Portael der saecken en spraecken

[p. 1]

Het Eerste Hooft-stuck
Primum Caput
Des Portaels
Vestibuli
der Spraaken.
Lingvarum.
Noodiginghe.
Invitatio.

De Meester.	1	Komt hier jonghen,
Magister.		Veni huc puer,
	2	Ik wil met u spreken van een saek noodig boven alles.
		Loqvar recum de renecessaria super omnia.
De Leerlink.	3	Spreekt mijn Heere, ik hoore.
Discipulus.		Loqvere mi Domine, audio.
Meester.	4	Wilt ghy Wijs sijn?
Magister.		Vis ne sapiens esse?
Leerlink.	5	Wat is dat Wijs te sijn?
Discipulus,		Qvid est istuc sapientem esse?
Meester.	6	Alles te verstaen, alles recht te doen,
Magister.		Omnia intelligere, omnia rectè agere,
		En van alles recht te spreeken.
		& de omnibus rectè loqvi.
Leerlink.	7	Ik wil wel, maar wie sal my dat geven?
Discipulus.		Volo qvidem, sed qvis mihi hoc dabit?
Magister.	8	God, ende de verkeeringe met wijse (luiden)
Meester.		DEUS, & conversatio cum sapientibus,
		Levendige ende dooden.
		vivi & mortuis.
Leerlink.	9	Met wat levendigen?
Discipulus.		Qvibus vivis?
Meester.	10	Den Leermeesteren.
Magister.		Praeceptoribus.
Leerlink.	11	Ende met welke dooden?
Discipulus.		Et qvibus mortuis?
Meester.	12	Met den ghenen, die voor ons geleeft hebben,
Magister.		Illis, qvi ante nos vixerunt.
		ende noch met ons spreken in haere boecken.
		adhuc nobiscum loqvuntur in suis libris.

[p. 2]

Leerlink.	13	Is dat genoegh?
Discipulus.		Estne id satis.
Meester.	14	Ja genoegh.
Magister.		Imò satis.
	15	Bidt maer Godt, gehoorsaamt uwe Leeraer,
		Ora modò Deum, pare tuo Praeceptori,
		en bemint de Boeken.
		& ama Libros.
	16	Maer op dat gy dit wijse (luyden) verstaet,
		Sed ut illos sapientes intelligas,
	17	Soo leert de spraake, waer in sy hebben geschreven.
		disce sermonem, qvò scripserunt.
	18	Namelijk de Latijnsche Spraake,
		Nempe Latinam Lingvam.
	19	Welke schoon, ende den Volkeren gemeen is,
		Qvae pulchra, & Polulis communis est,
		ende (ook) geleerde (luyden) maekt.
		arqve etiam doctos facit.
Leerling.	20	Wie sal my de selve leeren?
Discipulus.		Qvis me illam docébit?
Meester.	21	Ik met de hulpe Godes:
Magister.		Ego auxilio Dei:
	22	En dat voor een lichten wegh, verdeelt in drie trappen.
		Idqve facili viâ, divisâ in tres gradus.
	23	In de eerste zullen wy leggen alle haer gronden.
		In primo ponémus omnia ejus fundamenta.
	24	In de tweede zullen wy oprechten
		In secundo erigémus
		haer gantsch noodigh gebouw.
		ejus totam necessariam structuram.
	25	In de derde sullen wy haer toe doen
		In tertio addemus
		haere alderhande cieraaden.
		ejus omnimoda ornamenta.
	26	Het voorste willen wy volbrengen in dit eerste boekjen.
		Illud primum absolvémus in hoc primo libello.
	27	'T welk gy nu in de hande neemt,
		Qvem nuuc in manum sumis,
		genaemt HET PORTAEL der spraake.
		dictum VESTIBULUM Lingvae
	28	Het tweede sal volbracht worden in 't naest volgende
		Secundum absolvétur proximè seqventi
		boek, genaemt DE DEVR der spraake
		libro, appelláto JANUA Lingvae
	29	Het derde in 't derde, het welke wy noemen zullen
		Tertium in tertio, qvem vocabimus
		HET VOORHUYS der Sprake.
		ATRIUM Lingvae.

[p. 3]

	30	Ende daer van dan sal ik u in laeten
		Atqve inde te immitram,
		in de PALLEYSEN der Boekscryveren.
		in PALATIA Authorum.
	31	Dat is, in wyslijck geschrevene boeken;
		Hoc est in sapienter scriptos libros;
	32	Op dat gy selfs ook wert wijs, verstandig, en wel sprekende
		Ut tu ipse quoque fias sapiens, prudens, ac eloqvens.
	33	De swaerigheid laet u niet verschrikken:
		Difficultas te ne terreat:
	34	Wie 't begeert, vatt het alles.
		Qvi cupit, capit omnia.
	35	Indien de anvangh swaer is,
		Si principium difficile est.
	36	Soo sal het midden licht sijn,
		Medium facile erit,
	37	Ende het einde lieflijk.
		Finisqve jucundus.
	38	Die wel onderscheidet, onderwijset ook wel:
		Qvi bene distingvit, docet etiam bene:
	39	En die wel opmerckt, leert wel:
		Et qvi benè attendit, discit benè:
		dat en bedriegt niet.
		hoc non fállit.
	40	Wel aen, so grijpt het dan aen in de naeme Godes!
		Eja, aggredere igitur in nomine DEI!