4, Tinea,	de Houtworm 5. Terédo, &c.
106	Welke sijn Ongedierte? Qvae sunt Insectat?	de Luys 1, Pediculus,	de Nete 2, Lens,	de Vlooje 3, Pulex,
		de Wandluys 4, Cimex,	de Miere 5, Formica,	Spinnekop, 6 Aranea,
		de Waterspin 7, Tipula,	de Scorpioen 8. Scorpio.
107	Welke sijn kruypende Dieren? Qvae sunt Serpentia?	de Slange 1, Angvis	de Draek 2, Draco,	de Hagedisse 3, Lacerta,
			venyn hebbende. venénum habentia.
108	a. Wat is aen een Vogel? Qvid ets in Ave?	de Penne 1, Penna,	en de Pluym 2, & Pluma,	de Vleughel 3, Ala,
		ende Staert 4, & Cauda,	de Bek 5, Rostrum,	en de Krop, 6 & Ingluvies.
	b. Wat is van de Vogel? Qvid est af Ave?	het Nest 1 Nidus,	het Ey 2, Ovum,	het Iongh} 3. Pullus.

[p. 19]

[p. 20]

109	Welke sijn Huys vogels? Qvae sunt Domesticae aves?	de Haen 1, Gallus,	de Henne 2, Gallina,	de Kapuin 3, Capo,
		de End 4, Anas,	de Gans 5, Anser,	de Swaen 6, Olor,
		de Pauw 7, Pavo,	de Doffer 8. Columbus.
110	Welke sijn om het huys? Qvae subt circa domum?	de Mosche 1, Passer,	de Swaluwe 2, Hirundo,	de Exster 3. Pica,
		de Kaw 4, Graculus,	de Kraey 5, Cornix,	de Oyevar 6, Ciconia.
111	Welke sijn Veldtvogels? Qvae sunt Campestres?	de Leeuwerik 1, Alaude,	de Qwackel 2, Coturnix,	het Veldthoen 3, Perdix,
		de Rotgans 4, Tarda,	de Kraen 5, Grus.
112	Welke sijn wilde Vogels? Qvae sunt Silvestres?	het Haselhoen 1, Attagen,	de Phasant 2, Phasianus,	d' Berghaen 3, Tetrao,
		de Lyster 4, Turdus,	de Spreuw 5, Sturnus,	de Merel 6, Merula,
		de Koekoek 7, Cucúlus,	Tortelduif 8, Turtur,	de Wydoppe 9, Upupa.
113	Welke sijn Singhvogels? Qvae sunt Oseines?	de Nachtegael 1, Luscinia,	de Distelvink 2, Carduélis,	Goutvink 3, Luteola,
		de Vink 4, Fringilla,	de Meese 5, Parus
114	Welke sijn Roofvogels? Qvae sunt Rapaces?	de Arent 1, Aqvila,	Kuikendief 2, Milvus,	de Gier 3, Vultur.
		de Havik 4, Accipiter,	de Valk 5, Falco,	de Sperwer 6, Nisus,
			de Rave 7, Corvus.

[p. 21]

[p. 22]

115	Welke sijn Watervogels? Qvae sunt aqvaticae aves?	de Meerkoete 1, Fulica,	de Duyker 2. Mergus.
	Welke vliegen om het Water? Qvae volant circa aqvas?	de Reiger 3, Ardea,	de Meeuwe 4, Gavia,	de Qwiksteert 5. Motacilla.
116	Welke sijn Nachtvogels? Qae sunt Nocturnae aves?	de Schuifuit 1, Bubo,	de Uyl 2, Ulula,	de Vleermuis 3. Vespertilio.
117	W. sijn gevleugelde Onzyfers? Qvae sunt aláta Insecta?	de Mugge 1, Culex,	de Vliege 2, Musca,	de Bye 3, Apis,
		de Wesp, 4 Vespa.	de hommel 5, Fucus,	de Horsel 6. Crabro.
	Welke meer? Qvae praeterea?	het Witjen 7, Papilio,	de Kruytworm 8, Bruchus,	de Puistebyter 9, Scarabaeus,
		de sprinkhaen 10, Locusta,	de Staepel 11, Cicada,	de Kreekel 12. Gryllus.
118	Wat is aen een Visch? Qvid est in Pisce?	de Schubbe 1, Sqvama,	de Vinne 2, Pinna,	de Kieuwe 3. Branchia.
			de Graet. Spina.
119	Welke sijn Rivier visschen? Qvi sunt Fluviatiles pisces?	de Bleye 1, Alburnus,	de Baers 2, Perca,	de Snoek. Lucius.
		de Karper 4, Carpio,	de Aal 5, Angvilla,	de Post. Porculus.
	b. Welke sijn Seevisschen? Qvi sunt Marini pisces?	de Haeringh 1, Halec,	de Kabeljau 2, Asellus major,	de Schelvisch 3, Asellus minor.
		de Roche 4, Raja,	de Walvisch 5, etc. Balaena, &c.
120	Wat is den Vischen gelijk? Qvid est Piscibus simile?	de Kreeft 1, Cancer,	de Mossel 2, Concha,	de Oester 3, Ostrea,
		de Slakke 4, Cochlea,	de Huys-slakke 5. Limax.

[p. 23]

[p. 24]

121	Welke sijn Viervoetige dieren? Qvae sunt Qvadrupedia?	het Vee, Pecus,	ende het Werkbeest, & Jumentum,
		ofte 't Wildedier, vel Fera,	ofte Wreedebeest. & Bestia.
	Wat hebben sy op de huyt? Qvid habent in tergore?	ofte Hairen, aut Pilos,	ofte Lokken, aut Villos,	ofte Wolle, aut Lanam,
		ofte Borstels: aut Setas:	Ia oock Schubben, Qvin & Sqvamas,	end Pinnen. atque Aculeos.
	Wat tot nutten van de vrucht? Qvid in usum foetûs	de Baermoeder, Uterum,	de Uyer, Uber,	de Mammen. Mammas.
	Wat tot hare bescherminge? Qvid ad sui defensionem?	ofte Hoorens, aut Cornua,	ofte Tanden, aut Dentes,	ofte Klauwen etc. aut Ungves &c.
122	Welke sijn Beesten? Qvae sunt Pecora?	de Stier 1, Taurus,	de Koe 2, Vacca,	het Kalf, 3 Vitulus
		het Schaep 4, Ovis,	de Haemel 5, Vervex,	het Lam 6, Agnus,
			de Ram 7: Aries:
	Qvae insuper? Welke daerenboven?	de Geitbok 8, Hircus,	de Geit 9, Capra,	het Boksken 10, Hoedus,
			de Gelubde bok 11, Caper,
		de Sogh 12, Sus,	't gelubde Varken 13, Majális,	de Beer 14, Verres,
			het Verken. Porcus.
123	Welke sijn Werkdieren? Qvae sunt Jumenta?	het Peerd 1, Eqvus,	(met de Maan 2, (cum Juba,	de Steert 3, Pene,
			d'Hoefklauwe, 4) Ungula,)
		de Os 5, Bos,	de Esel 6, Asinus,	de Muilesel 7, Mulus,
		't Kameel 8, Camélus,	d' Oliphant 9. Elephas.
124	W. sijn groote wilde dieren? Qvae sunt majores Ferae,	de Buffel 1, Bubalus,	de Eland 2, Alces,	het Hart 3, Cervus,
	hebbende hoornen, en laegers? habentes cornua & lustra?		wilde Geite 4, Rupicapra,	Steenbok 5. Ibex,

[p. 25]

[p. 26]

125	Welke sijn kleine wilde dieren, Qvae sunt minóres Ferae,	de Vos 1, Vulpes,	de Haes 2, Lepus,	de Conijn 3, Cuniculus,
	hebbende mondskromtem, habentes rictus,	't Mormeldier 4, Mus alpinus,	de Aep 5, Simius,
	klauwen, ende kuylen? ungves, & foveas?	't Yserverken 6, Hystrix,	de Egel 7, Erinaceus,	de Dass 8, Melis,
		de Marder 9, Martes,	de Bontsingh 10, Putorius,	het Wesel 11, Mustéla,
		't eekhoorntjen 12, Sciúrus,	de Rotte 12, Glis,	de Muys 14, Mus.
			de Moll 15. Talpa.
126	Welke sijn felle beesten? Qvae sunt Feróces Bestiae?	de Leeuw 1, Leo,	de Tyger 2, Tigris,	de Luypaert 3, Pardus,
		de Panther 4, Pahthéra,	de Beer 5, Ursus,	de Wolf 6. Lupus,
		de Lohs 7, Lynx,	het wilde Varken 8. Aper.
127	Wat is een Viervoetigh Qvid est Qvadrupes	de Bever 1, Fiber,	en de Otter 2, & Lutra,
	Watergedierte? Aqvaticum?	de Krokodill 3, Crocodilus,	de Schiltpadde 4, Testúdo,
		de Vorsch 5, Rana,	de Padde 6, Bufo.
	Welke sijn huysdieren? Qvae sunt domesticae ferae?	de Hond 1, Canis,	en de Katte 2. & Felis.

[p. 27]

[p. 28]

128	Wat is de mensche Qvid est homo	een Kindt 1, Infans,	een Jongen 2, Puer	een Meisjen 3, Puella,
	nae de ouderdom? aetate?	Iongelink 4, Adolescens,	Vryer, Juvenis,	eene Maegd 5, Virgo,
		een Mann 6, Vir,	eene Vrouw 7, Mulier,	een out Man 8, Senex,
			een out Wijf 9. Anus.
129	W. sijn Lidmaten an 't lichaem? Qvae sunt Membra corporis?	het Hooft Caput,	de Romp 2, Truncus,	de Leeden 3. Artus.
130	Wat is op het Hooft? Qvid est in Capite?	de Kruyn a, Vertex,	de Hairen, b Capilli,	't voorhair. c Antiae.
	Wat aen 't Hooft? Qvid ad caput?	het Aensicht, Facies,	't Gelaet van 't selve. Vultus.
	Wat in het Aensicht? Qvid est in Facie?	het Voorhooft 1, Frons,	de Ooghen 2, Oculi,	de Neus 3, Nasus,
		de Slaep 4, Tempora.	de Wanghen 5, Genae,	de Ooren 6, Aures,
		de Mondt 7, Os.	de Lippen 8, Labia,	de Kin 9. Mentum.
131	a Wat is in 't Oog en an 't oog? Qvid est in Oculo, & ad Oculum?	de Oogappel 1, Pupilla,	de Ooghleden 2, Palpebrae,	't hair der Ooghleden 3, Cilia,
		en d' Ooghoeken, & Hirqvi,	uyt welke sweeten de ex quitus sudant	Traenen 5. Lacrymae.
	b Wat boven end tusschen de Oogen? Qvid supra & iter Oculos?	de wynbrouwen 1 Supercilia,	en ruymte tusschen haer & Intercilium
132	Wat is in de Neus? Qvid est in Naso?	de Neusgaten 1, Nares,	de Middenschot 2, Interfinium,	de Neushaaren 3. Vibrissae.
	Wat is in de Mondt? Qvid est in Ore?	't hol der Kaken 4, Bucca,	't Gehemelt 5, Palátum,	de Tonghe 6, Lingva,
		't Tantvleesch 7, Gingiva,	de Zwelgkeel 8, Faux,	(Kauwe) (Frumen)
133	Wat is aen den Hals? Qvid est in Collo?	de Gorgel 1, Guttur,	ende de Nek 2. & Cervix.
134	Wat is aen de romp van 't Lichaem? Qvid est in Trunco corporis?	de Borst 1, Pectus,	de Buyk 2, Venter,	't Achterlijf 3, Tergum,
			de Syden 4, Latera,
	Wat aan de Buik? Qvid in Ventre?		de Navel 5. Umbilicus.
	Wat aen 't Achterlijf? Qvid in Tergo?	de Schouders 6, Humeri,	de Rugche 7, Dorsum,	de Lendenen 8, Lumbi,
			de Billen 9. Nates.

[p. 29]

[p. 30]

135	Welke sijn Leden? Qvi sunt Artus?	de Handen, Manus,	ende Voeten. & Pedes.
136	Welke sijn deelen der handt? Qvae sunt partes Manûs.	de Arm 1, Brachium,	de Elleboghe 2, Cubitus,	de Vuyst 3, Pugnus,
		de Vlakkehant 4, Palma,	en Hollehandt 5, Vola,	de Vinghers 6, Digiti,
			ende de Duym 7. & Pollex.
	Wat is onder de Armen? Qvid est sub Brachiis?	de Oxelen 8. Axillae.	en 't haer der oxelen, & Grandebalae
137	Wat is aen de Vingher? Qvid est in Digito?	't Vingerlidt 1, Articulus,	de Knokkel 2, Condylus,	de Naghel 3. Ungvis.
138	Wat sijn deelen van de Voet? Qvae sunt partes Pedis?	de Heupe 1, Coxa,	en de Dye 2, & Femur,	de Knie 3, Genu,
		en Kniebuyge 4, & Poples,	de Schinkel 5, Crus,	en de Kuyte 6, & Sura,
		de Enkel 7, Talus,	en de Voetsole 8. & Planta,
139	Wat is aen de Voetsole? Qvid est in Planta?	de Hiele 1, Calcaneum,	de Sole 2, Solum,	de Toonen 3, Digiti,
			de groote Toon 4. Hallus.
140	W. sijn Beenderen des hoofts Qvae sunt Ossa Capitis?	Bekkeneel, Calva,	ofted' Hoofpanne 1, Cranium,	de Kaeken 2, Malae,
		de Kinnebakken 3, Maxillae,	de Tanden 4. Dentes.
141	W. sijn beenderen des Romps? Qvae sunt Ossa Trunci?	het Borstbeen 1, Sternum,	de Schouder bladen 2, Scapulae,	de Ruggegraet 3, Spina dorsi,
		de Ribben 4, Costae,	het Stuitbeen 5. Os sacrum.
	Welke sijn Beenderen der Leden? Qvae sunt Ossa Artuum?	het Armbeen 6, Os Brachii,	de groote Ellepyp 7, Ulna,	kleine ellepyp 8, Radius,
		Het Diebeen 9, Os femoris,	de Scheen 10 10, Tibia,	het Kuitbeen 11, Fibula,
		de Berg, Tarsus,	ofte, het Opper deel van de voet 12.
142	Wat is in de Beenderen? Qvid est in Ossibus?		het Mergh 1. Medulla.
	Wat om de Beenderen? Qvid circa Ossa?		de Vliesen 2. Mem bránx,
	Wat tusschen de Beenderen? Qvid inter Ossa?		het Kraekbeen 3. Cartilágo.

[p. 31]

[p. 32]

143	W. sijn Vleeschachtige Deelen Qvae sunt carnósae partes	d' Spieren Musculi,	de Ingewanden, Viscera,	de Conduiten, Canáles.
	an 't lichaem? in corpore?
144	Welke sijn d' Ingewanden? Qvae sunt Viscera?	het Breyn 1, Cerebrum,	ofte de Herssenen,	in 't hooft. in capite.
	Welke in de Borst? Qvae in Pectore?	het Hart 2, Cor,	ende de Longe 3, & Pulmo,
	Welke in de Buyk? Qvae in Ventre?	de Maegh 4, Ventriculus,	de Lever 5, Jecur,	de Gal 6, Fel,
		de Milt 7, Lien,	de Nieren 8, Renes,	de Blaese 9. Vesica.
145	Welke sijn Conduiten? Qvi sunt Canáles?	de Gorgelpyp 1, Trachéa,	welke is, qvae est,	voor de aessem. pro halitu.
	Welke voor de Spyse? Qvi sunt pro Alimento?	de Keel 2, Gula,	het Ingewant 3, Intestinum,	en de Darmen 4, Iliaqve.
			in den Buyk; in Alvo;
	Welke voor de Vochtigheiden? Qvi pro Humoribus?	de Aderen 5, Venae,	Lucht aderen 6, Arteriae,	De Senuwen 7, Nervi,
	En in haer? Et in eis?	het Bloed 8, Sangvis,	de Fluym, Pituita,	Groene Gal. Bilis,
146	Hoe noemtmen de graegheid Qvomodo dicitur desiderium		de Honger 1, Fames.	ende de Dorst 2, & Sitis;
	nae spys? alimenti?
	Wat is Vytwerpsel des Overvloeds? Qvid est Excrementum Superflui?	het Speeksel 3, Saliva,	de Snott 4, Mucus,	de Sweet 5, Sudor,
		de Piss, Urina,	ende de Afgank. & Stercus.
147	Wat ondervintmen door de Sin? Qvid nam percititur Sensu?	de Verw 8, Color,	De Klank 9, Sonus,	de Reuk 10, Odor,
		de Smaek 11, Sapor,	de Wellust 12, Voluptas,	ofte de Pyn 13, aut Dolor.
	Wat is het in dien de Sinne rusten? Qvid est dum sensus qviescunt?	de Slaep 14, Somnus,	ende de Droom. & Somnium.

[p. 33]

[p. 34]

148	Wat is in 't Gemoet? Qvid est in Mente?	het Vernuft 1, Ratio,	de Wille 2, Voluntas,	de Moet 3. Animus.
149	Wat komt van 't vernuft? Qvid venit à Ratione?	het Begryp Ingenium,	het Verstandt 2, Intellectus,	de geneugenisse 3. Memoria.
150	Welke Gesteltheiden sijn Qvi Affectus sunt	de Liefde 1, Amor,	ofte de Haet 2: vel Odium.
	in de Wille? in Voluntate?	de Vreugd 3, Gaudium.	ofte de Droefheid 4: vel Moeror:
		de Gelukwensch 5, Gratulatio,	ofte Afgonste 6: vel Invidia:	(Liver)
		het Medelyden 7, Commiseratio,	ofte Schadevreugd 8: vel Insultatio:	(Bespottinge)
	Wele zijn noch overigh? Qvi super sunt adhuc?	de Hoope 9, Spes,	ofte de Vreese 10: vel Metus,
		de Gonst 11, Favor,	ofte de Gramschap 12: vel Ira:
		de Yver 13, Zelus,	ofte Versmadinge 14. vel Fastidium.	(Afkeer) (Aversatio)
151	Wat ontspringt van 't Gemoet? Qvid oritur ab Animo?	de Overmoed 1, Fastus,	de Stoutheid 2, Audacia,
		de Vermetelheid 3, Temeritas.	het Berouw 4, Poenitudo,
		de Schaemte 5, Verecundia,	Onbeschaemtheid 6, Impudentia:	en hiervan daerna atque hinc postea
		alderley soorten omnis generis	Schimpscheuten Scommata	enSpotbedrijf. & Ludibria.

[p. 35]

[p. 36]

152	W. sijn Gebreken aen 't Lichaem ? Qvi sunt Defectus in Corpore?	de Vlek 1, Naevus,	het Valteeken 2, Labes,	de Buyle, Tuber,
		de Sweer 4, Ulcus,	de Qwetsuren Plagae,	en Wonden. & Vulnera.
	Welke dingen sijn 't die ons Wonden Qvaenam sunt, quae nobis Vulnera	de Houwe 5, Caesio (Cades)	de Snede 6, Scissio,,	de Slagh 7, Verber,
	en Qvetsuren aenbrengen? & Plagas inferunt?	de Steke 8, Punctus,	de Worp 9, Iactus,	de Schoot 10, Ictus,
		de Beet 11, Morsus,	de Vall 12. etc. Lapsus.
153	Welke sijn Vlekken in 't Vel? Qvi sunt Naevi in Cute?	de Ringhworm 1 Lichen,	de Sproete 2, Lentigo,	de Rimpel 3. Ruga.
	Welke sijn Buylen Qvae sunt Tubera?	de Wratte 4, Verrúca,	het Krop-sweer 5, Struma,	de Bult 6. Gibbus.
			de Lijckdoorn, Clavus.
154	a Wat volght op een Strepe? Qvid conseqvitur Plagam?	de Streem 1, Vibex	de Blauwe vlek, Livor,	Geswollentheit 1, Tumor.
	b Wat siet gy ontrent een Geqvetste? Qvid conscpicis circa Saucium?	't Gestorte bloet 1, Cruórem,	en de Heelmeester, & Chirurgum,	metde Salfbusse 2, cum Narthecio,
		't Wondyser 3, Specillo,	de Wieke 4, Turunda,	de Wontplaester 5, Pittacio.
	c Wat neemt gy waer aen een Wonde? Qvid observas in Vulnere?	de Gapingedesselfs 1, Os, ejus	de Lippen 2, Labra,	de Roof. Crustam.
		en nae geneesinge & post sanationem	het Wondteken 3. Cicatricem.
155	a Wat is in een Sweer? Qvid est in Ulcere?	Dracht,, Pus	Taey etter 2, Tabum.	Bloedig etter 3, Sanies.
		d' Etterwortel 4, Vomica,	(Etterstock)
	b Welke sijn kleine Sweerken? Qvae sunt parva Ulcuscula?	de Brandblaren 1 Pusulae.	('t Wilde Vyer)	de Bleynen 2, Pustulae,
		Kinderpokken 3, Vari (Morbilli)	Maselen 4, Papulae.	(Rootvonk)

[p. 37]

[p. 36]

156	Welke sijn Siekten van binnen? Qvi sunt Morbi interni?	de Hoest 1, Tussis,	de Koorts Febris,	't Graveel 3, Calculus,
		de Teeringe 4, Tabes,	't Water 5, Hydrops.	de Dolheid 6, Rabies.
157	Welke sijn Besmetlijke Siekten? Qvae sunt Contagiosa Lues?	de schorftheid 1, Scabies,	de Melaetsheid 2, Lepra,	de Scheurbuik 3, Scorbútus,
			de Pest 4, &c. Pestis, &c.
158	Wat is een Wanschepsels? Qvid est Monstra?	de Reus 1, Gigas,	de Dwergh 2, etc. Pumilio, &c.
159	Wat heeft een Boer? Qvid habet Rusticus?	Kruydhovfen, Hortos,	Boomgaerden, Pométa,	Akkers, Agros,
		Beemden, Prata,	Weyden, Pascua,	end een Hoeve, & Villam,
160	Wat is om de Kruidh. en Boomg? Qest circa Hortos & Pomaria?		Omheyningen, Sepimenta.	(Ghetuynten)
	Welke sijn Omheyningen? Qvae sunt Sepimenta?	uyt Aerde is, ex Humo est,	de Dam(Dijck) 1; Agger:	uyt Timmerhout , ex Materiatis,
		de Plankschutting 2, Plancae	Staetkettinge 3: Sudétum:	uyt Vlechtroeden ex Vitilibus
		de Gevlochten Hegge 4: Sepes cratitia:	en uit Steene sonder kalk ex Lapidibus sine calce	de Steenwal. Maceries.
	Wat is aen een Tuyn? Qvid est in Sepe?	de Paelen, Pali,	ofte Tuynstaeken 5, sive Sudes,	de Rijsen 6, Virgae,
		de Dwersstangen, Longurii,	ofte Berderen, vel Assamenta,	(Plancken)
	W. sijn 't Werktuygh des Hoveniers? Qvae sunt Instrumenta Hortulani?	de Spade 7, Bipalium,	de Schuppe 8, Pala,	de Hakke 9. Ligo.
161	Wat is op een Akker? Qvid est in Agro?	de Ploegh 1, Arátrum,	de Voore 2, Sulcus,	de Egge 3, Occa,
		het Saet 4, Semen,	't Gesaeide 5, Seges,	de Oochst 6. Messis.
	Wat is in de Ooghst? Qvid est in Messis?	De Sichel 7, Falx,	de Schoof 8, Merges,	de Koorngaffel 9. Merga.
	Wat nae den Ooghst? Qvid post messem?	de Stoppel 10, Stipula,	de Koornbergh 11. Acervus.
162	Wat wasset op een beemde? Qvid crescit in prato?	het Hooy Foenum,	en laet Hooy 2, & Chordum,	war van de Hooyopper unde foeni meta
	Wat is tot de vergaderinge desselfs? Qvid es ad collectionem ejus.	de Seyssen 4, Secula,	de Harke} 5, Rastrum,	de Hooygaffel} 6. Furca.
163	Wat is op een Hofstede? Qvid est in Villa?	de Schuire 1, Horreum,	de Stal 2, Stabulum,	het Voeder 3. Pabulum.
	Wat in de Schuire? Qvid in Horreo?	de Dorscher 4, Tritor,	het Stroo 5, Stramen,	het Kaf 6. Palea.

[p. 37]

[p. 38]

164	Welke sijn Stallen? Qvae sunt Stabula?	de Peerdestal 1, Eqvile,	de Veestal 2, Caula,	't Varkenskot 3. Hara.
	Wat is in de Stal? Qvid est in Stabulo?	de Kribbe 4, Praesépe,	de Horde 5, Crates,	de Trogh 6. Linter.
165	Wat is op het Hoenderwerf? Qvid est in Corte	de Mest 1, Fimus,	het Uitveeghsel 2, Qvisqviliae,	de Splinters 3, Festúcae.
		't Werretuygh 4, Tricae,	de Mesthoop 5. Sterqvilinium.
166	Wat heeft de Herder? Qvid habet Pastor?	een Kudde 1, Gregem,	de Herderstaf 2, Pedum,	de Sweep 3, Flagrum,
			de Tasche 4. Peram.
	Wat ontvangt hy van 't Vee? Qvid accipit à Pecore?	de Melk 5, Lac.	den Boter 6, Butyrum,	den Kaes 7. Caseum.
167	Wat is een Byekorf? Qvid est in Alveári?		de Byeswarm 1. Exámen apum.
	Wat is van haer? Qvid est af eis?	de Honingrade 2, Favi mellis,	ende het Wass 3. & Cera.
168	a. Wat is in een Moolen? Qvid est in Mola?	het Meel 1, Farina,	de Semel 2, (Gruis) Furfur,	de Sak 3. Saccus.
	b. Wat in de Stampmolen? Qvid in Pistrino?	de Mortier 1, Pila,	en de Stamper 2, & Pilum,	ende hier van & hinc
		de Papp 3, Puls,	ende Gort 4. & Alica
169	Wat is by een Bakker? Qvid est apud Pistorem?	de Seef 1, Cribrum,	de Baktrogh 2, Mactra,	het Deegh 3, Massa.
		de Bak Oven 4, Furnus,	het Broot 5, Panis,	't Wittebroot 6. Simila.
	Wat is aen het Broot? Qvid est in Pane?	de Korst 7, Crusta,	ende de Kruim 8, ac Medulla.	(het Weeke)

[p. 39]

[p. 40]

170	Wat is by een Visscher? Qvid est apud Piscatorem?	de Anghel 1,	het Aas 2, Esca,	de Visch korf 3, Fiscella,
		de Fuyk 4, Nassa,	het Nett 5, Rete,	't Schakelnett 6, Tragula.
171	Wat is by een Vogelvanger? Qvid est apud Aucupem?	de Vogelroede 1, Pertica,	Vogel lym 2, Viscus,	het Fluitjen 3, Fistula,
		het Aes 4, Esca,	de Strik 5, Laqveus,	het Sprinknet 6, Panthérum,
			de Kouwe 7. Cavea.
172	Wat is by een Iagher? Qvid est apud Venatorem?	de Netten 1, Casses,	de Netstocken 2, Vari,	Iager spiesse 3, Venabulum,
			('t Zwijnspriet)	de Kuyl 4. Scrobs.
173	Wat is by een Slagher? Qvid est apud Lanionem?	de Worst 1, Farcimen,	(gelijk Leverworst 1, ut Tomaculum,	Braedworst 2, Hilla,
		de Bloedbeuling 3, Apexabo,	de Ham 4, Perna,	het Spek 5, Lardum,
		het Smeer 6, Arvina,	het Vett 7, Adeps,	het Reut 8,(Ongel) Sebum.
174	Wat is by een Kok? Qvid est apud Coqvum?	de Toespijs 1, Obsonium,	de Soppe 2, Jus,	de Speceryen 3. Aromata.
	Welke sijn Speceryen? Qvae sunt Aromata?	de Peper 4, Piper,	de Gengber 5, Zingiber,	de Saffraan 6, Crocus,
		Supher 7, Saccharum,	Edik 8. Acétum.
175	Wat is Keuken Huysraet? Qvae est Culinaria Supellus?	de Ketel 1, Ahénum,	de Kopere Pot 2, Lebes,	't Kommetjen 3, Cetinulus,
		het Braedspitt 4, Veru,	de Rooster 5, Craticula,	de Breadpann 6, Sartágo,
		de Doorschlag 7, Colum,	(Kleynser)	de Schotel 8, Catinus.
			Vat watertobbe 9. Trua.

[p. 41]

[p. 42]

176	Welke sijn Dranken? Qvi sunt Potus?	de Wijn 1, Vinum,	het Bier 2, Cerevisia,	de Meede 3. Mulsum.
		en andere &alia	Starke dranken. Teméta.
177	Wat is in een Wyngaert? Qvid est in Vinea?	de Wynstok 1, Vitis,	Wijnrank 2, Palmes,	't Wijngaartblat, Pampinus
		de Druif 3, UvA.	de Wijnspade 4, Pastinum.	de Wijnparsse 5 Torcúlar.
178	Wat wort uit de druiven uytgeperst? Qvid ex uvis exurgétur?	de Most 1, Mustum.	het Verjuys. Omphacium.
	Wat uyt druifsteenen? Qvid ex acinis?		de Leur 1. Lora
	Wat wort uit Gest 2 ? Qvid fit è Faece?	de Brandewijn 3, Cremátum Vinum:	maer uit Mout 4. sed è Polenta,	ende Hoppe 5, & Lupulo,
			het Bier 6. Cerevisia.
179	Wat was de Kleederdracht der Ouden? Qvis fuit Amictus antiqvorum?	een Kapper Cucullus,	een Lijfrok 2, Bracca.	Rouwe schoenen 3, Carbatinae.
180	Welke sijn nu deksel des Hoofts? Qvae sunt nunc regumenta capitis?	de Hoed 4, Pileus,	de Myter 5, Mitra,	het Bonnet 6, Galérus,
			de Huive 7. Vitta, &c.
	Welke des Lichaems? Qvae Corporis?	het Wolhemd 8, Indusium,	de Broeken 9, Femoralia,	het Wambes 10. Thorax,
		ofte de Rok 11, vel Tunica,	de Tabbert 12, Toga,	de Mantel 13, Pallium
			ofte de Huike 14. aut Palla,
	Welke de Voeten? Qvae Pedum?	de Schoenen 15, Calceï,	ofte Leersen 16, vel Ocreae,	de Muilen 17, Crepidae,
			de Koussen 18. Tibialia. (Caliga.)
181	Wat is aen een Wambes? Qvid est in Thorace?	de Mouwe 1, Manica,	de Schoot 2, Lacinia.	het Ooghjen 3, Fibula,
		het Haekjen 4, Uncinulus,	Knoopjen 5, Nodulus,	de Veters 6, Ligulae,
			de Linten 7. Fasciae.

[p. 43]

[p. 44]

182	Wat is by een Spinster? Qvid est apud Netricem?	het Vlas 1, Linum,	ofte Hennip 2, vel Cannabis;	het Werk 3, Stupa,
		ende Vlokken 4, & Flocci,	(Noppen)
	Wat noch meer? Qvid insuper?	de Spinrokke 5, Colus.	en de Spille 6, & Fusus,	met de Draet 7, cum Filo:
		het Spinwiel 8, Rhombus,	Spinklosse 9, Girgillus,	de Haspel 10. Alabrum.
			en de Kluwe 11, & Glomus,
183	Wat drachtmen tot een Wever? Qvid desertur ad Textorem?		Het Gaern. Filamenta.
	Wat brengtmen van een Wever? Qvid refetur à Textore?	het Webbe 1, Tela,	ofte Lynwaet 2, sive Linteum,
	Wat wort daer van gemaakt? Qvid inde conficitur?	Het Hemde 3, Interula,	de Beffen 4, Collaria,	de Neusdoeken 5. Muccinia.
184	Wat is een Snyder? Qvid est apud Sartórem?	het Laeken 1, Pannus,	de Schaer 2, Forfex,	de Naelde 3, Acus,
			de Vingerhoed 4. Digitále.
	Wat is aen een Kleed? Qvid est in Veste?	de Naet 5, Sutúra,	de Boort 6, Limbus,	ofte Frangien 7, aut Lemniscus,
		de Soom 8, Fimbria,	de Schoot 9, Gremium,	de Vouwe 10, Plica,
			en de Boesem 11, & Sinus.
185	Wat is by een Schoenmaker? Qvid est apud Sutórem?	het Leder 1, Corium,	Schoenmakers mes 2, sutorium Scalprum	de Else 3, Subula,
		de Draet 4, Acia,	de Leest 5. Modules.
	Wat by een Bondtwerker? Qvid apud Pelliónem?	het Vel 6, Pellis,	ende het Bondwerk 7. atqve Pellicium.
186	Wat waren eertijts Woonplaetsen? Qvae erant olim Habitacula?	de Spelonk 1, Spelunca,	de Tente 2, Tabernaculum,	de Hutte 3. Tugurium.
	Welke daer na? Qvae postea?	de Boeren Hutte 4, Casa,	het Huys 5, Domus,	het Paleys 6. Palatium.

[p. 45]

[p. 46]

187	Wat is by een Timmerman? Qvid est apud Fabrum?	de Byl 1, Secúris,	de Dissel 2, Ascia,	de Boor 3, Terebra,
	Liguarium	de Saegh 4, Serra,	het Hout 5, Lignum,	de Timmerbalk 6, Tignum,
			de Plank 7. Asser.
	Wat van het Hout? Qvid ex Ligno?	de Spaenders 8, Assulae,	het Saegsel 9. Scobs.
	Wat in 't hout? Qvid in Ligno?		Het Gat, ofte Hol 10. Forámen.
188	Wat is by een Steenhouwer? Qvid est apud Lapidarium?	de Richtsnoer 1, Amussis,	het Liniael 2, Regula,	de Winkelhaek 3, Norma,
		de Passer 4, Circinus,	de Steekbytel 5, Caelum,	Beukhaamer 6, Tudes
	Wat is by een Metselaer? Qvid est apud Murarium?	Gebakken steenen 7, Lateres,	de Kalk 8, Calx,	de Troffel 9. Trulla,
			De Muir 10. Murus,
189	Wat is in een Gebouw? Qvid est in aedificio?	de Grondveste 1, Fundamentum,	de Want 2, Paries,	het Dak 3, Tectum,
		de Spykers 7, Clavi,	en Houwvasten 8. et Copulae,	de Suilen 9, Columnae,
			en Pilaeren 10, et Pilae.
	Wat wort, indien sy neder vallen? Qvid sit, si ruant?	een Steenhoop 11, Rudus,	(Puym)
	Wat is op het Dak? Qvid est in Tecto?	de Pannen 4, Tegulae,	ofte Leyen 5, vel Scandulae,	ofte 't Stroodeksel vel Culmen.
190	Wat is by een Deur? Qvid est apud Januam?	De Posten 1, Postes,	de Dorpel 2, Limen.	Bovendrempel 3. Superlimináre.
191	Wat is aen een Deur? Qvid est in Foribus?	het Hengsel 1, Cardo,	de Klink 2, Tessulus,	de Grendel 3, Obex,
		de Keten 4, Caréna,	het Slot 5, Sera,	de Sleutel 6, Clavis.
192	Wat is aen een Venster? Qvid est in Fenestra?	de Tralyen 1, Cancelli,	ofte Hordekens 2, vel Clathri.	(Gheerden)
193	Wat is in een Gemak? Qvid est in Conclavi?	de Vloer 1, Pavimentum,	en 't Soldergespan 2. Laqvear.
	Wat aen de Solder? Qvid in Lacunári?	de Balk 3, Trabes	ofte het Verwulfsel 3. aut Fornix.

[p. 47]

[p. 48]

194	Welke sijn deelen van 't huis? Qvae sunt partes Domûs?	de Voorplaetse 1, Area,	het Voorhuys 2, Atrium,	de Kachelkamer 3. Hypocaustum.
		de Kamer 4, Camera,	de Keuke 5, Culina,	de Spyskamer 6. Penuarium.
	Welke resteeren noch? Qvae restant adhuc?	de Kachel 7, Fornax,	de Haert 8, Focus,	de Schoorsteen 9, Caminus,
		de Luiffen 10, Podium,	de Gangh 11, Tergula,	de Toorn 12, Turris,
		de Trappen 13, Gradus,	ofte de Leeders 14. aut Scalae.
195	wat is by een Potbakker? Qvid est apud Figulum?	de Potaerde 1, Argilla,	de Draey schyve 2, Rota,	de Pot 3, Olla,
		de water Kruik 4, Urceus, (Hydria,)	ende andere Vatens aliaqve Vasa	met Ooren, cum Ansis:
		En uit dese gebroken, Et ex his fractis,	de Potscherven 6. Testae.
196	Wat is een Yser Smidt? Qvid est apud ferrarium Fabrum?	de Blaesbalgh 1. Follis,	de Tanghe 2, Forceps,	de Hamer 3, Malleus,
		het Aenbeeld 4, Incus,	de Hamerslagh 5, Scoria,	de Plat 6, Lamina,
		het Blik 7, Bractea,	de Vyle 8. Lima, (Scobína.)	de Yservoncken. Strictúrae,
197	Wat is by een Goutsmidt? Qvid est apud Aurifabrum?	de Ringh 1, Annalus,	de goude Ketten 2, Torqves,	het Kleinod 3, Cimelium,
		de Armband 4, Armilla,	het Hals cieraet 5, Monile,	de Smeltkroes 6, Catillus
198	Wat is by een Kistemaker? Qvid est apud Scriniarium?	de Schave 1, Dolábra,	de Lym 2, Glutinum,	het Vernis 3: Vernix.
		de Koffer 4, Scrinium,	de Kiste 5, Cista,	de Kasse 6. Arca.
199	Wat is by een Kuyper? Qvid est apud Vietorem?	de Tonnen 1, Tinae,	de Waschtobbe 2, Labrum,	de water emmers 3, Urnae,
		de Tuyt emmer 4, Obba,	(de Kitte) Infusorium,	de Wijnvaten 5, Dolia, (Cupa)
	Wat aen een Vat? Qvid in Dolio?	de Bodem 6, Fundus,	de Duighen 7, Secamenta,	de Hoepels 8. Circuli.
	Wat is een Lyndraejer? Qvid est apud Restionem?	de Strick 1, Restis,	het Touw 2, Funis,	het Seelgaern 3, Funiculi.
			Kabel 4. Rudens.

[p. 49]

[p. 50]

200	Wat is by een Reiser? Qvid est apud Viatorem?	de Reismantel 1 Penula,	de Stok 2, (staf) Baculus, (Scipio)	het Pak 3. Sarcina.
		't Bouget 4, Bulga,	de Tasche 5, Cruména,	de Beurs 6. Marsupium.
	Wat is voor hem? Qvid est ante illum?	de Reise, Iter,	de Wegh, Via,	ofte het Voetpadt 7. vel Semita (callis)
		Ofte ten minsten Aut saltem	het Wagenspoor 8, Orbita	ofte 't Voetspoor 9. vel Vestigium.
	Wat is omtrent hem? Qvid est circa illum,	de Weghgesel 10. Comes,	de Roover 11, Praedo,	ofte Anstoot 12. aut Scandalum.
	Wat voor hem? Qvid pro illo?	de Herbergh, Diversorium,	ofte de Kroegh 13, Caupóna,	alwaer de Gasten 14 ubiHospites
		tot den Weert13 ad Hospitem	komen veniunt
201	Wat is een Ruiter Qvid est apud Eqvitem?	de Toom 1, Frenum,	de Teughel 2, Habéna,	de Halster 3, Capistrum,
		de Sadel 4, Ephippium,	de Stygbeugel (Steegelreep) 5, Stapes,	de Spoore 6, Calcar,
		Somtijts ook Interdum etiam	een deken 7,ofte Stragula, vel	Rouwe deken 8, Gausape,
			en Sadeltasche 9. et Vidulus,
202	Wat is by een Voerman? Qvid est apud Aurigam?	de Sweep 1, Flagellum,	de Riem 2, Lorum,	de Wane 3, Vannus,
			de Roskam 4, Strigilis;
		de Slede 5, Traha,	de Rosbaer 6, Lectica, (Arcera)	de Waghen 7. Currus
203	Welcke zijn Waghens? Qvinam sunt Currus?	de Karre 1, Carrus, (Cisium)	de Lastwaghen 2, Plaustrum,	de Karosse 3, Pilentum,
		ofte Hangende Wagen, 3, 4, sive Carpentum,		de Kalesse 4, Rheda,
		de Rollewagen 5, Essedum,	(Koetswaghen) (Petoritum)
204	Wat is aen een Waghen? Qvid est in Curru?	de Disselboom 1, Temo,	het Gespan 2, Jugum,	de Assen} 3, Axes,
			de Raden 4, Rotae
	Wat is aen een Radt? Qvid est in Rota?	de Naeve 5, Modiolus,	de Lense 9, Paxillus,	de Speeken 7, Radii,
		de Velghe 8. Arsis	(buytenste ommetrek) (Orbile)	Radtschene 9. Canthus.

[p. 51]

[p. 52]

205	Wat is boven 't Water? Qvid est super Aqvam?	de Brugghe 1, Pons,	de Vonter, Ponticulus,	de Ponte 2, Ponto,
		het Vlott Ratis,	de Trekschuite 4, Scapha tractoria.	de Boot 5, Scapha(Acatium,)
		het Schip, Navis,	het Meersschip6, Corbita,
206	Welke sijn deelen van 't Schip? Qvae sunt partes Navis?	de Voorsteven 7, Prora,	en de Achtersteven 8. & Puppis:	de Kiel 9, Carina.
			het Verdek 10. Stega.
	en Gereetschappen van 't Schip? & Armamenta Navis?	de Mast 11, Malus,	en het Seil 12, & Velum,	de Vlagge 13: Aplustre:
		de Riem 14, Remus,	de Schipshaek 15. Harpágo.	de Schipboom, Contus,(Trudes)
			en het Roet 16: & Gubernaculum,
207	Wat is in 't Schip? Qvid est in Navi?	de Schippers 17, Nautae,	de Seesiekte 18, (Walginge,) Nausea,	en de Durk, & Sentina,
		waer uyt met de pompe unde Antliâ	gepompt antlatur	en uytgepompt wort & exantlatur
	Waer rustet het Schip? Ubi qviescit Navis?	Inde Haven 20. In Portu,	ofte op de Reede 21, aut in Statione,	aen Anker 12. super Anchora,
208	Wat is by een Werkmeester? Qvid est apud Mechanicum?	de Last 1, Moles,	ende het Werktuig 2. & Machina.
	Wat is een Werktuigh? Qvid est machina?	de Handboom 3, Vectis.	de Wigghe 4, Cuneus,	het Heiblok 5, Fistúca,
			de Persse 6. Prelum.	(de Druckboom)
209	Wat is by een Draegher? Qvid est apud Bajulum?	hetHennepseel 1, AErumna,	de Kruitwagen 2, Pabo,	de Rollen 3, Palanger.
210	Wat is in de Badstoven? Qvid est in Balneo?	de Badkuipe 1, Labrum,	de Looghe 2, Lixivium,	de Seep 3, Sapo,
		de Spongie 4, Spongia,	de Kam 5: Pecten:	end 't Scheermes & Novacula,
		de Schaer 7, Forpex,	tot het Haer 8. ad Comam
211	Wat is voor een sacht Laeger? Qvid est pro molli Cubatu?	de Bedstede 1, Sponda,	het Bedde 2, Lectus,	de Wieghe 3, Cunae,
		het Oorkussen 4, Pulvinar,	het Bedlaken 5, Lodix,	de Deken. Teges.
	Wat voor het Sitten? Qvid pro Sessione?	de Stoel 6, Sedile,	de Bank 7, Scamnum,	't Stoelkussen 8. Culcitra.

[p. 53]

[p. 54]

212	Welke sijn Lekkernyen? Qvae sunt Cupediae?	de Vlade 1, Placenta,	de Koek 2, Libum,	Yserkoeck 3, Laganum,
		de Wafel 4, Popánum,	de Struif 5, Scriblita,	Pannekoek 6, Teganites.
		't Blankett 7, Bellaria.	de Oolykoek 8, Globulus,	de Kruitkoek 9, Morétum.
		de Spitkoek 10, Obelias,	de Oublye, Crustulum,	de Daerte 11, Torta,
		Vleespastey 12, Artocreas,	de Krakeling, Spira,	(Wielbroot) 13.
213	Wat vermaekt den Reuk? Qvid oblectat Olsactum?	de Wyrook 1, Thus,	de Muskeliaet 2, Moschus,	de Salve 3, Ungventum,
		de Krants 4, Sertum (Coróna)	het Ruikertjen 5, Servia, &c.	(Tuiltjen) etc.
214	Wat beweeght het Gehoor? Qvid afficit Autitum?		de Klank. Tonus.
	Wat maakt een klank door slaen? Qvid facit Tonum pulsando?	Trommel 1 Tympanum,	de Klok 2, Campána,	de Belle 3. Nola.
	Wat door blaesen? Qvid instando,	de Fluite 4, Tibia,	de Pype 5, Fistula.	de Schalmey 6, Monaulos
		de Kroomhoorn 7, Lituus,	(Cink)de Trompette 8, Tuba,	de Basuine, Buccina,
	Wat door snaren klinken? Qvid Chordis sonando?	de Cyter 9, Cithera,	de Luite 10, Testúdo,	't Hakkebert 11, Sambúca.
		de Harpe 12, Lyra,	de Vyool 13, Fides,	(Vedel). (Pandúra).
215	Wat is by een Schilder? Qvid est apud Pictorem?	de Schilderverwe 1, Pigmentum,	het Penseel 2, Penicillus,	het Beeld 3. Imágo.
216	Wat is in een Cirkel? Qvid est in Circulo?	't Middelpunt 1, Centrum,	ende de Omtrek 2. & Circumferentia.
	Waar sijn deese twee meer? Ubi sunt haec duo praeterea?	In een Schyve 3, Orbe,	en Kloot 4. & Globo.
217	W. sijn Maeten der Ruimte? Qvae sunt Mensurae Spatii?	de Duimbreets 1, Digitus,	de Handbreet 2, Palmus,	de Spanne 3, Spithama,
		de Elle 4, Ulna,	de Schrede 5, Tassus,	de Vaem 6, Orgyia,
		de Roede 7, Pertica,	het Veltweeghs 8, Stadium,	de Myle 9, Milliáre.

[p. 55]

[p. 56]

218	W. sijn maten der drooge dingen? Qvae sunt mensúra Aridorum?	de Mudde 1,, Medimnus,	de Schepel 2, Modius,	de Spint 3, Qvartále.
	Welcke der Vloejenden? Qvae Liqvidorum?	het Mutsjen 4, Cyathus,	de Pint 5, Hemina,	de Kan 6, Sextarius,
		de Vaen 7, Congius,	de Emmer 8, Urna,	het Voeder 9. Culeus.
219	Welke sijn maeten van swaere? Qvae sunt mensúra gravium	het Aesjen 1, Scrupulum.	't Vierendeel. Loods 2, Drachma,	het Loot 3, Semuncia,
	dingen op de Waegh? rerum super Libra?	de Once 4, Uncia,	12 Oncen ofte Pont 5, As vel Pondo,	de Centenaer 6. Centenarius.
220	Wat is een maet der Tyt? Qvae est mensúra Temporis?	de Santlooper 1, Clepsammidium,	de Waterlooper 2, Clepsydra,	de Sonnenuir 2, Sciotericum,
		ofte Sonnewyser 4, sive Solarium,	het Uirwerk 5. Horologium.
221	Wat is aen een Boek? Qvid est in Libro?	het Perkament 1, Pergaména,	het Pampier 2. Papyrus.
	Welke sijn Deelen van 't Papier? Qvae sunt Partes Chartae?	het Vel 3, Plagula,	het Boek 4, Scapus.	de Riem 5. Volumen.
222	a W. sijn deelen van een Boek? Qvae sunt partes Libri?	de Bladen 1, Folia,	de Syden 2, Paginae,	de Ranten 3, Margines,
		de Bandt 4, Compactúra.	het Kapitori 5. Theca.
	b. W. sijn deelen van een Schrift? Qvae sunt partes Scriptúrae?	de Letters 1, Literae,	het Woordt 2, Verbum,	de Reghel 3, Versus.
	Welke des letters? Qvaenam literae?	een Stip 4, Punctum,	een Trek 5, Linea,	het Tutteltjen 6. Apex.

[p. 57]

[p. 58]

223	Wat is by een Schryver? Qvid est apud Scribam?	de Greffie 1, Stylus,	(Schrijfpriem) (Graphium)	tot 't Tafelboeksken 2, ad Pugillares,
		ofte de Penne 3, aut Penna,	de Pennekoker 6, Calamarium,	de Inkt 7, Atramentum,
		het Pennemes 8, Scalpellum,	ende het Liniael 9. Lineale.
	Wat is aen de Penne? Qvid est in Penna?	de Schaft 4, Caulis,	en de Spleet 5. & Crena.
224	Wat is in de Schoole? Qvid est in Schola?	voor den Leeraer pro Doctore	de Leer Stoel Cathedra
	Wat voor den Leelink? Qvid pro Discipulo?	de Onderbank 2, Subsellium,	ende de Tafel 3, & Tabula,	ofte Schrijf-schalie, etc. vel Palimpsestus, &c.
225	Wat is in de Leertucht? Qvid est in Disciplina?	het Byspel 4, Exemplum,	de Regel (Wet) 5, Praeceptum,	de Naemakinge 6, Imitatio,
		de Fael (faute) Mendum,	de Berispinge 8, Correptio,	de Verbeteringe 9, Correctio,
		de Neerstigheid 10, Diligentia,	Naelaetigheid 11, Negligentia,	de Plak 12 Ferula.
226	W. sijn in een huislyke Geselschap? Qvi sunt in domestica Societare?	de Heer 1, Dominus,	ende de Knecht 2, & Servus,	de Iuffrouw 3, Domina,
		en de Meidt 4: & Ancilla:	de Huisheer 5, Herus,	en Dienaer 6, & Famulus,
		ofte de Huisgenoot 7, aut Inquilinus,	de Daghwerker 8: Operarius:	de Kost 9, Victus,
			de Loon 10. Merces.
227	Welke maaken het beginsel Qvi faciunt initium	de Bruidegom 1, Sponsus,	ende de Bruid 2, & Sponsa,	't Houwelijkgoet 3, Dos,
	van een Huisgesind? Familia?	en Bruiloft 4: & Nuptiae.	de Echteman 5, Maritus,	en Echtevrouw 6, et Uxor,
			de Echtgenooten. Conjuges.
228	Welke sijn in een Huisgesind? Qvi sunt in Familia?	de Ouders 1, Parentes,	ende de Kinderen 2; & Liberis;
		de Broeders 3, Fratres,	ende de Susters 4. & Soróres.
	Wat breidet sigh van daer uit? Qvid propagat se inde?	het Geslacht 5, Gens,	en een heel Landvolk 6. et Natio.

[p. 59]

[p. 60]

229	W. sijn in de Bloedvrientschap? Qvi sunt in Cognatione?	de Vader 1, Pater,	en de Moeder 2; & Mater;
		de Soon 3, Filius,	en de Dochter 4; et Filia;
		de Grootvader 5, Avus,	en de Grootmoeder 6; et Avia;
		de Neve 7, Nepos,	en de Nichte; et Neptis:
		de Oom 9, Patruus,	en de Moeje 10; et Amita;
		de Moedersbroeder 11, Avunculus,	en de Moederssuster 12; et Matertera.
230	Welke sijn in de Swagerschap? Qvi sunt in Affinitate?	de Stiefvader 1, Vitricus,	en de Stiefsoon 2; et Privignus;
		de Stiefmoeder 3 Noverca.	en de Stiefdochter 4: et Privigna:
		de Schoonvader 5, Socer,	en de Schoonsoon 6; et Gener;
		de Schoonmoeder 7, Socrus,	en de Schoondochter 8. et Nurus.
231	Welke blyven nae den doodt? Qvi manent post mortem?	de Wewenaer 1, Viduus,	ofte de Weduwe 2, aut Vidua,	en 't Weeskint 3, et Orphanus,
		de Erfgenaem 4, Haeres,	de Vogt 5, Tutor,	en 't Ouderloose kind 9. Pupillus.
232	Wat is in de borgerlyke Gemeinschap? Qvid est in politica Societate?	de Bywooninge, Cohabitatio,	de Handteringe, Negotiatio,	de Regheringe. Regimen.
233	Wat ontstaet uyt de t'samen Qvid oritur ex Cohabita-	het Dorp 1, Pagus,	het Stedeken 2, Oppidum	de Stadt 3: Urbs:
	Wooninge van veelen? tione multorum;	de Heerschappe 4, Ditio,	het Landschap 4, Regio,	't Koninkrijk 5, Regnum,
		en de Lantpalen & Limites	van die: 't Vaderlant, eorum: Patria,	en de Seden. et Mores.
234	Wat is om een Stadt? Qvid est circa Urbem?	de Muiren 6, Moenia,	de Wal 7, Vallum,	de Gracht 5, Fossa,
			de Poorten 9. Portae.
235	Wat is in een Stadt? Qvid est in Urbe?	de Huisen 10, AEdes,	de Wydestraet 11, Platéa,	de Wijk 12, Vicus,
		de Engesteegh 13, Angiportus,	de Markt 14, Forum,	het Stadthuys 15, Curia,
		de Burght 16, Arx,	het Blokhuys 17, Castrum.
236	Wat is in de Straet? Qvid est in Platéa?		de Put 1: Puteus,
	Wat aen de Put? Qvid ad Puteum?	de Mont van de put 2, Crepido,	de Wippe 3, Tolléno,	de Putemmer 4, Situla,
			de Gote 5. Alveus.

[p. 61]

[p. 62]

237	Wat is in een Apotheek? Qvid est in Pharmacopaeo?	de Vijsel 1, Mortarium,	ende de Stamper 2: et Pistillum:
		de Busse 3. Pyxis,	de Doos 4, Capsa,	de Mande 5. Corbis.
238	Wat is in elke Handelinge? Qvid est in quolibet Negotio?	het Ooghmerk 1, Scopus,	de Middelen 2, Media,	de Gelegentheid 3: Occasio,
		de Aenleider 4, Author,	de Medehelper 5, Adjutor,	het Betersel 6. Impedimentum.
239	Wat wert by een Koopman Qvid apud Mercatorem	de Waere 1, Merx,	de Prijs Pretium,	het Geldt 2, Pecunia,
	gevonden? reperitur?	de Pennink 3, Nummus,	het Penninksken, Obolus,	een Groot, Denarius,
	Wat loopt mede onder in 't Gewerff? Qvid intercurrit in Negotiatione?	de Iaermarkt 4, Nundinae,	het Gewin 5, Lucrum,	het Verlies 6, Damnum,
		de Schalkheid, Astus	de List, Dolus,	het Bedrogh. Fraus,
240	Wat eyscht een Schuldheer? Qvid exigir Creditor?	de Handschrift 1, Syngrapham,	ofte het Pandt 2. Pignus.
	Wat na gepasseerden Schuldtermijn? Qvid elapsis Foeneraliis?	de Hooftsomme, Sortem,	de Rente, Reditum,	ofte Woeker. vel Foenus.
241	Wat is by een Rijke? Qvid est apud Divitem?	de Goederen 3, Opes,	de Schatten 4, Thesauri,	de Overdaet 5. Luxus.
	Wat by een Bedelaer? Qvid apud Mendicum?	de Bedelsak 6, Mantica,	de Lapmantel 7. Centro.
242	Wat is in een Spel? Qvid est in Ludo?	het Jok 1, Jocus,	het Dobbelsteenspel 2, Alea,	de Dobbelsteenen 3, Tesserae,
		de Worsteling 4, Lucta,	de Stryt 5, Certámen,	de Knip 6, Talitrum,
		de Oorband 7, Alapa,	de Vuistslagh. Colaphus.
243	Wat beschouwtmen op een Qvid spectatur in	het Tooneel 1, Scena,	den Tooneelspelder 2, Histrio,
	Schouwplaets? Theatro?	het Blydspel 3, Comoedia,	ofte vel	het Treurspel 4. Tragoedia.

[p. 63]

[p. 64]

244	Wat is een Maeltijt? Qvid est Epulum?	het Ontbyt 1, Ientaculum,	't Middagmael 2, Prandium,	't Achtermiddagseeten 3, Merenda,
			het Avondmael 4. Coena,
245	Wat is in een Eetkamer? Qvid est in Coenaculo?	de Tafel 1, Mensa,	de Handtdoek 2, Mantile,	de Waejer 3, Flabellum,
		de Lampette 4, Gutturnium,	het Bekken 5. Pelvis.
246	Wat is over een Tafel? Qbid est super Mensam?	het Tapyt 6, Tapes,	het Tafellaeken 7, Mappa,	het Servett, Mantelium,
		het Soutvat 8, Salinum.	de Schotels 9, Patinae,	de Tafelborden 10, Disci,
			de Lepels 11. Cochlearia.
247	Wat is in de Schotels? Qvid est in Patinis?	het Sopjen 12, Iusculum,	de Breye 13, Pulmentum,	de Broodsoppe, Offa,
		en andere Spysen 14, aliqve Cibi,	Gerechten, Fercula,	ende Smaekelijke kost. Dapes,
248	Wat is op een Buffet? Qvid est super Abaco?	de Kan 15, Cantharus,	de Schenkkanne 16, (tuytkanne) Cirnea (Epichysis)	de Beekers 17, Pocula,
			de Drinkschalen 18. Paterae.
	Wie staet daarby? Qvis adstat his?	de Spysemeester, Promus,	ende de Schenker 19. et Pincerna.
249	Wat dient des Nachts? Qvid servit Noctu?	de Toortse 1, Taeda,	de Lampe 2, Lampas,	de Keerse 3, Candéla,
		de Fakkel 4, Fax,	de Lantaerne 5. Laterna.
250	Wat is in de Regheringe? Qvid est in Regimine?	de Overheid 1, Magistrátus,	en de Onderdaenen 2; et Subditi;
		het Recht 3, Ius,	ende de Wett 4; et Lex;
		de Bedieninge 5, Munus,	ende het Ampt 6; et Officium,
		De Misdaet 7, Crimen,	ende het Oordeel 8. Iudicium.
251	Welke sijn de Overheiden Qvi sunt Magistratus	de Raedsheer 1, Senátor,	de Borgermeester 2, Consul,	de Schout 3. Praetor.

[p. 65]

[p. 66]

252	Welke sijn in een Rijk? Qvi sunt in Regno?	de Konink 1, Rex,	de Keiser 2, Cesar	de Vorst (Prins) 3, Princeps,
		Somtijts Interdum	de Tyran Tyrannus	(de Dwingeland.) (Domitor.)
	Welke worden van haar gekoosen? Qvi creautur ab eis?	de Graef 4, Comes,	de Vryheer 5, Baro,	de Ridder 6, Eqves,
		den Edelman, Heros,	ofte Ionker. vel Nobilis.
	Wat wert van den Konink geordineert? Qvid ordinatur â Rege?	de Schattinge 1, Census,	Beden 2, Tributa,	de Pachten 3, Vectigalia.
		de Tollen 4, Telonia.	de Bevryingen, Privilegia.	(de Voorrechten,)
253	Wat is des Koninks? Qvid est Regis?	de Koninklijke Stoel 1, Solium,	de Staf 2, Sceptrum,	de Kroon 3; Coróna;
		de Munte 4, Monéta,	de Rentkamer 5, Fiscus,	de Schatkamer 6, Gaza;
		de Raeden 7, Consiliarii,	de Afgesanden 8. Legáti,	de Tolken 9, Interpretes,
			ende de Helbardiers 10. & Satellites.
254	Wie verkeert in 't Hof? Qvis versatur in Aula?	de Pluimstrijker 1, Adulátor,	de Gek 2, Morio,	de Guit 3. Scurra.
	Wat komt van dese? Qvid venit ab his?	de Lasteringe, Calumnia,	't Schemperwoort, Cavillum,	de Begheckinge. Sanna.
255	Welke sijn Onderdaenen? Qvi sunt Subditi?	de Voornaamste des Lands 1, Proceres,	't Volk 2, Populus,	't gemeine Voks 3. Plebs (feu Vulgus.)
256	Hoe wert het Volk gedeelt? Qumodo dividitur Populus?	In Gilden 4. In Tribus,	ende Rotten 5. & Classes.
	Hoe het gemeine Volk? Qvomode Plebs, vel Vulgus?	In Burgers 6, In Cives,	Ambachtsluiden 7, Opifices,	en Arbeiders 8. & Mercenarios.

[p. 67]

[p. 68]

257	Wat is een Misdaet? Qvid est Crimen?	de Schuld 1, Culpa,	ofte het Schelmstuk, Scelus,	ofte de Boosdaet: vel Flagitum:
	Wat volght daer op? Qvid seqvitur inde?	de Pleitinge 2, Lis,	ende de Rechtshandel & Dica.
258	Wie presenteert sigh in 't Gericht? Qvis sistit se in Judicio?	de Aenklaeger 3, Actor,	de Beklaegde 4, Reus,	de Rechter 5, Judex.
		de Getuighe 6, Testis,	de Voorspeeker 7, Advocátus,	de Borge 8. Vas.
259	Wat is de macht des Rechters? Qvid est in potestate Judicis?	de Belooninge 9, Praemium,	ende de Straffe 10; & Poena;	de Geltstraffe 11, Mulcta,
		ofte Lyfstraffe, vel Supplicium,	ofte Loslatinge 12. Venia.
260	Wat is een Lyfstraffe? Qvid est Supplicium?	de Ballingschap 1 Exilium.	de Gevankenisse 2, Carcer,	de Doodt, Nex,
261	Wat is in de Gevankenisse? Qvid est in Carcere?	de Boeje 3, Compes,	de Stok 4, Cippus,	de Vuyligheid 5, Sqvalor
262	Wat is om te Dooden? Qvid est ad Necem?	het Sweert 1, Gladius,	het Kruis 2, Crux.	(nu een Galgh 3) (nunc Patibulum)
		Het Vier 4, Rogus,	het Rat 5. Rota.
263	W. sijn hier van de Uitvoerders? Qvi sunt horum Exseqvutóres?	de Diefleider 6, Lictor,	ende de Beul 7. & Carnifex.
	Wien geeftmen in haar Geweld? Qvis datur in ipsorum Potestatem?	den Dief 8, Fur,	den Moordenaer 9, Latro,	de Toovenaer 10, Magus.
		de Tooveresse 10, Saga,	de Hoere 11. Meretrix.
		Somwylen ook Interdum etiam	een Martelaer 12. Martyr.

[p. 69]

[p. 70]

264	Wat komt van goede Regeringe? Qvid prodit à bono Regimiae?	de Eendracht 1 Concordia,	ende Vrede 2. & Pax.
265	Wat is in de Eendracht? Qvid est in Concordia?	het Verbond 3, Foedus,	tusschen inter	de Bondgenooten 4, Socios.
			en Vrienden. & Amicos.
	Wat noch meer? Qvid praeterea?	de Hulpe 5, Auxilium,	de Troost, Solatium,	de Eere, Honor,
		de Giften(Gaven 6,) Dona,	de Geschenken, Monera,	de Gunste. Gratia.
266	Wat komt vanqwaede Regeeringe? Qvid prodit à malo Regimine?	de Tweedracht 1, Discordia,	ende de Krijgh 2. & Bellum.
	Wat is in de Tweedracht? Qvid est in Discordia?	de Vyandt 3, Hostis,	de Dreigingen 4, Minae,	de Twisten, Rixae,
		de (Gekijven,) (Jurgia,)	de Smadigheid, Contumelia,	de Oproer 5, Seditio.
		het Verderf 6, Pernicies.	de Iammer 7. Calamitas.
267	Wat is in de Vreede? Qvid est in Pace?	de Rust 1, Qvies,	de Sorgeloosheid 2 Securitas,	de Overvloet 3 Ubertas.
	Wat in den Oorlogh? Qvid in Bello?	de Onrust 4, Inqvies,	de Oploop 5, Tumultus,	het Gevaer 6, Periculum,
			de Armoede 7, Penuria.
268	Wat wort vereischt tot den Krygh? Qvid reqviritur ad Bellum?	de Wapenen 1, Arma,	de Krijgsloon 2, Stips,	(Soudye)
		de Lijftocht 3, Commeátus,	het Krijgsheir 4, Exercitus.

[p. 71]

[p. 72]

269	W. sijn beschermende Wapenen? Qvae sunt defensiva arma?	de Stormhoed 1, Cassis,	het Panssier 2, Lorica,	de Schild 3, Scutum,
			ofte de Rondasse 4, seu Clypeus.
270	Welke beschadigen van verre? Qvae offendunt eminus?	de Slingher 1, Funda,	de Boghe 2, Arcus,	de Steenwerper 3, Ballista,
		de Bout 4, Sagitta,	de Pyl 5, Telum,	de Worppyl 6, Jaculum,
	Wat nu tot onse tijt? Qvid nunc nostro tempore?	de Schietbusse 7, Bombarda,	het Roer 8, Sclopétum,	het Gestuk 9. Tormentum.
271	Welke beschadigen van naeby? Qvae offendunt cominus?	de Spies 1, Hasta,	de Speer 2, Lancea,	de Hellebaert 3, Bipennis.
		de Deghen 4, Ensis,	de Sabel 5, Acinaces,	de Stekade 6; Framea,
		de Moordpriem 7, Sica,	en de Pook 8; & Pugio;	de Heirhamer 9, Caestus,
		de Knodse 10, Clava,	de Knuppel 11, Cala,
272	Wat is aen een Sweerd? Qvid est in Gladio?	het Gevest 1, Capulus,	de Scherpte 2, Acies,	de Spitse 3, Cuspis,
			ofte de Punte 4. seu Mucro.
	Wat tot het Seerdt Qvid ad Machaeram?	de Scheede 5, Vagina,	ende de Draegband 6. & Balteus.
273	Wat is in een Krygsheir? Qvid est in Exercitu?	het Regiment 1, Legio,	het Rott 2, Turma,	de Krijgsman, Miles,
			een nieuwe Soldaet. Tiro.
274	Wat is in een Legher? Qvid est in Castris?	de Tenten 1, Tentoria,	de Hutten 2, Ligella,	de Wachters 3, Custódes,
		de Schiltwachters 4, Vigiles,	de Stilstand 5, Induciae,	ofte de Hinderlaegen 6, Insidiae.

[p. 73]

[p. 74]

275	Wat is in een Veldslagh? Qvid est in Praelio?	Het Teeken 1, Signum,	het (Vaendel) (Vexillum),	ende Lose 2, & Tessera,
		het Gekrijsch, Clamor,	ende het Gevecht 3: & Pugna:	dan de Vlucht 4, tum Fuga,
		de Nederlage 5, Clades,	de Overwinninge 6. Victoria.
276	Wat volgt op de Overwinninge? Qvid seqvitur Victoriam?	de Roof 1, Spolium,	ende de Buit; & Praeda;
		't Segeteeken 2, Trophaeum,	en Segheprael 3; & Triumphus;
		de Maere 4, Rumor,	en het Gerucht. & Fama.
	Wat noch meer? Qvid praeterea?	de Bodemet een Brief 5, Tabellarius cum Epistola,	ofte vel	Bode meteen Bodschap, Nuncius cum Nuncio,
		Historie 6, Historia,	ofte Fabule 7, vel Fabula,
277	Wat is dan in 't Leven Qvid ergo est in vita	Arbeid 1, Labor,	ofte Ledigheid 2, aut Otium,	(Luyigheid,) (Desidia)
	der Menschen? Hominum?	de Deucht 3, Virtus,	ofte de Ondeucht 4; aut Vitium;
		de Eere 5, Decus,	ofte de Schande 6. aut Dedecus.
	Wat hier van? Qvid ab his?	de Lof 7, Laus,	ofte de Beschaeminge 8, vel Probrum;
		de Prijs 9, Gloria,	ofte de Versmaadheid 10, vel Ignominia.

[p. 75]

[p. 76]

278	Wat is in de Godsdienst? Qvid est in Religione?	't Godlijk wesen 1, Numen,	de Godseeringe 2, Cultus,	de Innigheid 3: Devotio;
		de Gebaerdiensten 4, Ceremoniae,	Oeffelijke wijsjes 5, Ritus,	de Schijndeucht 6, Hypocrisis.
279	Wat is in de waere Godsdienst Qvid est in vera Religione?	het Geloof 1, Fides,	de Liefde 2, Charitas,	de Hoope 3, Spes,
		het Vasten 4, Jejunium,	het Gebedt 5, Preces (Oratio)	de Almoes 6, Eleemosyna,
		der Kerkelijke Vergaderinge 7, Concilium,	de Ghemeynte, Ecclesia,	de Geheimenisse 8. Mysterium.
280	Wat is in een Valsche Religie? Qvid est in falsa Religione?	de Afgod 1, Idolum,	Afgoden tempel 2, Delúbrum,	(de Kerk,) (Fanum,)
		't Bygoloove 3, Superstitio,	de Ketterye 4, Haeresis,	de Sette. Secta.
281	Wat is in een Kerk? Qvid est in Templos?	de Altaer 1, Ara,	de Priester 2, Sacerdos,	de Offerhande 3, Sacrificium,
		de Prediker 4, Concionator,	de Preekstoel 2, Pulpitum,	de Predikinge, Concio,
		de Lessenaer 6, Pluteus,	de Sanghers 7, Cantores,	de Orghel. Organum pneusticum.
282	Wat is in de Voorsienigheid Godes? Qvid est in Providentia Dei?	de Godsschikkinge 1, Fatum,	(Noodlot) 't Lot 2, Sors,	het Geluk 3, Fors,
		(de Fortuine:) (Fortuna)	het Wonderwerk 4, Miraculum,	't Wonderteeken 5, Prodigium,
		de Voorbeduidinge 6, Omen,	de Waersegger 7, Vates,	de Wichelaer 8, Augur.
		en de Beurten 9. et Vices,	aller dingen. omnium rerum.
283	W. sijn de Regeerders van alles? Qvi sunt Directóres omnium?	Christus 1, Christus.	ofte Satan 2, aut Satanas.
284	W. is het einde aller menschen? Qvis est finis omnium hominum?	de Saeligheid1, Salus,	ofte de Verderffenisse 2. aut Interitus.
		het Paradijs 3, Paradisus,	ofte de Helle 4. Gehenna.

[p. 77]