Klagende maeghden en raet voor de selve

(1634)–Jacob Cats– rechtenstatus


Klachte Van Abisagh van Sunem, op de doot van Adonia, 'Koninghs Davids Sone.
[pagina 106]


[pagina 107]
Op de wijse: O faux amant! o langue menteuresse! OListigh hof! o winckel van gebreken! O hooge school van alle slimme streken! O poel van ongeluck! Och waer ic noch gelijck ic eertijts plach, Doen ic myn jeugt in hare vryheyt sagh; Soo waer ic buyten druck. Ick was een maegt in stilheyt opgetogen, Ic had de tucht uyt 'smoeders borst ghesogen, Ick had een reyne jeugt: Myn vaderlant dat was een kleyne stadt, Die niet veel naems, maer weynigh luyster hadt, Maer efter soete vreught. Ick leefde daer by heusche jongelieden, Die my haer gunst en trouwe quamen bieden,
[pagina 108]
En dat in waere daedt, Daer was alree een geestigh jongelingh Aen wien myn ziel met volle sinnen hingh, En al met vrienden raet. Maer siet myn glans, myn jeugt, myn frisse leden, By al het volck als wonders aengebeden, Sijn oorsaeck onser pyn. Och had ic noyt in schoonheyt uyt-gemuyt! Ic ware nu, ic waer een lieve bruyt, En wat ic wensch te syn. Maer hoort doch eens wat datter kan gebeuren, Hoort wat myn vrient te voren dede treuren, En wat hy noch beklaeght Israëls vorft nu out en wonder swack, Nu slechts alleen genegen tot gemack, Die socht een jonge maeght;
[pagina 109]
Niet die hem mocht omhelsen in haer armen, Maer die hem slechts de voeten mocht verwarmen VVanneer de nacht genaect. Dit wert terstont gemelt aen alle kant: Dies syn der stracx door al het gansche lant Veel boden uyt gemaect. Men socht met ernst in vlecken ende steden De soetste mont, de best ghemaecte leden, Die eenigh mensch geniet; Maer ic en had mijn leven noyt gedacht Dat in het spel ic stont te syn gebracht, 'Ken had den hoogh-moet niet. Maer evenwel ic werter toe-gekoren; Dies heeft myn vrient sijn beste paut verloren, En ic myn tweede ziel. Ic wert in haest den Coningh toegebraght, Daer vont ic niet als trots en hoofschen praght, En niet dat my beviel.
[pagina 110]
Ic kreegh ('tis waer) gout, peerels, schoone ringen, En volle wensch van alle moye dingen: Ic woond' in's Koninghs sael; Maer siet den vrient dien ic van hete min, En die my kleeft tot aen mijn diepste sin, Die mis ic al-te-mael. Wat kan nu gout of schoone peerels geven, Nadien ic moet aldus geduerigh leven, Een leven son der lust? Ic ben een slaef ooc midden in de pracht, Ic ben een slaef oock midden in der nacht, Ic leve sonder rust. Als ic somwijl my wil tot slapen setten, Des Koninghs dienst die komptet my beletten; Dies lijd'ic staege pijn. Ic vind'in't bed een out en quelligh man, Die geen vermaeck of sprake lyden kan. Hoe kan ic vrolick sijn?
[pagina 111]
'Ken ben niet geyl, 'ken salt ooc nimmer wesen; Maer dus te syn en heb ic noyt gepresen, Noch ooc myn gansche geslacht. Een a erdigh kint de vreugt van mijne jeught, Mijns vaders wensch en mynes moeders vreught, Dat wort van my verwacht. Maer siet de Vorst verlaet dit droevigh leven; Dies ben ic weeuw, en efter maeght gebleven; Daer sit ic in den rou. Maer siet een fraey, een jongh, een moedigh Vorst Die toont dat hy nae myne schoon heyt dorst, En biet my syne trou. Dit heeft myn leet ten vollen wech-genomen: Ick docht ic was tot myne wensch gekomen: Maer wat een vreemde slagh! Ach doen den Prins dit houwelick versocht, Hy wort gedoot en om den hals gebrocht, En al op eenen dagh.
[pagina 112]
Maer hoort doch wie dit onbeyl heeft bedreven: Sijn broeder selfs die bracht hem om het leven, O fellen overmoet! Hy die het rijck syn broeder ondernam, Is al te licht op synen broeder gram, En stort het edel bloet. O Son, o Maen, u roep ic tot getuygen, Kan dat een mensch uyt vrouwen borsten suygen, En mach het soo bestaen? O hooghste God die alle dingen siet, En Prinçen selfs hebt onder u gebiet, Siet dese rancken aen. De jonge Vorstmet wien ic stont te paren, Was Coninghs soon, en dat van ouder jaeren Als yemant van het bloet. Sijn moeder was een uytgelesen vrou, En heeft geleeft in onbevlecte trou, En met een reyn gemoet.
[pagina 113]
Maer die het rijck nu tot sich heeft genomen, Ey segh een reys van waer is die gekomen? En let op zyn bedrogh. Syn moeder was een overspeligh wijf. Eerst maer gebruyckt tot enckel tijt-verdrijf; Het ander swijgh ick noch, Hy maer een kint die heeft hem laten kroonen, En komt alree zyn harde zinnen toonen Met dese wreede daet. Is't niet genoegh dat hy het rijck besit, En doet hy noch zyn eygen broeder dit? Siet waer dit henen gaet! Is God op my oft mynen vrient verbolgen, En moet het rijck een jonger sone volgen, Wel laetet soo geschien, Maer laet een Prins ten minsten dit gesagh, Dat hy voor hem een vrouwe kiesen mach, Dat hy mach vreughde sien,
[pagina 114]
Doch t'is te laet hier over meer te klagen; Ick moet het pack geduldigh leeren dragen Dat my is op geleyt. Maer evenwel in druck en tegenspoet Soo doetet noch aen droeve sinnen goet VVanneer het ooge schreyt. Ick ben nu weew van twee verscheyde Vorsten, En daer en soogh noyt kint aen myne borsten. Siet wat een ongeluck! Maer dat my geeft den alderswaersten slagh, Is dat ick noyt myn leven trouwen mach: VVat dat's een schellem stuck, Dit seyt de Prins, en even alle menschen Dit is het hof om staet of voordeel wenschen, Die roept men door het lant. VVie nae my staet die tast al nae de kroon: Dies is de doot voor hem een seker loon. Siet daer myn droeve stant!
[pagina 115]
Ach niet een mensch en dient voor my te spreken. Die niet en wil sich in perijckel steken Van haest te zyn gedoot! VVant soo het flechts een hoofschen lincker siet, Dat eenigh mensch my gunst of eere biet, Die is in hoogen noot, VVel ick die was een vande schoonste maeghden Die oyt een man door soet gelaet behaeghden, En mach noyt moeder zyn, Geen aerdigh kint tot aen de bleecke doot. En salder oyt vercieren mynen schoot. O druck, o swaere pijn! Nu hoort een woort, o dochters uyt de steden, Leeft even daer met u beroep te vreden; Dat is u Coninghrijck. VVilt ghy met lust verslijten uwen tyt, Blijft in de staet ghelijck ghy heden zyt, En paert met uws ghelijck,
[pagina 116]
In hoofsen pracht, in kostelijcke steenen, En is geen lust gelijck de lieden me enen; Maer niet als enckel schijn. Ghy, sydy wijs, verciert u frisse jeught Met eerbaer root, en met de waere deught; Dat moet u ciersel zyn. GEwisselijck, vrienden, w ie dusdanige klachten wel overweegt die sal ghewisselijck connen oordeelen dat het beter is by den uyl gheseten, als met den valck ghevlogen,
[pagina 117]

[pagina 118]
Wel aen dan: HOort eens vrysters, hoort ghesellen, (Want het gaet u beyden aen) Ick moet u een streeck vertellen Die ick onlanghs heb verstaen. Tweederhande jonge-lieden Quamen met ghelicken vlyt. Haere min en trouwe bieden, Aen een vryster onser tijt: D'eerste scheen een groote joncker, Hy droegh pluymen op den hoet? Maer het was een rechte proncker, Alsser heden menigh doet. D'ander was een goet gheselle Niet te prachtigh of te breet, Schapen had hy op de stelle, Efter gingh hy slecht gekleet. D'eerste was vol soete grillen, Dan hy, quiste wat te veel:
[pagina 119]
D'ander niet ghesint te spillen, Hielt de panne by de steel. 'Tmeysje, dat de grage gasten, Meer als met gemeenen praet, Sagh na haer wel happigh tasten. Nam het stuck in haer beraet: Maer hoe zy dat overleyde Van het eerste tot het lest, VVat haer d'een of d'ander scheyde, Hoofs en moy dat dacht haer best: Dat had haer de ziel ontstolen, Dat verhief zy boven al, Sv wou metten ruyter dolen, Hoe het is of worden sal. D'ander met zyn koele seden, Dacht haer tam en al te stil, VVant zy sprack met klare reden, 'Tis een Lantsert, dien ick wil,
[pagina 120]
Laet een deune quesel leven By een kluts, een tammen bloet: Ick wil vry wat ruymer sweven, Ick heb al een hooger moet, Maer als zy ten langen lesten Hier op met haer vader sprack, Sey de man, tot haren besten, Wat hem in den boesem stack: Kint, dit hoefje wel te weten, Iae te schrijven aen den balck, ‘Beter by den uyl geseten, ‘Als gevlogen met den valck, MAer onder alle dese maegde-klachten dient oock een goet outman eens ghehoort te wesen, die klaeght mede uyt gelijcke oorsaken, dat is mits een onghelijck hou welijck by hem aenghegaen. Ick bidde u, vrysters, leent hem een weynigh u gunstigh oir, een oudtmans klachte kan oock aen Ionghe maeghden tot een lesse strecken, soo de selve maer recht wert opgenomen. Wel hoort den man, En oordeelt dan.
[pagina 121]

[pagina 122]
De man die't uerwerck optreckt, spreeekt. WAtmocht ic rechtē dwaes, wat mocht ic gaen beginnē Waer doolde laetst, och arm! mijn onbedachte sinnen Ick bracht een tuygn in huys, oock tegen vrienden raet, Een tuygh, een wonder tuygh, dat nimmer stil en staet. Een tuygh van vreemden aert, dat noyt en laet te woelen, Dat my oock in der nacht zyn onrust doet ghevoelen! Een tuygh, een slaende werck, dat sonder eynde sweeft, En dat noch boven die een staegen wecker heeft: Een tuygh dat ommegaet met veelderhande drachten, Dat hondert raders heeft daer op men heeft te wachten. VVat dienter noch geseyt? het is een staege last Die voor myn strammen rugh int minste nieten past. Maer schōonick besich stae aen dese lange koorden, En segge dit en dat, het zyn verbloemde woorden? Het stuck dat ick beklaegh, dat is een nieuwe trou, Mijn onrust dien ick heb, dat is een jonge vrou, VVat moet ick even daer al drachten onderhouwen, En tanden aen den boeck; en raders in demouwen,
[pagina 123]
En wielen om het lijf, en ick en weet niet wat, Dat ick voor desen tijt noyt recht en heb gevat. VVel eer had ick een vrou, die was van myne jaeren, Die was gelick als ick genegen om te spaeren, Die droegh een slechten doeck; maer dit al-waerdig dier, Dat strijckt gelick een paeuw, en is te byster fièr: Dat wil den nieuwen snuf, van ketens ende ringen, Van peerels om den half, van alle moye dingen, Van al dat hoofs gelickt, en altyt weder aen, Het schijnt dat my de beurs moet eeuwigh open staen: Noch isset niet genoegh, t'en can geen ruste lijden Het wil geduerigh uyt, geduerigh spelen rijden, Geduerigh over al. VVel denckt hoe past my dat, Die eertijts ongemoeyt ontrent den viere sat? Maer noch soo waret yet, met dese buyte-lusten, Indien ick inder nacht te minsten mochte rusten; Maer dat en mach niet zyn, het kint dat wil de mam, O! dwaesheyt dat ick oyt soo jonge vrouwe nam.
[pagina 124]
Wel, vrienden, hoort een woort: wie stil begeert te leven, Die moet dit mal gewoel de jonckheyt overgeven; Want, uyt de daet geleert, soo roep ick met berou, ‘Ontrent een grijsen baercen dient geen jonge vrou. Wie een out buys heeft te greyen, En een Ionckwijf heeft te vleyen, En een klock moet gaede slaen, Seght wanneer heeft die ghedaen; OVdt trouwen, en oudt krijghs-man te werden, is van oudts niet goet ghevonden, en dat vry niet sonder reden; want,
Gherimpelt vel, en vrijt niet wel. DEroos daer menigh dier quam eertijts om gevlogen, Staetnu, eylaes! en treurt, van niemant aengetogen, Geen wittje sitter op, geen bietje suygter aen; En vraeghje, waerom dat? haer Ieught die heeft gedaen.
[pagina 125]
Pleeght liefde Ionge lien, en stelt u om te paren; Dat is het rechte wit van uwe groene Iaren: Mint eer u bloemtie ruyft, of nae der aerden duyckt; V beste goet verslijt, al wortet niet ghebruyckt. DEvry ster die hier volght op t'gene voren is geseyt niet wel gelet hebbende, meynt reden te hebben om aldus haer klachte in te brengen; gby die het raken mach dienter u van. ICk was een longe stam van yder een ghepresen, En met een schoon gewaev tot in de lucht geresen, Ick was een rancke spruyt, een gaef, een keestigh hout. Het groenste van de laen, het schoonste van het wout: Ick was een bosch alleen, daer al de vogels quamen, En gansche dagen langh haer soete vreughde namen, Daer menigh longh-gesel, en menigh herder sadt, Die slechts maer om de lucht van myne tacken badt: Al watter geestigh songh, dat wou zyn eerste nesten, Ter eeren myner seught, in dese tacken vesten;
[pagina 126]
Maer ick was doen te trots, en daerom wild' ick niet; Nu stae ick hier alleen, gelick een eensaem riet: Nu is myn jeugt gegaen, myn bloeyssel afgesegen, Myn groen dient maer alleen tot stroyssel op de wegen. Al wat noch om my swiert en is geen jeughdigh blat, Maer niet als vuyle mosch, of ick en weet niet wat Ick vinde met verdrict, ick vinde datter uylen, En ravens vander nacht in myne tacken schuylen: Ick vinde met verdriet, dat jae de vleder-muys Maeckt in myn holle stam haer ongeluckigh huys; Dies roep ick overluyt tot alle longe boomen Die fris en lustigh staen ontrent de verssche stroomen: En weest niet al te trots, ô dochters van het wout; VVat heden lustigh is dat wort ten lcsten out. Dat wort, eylacen! kael, en al de groene acken Die comen sonder loof, die comen neder sacken, En siet wien eens de tyt haer jeught en groente nam. Die blijft dan naderhant die blijft een dorre stam,
[pagina 127]
Gelooftet, fiere jeugt, en leertet overleggen, 'Tis kunst het gunstigh jae in tyts te konnen seggen: VVant die haer kans verkijckt, behout maer enckel spijt; VVel aen dan letter op, en dient u van den tyt. Den boom, of vryster, eens verout, En krijght daer na geen Ieughdigh hout. DEvermaerde Helena (wiens schoonheyt de gheheele werelt by naest over hoop heeft geworpen) schoon zy haer vry dapperlick van hare Ieugt gedient heeft, klaegt des niet temin, als zy haer grijse hairen begint ghewaer te werden. Hoort haer klachte, en siet ofse ghelijck heeft. HElena op een tyt een peerel van de Griecken, In wit ghelick de snee, in blos ghelick de kriecken, Gingh eenmael, nu bedaeght, ontrent den spiegel staen, En sprack haer eygen selfs met droeve klachten aen: Eylaes! wie ben ick nu? en wie eylaes te voren? Al wat ick eenmael was dat is in my verloren;
[pagina 128]
Ick soecke watick mach, ick soecke met verdriet, Maer dat ick ben geweesten vind' ick ofter niet: Ick sie myn eygen beelt hier in de kamer hangen, Met schoon gekrinckelt hair, en met gebloosde wangen, Een beelt dat mijne jeught ten naesten eens geleeck, Eer Paris over zee naer onse custen weeck; Maer als ick myn gelaet nu eenmael gae bekijcken, En wil het witte beelt in allen vergelijcken, Soo word' ick ongesint, en dat van enckel spijt, Het schijnt dat my een sweert tot in de ziele snijt. Is't niet een selsaem dingh? daer is een ruymer leven Aen menigh dom gewas, aen menigh beest ghegeven; Besiet den harden Pijn, den Ceder, en den Mast, Besiet den Qualster-boom die sonder eynde wast, Besiet den wilden Olm ten hooghsten opgedreven, Besiet den steylen Esch tot aen den hemel sweven, Besiet hoe Dennen-hout tot in de lucht belent, En dat geen Eycken sterft die haeren planter kent.
[pagina 129]
Treet vorder in het wout, en let op alle dieren Die fris en onvermoeyt ontrent de bosschen swieren; De Kraeyen in de lucht, de Herten op het velt, Die hebben menighmael tot hondert jaer getel: Den Raven leelick dier, en hare swarte veren, En konnen boven dat geen duysent jaeren deren: De Phoenix soo het schynt heeft noch een vaster stant Iae leeft tot dat hy selfs sijn eygen leden brant. VVat gaet de Goden aen? waerom de beste gaven Geschoncken aen het hout, of aen den swarten raven? Waerom een harden pijn bewaert tot onsen spijt? Vaerom het vluchtigh hert niet vluchtich uytter tijt? VVaerom een schoone vrou, waerom de kloecke mannen Soo haestigh in het graf, en uytter tijt gebannen? VVaerom doch is de mensch soo veerdigh uyt gebloeyt, Daer ick en weet niet wat soo lange jaeren groeyt? VVaerom een frisse maeght het ciersel aller saken Van datter eertijts was, of datter is te maken,
[pagina 130]
VVaerom haer blyde verw, haer oogh en roode mont, Geen langer dagh verleent, geen meerder tijt ghejont? Ick ben noch heden niet tot tach tigh jaer ghekomen, En my is alle glans al reede wech ghenomen. Siet! wat een kleyne eijt myn krachten heeft ghevelt, Mijn geesten uytgeteert, mijn luyster afgepelt. Ben ick, ellendigh wijf! soo menighmael ghepresen? En voor de schoonste vrou met vingers aengewesen? Ben ick het, die het volck als voor een wonder sagh, Soo haestick buyten quam, of in de venster lagh? Ach! is om dese romp soo menigh sweert gheslepen? Soo menigh schicht ghewet? soo menigh hondert schepen Ghedreven over zee? soo menigh dapper helt Ghevallen in den krijgh, gheslagen in het velt? Is om dit snoode lyf soo lange tijt van jaren Gesmoort in en ckel bloet? so menigh duysent scharen Verslonden door het stael? is om dit snoode lyf De werelt tegen een ghevallen in ghekyf?
[pagina 131]
Ben ick vergeten mensch, tot twee verscheyde reysen, Ben ick ontschaect gheweest? wie so udet konnen peysen? Ben icker oorsaeck van, dat Xanthus is bevlect? Dat Xanthus over al met dooden is bedect? Is Troy'om mynen wil, met al haer gulde salen, Is Troy'om mynent wil met al de naeste palen, Is Troy'om mynent wil ghewonnen door het peert? Is Troy'om mynent wil ghevallen door het sweert? Ach! waer is dan de glans die hondert-duysent menschen, Die al wat oogen had myn liefde dede wenschen? Ach! waer is nu-ter tijt, ach waer is nu de glans, En vreught, en herten lust van alle frissche mans? Ach! waer is nu de mont die Paris heeft bewogen? En van de Nymphen selfs met krachten afgetogen? Ach! waer is nu ter tijt, ach! waer is nu de mont Die Prinçen heeft bekoort, en Goden heeft ghewont? Waer is myn helder wit? waer is myn aerdigh blosen? Waer, syn te deser uyr, waer syn de schoone rosen
[pagina 132]
Te voren om en om mijn roode mont gesaeyt? Ay my! de snelle tijt die heeftet al gemaeyt, Mijn boesem die wel eer plagh geestigh op te swellen, Hanght nu daer heen gesact, gelijck als dorre vellen; Mijn mont en heeft voortaen niet eenen gaven tant, Maer staet gelijck een dorp voor desen afgebrant, Myn wangen syn geploeght met hondert-duysent veuren, Myn voor-hooft ongesien door rimpels ende scheuren, Myn hert, myn wanckel hooft, myn gansche lichaé beeft, Ick hebbe (wat een druck!) myn krachten overleeft, Myn hair, dat my het lijf plagh over al te decken, Dat laet my nu alleen een hooft vol kale plecken; VVat dienter noch geklaeght? myn leden sijn (eylaes) Als tacken sonder loof, en fruyten sonder waes, Ach! daer een yder mensch voor desen vont behagen, Dat geeft my nu alleen maer reden om te klagen. Ach! waerom noch gesien in dit verdrietigh glas? 'Ken wil niet soo ick ben; 'ken kan niet soo ick was.
[pagina 133]
MAer t'sy men trout, ofte niet, kinders, de tijt doet haeren loop; en 'tvelleken is wijs, het weet wel rekeninge te maken, wanneer het rimpelen sal. AL is de purpur-roos op haren steel gebleven, Noyt van een jeughdigh dier in haren krans geweven, Noyt van een lustigh quant vereert aen syn vriendin, Eylaes! haer schoone glans vergaet des niet-te-min.
[pagina 134]
DE volgende oude vrouwe seyt wel op dese ghelegentheyt tegen een jonge vryster, en alle die noch volgen sullen. EN wilt ô jonge maeght, geen sinnen immer setten Noch op het vroegh gewas van teere violetten, Noch op het purper root dat uytter aerden groeyt, Noch op het aerdigh wit dat aen der heyden bloeyt; De bloemen, weerde kint, en al de schoone rosen Die hier in desen hof, die op de velden blosen, Sijn al van weecke stof, syn al van teeren aert, Sy gaen, eylaes! te niet, hoewel men die bewaert, Een mist, een kleyne vorst, een rijp, een kouden regen, Het minste datter ruyst, is al de bloemen tegen; Iae, soo de klare son maer eens te vinnigh schynt, Men siet van stonden aen, dat hare glans verdwijnt. Maer ne emt dat eenigh mensch het onweer kan beletten, Met schutsels over al ontrent het kruyt te setten, Noch wortet evenwel verwonnen van den tijt, Al isset yemant leet, al isset yemant spijt.
[pagina 135]
Siet vrysters altemael, siet alle jonge vrouwen, Siet watter op de jeught, of schoonheyt is te bouwen; De glans van u ghesicht, de blos van uwen mont, Vergaet, verflenst, verdwynt, en al in korten stont. Yet, ick en weet niet wat, dat kan u jonckheyt quellen, Dat kan u soet ghelaet in vreemde bochten stellen, Dat kan in korten tijt verslinden uwe jeught, Hoe seer ghy even-staegh daer acht op nemen meught. Wat is van schoone verf? van alle moye dingen? De tijt kan alle vleesch en alle schepsels dwingen; Daer is een stil verderf dat ons in yder lit, Dat in het middel-punt van al de werelt sit, Dat eet geduerigh in, dat byt door alle banden, Dat knaeght (men weet niet hoe) en al met stage tanden: Sluyt vry u beste kleet, des efter niet te min, Daer wast een vuyl ghebroet, daer komen motten in. V schoonheyt, jonge maegt, hoe ghy die soect te decken, Verandert even wel door onverwachte vlecken:
[pagina 136]
Bewaertse soo ghy wilt, ach! naer een korten tijt Ghy blijft niet dieje waert, ghy waert niet dieje syt. Ghy dan, soect beter glans, die tijt en oude dagen Geen hinder konnen doen, of wech en konnen dragen. Vraeght yemant wat het sy? wel hoortet, soete jeugt, Het is een reyne ziel wiens lust is in de deught.
Op den selven sin. GHy syt te trots, o schoone blom, Maer lieve, seght ons doch waerom? Segh waerom ghy soo hoogen moet In uwen teeren boesem voet? Is't om u schoonheyt, aerdigh kint? Maer die en is maer enckel wint. Siet dese roos, die ick u toon, Die was noch heden wonder schoon, Die was noch heden alsoo fris Ghelijck u jeughdigh tuylken is:
[pagina 137]
En siet! in soo een korten tijt Is sy haer aerdigh blosjen quyt, Eylaes! haer glans die is gedaen; Ach! schoonheyt is maer enckel waen. Ghelooftet vry, ô weerde maeght, Hoe seer ghy dees of die dehaeght, Hoe jeughdigh u het wesen staet, Hoe wacker u gesichte gaet, Hoe lustigh uwe stemme klinckt, Hoe geestigh ghy een deuntjen singht, Hoe aerdigh u dit hairtjen krult; Ghy sult, ô lieve kint, ghy sult, Ghy sult, en al in korten tijt, Niet syn gelijck ghy heden sijt: Ghy sult haeft syn gelijck een roos Die op een koude nacht bevroos, Of die, nae datse was gepluct. Metrouwe vingers wort ghedruct:
[pagina 138]
Ghy sult haest wesen mijns ghelijck, Dat is gheseyt een levent lijck. Ghy, daerom stelt u toeverlaet Noyt op yet dat soo haest vergaet: Maer kiest tot u vermaecken, kiest Dat met geen winter af en vriest, Dat met den loop van langen tijt, Dat met geen outheyt af en slijt; Betracht een stil, een reyn ghemoet, Dat is een schoon, een du ersaem goet. En dit volgende dient alten selven eynde LEst was ick in een groote feest, Daer sat ick met een blyden geest; Want daer was spijs en dranck bereyt, En al wat tot ghenuchte leyt; Ick sagh de vrysters nevens my, Ick sagger dertigh op een ry, Al jonck, en schoon, en fris en net, Al wonder çierlick opgeset:
[pagina 139]
My docht dat ick dien ganschen dagh Geen menschen, maer Godinnen sagh: En efter des al niet te min Soo kreegh ick daer een droeven sin: Want t'wijle dees en gene songh, Of met de vrysters omme-sprongh, Soo quam my voor een swaer ghepeys, En dat vry meer als eene reys. Men hout dat Xerxes op een dagh Als hy sijn grooten leger sagh, Als hy sijn ruyters over al Sagh draven in het groene dal; Stont treurigh midden in het heyr, En sloegh sijn hooft en oogen neer: Men sagh ghenoegh aen sijn ghebaer Dat syn ghepeys was wonder swaer: Een van den raet, een deftigh man, Die vraeghter hem de reden van,
[pagina 140]
Die vraeght wat datter is gebeurt Dat soo een machtigh Prince treurt, Daer hy geen man in't leger siet Die hem niet lijf en leven biet. De Koningh sprack: Ic sie de macht, Die niet als myn bevel en wacht: Ic sie hier menigh dapper helt Sich moedigh toonen in het velt: Ic sie het, en noch evenwel Soo baertet my een droef gequel; Want segh doch eens, nae hondert jaer, Waer salse syn dees groote schaer: Eylaes! verstoven als een kaf, Eylaes! verschoven in het graf. Dit sey de Vorst, en tot besluyt Soo bersten hem de tranen uyt. Ic was bedroeft in mijn gemoet Genoeghsaem op dien eygen voet,
[pagina 141]
Want 't leet dat Xerxes overviel Dat perst'oock op myn droeve ziel: Ic dacht, besiet de schoone jeugt, Die al de werelt nu verheugt, Die ons, die alle man verblijt, Wat is die van een kleynen tijt! Eylaes! in min als twintigh jaer Soo sal haer sangh, haer geestigh hair, Haer roode mont, haer bly gelaet, Niet wesen als het heden staet. Hier met beslootic dese feest, En siet! dit blyft my in den geest, Dit maect my droef en ongesint. VVaer ick een bly geselschap vint, En siet!' ken weet ons geenen raet Voor dit soo al gemeenen quaet, Als dat men met syn gansche kracht Nae beter glans en schoonheyt tracht
[pagina 142]
Naer schoonheyt die noyt leelick wert, Dat is gheseyt, een suyver hert, Een woon-plaets van de waere deught; Iaeght dese nae, ô reyne jought. TIs dan niet geraden, uyt veel insichten, de saken te laten aenkomen alleen op de u ytwendighe schoonheyt; want, boven de redenen hier vorē verhaelt, so kander op vallē 'tgene hier na volgt. GHy seght, mijn lief is schoon, maer 'tis te veel gepresen: Haer lyf is wel gemaect, maer 't feylt haer aendē geest De schoonheyt vordert meer, als maer het enckel wesen, 'Twel-leven dienter by, en daer op sie ick meest. V lief, mijn goede Floor, ghelijckt de Piramiden, Van buyten moy ghenoegh, doch al maer enckel schiju: In't kiesen van een lief stel ick dit al besyden: Die maer schoon is van huyt, en kan mijn lief niet sijn.
[pagina 143]
MAer om van alle sorten van Maeghde-klachten eenighe te hebben, soo volght hier achter een vorstelicke maeght, die niet in klaegt vermits sy qualick gehout is gheweest, of vermidts sy een onghelijck houwelick heeft aengegaen, van ghelijcken niet vermidts syte laet is ten houwelijck besteet; maer ter sake van een andere ongelegentheyt diese u best sal openbaren, soo ghy de selve baere klaegredenen haer wilt hooren seggen oft singen. Vrienden overweegt haer klachte, en leerter uyt da (hoe het gae) de werelt in verwerringhe en geduerige ver anderinghe bestaet, en niet anders uyt en brenght alydelheyt en verknijsinge des geests.