Alle de werken. Deel 1

[p. 782]

Als de esel te wel is, soo gaet hy op 't ijs danssen.
Wan dem esel zu wol ist, so gehet er auffs eisz tantzen.

Een Esel, van de meul' eens vroeger los gelaten,

Gaet dolen in de stadt, en proncken achter straten;

Hy voelt hem onbelast, hy voelt hem wonder wel,

Dies krijght hy grooten lust tot alle seltsaem spel;

Het beest dat vreugde socht, en niet en was te vreden
Met vryheit, met gemack, en met gesonde leden,

Komt juyst ontrent een graft daer d'een en d'ander glijt,

En daer het weeligh volck op gladde schaetsen rijt;

Dit staet hem wonder aen, daer komt hy na gedrongen,
Daer treet hy op de baen, en doet'er vreemde sprongen.

Maer siet, terwijl het dier onaerdigh staet en malt,

Gebeurt'et dat'et glipt, en plots ter neder valt.

Daer schreeut het lompigh beest, daer is sijn been gebroken,
Daer heeft 't misbruyckt geluck sijn leet aen hem gewroken:

In 't kort, het grilligh dier dat licht daer uitgestreckt,

En wort noch evenwel van alle man begeckt.

Wat is'er menigh mensch, die in sijn beste dagen
Heeft ick en weet niet wat voor dingen aengeslagen,

En die in sijn bedrijf mocht vast en seker gaen,

Is haestigh neêr-gestort, alleen uyt sotte waen!

Wat is'er menigh mensch die neder is gevallen
Om dat hy buyten schreef in weelde dorste mallen!

Nu, dat is esels werck; dus, vrienden! zijt ghy wijs,

Blijft daer ghy seecker gaet, en houdt u van het ijs.

Nederl.

Hooge klimmers, en diepe swemmers slaen meest qualick.

Waer weeld' en hooghmoet voren gaen,

Komt schand' en schaed' haest achter aen.

Soo wel klaeght die wel is, als die 't wee is.

Hout het schip midde waters.

Wacht voor den gijp.

Als de wijn ingaet, soo gaet de wijsheyt uyt.

Op een vollen buyck staet een vrolick hooft.

Frans.

Celuy ne sçauroit tomber de bien haut, qui n'a monté que bien peu.

Lat.

Facilior currentibus, quam repentibus lapsus.

Griecx.

Οἶνοϛ οὐϰ ἔχει πηδάλιον. id est:

Lat.

Vinum caret clavo.

Ital.

Il vin non ha timone.

Hooghd.

Wo wein eingehet, da gehet witz aus.

Wenn die sack-pseiff nit vol ist, so kirt sie nit.

Viel siewde steckt in einem weinfasz.

Voller kropss, toller kopff.

Sine Cerere & Libero friget Venus. Terent. Eun. 4. 5.

Griecx.

Οἶνοϛ Α᾿Φροδίτης γάλα id est:

Lat.

Vinum lac Veneris.

Turcks.

Ay carin doma ynge oinamas.

Lat.

Urfus, nifi satur, non saltat.

Turcks.

Itschelum doli doli, gidelum deli deli.

Vertitur oenophoro fundus, sententia nobis. Lucil.

Hooghd.

Wollen wir gar ausztrincken, so werden wir zu narren.

Vor essen wird kein lantz.

[p. 783]

 

Frans.

 

Apres le panse

 

Vient la danse.

 

Lat.

 

Ventor mero aestuans despumat in libidinem.

 

Nemo saltat sobrius, nisi forte insanit; neque in folitudine, neque in convivio moderato.

 

Nec omnino in voluptatis regno virtus potest confistere. Cic.

 

Ovid. 2. Art.

 

Luxuriant animi rebus plerumque secundis:

 

Nec facile est aequa commoda mente pati.

 

Quant l'orgueil chevauce le premier, honte & domage le suivent de pres. Dictum Ludovici Undecimi.

 

L'aise des sots les tue, & la prosperité des fols les perd. Prov. 1. 32.

Wacht voor den gijp¹⁾

Ick quam met goeden wint gedreven op de baren,
Ick quam met hoogen moet de stroomen afgevaren,

Ick liet'et al te rugh dat op het water dreef,

Soo dat ick op het lest alleen de voorste bleef:

Ick was aen alle kant getroetelt van de winden:
En siet, doen was'et tijt een reefjen in te binden:

Maer of al schoon het zeyl geduerigh hooger swol,

Ick hiel noch evenwel, en hiel geduerigh vol.

Doch t'wijl ick my vergaep aen soo een gunstigh weder,
Soo geeft het zeyl een swap, en ruckt het al ter neder;

Daer lagh ick over kant. Ach! 't quaetste dat men vint,

Is sonder achter-sorgh te zeylen voor den wint.

Daer zijnder in het lant die konnen harde vlagen,
Die konnen tegenspoet met vaste schouders dragen:

Maer, vrienden, hoort een woort: ontrent een hoogh geluck

Dan hoeft men boven al te letten op het stuck.

Nederl.

In voorspoet sie toe.

't Is goede, ja goddelicke raet, in voorspoet op tegenspoet, en in tegenspoet op voorspoet te dencken; want soo doende zijn die beyde best getempert.

Fortuna vitrea est, tunc cum splendet frangitur. P. Syrus.

Frans.

La fortune est coustumière pincer en flattant.

Hooghd.

Wann das glück am höchsten ist, so versehe dich desz falls.

Wann der hochmuth auffgehet, so gebet das glück nieder.

Nemo considat nimium secundis:

Nemo desperet me'iora lapfis. Sen. Thyest.

Lat.

In utraque sorte sis utriusque memor:

Si sortuna juvat, caveto tolli,

Si sortuna tonat, caveto mergi. Periand. per Auson.

Ital.

Ogni cosa si supporta, eccetto il buon tempo.

Frans.

Il n'est asseuré qui trop haut est monté.

Hooghd.

Hohesteiger fallen gern.

Gute schwimmer ertrincken geru.

1) De Leser gelieve sich, in plaetse van eene plate, die hier nagelaien is, by inheeldinge voor te stellen, een schipper, die voor wint zeylende, door de gijp sijn schuyt omwerpt.

Syrach. 11. 26.

Au jour de prosperité les maux ne soient point mis en oubly, & aux jours des afflictions qu'il te souviene des biens.

Joseph. Hal. saint. cous. 4.

Comme tous corps naturels sont meslez, ainsi saut il que soit nostre dispofition morale. Si nostre joye n'est assaisonnée avec tristesse, c'est folie; si nostre tristesse n'est temperée avec quelque meslange de joye, c'est une tristesse infernale & desesperée. Si donc la joye vient toute seule, il la faut demander où elle a laisfé sa compagne, & tousjours au despit d'elle la joindre à la tristesse; asin que tandisque l'nne repugne à l'antre, toutes deux nous soient amies.