Alle de werken. Deel 1

[p. 705]

Wie een out huys heeft te greyen,
En een jonck wijf heeft te vleyen,
En een klock moet gade slaen,
Segh, wanneer heeft die gedaen?

Un horloge entretenir,
Jeunes dames a gré servir,
Vieille maison reparer,
Est tousiours a recommencer.

De man die 't uurwerck optreckt, spreeckt:

Wat mocht ick, rechte dwaes! wat mocht ick gaen beginnen,
Waer doolden lest, och arm! mijn onbedachte sinnen?

Ick bracht een tuygh in huys, oock tegen vrienden raet,

Een tuygh, een wonder-tuygh, dat nimmer stil en staet:

Een tuygh van vreemden aert, dat noyt en laet te woelen,
Dat my oock in der nacht sijn onrust doet gevoelen,

Een tuygh, een slaende werck, dat sonder eynde sweest,

En dat noch boven dien een stagen wecker heeft:

Een tuygh, dat ommegaet met veelderhande drachten,
Dat hondert raders heeft daer op men heeft te wachten:

Wat dient'er noch geseyt? het is een stage last,

Die voor mijn strammen rugh in 't minste niet en past.

Maer schoon ick besich sta aen dese lange koorden,
En segge dit en dat, het zijn verbloemde woorden:

Het stuck dat ick beklaegh, dat is een nieuwe trou,

Mijn onrust dien ick heb, dat is een jonge vrou.

Wat moet ick even daer al drachten onderhouwen,
En tanden aen den doeck, en raders in de mouwen,

En wielen om het lijf, en ick en weet niet wat,

Dat ick voor desen tijt noyt recht en heb gevat.

Wel eer had ick een vrou, die was van mijne jaren,
Die was gelijck als ick genegen om te sparen,

Die droegh een slechten doeck; maer dit alwaerdigh dier,

Dat strijckt gelijck een paeu, en is te bijster fier:

Dat wil den nieuwen snuf van ketens ende ringen,
Van perels om den hals, van alle moye dingen,

Van al dat hoofs gelijckt, en altijt weder aen;

Het schijnt dat my de beurs moet eeuwigh open staen.

Noch is'et niet genoegh: 't en kan geen ruste lijden,
Het wil geduerigh uyt, geduerigh spelen rijden,

Geduerigh overal. Wel denckt, hoe past my dat,

Die eertijts ongemoeyt ontrent den viere sat?

Maer noch soo waer'et yet met dese buyte-lusten,
Indien ick in der nacht ten minsten mochte rusten;

Maer dat en mach niet zijn; het kint dat wil de mam,

O, dwaesheyt! dat ick oyt soo jonge vrouwe nam.

[p. 706]

 

Wel vrienden, hoort een woort; wie stil begeert te leven,

 

Die moet dit mal gewoel de jonckheyt overgeven:

 

Want, uyt de daet geleert, soo roep ick met berou:

 

Ontrent een grijsen baert en dient geen jonge vrou.

Nederl. Oude lieden behoorden in dusdanigen gelegentheyt te dencken ende te seggen, 't gene Isaeus Sophista zijnen vrient ter antwoorde gaf, ten tijde de selve hem vraeghde, of niet soo een jonge dochter hem schoon dochte te wesen: Ick (seyde hy) hebbe opgehouden met die oogh-sieckte gequelt te worden. Ofte gelijck een ander out en wijs man op gelijcke gelegentheyt antwoorde: Ick ben (seyde hy) van die strenge ende onbermhertige heeren, door weldaet van den tijt, eyntelijck eens vry geworden: hy verstont verlost te wesen van de malle driften zijner jonckheyt. Ofte gelijck de heylige Job seyde, cap. 31. 1. -

't Is geen out-mans doen harde noten te kraken.
Al die haer billen
Gewennen tot pillen,
Haer neus tot brillen,
Die mogen wel stillen
Haer malle grillen;
't En zy sy willen
Haer leven spillen.
Als oude guylen beginnen te loopen, dan is'er geen houwen aen.
Van ouderdom laet het vogelken sijn sangh.
Mijn wijf is jonck, en ick ben out,
Mijn wijf is heet, en ick ben kout:
Mijn wijf is vier en enckel vlam,
En ick ben koel en wonder tam:
Mijn wijf wil dat ick niet en magh:
Dus knorren wy den ganschen dagh.
Een out man met een jeughdigh wijf,
Is niet als eeuwigh huys-gekijf.
Hoort oude luytjens, wie ghy zijt,
Het trouwen had eens sijnen tijt;
Nu waer'et beter niet getrout,
Of immers geensins jonck en out.
Die een jonck wijf heest, en een out huys, heeft, werck genoegh.
Een schoone vrou een mans kort leven.
Soo ghy geen want hebt naer het schip,
Ghy moet te grond', of op een klip.
't Is daerom best:
Gelijck by gelijck.

Lat.

Dicendum potius senibus quod Isaeus Sophista cuidam Oratori respondit; illo enim quaerente, utrum quaedam quella pulchra ipfi videretur: Ego, inquit, morbo oculorum laborare desij. Vel ut sapienter sapiens ille senex:

Ego ab inclementibus iftis dominis benesicio aetatis liberatus sum.

Frans. J'avoy saict accord avec mes yeux, et pourquoy eusseje contemplé la vierge?

Frigidus in Venerem senior, frustraque laborem

Ingratum trahit: et, si quando ad praelia ventum est,
Ut quondam in stipulis magnus sine viribus ignis,
Incassum furi. - Virg. Georg.

Frans.

Si la femme à tout le plaisir de l'homme, il s'assomme.

Quant le vieillart faict l'amour,

La mort court à l'entour.

Anus cum ludit, morti delicias facit. P. Syrus.

Foeminarum curam gerere desperare est otium. Idem.

Ital.

Al molino e a la sposa.

Sempre manea qualche cosa.

Frans.

Quand Dieu veut avoir une folle, il prend la femme d'un vieil homme.
∆έσποινα γὰρ γέροντι νυμΦίῳ γυνή. Aristoph. Tesmoph. id eft:

Lat.

Regina siquidem mulier est sponso seni. Vid. Erasm. Proverbio, AEqualem tibi uxorem ducito.

Frans.

Quand on est jeune on aime en fol.

Quand on est vieil qui aime est fol.

Qui accointe femme nouvelle, il est jeune marié.

Turpe senex miles, turpe senilis amor. Ovid. 1. Am. 9.

Ridiculum joci genus sponsus senex. Vulg.

Ital.

Quaudo il marito fa terra, la moglie fa carne.
Chi à moglie al lato
Sta sempre travagliato.

Frans.

A vielle mule frain doré.

A un boiteux femme qui cloche.

Erasm. in Christ. Matrim.

Quand l'entendement vient, l'amour se vieillit.

Lat.

Nuptiae secundae, rarò secundae. Richt. Axiom. Oecon. 57.
Οὕ τοι σύμΦορόν ἐςι γυνὴ νέα ἀνδρì γέρονιι

Οὐ γἀρ πηδαλίῳ πε ίθεται, ὡς ἂϰαθ ος.

Οὐδ̕ ἄγϰυραν ἔχωσιν̔ ἀποῤ ῥήξασα δὲ δεσμὰ

Πολλάϰις ἐϰ νυϰτῶν ἄλλον ἔχει λιμένα. Theog.

Quae ita Latinè reddidit Roverius noster;

Nulla puella seni benè se junctura marito est:

Nec clavo haerebit, ceu vaga cymba, suo.

Anchora non retinet; sed rumpens vincula, dortum

Saepe alium praeceps nocte silente petit.

Plaut. Mercat. act. 3. Sc. 3.

Jejunitatis plenus, animâ soetidâ,

Senex adveniens vomitum excutias mulieri?

Bernard. in Epist. de Cura et Regimine rei familiaris..

Mater si remaritari querat, stultè agit: sed ut sua peccata deploret, utinam ipsa senex juvenem accipiat; nam non ipsam, fed sua quaefivit.

OWENUS.

Uxorem jam Feste senex vis ducere? doctam

Angelici Laelî consule grammaticam:

Illic invenies non declinabile cornu;

Hunc scopulum pauci praeteriere senes.