Sinne- en minnebeelden. Deel 2. Inleiding en commentaar

9 Tot den leser.

1	doorsien: bekijken, of: inzicht krijgen in de ware aard
2	met een gesicht: in één oogopslag, blik
5	met kleyn beslagh: met weinig moeite, met weinig omhaal. Cats gebruikte ook de verbinding ‘met kort beslagh’ in de betekenis: in beknopte vorm (wnt ii, ii, 2026, 13).
6	haest: in korte tijd
	in't gemeen: in zijn algemeenheid
8	dit eenigh werck: enkel en alleen dit werk
	I.F.: Iacobus Felinus. De naam Felinus is afgeleid van het Latijnse woord ‘feles’ of ‘felis’ voor kat. Op 2 juni 1598 betaalde Cats, in Orléans ingeschreven in de ‘Natio Germanica’ de traditionele kroon. Hij noteerde in de matrikel van de rechtsschool, onder procurator Georgius a Burmania, ‘Jacobus Felinus Brouwershavius, dedit coronatum’. De naam van Apollonius Schotte uit Middelburg staat direct boven die van Cats. Zie: Livre des procureurs de la Nation Germanique de l'Université d'Orléans. Vierde boek, fol. 128v (Archives départementales du Loiret, d 216). Met dank aan C.M. Ridderikhof te Den Haag voor de inzage in een kopie van dit document. Vgl. verder Meertens 1943, 246 en 382, noot 214; evenals de annotatie hierboven bij r. 35 van het gedicht van Hoffer.

Cats verwoordt in dit gedichtje waarmee hij het voorwerk zelf besluit (de vorm heeft iets weg van een moderne reclameboodschap), de veelomvattendheid van zijn embleembundel: de lezer kan er immers een afspiegeling van het gehele menselijk leven in terugvinden. Deze gedachte grijpt terug op het idee van een boek als een wereld in het klein. Vgl. de zegswijze ‘het boek des levens’ (wnt iii, i, 100, ii, i, d), de populariteit tijdens de middeleeuwen en de renaissance om een boek als mikrokosmos te zien (Bath 1994, 45) en de annotatie bij ‘een kleyne Weerelt’ in het drempelgedicht van Peutemans, r. 20.