Alle de werken. Deel 1

[p. 693]

Peeren en vrouwen die niet en kraken, die plachten alderbest te smaken.
Pere e donne senza rumori sono stimate gil meliori.

In dien'er iemant is begeerigh om te weten
Wat peer, of ander vrucht, is nut te zijn gegeten,

Die neme dit gemerck: Het fruyt dat niet en kraeckt

Dat hout men in 't gemeen, dat alle monden smaeckt.

Maer dit is niet alleen een preuve van de peeren,
Het kan oock dienstigh zijn voor die een wijf begeeren;

Men prees in ouden tijt (om wel te zijn gepaert)

Een maeght niet seer bekent, en van een stillen aert.

Het is bedenckens weert, dat wijt-beroemde mannen
Den openbaren lof van jonge vrouwen bannen:

Sy stellen voor gewis dat, ja, een grooten naem

Is voor de teere maeght, is vrouwen onbequaem.

Voor reden wort geseyt, dat veel te zijn gepresen
Kan oock een deughtsaem wijf by wijlen hinder wesen;

Wy vinden dees en geen hierom te zijn geschent,

Vermits haer goede naem was al te seer bekent.

Wel let dan, echte vrou, en alle jonge dieren,
Hoe teer uw wesen zy, en hoe het is te vieren:

Denckt, hoe ghy trachten moet om niette zijn bevleckt,

Nadien uw deughden selfs zijn nut te zijn bedeckt.

Nederl.

Is uw wijs goet, en uw been quaet,
Vrient, houtse beyde van de straet.
Out gelt en jonge vrouwen,
Wilt die in 't duyster houwen.
Een wijf dat veel uyt praten gaet.
Dat raeckt gemeenlick op de praet.
Sijn peert, sijn sweert, sijn wijn, sijn vrou,
En prees noyt man als met berou.

Certaine nouvelle mariée, à laquelle le mary avoit reproché n'estre pas assez complaisante et cageoleuse, respondit de bonne grace: je suis matrone et femme de bien: ce que vous demandez, est le propre des silles de joye

Hine jocoso Epigrammate lusit Ausonius:

Sit mihi talis amica velim,
Jurgia quae temere incipiat,
Nec studeat, quati casta loqui:
Pulchra, procax, petulante manu:
Verbera quae serat, et regerat,
Caesaque ad oscula coufugiat.
Nam nisi moribus his suerit:
Casta, modesta, pudenter agens,

[p. 694]

 

Thucydidis dictum:

 

Lat.

 

Optima uxor de cujus laude vel ignominiâ minimus sermo.

 

Vide Richter. Axiom. Oecomom. 244. Valet hic illud Taciti:

 

Nec minus periculum ex magnâ famâ, quam ex malâ.

 

Spaens.

 

Muger placera, dize de todos, y todos della. id est:

 

Frans.

 

Femme qui va de place en place, parle de tous et tous d'elle.

 

Femme bonne est oiscau de cage.

 

La femme à la maison, et la jambre rompue.

 

Fille trop veue, et robbe trop vestue, n'est chere tenue.

 

Femme en rue tost perdue.

 

Femme ou fille senestriere

 

Rarement bonne mesnagiere.

 

Ital.

 

Chi sa una cosa in piazza,

 

La sa troppè alta ò troppo bassa. id est:

 

Frans.

 

Qui edifie en publique place,

 

Faict maison trop haute ou trop basse.

 

Benè qui latuit, benè vixit. Ovid. 3. Trist. El. 3.

 

Nulla est satis pudica, de quâ quaeritur.

 

Quae casta est? De quâ mentiri fama veretur.

 

Quae dos matronis pulcherrima? Vita pudica. Bias apud Auson.

 

Spaens.

 

Nimas famosa muger quella que no tuvo fama. id est:

 

Frans.

 

Il n'y a femme qui ait meilleure reputation, que celle dont on ne parle point.

 

Quod non vetat lex, id vetat fieri pudor. Sen.

Bène Plaulus dirit, Non esse eam dotem, quae dos dicitur, sed pudicitiam et pudorem, ac sedatam cupidinem.

Hine Ludovicus XII, Galliae rex, licet videret Annam reginam dominandi libidine flagrantem, et multa contra se molientem, nihilominus admonentibus quibusdam ut in tempore de eâ se vindicaret: Uxori, ajebat, pudicoe plurima sunt condonanda.

In pudore principatus virtutum muliebrium est.

Hinc Thomas Morus:

Blanda, salax, petulans, audax, vaga, garrula virgo,
Si virgo est, virgo est bis quoque quae peperit.

Concludendo ergo dicamus:

Felix illa animi est, ipsisque simillima divis,
Quam non mendaci resplendens gloria suco
Sollicitat, non sastosi mala gaudia luxus;
Sed tacitos sinit ire dies, et paupere cultú
Exigit innocuae tranquilla silentia vitae.

Politan. in Rustico.