Indiaanse vertellingen. Deel 2

[p. 55]

[Mens en geest.]

Tansie Pepetjo bezocht Okko-joemo

Het is interessant om te weten, dat de Indianen vroeger veel met geesten omgingen.

Wij kunnen zeggen dat hun leven onafscheidelijk verbonden was met de geestenwereld.

Behalve bosgeesten, luchtgeesten en grondgeesten kon de Indiaan ook de Okko-joemo, watergeest, bezweren!

Zo vertelde een pie-pie, oma, aan mij.

Maar voordat ik jullie over Pepetjo en Okko-joemo zal verhalen, nog even iets over de leefwijze der Indianen. In een dorp woonde elke familie bij elkaar. Zelfs wanneer een zoon of dochter uitgehuwd was, bouwde de zoon of in het ander geval de schoonzoon zijn kamp in de nabijheid van de ouders.

Heel lang terug, de blanken waren toen nog niet in Suriname, moest de schoondochter practisch al het werk in de huishouding en op de kostgrond doen.

Zoals ik eerder vertelde leefde de Indiaan volgens bepaalde wetten. Dat waren de ongeschreven wetten, waaraan zelfs de kinderen zich stipt moesten houden.

In het bijzonder de piaaiman had zeer vele wetten te onderhouden.

[p. 56]

Door te leven en te handelen volgens of tegen deze Indiaanse wetten, was de piaaiman in staat vele goede dan wel slechte handelingen te plegen.

Luisteren jullie verder over de ontmoeting van Pepetjo, en Okko-joemo. Peee......!! O......!! hij sprong op en zat in zijn hangmat. Hij beefde over zijn hele lichaam. Otte-komman? Wat is er met je? vroeg zijn vrouw aan hem. Tansie Pepetjo kermde; hij begon piaailiederen te zingen.

Toen begreep de vrouw, dat haar man droomde. Zij ging weer rustig slapen en liet Pepetjo alleen met zijn droom. De piaaiman stond op en ging naar zijn hut, en nam zijn maraka, in zijn hand. Al ratelend liep hij in gebogen houding naar zijn tokai, medicijnhuisje.

Het duurde ruim drie uren lang, almaar door ratelende, zingende en huizen ver pratende, voordat hij wist wat de watergeest Okko-joemo van hem verwachtte. Hij was o.a. aan het praten met de geest van Okko-joemo, want over deze had hij gedroomd.

En weten jullie wat voor voorstel Okko-joemo aan de piaaiman Pepetjo deed? De watergeest vroeg aan de oude Indiaanse man of hij een bezoek aan hem onder water wou brengen.

Nou eerlijk gezegd, beste kinderen, daar voelde de piaaiman niets voor. Stellen jullie je voor dat de watergeest hem onder water aanvalt, wat dan?

Geen nood, hij moet en zou gaan, wat er ook gebeurde!! Hij nam de uitnodiging aan.

Weten jullie ook waarom hij dat deed? Wel, wel. Op de eerste plaats betrof het een beleefdheidsbezoek. Op de tweede plaats moet hij de uitnodiging ook aannemen, alleen maar om Okko-joemo tevreden te stellen. Anders kon de watergeest de Indiaan op de rivier lastig vallen. Ook zouden ze weinig of helemaal geen vissen meer vangen. Buitendien, en dat was de voornaamste reden, de piaaiman zou dan geen hulp meer krijgen van Okko-joemo indien andere watergeesten zijn dorpelingen ziek maakten.

Dus besloot onze Pepetjo de reis naar Okko-joemo te maken. De daarop volgende dag deelde hij dit aan zijn vrouw mede. Deze was een beetje bedroefd maar zij begreep dat ze ook een steentje moest bijdragen aangezien het met het welzijn van de Indianen betrof.

Op de plaats waar de piaaiman ondergedoken was, borrelde het water nog lange tijd na!! Zijn vrouw en kinderen en nog vele Indianen van het dorp stonden langs de rivieroever en hadden hem een goede reis toegewenst!! Toen de kinderen hun vader niet meer zagen opduiken, begonnen ze allemaal te huilen. Zij meenden dat hij verdronken was. Vooral de kleine Wie-Ja, met haar vlechtjes, liet een sireentje uit haar keel horen!!!

[p. 57]

Intussen was de piaaiman in het land van Okko-joemo geland. Hij werd hartelijk onthaald!

De ontvangst van Pepetjo door Okko-joemo, de Watergeest, was zeer vlot toegegaan. Vele, vele en nogmaals vele andere watergeesten moest hij onder water op de rivierbodem groeten.

De plaats onder het water, waar Okko-joemo en de zijnen woonden was bijzonder mooi. Alles was ordelijk gerangschikt. De kindertjes van Okko-joemo zwommen langs en boven Tansie Pepetjo. Maar..... dit moet ik even aan jullie zeggen: Pepetjo was niet alleen op bezoek gegaan. Zijn maraka, de kalebasramelaar om geesten te bezweren, had hij meegenomen. En in de maraka was, ja wie denken jullie wel? Niemand minder dan Joekoe.

Wie was toch die Joekoe? Hij was een goede geest, tevens de baas en leider van alle geesten die de piaaiman Pepetjo bijstonden in zijn werk! Joekoe was de beschermer van Pepetjo en van alle andere piaaimannen.

Tegenover de Indiaanse man zat of liever gezegd wiegde heen en weer een groot rond monster. Het zag er rond uit met een oog midden in het lichaam. Het huis van Okko-joemo had meer de vorm van een grot. Maar wonderlijk genoeg was het helder verlicht. Okko-joemo liet zijn muzikanten plaats nemen op het podium, en toen pas begonnen de feestelijkheden!

Het was vroeger zo, dat Indianen die in de dichtbijzijnde dorpen woonden de muziek heel in de verte konden horen. Dan wisten ze dat de een of andere piaaiman zijn jaarlijks bezoek aan Okko-joemo had gebracht. De andere piaaimannen in het dorp begonnen dan meteen te piaaien. Op deze wijze wilden de piaaimannen Pepetjo onder het water bijstaan.

Intussen, beste kinderen, het ging nogal druk toe onder het water bij Okko-joemo. Vissen en krabben, die Pepetjo bij zijn vorige bezoeken niet eerder had gezien, waren nu aanwezig. Koemakoema en Kasoe, de krab, waren uitgedost. Het haar van Okko-joemo's vrouw hing over haar schouders tot op de grond als gouden draden. De kinderen van Okko-joemo speelden krijgertje met de kleine visjes en krabbetjes.

Tansie Pepetjo genoot van de duikelingen en het vlug zwemmen van de ‘water-kinderen’. Plotseling begon een kleine kreeft te vechten met een kleine pasiesie 'n platvis.

Kreeftje mocht van moeder niet meer spelen.

Pepetjo at en dronk zoveel hij maar kon. Hij moest vertellen van de buitenwereld en de mensen die daarop woonden. Nou, dat kon Pepetjo op bijzondere wijze doen. Hij vertelde van de kostgronden, van de jachtpartijen, van de feestelijkheden die soms dagenlang konden duren. Ook van de verschillende vogels hoorden de gastheren diverse verhalen. Met aandacht en spanning luisterden ze diverse verhalen. Met aandacht en spanning luisterden ze naar Pepetjo.

[p. 58]

Nu zullen we Pepetjo op zijn wandelingen met de familie Okko-joemo gaan volgen. Ja hoor, op de bodem van zo'n rivier was het dag noch nacht.

Daar gingen zei!! Okko-joemo voorop met Tansie Pepetjo en de anderen volgden.

Onderweg kwamen de wandelaars veel soorten vissen en waterplanten tegen.

Bij elke kreek, die in de rivier uitmondt, had Okko-joemo een logeergebouw, dat ook als wachthuis werd gebruikt. Overal waar ze kwamen werden ze door het watervolk met veel plezier en vriendelijkheid ontvangen.

Aan elke rivier werd een bezoek gebracht, zodoende werd er gereisd van Marowijne tot de Corantijn. Hier en daar zag Pepetjo een gezonken schip waarin de kinderen graag speelden. De straten waren knap aangelegd en de huizen waren erg kunstig gebouwd. De huizen waren met riviermos bedekt en overal zwommen er alle soorten van vissen.

Beste kinderen, er is tijd van komen en gaan. Hoe lang Pepetjo op bezoek bij Okko-joemo was geweest, kon hij niet zeggen, daar het watervolk geen tijd kent. Maar in elk geval werd weer een groot afscheidsfeest ter ere van Tansie Pepetjo georganiseerd.

Hij werd tot het wateroppervlak door Okko-joemo begeleid en toen merkten beiden op dat het avond was. Toen maakte Okko-joemo gebruik van de gelegenheid om nog een poosje met de Indiaan aan de waterkant een babbeltje te houden.

Daar was de tijd gekomen om afscheid te nemen, en met groot lawaai van het water verdween Okko-joemo weer in de rivier. Pepetjo ging aan wal en vervolgens naar huis. Zijn vrouw en kinderen waren erg blij, de kinderen omhelsden hun vader. Toen bracht Pepetjo zijn vrouw naar buiten en weten jullie wat hij deed? Hij wees de vrouw een grote glinsterende gouden ring. Zijn vrouw was erg verbaasd erover en vond de ring heel mooi.

Zoals elke vrouw zou vragen, vroeg ook deze vrouw: ‘Van wie heb je de ring gehad?’ ‘Van niemand,’ antwoordde Pepetjo.

‘Okko-joemo heeft die aan de oever achtergelaten,’ sprak de Indiaan.

Intussen was de ring bedoeld als een cadeau voor hem. Later kwam hij dit in een droom met Okko-joemo te weten.

Zo leefden vroeger de Indianen met de watergeesten, maar door ongehoorzaamheid van de Indiaan tegenover Okko-joemo kunnen ze tot op heden toe geen bezoek meer afleggen bij Okko-joemo. Vanaf dien wil deze Okko-joemo en zijn geslacht de Indiaan kwaad doen. Tot vandaag is de vrede nog niet goed gemaakt. En dat hangt van de Indiaan af.

Wanneer die tijd zal komen weet geen enkele Indiaan. Aldus een legende.