Alle de werken. Deel 1

[p. 725]

Bedenckelijcke gevallen.

Vyer by stroo, dient niet alsoo.
La stoppa non sta bene appresso il fuogo.

Een vrijster, van haer eerste jeught,
Haer ouders lust en hooghste vreught,
Die bad haer moeder om verlof
Te rijden naer een buyten-hof,
Te varen naer een boere-feest,
Om speel te leyden haren geest,
En met de vryers haer bekent
Te doen gelijck men is gewent.

De moeder heest de jonge maeght

Op alle saken ondervraeght,
En naer het stuck was overleyt,
Soo heeftse dit haer aengeseyt:

Neen kint, dit spel en dient u niet,

Want malle vreughde baert verdriet¹⁾;
Ick hebbe dit wel eer gesien,
lek weet al wat'er kan geschiên:
lek weet wat vryheyt dat men nam,
Vermits het heck was van den dam.

Wanneer de jeught speelt op het lant,

Dan springhtmen lustigh uyt den bant,
Men raest'er dickmael nachten langh,
Ten minsten tot den hanen-sangh.
Men maeckt'er licht een mengel-bedt²⁾,
Dat is geseyt, een maeghden-net,
Daer licht een duyve sonder gal
Haer beste veêren laten sal.

Ick prijse daerom, als de jeught

Gaet buyten om haer soete vreught,
Dat vry dan yemant van ontsagh³⁾,
En die men jeught betrouwen magh,
Zy by, en aen, al waer men gaet,
Om 't spel te houden in de maet;
Want anders, mallen sonder dwangh,
Dat neemt gewis een quaden gangh.

Als vier en stroo te samen koomt,

Wat onheyl dient'er niet geschroomt?
Want schoon het raeckt maer aen den kant,
Een voncke maeckt een vollen brant,
En dat gebeurt, men weet niet hoe,
En 't klimt in haest tot boven toe:

1) Risus profundus parit lachrymas.

2) Anders een kermis-bedt.

3) Un grand Chapperon, soo men in Vranckrijck seyt.

[p. 726]

 

Want als het vyer is aen het gaen,

 

Dan is'er veel geen houwen aen:

 

En schoon men blust het naderhant,

 

't Blijft swart oock daer het niet en brant.

Nederl.

Vyer by het vlas,

Brant wonder ras.

Vyer by werck ontsteeckt haest.

Van een vonckjen brant het huys.

Van kleyn komtmen tot grooter.

Let, vrijsters, wie ontrent u gaen,

Een malle greep is haest gedaen.

Een lonck, een spronck, een dronck,

Elck is een vonck.

Wie in de lust ontsteken is, die is als een brandende vyer, ende en hout niet op, tot dat hy hem selven verbrande. Syr. 23. 22.

Ignis ad torrem.

Ignis ad naphtam. Erasm. adag.

Hooghd.

Wo fewr und stroh bey ein ander ist, da brennets gern.

Frans.

Petite estincelle engendre grand feu.

Ital.

La commoditá fa l'huomo ladro.

Frans.

Du petit vient on au grand.
De parva scintilla magnum saepe incendium. Syrach 11. 34.
Omnium rerum principia parva sunt, sed suis progresfibus usuque augentur. Cicero.

Frans.

Une follie est tost faicte.

Lat.

Pythagoras dicebat, aurum igni, auro foeminas, viros foeminis probari.
Nox, et amor, vinumque nihil moderabile suadent:
Illa pudore vacat, Liber Amorque metu.

Ovid. 1. Amor. 6.

Lat. Vitare peccatum est vitare occasiones peccati.

Spaens. Ni son seguras centellas quando ay materia dispuesta. id est:

Frans. Les estincelles ne sont seures quand il y a matiere disposée, qui en est proche.

Pour conclusion:

Un train ne doit aller par païs sans barbe blanche.

Fui devant le peché comme devant un serpent; car si tu en approches, il te mordra. Syrach. 21. 2.

Quelqu'un peut il prendre du feu en son fein sans que ses vestements bruslent? quelqu'un cheminera-il sur la braise sans que ses pieds foient bruslés? Ainsi en prend-il à celuy qui entre vers la femme de son prochain; quiconque la touchera ne sera point innocent.

Liberiores intuitus, attactus, oscula, collocutiones familiares, sunt pereuntis virgiuitatis et jam moriturae principia.

Syrach 9. vers 5. 8. 9.