Klagende maeghden en raet voor de selve

(1634)–Jacob Cats– rechtenstatus


Klaegh-liedt van Thamar, Conincklicke dochter, als sy van Ammon teghen haren danck onteert was.
[pagina 66]


[pagina 67]
Op de wijse: Les mariniers n'adorent qu'vn beau jour. Siet het 23. capittel van't 2. boeck Somuels. OKlare son die met u schoon ghesicht Komt uyt de lucht hier opter aerden dalen, Bedect voortaen, bedect u suyver licht, En brenght een wolck op u vergulde stralen. Beschijnt doch niet met uwen reynen glans Dat myne jeugt is heden overkomen, Mijn eer, myn lof, myn schoone maeghde-krans, Mijn roem, myn bloem, is al-te-mael ghenomen. O slimme gast vermomt met loosen schyn, O boose tongh gheslepen om te lieghen, O borst vol list en vol beveynsde pyn, O valsche mont wien souje niet bedriegen!
[pagina 68]
Ghy laeght te bedt schier doot ghelijck het scheen, Geen kruyt of dranck en kond'u pijn ghenesen, Den Coninck dacht dat u de ziel verdween, En gaf my last tot uwen dienst te wesen. Myn vader wou dat ick in u ghesicht Met eygen hant u soude spijse koken: Ick sloegh mijn oogh op mijn bescheyde plicht, En dee ghelijck myn vader hadt ghesproken. Ick die daer was een Koninghlicke maeght, Ginck als een kock u spijse toebereyden: En midts het al den Coningh wel behaeght, Soo liet ick my in uwe kamer leyden. Maer als ick quam en bracht u myn gherecht, Deed ghy u volck van stonden aen vertrecken; Ick son der ergh, en uytterm aten slecht, Sagh noch al niet waer heen dit wilde strecken.
[pagina 69]
Maer als ick quam tot aen u ledekant, En dat ick sagh ghy hadt geen lust om eten, Maer spraeckt alleen van uwen geylen brant; Doen heb ick eerst van u bedroch gheweten. O slimme tongh hoe hebje doen ghevleyt, Om my te doen'ken weet niet wat ghelooven: O loose mont wat hebje niet gheseyt, Om met ghemack myn eer te mogen rooven. Maer ic verschrickt van soo een vuyl bejagh, Sey wat ic kon, om wech te mogen raken: Maer schoon ic doe al wat ic immer mach, Ghy quamt met kracht myn teere schoot ghenaken. Maer dat noyt maeght haer leven is ghesehiet, Stracx naer het werck soo kreegje quade luymen; Een van u volck die quam op u ghebiedt, En dede my u bedt en kamer ruymen.
[pagina 70]
Den slimmen guyt die greep myn bonten rock, En scheen het kleet naer hem te willen trecken: Hy beet my toe, en al in schamper jock, Iet dat ick noyt myn leven sal ontdecken. Ick gansch ontstelt door noch een slimmer quaet, Gingh't maeghde-kleet aen hondert stucken scheuren, Om dat voortaen dat suyverlick ghewaet, My nu onteert niet meer en mach ghebeuren. Al is mijn hooft tot soeten reuck ghewent, Ick heb myn hair ghestroyt met stof en assen: Geen rieck end steen en isser meer ontrent, My kan geen reuck of ciersel langer passen. Daer gae ick heen tot spot van alle man, Daer ho ortmen 'thof van al den handel spreken, Daer lijt myn ziel meer alsse lyden kan, Daer sch ynt mijn hert van druck te moeten breken.
[pagina 71]
O koninghs soon, wat hebje nu ghedaen, Ghy maect van't hof een poel van alle schande, De Koningh selfs die wort u roffiaen, En ghy een boef de slimste van den lande. 'Ken weet geen mont die u niet vloecken sal, VVaer oyt de faem van myn verdriet sal komen; Ghy hebt een maeght een duyve sonder gal, Haer beste pant, haer luyster afgenomen. Och waer het quaet gheschiet door myne schult, En ick onteert door sotte minne-vlagen, Ick sou dit leet versetten met ghedult, En nement op ghelijck verdiende plagen. Maer als een mensch onschuldich straffe lyt, Dat gaet hem in oock boven alle smerten: VVat my belangt, o maeghden wieje syt, Ick gingh hier in met onbevleckter herten.
[pagina 72]
Ick dacht te gaen ontrent een siecken mehsch, En dat uyt last des Conincx mynen vader; Maer al dit gingh nae uwen herten wensch, En siet ghy wert een boef, en een verrader. Maer onse God, die in den Hemel sil: Wiens suyver oogh geen vuyl en kan verdragen, Die sal u hert, in vuylen brant verhit, Te sijner tijt, in volle maten plagen. Ghy sult my sien in uwen hooghsten noot, En dan eerst recht u vuyle daet be peysen, Als u de ziel verwonnen van de doot, Met angst en schrick sal in het duyster reysen. Noch segh ick dit tot uwe snoode daet, Terwijl ick moet in staege tranen sterven, Ghy sult gewis, hoe dat het immer gaet, Ghy sule van God geen drooge doot verwerven.
[pagina 73]
Gelijck myn oogh als gansche beken stort, Soo sal u bloet oock eens daer henen vlieten. O vuyle lust! u vreught is byster kort, Maer naer u volght een al te langh verdrieten. Nu, Heer, ghy weet' ken had gheen dertel bloet 'Ken liet noyt lust myn eerbaer hert genaken; Vermits ick hier geduerigh treuren moet, Wilt my hier nae voor eeuwigh vrolick maken. ANdere, schoon minder, vryheden en dienen al mede niet toegestaen; al mede niet sijnde sonder merckelick ghevaer. Allencxse sportjens raectmen op de ladder. En van een voncke brant dickmael een geheel huys Tis een vryers sin-spreuck, Alt ijt na meer

[pagina 74]
Altyt na meer. ALsick Rosette sagh, doen woud'ick haer genaken; Stracx riep ick om de spraeck, flux haer te mogen raken, Doen badt ick om een kus, en schoon ick die bequam, Noch vont ick dat myn hert geen recht vernoegen nam. Ick voelde des te meer myn ziel geduerigh hygen, Dus wenst'ick boven dat een naerder pant te krygen: O lusten sonder end'! ô wispeltuerigh spel! Al krijght de hont een stuck hy gaept noch even-wel. HOe kan een soete eerbare Maeght genoegh op haer saken letten? dewijle sy ooc wel buyten haer voornemen yemant gaende maeckt en onwetende het vier blaest. Heb ick niet uyt het volgende veers, endeuytter daet sels sulcx konnen afnemen? ICk vont eens op een tijt Tryphene sitten slapen, Ick sagh haer rooden mont, en bleeffer op staen gapen: Dies kreegh ick stelens lust, maer wat een dievery! Ick stal een kus van haer, en sy een hert van my.
[pagina 75]
De muys ontrent het speck die eet met groot verlangen, Hy vat en wort gevat; hy vanght, en wort gevangen: Siet wat een vreemden streeck! wat kunstjes weetje lief! Ghy sit gerust en slaept, en steelt noch uwen dief. ANdere die het spel soecken, en haer selfs op den hals halen,en zÿn niet seer te beklaghen, schoon die somwÿlen vry luyde uytroepen over haere eerbaerheyt, ende de linckernÿe haer aenghedaen: want de selve werden veel bejegent in voegen als volght. KOm segh ons schaepje segh, wat isser al te klagen, VVat geefje doch de schult aen braem of doren-hagen; Van u verloren wol, en uytgepluckte vacht? Naer ick het stuck begryp, ghy hebt u niet gewacht: Ghy hebt vermaeck gehadt om door het velt te loopen, En daerom isset recht dat ghy het moet bekoopen. Nu sie ick dat de reys u qualick is geluct, Ick sie u beste wol met vlocken uytgepluct;
[pagina 76]
Maer hadie by den hoop of in de koy gebleven, Daer hadde niet een braem aen uwe vacht gewreven. Wat isser menigh schaep dat vande dorens klaeght, En siet het lieper in eer datter was gejaeght, Ey kijck ons Lijsje roept gansch deftigh overstraten, Hoe kom ick aen den bouf? Sy heeft hem ingelaten. De vryster die hier nu volgt, bekent het selft dattet soo toegaet.
De kanne gaet soo lange te water, tot datse eens breeckt.
[pagina 77]

[pagina 78]
Maer hoortse selfs spreken. ICk hebbe menighmael, ick hebbe lange dagen Hier water in geput, hier water in gedragen, Hier water in gepomt, en weder uyt-gedaen, En tot op heden toe soo isset wel gegaen: Maer hier in dit gewest daer komen raeuwe gasten, Die my en mijns gelijck niet laten aen te tasten: En in het naeste dorp daer woont een groote jeugt, Daer is dan alle daegh daer is de wilde vreught. Ic weeligh uytter aert, en tot het spel genegen, Quam mede by den hoop om soete joc te plegen; Ic kloste nu en dan twee kruycken tegen een, Maer'twas te veel bestaen voor soo een weecken steen: Want onder dit gewoel een on besuysde jongen Comt loopen uyt het dorp, en tegen my gesprongen, Die stoot te byster hart, soo dat myn kruycke leect, Die stoot noch ander-mael, so dat myn kruycke breect, Daer ligg en nu eylaes! daer liggen nu de scherven, Dies moet ic (wat een spyt) myn eersle reugde derven;
[pagina 79]
Want, boven dat het leet my in de siele trect, Soo word ic noeh, eylaes! van alle man begect. Hier stae ic nu en kijc met twee beschaemde kaken, Onseker hoe te doen, of wat te sullen maken; Ach! waer ic 't ooge keer, of waer ic henengae, Daer wyst my al het volc met spitse vingers nae, Kom ic nu weder t'huys hoe sal myn moeder kyven! En soo ic niet en gae waer sal ic connen blyven? Waer sal ic seker syn? wel, die myn schade siet; O! leert een nutte les, en dat uyt myn verdriet. Gespelen weest besorght voor uwe water-kruycken; De beste van den hoop die hebben weecke buycken: Het is een seker woort daer oock de reden spreect, ‘De pot gaet nae de put tot sy ten lesten breect, MAer dese misstagen, jonge lieden, zÿn dies te sorgelicker, vermits de selve van dien acrt zÿn dat men die niet weder en kan te rechte brengen.
[pagina 80]
SIet! als de noot een schel verliest, Hoewel wen schoon een ander kiest, Hoewel men doet al watmen mach, 'Ten is noyt weder soo het plach, Hoewel men't maeckt daer hapert wat, Hoewel men stopt daer blijft een gat. Valt oyt cypressen-boom, valt oyt ueer ter neder, Niet eene van de twee en ryster immer weder. HOort doch een juffer, die haer aen dit vier versenght hadde, op haer bodencken seggen.
[pagina 81]

[pagina 82]
ICk ben in mijn ghemoet hier besich aen te schouwen, Een boom, een jongen boom, die neder is ghehouwen Een gaef cypressen hout dat anders is ghestelt Als hier of elders zyn de boomen van het velt. Ist niet een selsaem dingh? de boom is neer gheslagen Niet in zyn dorren tijt, maer in zyn boste dagen: En efter, hoe het' gaet, of wat de lieden doen, De stam is sonder loof, en wort niet weder groen. Nu overlegh ick vast waer op dit is te duyden, En watmen leeren mach van boomen ofte kruyden; En siet! als ick ter deegh ontsluyte mijn verstant, Soo ben ick even selfs, gelijck als dese plant. Maer waerom dus bedeckt? ey! laet ons klaerder spreken, Ick wil aen dese plaets ontdecken mijn gebreken, Ick wil eens overslaen hoe dat ick neder viel, En klagen mijnen noot aen mijn bedroefde ziel, Eylacen dwase maegh! ick hebbe my vergeten; En dat was mette tijdt van alle man gheweten.
[pagina 83]
Siet daer een groot verdriet; mijn eere was bevleckt, En ick was boven dat van alle man begeckt. Daer gingh ick treurigh heen bedruckt in alle sinnen, Doch echter hield ick vast ick sou het overwinnen; Dies schoud' ick alle vreught, uyt enckel herten leet, Ick droegh een minder kant, en vry een slechter kleet. Ick gingh my, boven dat, van alle feesten bannen, Ick had gelijck een schrick van alle jonge mannen, Ick gingh seer weynigh uyt, ten was dan nae de kerck, Maer des al niet-te-min het was verloren werck. Al wat ick heb bedacht, of in de daet begonnen, 'Ken hebbe niet een sier, 'ken hebbe niet gewonnen; Hoe sedigh datick gae, eylaes! de quaede faem Die krijt my leelijck uyt, en geesselt mijnen naem. Het keert my al den rugh dat wy wel eer beminde, En wie my eertijts socht, die vlucht ghelijck een hinde, Een yder gaet te rugg' die van mijn saken weet, Ghelijck een reysend man die op een padde treet.
[pagina 84]
Van vryers geen gewach; maer flechts een kackelacker, Die ranst my somtijts aen, en maect mijn droefheyt wacker. Ghespelen, tot besluyt, ick ben, en blijf, eylaes! Een plante sonder loof, een druyve sonder waes: Dies roep ick tot de jeught, O maeghden, reyne dieren, O let op u beroep, en hoe het is te vieren; Want raect ghy maer een reys u roem, u bloemtjen quijt, 'Tis al om niet getreurt, 'ten wast te geener tijt. MAer hier in wert sommight nalatighe ouders bywijlen al wat schult ghegeven.
Als de peere rijp is, soo valtse geerne in't slijck.
[pagina 85]

[pagina 86]
Hoort den boogert-man dit wat naerder uytleggen. IS't niet een spijtigh dingh! de schoonste van de peren, Die ick nu langen tijdt van yder sagh begeren, Die ick soo menighmael, soo boven maten prees, Die yder een beloegh, en met den vinger wees, Ach! die is van den boom, en in het flick gedropen, En licht nu yan de sleck, en van de pier bekropen, Die is soo ongesien, dat wie het ooft genaeckt Stracx metter herten walght, en metter kelen braeckt, Wat heb ick onse Trijn al over langh geleden, Verscheyde mael geseyt (en vry met groote reden) Dat sy de schoone vrucht te lange wederhiel, Dat zy de rijpe peer sou plucken eerse viel; Maer of ick heb gesmeeckt, dan of ick heb gekeven, Daer was geen seggen aen, het isser by gebleven; Mijn reden, mijn gesmeeckt, mijn bidden golter niet, Nu leytse daer bedot gelijck een yder siet.
[pagina 87]
Noch ben ick even soo met onse Fy ghevaren, Dat was een fluxe meyt van ses en twintigh jaren Vet, lijvigh, wel gheborst: de buerte waeghder van, Men riep my dickmael toe: haer dient een rustigh man. En schoon ick dese saeck gheduerigh heb ghedreven, Mijn wijf en heeft haer noyt tot reden willen geven, Sy rieper tegen aen: het is noch al te vroegh, Beydt tot een ander mael, dan isset tijts ghenoegh. Ick sweegh om vredes wil, en lietet henen sleuren, Maer bloet, ghelijck ick ben, ick moetet nu betreuren? Want Fy die heeft gepopt met lorden onsen knecht, Daer staet nu Trijntie moer en siet gheweldigh slecht VVel leert, ô boogert-man op uwe boom-ghewassen; Leert vaders, als het dient, op uwe dochters passen; VVant die uyt onbescheyt hier op geen acht en slaet, Beklaeght hem menighmael wanneer het is te laet. Siet! als de peere bloost dan plachtse licht te vallen, En als de vryster rijpt, soo wiltse veel-tijt mallen;
[pagina 88]
Dus wilt ghy van verdriet en schande zyn bevrijt, Vent, vent dit weecke fruyt, en dat te rechter tijt, TIs een noodelicke vader-plicht hier op te letten, anders veyloopen de saken in sodaniger manieren als hier tegenwoordelick is verhaelt, ende daer na dickmael vry noch erger. In voeghen dat wel lichtelick de heylige Schaemte (die een rechte bewaerster is van de roeckeloose jeught) komt te vervallen, en daer na alle eere en eerbaerheyt: en dan hoortmen lichtelick soodanighe klachten als hier zyn volgende.
[pagina 89]

[pagina 90]
VRaeght yemant wat ick draegh, en wattet is te seggen? Hoort toe ick nemet aen met woorden uyt te leggen; Ick gae doch altijt ront, oock daer een ander swijght, En daer een slechte duyf beschaemde wangen krijght. Ick draegh een aerdigh tuygh, dat konstigh is gedreven, Dat schoon is op-gedaen, en wonder net gewreven, Ick draegh een noodigh stuck, dat aen een rustigh man, Oock midden inder nacht, ten dienste wesen kan: Ick draegh een schoon kleynoot, dat yder sou behagen Als zy het beste deel daer mede binnen sagen? Maer dat en isser niet, en even sonder dat Soo isset maer een romp, een hol een ydel vat: Maer waerom dus bedeckt? ick kan wel anders spreken, Ick hebbe monts genoegh, ick hebbe wisse streken, Ick heb een gladde tongh (wie dattet oock verveelt) Wel, vrienden, t'geen ick draeg, dat is mijn eygen beelt. Ick heb een bly ghelaet, ick hebbe roode wangen, Ick hebbe geestigh hair dat menschen weet te vangen, Ick ben in soeten praet, in vleys, in jeughdigh bloet, Al wat een aer digh dier of is of wesen moet;
[pagina 91]
Ic ben een schoone vrou, doch aen geen man gebonden, Ic waer een frissche maeght, en waer ic noyt geschonden. Ic ben; maer, hola wat: ic ben gelijck ghy siet, Ic bid u (wie ghy zyt) en vraeght my vorder niet. Maer denckt ghy lijckwel wat mach haer doch ontbreken? De schaemte, lieve vrient, die is van my gheweken. Dat schoon, dat helder licht, die onbevleckte glans, De luyster van de jeught de vreughde van de mans: De schaemte, lieve vrient, die heb ic eens verloren, En die heeft even my voor eeuwigh afgesworen: Nu ben ic niet met al; want sonder eerbaer root, Soo is de schoonheyt vuyl, soo is het leven doot. DE volgende klachte is van ghelijcken aert; dienende tot waerschouwingt van de gene die noch in haer geheel zyn, als die niet in was die hier spreeckt. Die staet sie datse niet en valle, EY wat een selsaem dingh! wat com ic hier te mercken! Ic sie een vuyle seugh, ic sie een leelic vercken, Ic sie een gortigh swijn met ringen in den muyl, Daet mede wroethet beest ooc in het stimste vuyl,
[pagina 92]
Voorwaer het edel gout dat is ter quaden uren. Met onrecht, quaet belevt: of ongesoute kuren, Deseuge toegeschickt, en aen het swijn besteet, Een beest dat en ckel dreck en vuylen modder eet, Ghewis het schoon juweel dat mochte beter cieren Deuvinger of het oir van onse jonge dieren, Of van een lieve bruyt, om met een beter glans, Te dragen in de feest haer groenen maeghde-krans. Maer hola, gladde tongh, wat hebje daer gesproken? VVat is u voor een woort daer uyt de mont ghebroken? Het vonnis dat ghy geeft, en hier als seker stelt, Dat raeckt my even selfs, als tegen my gevelt; Ick ben (als ick het stuck, gelijck het is gelegen, VVil met een stillen geest wat naeder overwegen) Ick ben een vuyle seugh, die in den modder wroer, Die inden mishoop woont, en alle grouwel doet: Ick ben dit leelick swijn, dat met de schoonste ringen, Is besich even staegh ontrent de vuyle dingen,
[pagina 93]
Ick ben dit onguer beest, dat noch het edel gout: Noch hellen diamant in acht of weerden hout, Ick was een jonge spruyt, ick quam daer henen treden; Frisch, geestigh, aengenaem, en met gesonde leden, Ick had een wacker oogh, ick had een rooden mont, Ick hadde niet een lit dat my niet wel en stont, Ick was een lieve maeght, van yder een gepresen, Hoe wel had ick en vrou, en moeder konnen wesen! Hoe wel had ick gedient ontrent het echte bedt! Nu ben ic maer een sloor, een slons, een rechte slet, Een grouwel in de stadt, ic hebbe slimme gasten, De borsten mijner jeught onecrlick laten tasten; Och had ic die besteet ontrent een aerdigh kint Soo waer ic heden noch van alle man bemint. Nu ben ic maer een spot van alle vuyle boeven, Die my tot aen de ziel nu menigh-mael bedroeven, Maer ach! dat heeftet wech, eylaes! verloren eer, Die is, die blijftmen quijt, en dat voor immermeer.
[pagina 94]
Nu maegden, hoort een woort, ic moet de jeugt vermanen Met druck, met herten-leet, met uytgestorte tranen, Ter eeren van de trou: Och weest my noyt soo geck, Het gout van uwe jeugt te leggen in den dreck. MAer ten blijft in desen ghevalle niet by hare klachten; want oock andere klaghen over de soodanighe die oock haer beste vrienden schijnen, en meynen daer toe reden te hebben. Siet hier daer van een staelien. LEst doen ic by my boeltjen quam, En acht op haer ghedaente nam, Soo vont ic datse treurigh sagh, En vry al anders alsse plach? My docht wel dat haer wat ontbrack, Dies wast dat ick dus tot haer sprack: VVel, liesste kint, hoe dus ontstelt? VVat isset dat u sinnen quel?
[pagina 95]
Ick sie wel aen u droef gelaet Als dat het u niet wel en gaet, Sy sweegh daer op een langen tijt, Doch maeckte staegh een nieuw gekrijt: En wat ick seyde, wat ick badt, Sy maeckte slechts haer oogen nat; Soo dat ick gansch bekommert stont, En seyde met een droeve mont: Vriendinne wat ick bidden mach, Ey laet eens of van dit geklagh? En segh een reys wat datter schort? En waerom dat ghy tranen stort? Op dat u vrient ten minsten yet Mach doen tot troost van u verdriet. Sy greep my daer op in den erm: En seyde met een droef gekerm: Eylaes! de gront van mijnen druck Is vry een deerlick ongeluck;
[pagina 96]
Want, soo ick gister treden gingh, Verloorick mynen besten ringh, Ick miste van myn slincker hant Een Tafel van een diamant; Een steen soo schoon, soo groot, soo rijck. 'Ken weet niet eenen zyns gelijck: En heden noch op dese vloer, Daer brack, eylaes! dit aerdigh snoer; Soo dat de peerels al-te-mael Verstroyden langhs de ruyme sael: En schoon ick socht door al het stof, Ick misser acht of negen of, Alschoon en uytter maten ront, Het stuck dat kost my seven pont: En siet doch wat een droeve spijt! Ick gae mijn beste dingen quijt; En schoon het my al seer verdriet, Hoe dat ick soeck'ken vinde niet,
[pagina 97]
Als sy dees klachten hadt ghedaen, Soo gingh het huylen weder aen, Sy scheyde tranen wonder groot, Die vielen staegh in haren schoot. Ick stont verstelt in desen rou, Onseker wat ick seggen sou. Dan t'wijl ick let op haer ghetier, Verneem ick daer een juwelier, Die, na dat hy ons hadt ghegroet, Verscheyde kassen open doet, En haelter uyt een grooten schadt, En seyde joncker koopt doch wat; Want sietic brengh hier aen den dagh Al wat een jufvrou dienen mach: Sy ('tscheen) ontsliep op dese stem, En keerd'haer wacker tegen hem, En greep voor eerst een diamant, Wel vry de schoonste diese vant.
[pagina 98]
En seyd' hier waer ic nu ghedient, Hadt ick maer eenen milden vrient, Maer eenen die wat koopen wou, Dat ware troost voor mijnen rou; En daer op gasse my een soen, Dat was gheseyt, Ghy moetet doen. Ick droevigh om haertreurigh sien, Began de kramer gelt te bien: En eer ic wist hoe dattet gingh, Soo was ic kooper van den ringh. VVat meer, gesellen, tot besluyt, Ick schudde daer mijn beursjen uyt; En hier voor had ick anders niet, Als dat noch heden mijn verdrie: Oock soo verstont ic naderhant, Dat even die geslepe quaut, Die my vercocht dat moye goet. VVas van me-jusvrous naeste bloet.
[pagina 99]
Door haer voorseker opgemaect, En soo daer in het spel geraect; In voegen dat my seker docht Ick had haer eygen ringh gekocht. VVel aen, voor my ick heb geleert. Terwijl ic heb met haer verkeert, Dat juyst wanneer een hoere schreyt Sy dan haer slimste lagen leyt: Maer ofse kryt of datse lacht, Siet dat ghy't beyde niet en acht; Want ofse lacht of datse weent, 'Tis veeltijts beyde niet gemeent. TEn lesten gaen de saken soo verre dat al die eenigher maten in die schole gheleert zijn voor verdacht houwen wat van de sulcke hen voor komt: en'tis meer als reden; Een gebranden hont vreest oock het kout water.
[pagina 100]
ICk sie wel, weelde-kint, ghy biet my dese kolen, Maer onder dit gheschenck daer is bedroch verholen: Ic weet wie dat ghy syt, en watter van u koomt, Dies heb ic dubbel recht voor u te syn beschroomt; Tast'ic daer't niet en gloeyt, het vuyl kleeft aē myn handen, En grijp ic maer een vonck, ghewis ic sal my branden; Dus ben ic in gevaer waer ic de vingers set, V kool doet als haer vrou, sy brant, of sy besmet. T'sal smetten, of branden, Vrient wacht u handen. TIs dan beter voor alle eerbare jonghe-lieden, haren houbaren tijdt waer-te-nemen, en sich te versellen met haers ghelijcken: want dat is de beste grontslagh om vredelijck onder een te leven. Voghels van eener veren vlieghen geerne te samen: waer op siende de volghende vryster bejeghent hem die haer versocht met de redenen die ghy lesen meught in't volgende ghedicht. Hoort haer spreken, leser, en oordeelt ofse ghelijck heeft of niet.
[pagina 101]

[pagina 102]
De vryster spreect. WAt komt ghy, lieve vrient, aen my den vryer maken, Ghy mocht van heden a f u liefde beter staken, Ghy zijt een rauwe gast, en ick een stille maeght; 'Ten dient niet (soo my dunckt] met u te syn gewaeght Ick ben van jonghs ghewent al staegh in huys te wesen, Om met een sedigh hert een heyligh boeck te lesen: Ic neme myn vermaeck in priem, of naelde-werck: Ick ben schier noyt op straet, maer dickmael inde kerck. Ghy die in tegen deel hebt on getoomde lusten, Die woest, die selsaem syn, die noyt en konnen rusten, Ghy wilt gheduerigh zijn, of daer een trommel raest, Of daer een hel trompet de legers t'samen blaest. Ghy mocht op beter gront een ruyters dochter minnen, Die kan een velt-flagh sten met onvertsaeghde sinnen, Die swiert een bloot geweer, of drilt een swacke pijck, Die hoort het grof gefchut, en acht het voor musijck: Soodanigh moetse syn die u sal konnen lieven. Die sal u na den eysch in alle dingh gerieven,
[pagina 103]
Die u het bloote sweert sal-reycken metter hant, En seggen, Brengtet weer, of blijf ghy in het sant. Maer ic, die eene ben van dese pimpel-meesen, Die voor den roock alleen van grove stucken vreesen, Die noyt gevecht en sie als tot mijn groot verdriet; Ic ben u geensins nut, en ghy en dient my niet. Siet, als ic keer het oogh op al de snelle dieren, Die sweven op de stroom, of om de bossen swieren; Alwaer ic immer koom, of waer ic henen kijck, Ic sie, dat yder een hem paert met syns gelijck. Noyt sal een teere duyf haer tot den arent geven, Noyt sal het schouw patrijs ontrent den havick leven, Noyt voeghter swarte raef sich by een witte swaen; ‘Gelijck, beminde vrient, dat moet te samen gaen. DEn Koetsier door ongelijck gespan verstelt zijnde, is van ghelijcke ghesintheyt als voren. Hoort doch wat hy by-brengt,
[pagina 104]
De Koetsier spreeckt. HIer stae ic gansch verstelt, onseker wat te maken, Ken weet niet uyt het slick, niet op het droog te raken: Ten is van heden niet dat my dit onheyl quelt, Ic hebbet uytgestaen op menigh ander velt. Al waer ic maer en koom ontrent beslicte wegen, Daer ben ic over al van stonden aen verlegen; En vraegt ghy wat ghev al my brengt in desen noot? Myn een peert is te kleyn, en 'tander al te groot. Dit ongelijck ghespan veroorsaect dese plagen, Soo dat is staende blyf in alle quade slagen; Maer ghy die met ghemack wilt ryden op de baen, Spant staegh, en over al, ghelijcke peerden aen: En soo der eenigh mensch is besich om te trouwen, Die moet ooc even daer op dese gronden bouwen. Dus wie ghy wesen meugt, 'tsy arrem ofte rijck, Doet wel, gheminde vrient, en paert met uws gelijck.
[pagina 105]
BY dese gelegentheyt, gunstige vrienden, voeghen wy hier op dese plaetse de klachte van Abisagh van Sunem, een vande schoonste jonghvrouwen in har en tijt van gheheel Israel. Al de swarigheden haer overghekomen sal de verstandighe leser konnen mercken door een ongelijck houwelick veroorsaeckt te wesen. Haer klachte is op sangh ghestelt ten versoecke van de Haeghsche Ionckvrouwen voren geroert: ghelijck mede eenige alreede hier voren ingevoert. Leestse, of singhtse, soo het u best ghevalt.