De pelgrimagie van het kindeken Jesus

VIII. Capittel.
Jesus is droevig tot 'er doodt, ende biddende in het Hofken sweet bloet.

ALs Jesus op den wegh was naer het Hofken geseyt Gethsemani, ende nu gecomen was tot op den Berg van Oliveten, op welken het Hofken stont, soo heeft hy aen syne Discipels geseyt: ^(a)Gy sult altemael desen nacht in my verargert worden. Want daer staet geschreven: Ik sal den Herder slaen, ende de Schaepen sullen verstroeyt worden. Doen seyde Petrus: Alwaer't dat sy altemael in u verargert wierden, maer niet ik. Jesus seyde tot hem: Voorwaer ick seg' u, dat gy desen nacht eer den Haene kraeyt my drijmael sult verloochenen. Hier op seyde Petrus: Al moest ik met u sterven, ik en sal u niet verloochenen. Desgelijks seyden alle d' ander Discipels. Zijnde nu Jesus met hun gecomen tot by het Hofken, heeft tot hun geseyt: Sit hier, terwijlen ik ginder gaen bidden. Ende nemende met hem Petrus, Jacobus ende Joannes,

(a) Matth. 26. Marc. 14. Luc. 22. Joan. 18.

[p. 450]

is met hun gegaen in het Hofken, ende heeft begonst te geven groote teeckens van droefheyt ende benauwtheyt, schuddende ende bevende, ende seer druckelyk siende, seyde tot hun: Myn ziel' is bedroeft tot 'er doodt toe: Vertoeft hier ende waekt met my. Ende een weynig alleen voor der gaende, is gevallen ter aerden op syn Aensicht, biddende ende seggende: Mynen Vader is't dat het mogelyck is, dat desen Kelk van my passeert. Nochtans niet mynen, maer uwen wille moet geschieden. Ende hy is by de dry Discipels gekeert, ende heeftse gevonden slaepen, ende seyde tot Simon Petrus: Simon slaept gy? Kont gy niet een ure met my waecken? Waekt ende bidt, op dat gy niet en valt in tentatie. Den gheest is wel veerdigh, maer het vleesch is krank. Hy is dan gegaen voor de tweede reyse, ende heeft gebeden, seggende: Mynen Vader is 't dat desen Kelck niet passeren en kan, sonder dat ick hem drinke, uwen wille moet geschieden. Ende hy is wederom gegaen by syne Discipels, ende heeftste vinden slaepen, want hunne oogen waeren beswaert. Ende hun laetende, is voor de derde reyse gekeert naer het Gebedt, ende zynde van benauwtheyt in doodts noot, heeft langher gebeden. Ende heeft gesweet druppels gelyk bloedt, die hem al liepen ter aerden. Ende daer heeft hem eenen Engel uyt den Hemel veropenbaert hem versterkende. Doen is hy wederom gekeert tot syne Discipels, ende seyde tot hun: Slaept ende rust nu. Siet de ure is gecomen, ende den Sone des Mensch sal ghelevert worden in de handen der sondaeren. Staet op, ende laet ons gaen. Siet die my leveren sal is hier by. Aldus het H. Evangelie.

O Godtminnende ziele, hier beginnen de meeste verwekselen van liefde, ende van medelyden. Indien gy Jesus lief hebt, hier heeft uwe affectie voed-

[p. 451]

sel, hier moet u herte ontsteken worden met vierige vlammen der liefden, hier moet u herte gewont worden met het sweert des medelydens, ende smilten in traenen. Maekt u dan in het Hofken met een levende aendagtigheyt tegenwoordigh. Aenmerkt ten eersten hoe den soeten Heere, besorgt zynde voor een kleyn hoopken van syne lieve Discipels, hun voorsegt, dat sy hem verlaeten sullen, ende alleen in de noot laeten: ende willende de vermetelyke beroemelykheyt van Petrus doen sinken, voorsegt hem synen val, ende verwyt hem daer naer syne slaeperachtigheyt: al oft hy wilde seggen; hoe sout gy met my sterven, die met my niet een ure en kont waeken? Och hoe gink dit in het herte van den goedertieren Jesus, dat hy soo kleyne getrouwigheyt vont onder de kinderen der menschen! In soo veel jaeren dat hy op de werelt gearbeyt hadde, waerender nauwelyks twaelf, die hem tot nu toe getrouw by gebleven waeren, en van dese was eenen syn verrader, ende d'ander sliepen als hy nu in den meesten noot ende benauwtheyt was. O ziele, wilt gy ook slaepen, sult gy oock ongevoelyck zyn, siende uwen liefsten Jesus in sulke benauwtheyt? Aensiet hem hoe hy schut en beeft, hoe druckelyk hy siet, hoe bleek syn Aensicht is, seggende met een bevende stemme: Myn ziel is bedroeft tot'er doodt. Och hoe doorgaen my dese woorden het herte als een scherp snydende sweert! O liefsten Bruydegom mynder zielen, hoe kan ik u sien in dese droevige gesteltenisse sonder weenen? Hoe kan een minnende herte sulke woorden van u hooren, sonder te smilten in traenen? Myn ziel is bedroeft tot'er doodt. O liefde waer zyt gy? Wat sult gy maeken? Jesus is bedroeft tot'er doodt. O Jesu, myne liefde! O

[p. 452]

Jesu, myne liefde! zult gy droevig zyn, en sal 't de liefde niet te gevoelen, die met u een is?

Maer, ô Mynen Godt, ende mynen Al, indien gy, die alle vreugt myns herten, jae alle de blydschap der Engelen zyt, nu selve bedroeft zyt, wie is'er die u sal konnen vertroosten? O ziele, wilt gy den goeden Jesus vertroosten in dese syne bedruktheyt, en verlaet hem niet, blyft by hem, waekt met hem, zyt met hem bedroeft, ende weent is't dat gy kont. Valt voor syne voeten, kust ende omhelst die, ende u hooft oprechtende, hout hem in uwe armen, hem aensiende met groot medelyden, want syn ziele is in groote bitterheyt, ende syn herte is benauwt tot 'er doodt. Aensiet met weenende oogen dat sijn Engels Aenschyn t'eenemael verduystert, die lieffelyke oogen t'eenemael droevig, ende segt met diepe versuchtingen: Myn herte breekt, ô soeten Jesu, siende in u minnelyk aensicht sulk een droevig gelaet. O mynen soeten Engel, waerom zyt gy droevig? Of liefsten Vader, ô mynen aldersoetsten Meester, waerom syt gy benauwt, ende benauwt tot'er doodt? Blyft alsoo een weynig tydts, den soeten Heere drukelyk aensiende, al oft gy van medelyden niet meer spreken en konde, ontfangende somtyts een droevige ooge van hem, die u herte doorgaen sal.

Peyst, ô ziele, dat Jesu u ten lesten nemende by de hant, segt: Myn kindt, en verlaet my niet, in desen uytersten noot. Want nu' begint myne bitter Passie, die veel geweldiger in mijn ziele is, als in mijn lichaem, mijnen Vader my ontreckende alle inwendigen troost, ende laetende in dese onuytsprekelijke droefheyt ende benauwtheyt, tot myn doodt toe: ende dat om uwer liefde, tot meerder voldoeninge voor uwe sonden. Wildy my dan troosten, blyft by my, in alle myne benauwtheden

[p. 453]

ende lyden, met een bevende ende wackere aendagtigheydt my aensiende. Want gy en kont my geen aengenaemer saek doen, als my in myne Passie met devotie te aenschouwen. Maer wacht u wel van door slappigheyt te slaepen, terwylen ick in desen strijt ben, ofte door verdriet my in den noot te verlaeten, gelyk myne Discipels, ofte voor aerdsche genoegten de droefheyt van myne Passie te vercoopen, gelyk Judas.

Aensiet nu, ô ziele, den soeten Heere hoe hy alleen voorder gaende om te bidden, ten lesten valt op syne knien, ende leggende zyn gebenedydt Aensicht op de aerde, begint met veel versuchtingen ende traenen synen Hemelschen Vader te bidden. Hy heeft hier voormaels noch dikwils gebeden, (segt S. Bonaventura)^(a) maer hy badt alsdan voor ons, als onsen Advocaet: doch nu bidt hy voor sy selven. Hebt met hem medelyden, ende verwondert u, over syne alderdiepste ootmoedigheyt siende hem daer knielen, liggen ende bidden, gelyk een ander verworpen mensch al oft hy vergeten hadde dat hy Godt selve is, even machtig ende even eeuwig met synen Vader. Aenmerckt oock syne aldervolmaecktste ghehoorsaemheyt. Want waerom bidt hy? Te weten, dat den Kelck van syne Passie ende Doodt van hem soude geweirt zyn. Ende dit versoekt hy als mensch, om dat syne menschelyke nature, in het sinnelyk deel, eenen schroom hadde van de doodt, ende daeorm uyt'er maeten benauwt was. Maer even wel en wort hy niet verhoort. Den Vader wilt in alle maniere dat hy sterft, ende en spaert oock synen eenigen Sone niet, hem leverende ter doodt om onser liefden. Den soeten Jesus ontfangt met eerbiedinge dese gehoorsaemheydt syns Vaders seggende: Niet mynen, maer uwen wille moet geschieden. Aenmerckt eens

(a) Medit. vit. Chr. c. 57. Sp.

[p. 454]

de onuytsprekelyke liefde soo des Vaders als des Soons, tot ons, uyt welke den Vader den Sone beveelt te sterven, ende den Sone ghewillighlyck de doodt aenveert. Ondertusschen den inwendigen ancxt ende benauwtheyt en liet daerom niet geduerig te wassen in het herte van den soeten Jesus, 't welk ten laetsten sulk een gewelt leet, dat hy nu zynde in doodts noot, sweetende water en bloet, in sulk een overvloedigheyt, dat het hem af liep ter aerden. Welk een teeken was dat hy naturelyk soude gestorven hebben ter plaetse, hadde de Godtheyt hem niet versterkt, ende in 't leven behouden. Want bloet sweeten is tegen nature.

O minnende ziele, wat dingen zyn dit? Indien gy Jesus uyt'er herten lief hebt, de liefde moet hier werken, u herte moet dat gevoelen. Gaet dan als een gewont Hert by uwen Beminden, en lyt niet dat hy langer soo ter aerden ligt op syn aldersoetste Aenschyn. Heft hem op met een affectie vol betrouwen ende eerbiedinghe. Aensiet met deernisse dat lieffelyk Aensicht overgoten met het bloedig sweet. Droogt het af met eenen witten doek, ende laet hem wat rusten op uwen arm, want hy half dood is van benauwtheyt, ende rust alsoo met hem, laetende-u herte swieren ende uwe oogen loopen. Wie sal my geven water aen myn hooft, ende aen myn oogen fonteynen van traenen, op dat ik weenen mag dag ende nacht, ende myne traenen voegen met het bloedig sweet van Jesus mynen Godt, ende met duysent versuchtingen vergeselschappen de benauwtheyt syns herten! O Jesu mynen alderliefsten! Och oft ick dese uwe benauwtheyt selve mochte onderstaen, ende hier in uwe ermen sterven! Och oft ik konde u bloedig sweet met bloedige traenen vergelden! Och oft den brant uwer liefden myn herte soo ge-

[p. 455]

weldig praemde, als dese benauwtheyt het uwe gepraemt heeft! Maer nochtans het gewelt der liefden waere my soet, daer eylaes het gewelt van dese benauwtheyt u seer bitter is geweest! Och hoe nat is u habyt van het bloedig sweet! my dunkt dat ik het gevoele: Eylaes onnoosel Lam, waer hebben u myne sonden gebrogt! hoe hebben u bedroeft myne ydele genoegten! hoe heeft u benauwt myne quade liberteyt ende ongebondentheyt.

Den soeten Heere voor de leste reyse opstaende, is gegaen^(a) (segt S. Bonaventura) by syne Discipels, ende heeft hun geseyt: Slaept ende rust nu. Ende terwylen sy daer een weynig sliepen, den goeden Herder hiel de wacht over syn kleyn tropken. O groote liefde! hy heeftse seker tot den eynde toe bemint, daer hy nu zynde in d'uyterste benauwtheyt, noch sorgvuldig is voor hunne ruste. Daer-en-tusschen sag hy syne vyanden van verre komen met fackels, lanteirnen, stocken, ende wapens, ende hy en maektse noch niet wacker, tot dat sy heel by waeren, als wanneer hy ten lesten seyde: het is genoeg, gy hebt genoeg geslaepen, staet op, siet den genen, die my verraden sal is hier by.

(a) Medit. vit. Chr. cap. 75.