Sinne- en minnebeelden. Deel 2. Inleiding en commentaar

5 De vertalingen van het Latijn en het Frans

De vertalingen van het Latijn en het Frans zijn bewust letterlijk gehouden. Het uitgangspunt is geweest dat de lezer in staat moet zijn het origineel zonder al te veel moeite met de vertaling te vergelijken. Er is niet geprobeerd Cats te verfraaien of te verbeteren. Zo is bij woordherhaling niet gezocht naar stilistische gevarieerdheid en zijn lange zinnen intact gelaten. Indien nodig is er in bijbehorende noten commentaar op de vertalingen gegeven en zijn citaten of toespelingen aangegeven. Een aantal heb ik evenwel niet thuis kunnen brengen, en zonder twijfel heb ik bepaalde verwijzingen en allusies niet als zodanig herkend.

Dubbele betekenissen vormen één van de problemen bij de vertaling van de motto's en de gedichten. Vaak vallen het beeld en de duiding namelijk samen en is het lastig te kiezen tussen men, hij, zij of het. Ook de keuze tussen je of u in de aansprekingen blijft problematisch. Hierbij is rekening gehouden met de context, met de paralleltekst in het Nederlands en met de afdeling waarin het te vertalen gedicht, citaat of proza staat. Alternatieve vertalingen van woorden of zinsnedes evenals - zo nu en dan - een enkele aanvulling voor een beter begrip, zijn tussen rechte haken toegevoegd.²¹ Voor de vertalingen van het Frans is Gabriel Meuriers Grand dictionaire François-Flamen uit 1618 met vrucht gebruikt.

Alle Griekse en Latijnse citaten zijn, ook binnen al mijn annotaties en commentaren, van een Nederlandse vertaling voorzien. Verwezen wordt, hetzij naar een mogelijk of waarschijnlijk door Cats gebruikte uitgave, hetzij naar moderne standaardedities. Tenzij anders vermeld zijn de klassieke verwijzingen afkomstig uit de in de ‘Geraadpleegde literatuur’ vermelde uitgaven; in de meeste gevallen de Engelse Loeb Classical Library en de Franse Budé-reeks. (Daarbij heeft het eerste woord van een citaat standaard een hoofdletter gekregen). Er is ook geciteerd uit bestaande moderne Nederlandse vertalingen wanneer de relatie met de brontekst één op één was en de vertaling dicht bij het origineel is gebleven.

21 Zie voor een korte beschouwing over Cats' Latijn en Frans hoofdstuk 2.4 van de inleiding.