| |
| |
| |
| |
Ex morte levamen.
Een out man in 't jonck meyskens schoot - Ey, waer hy doot!
Een groen en weligh dier stont lestmael om te paren
Met iemant, rijck genoegh, maer in sijn leste jaren;
Het dacht my wonder vreemt, dies vraegd ick hoe het quam,
Dat sy een dorren block tot haer geselschap nam:
Sy sprack van stonden aen: veel heeft'er waer-genomen,
Dat van eens esels been de beste fluyten komen,
Soo rasch hy maer en sterft. tFy (dacht ick), loosen schijn!
Ghy trout, en wenscht terstont om ongetrout te zijn.
| |
Spaert, manneken, spaert, dat'er een ander wel af vaert.
Soo langh een esel leeft, soo draeght hy sware packen,
En cet noch evenwel alleen maer distel-tacken;
Maer steeckt hem eens de moort, daer fluyt men op het been,
Daer raest de malle jeught, en hippelt onder een.
Spaert, vrecke vader, spaert; uw soontje komt ten lesten,
Dat schinckt, en drinckt, en klinckt, dat geeft'et al ten besten,
Dat singht, en springht, en vinckt, dat vogelt, jaeght, en vist;
Ontijdelijck gespaert, onnuttelijck gequist.
| |
Proverb. XV. 16.
Een goeden moet is een dagelijcx wel-leven.
Al is een esel plomp, al weet hy niet te springen,
Noch leert men na de doot sijn dorre schenckels singen:
Een herder neemt het been, en maeckt'er fluyten van,
Waer door hy gansch het wout tot vreughde trecken kan.
Wat is van kost en konst? van veêl of luyt te stellen?
Stelt maer en stilt u hert, geen druck en sal u quellen:
Waer recht vernoegen woont, daer is gestage lust,
'k En weet geen beter vreught, dan als de ziele rust.
| |
| |
De seem-visch is gewoon het slick om te wroeten, maer de visch sargus (die hem veeltijts volgt) is'er knap by, en slockt het aes, dat een ander opgejaeght en bearbeyt heeft, gierighlijck in 't lijf. Het gevalt veeltijts soo onder de menschen, dat nae een sliek-wroetende seem-visch, dat is: na een deunen en vreckigeu spaerder, die uyt vuylheyt zijn goet te samen heeft geraept, volght een verterende sargus, dat is, een quistige opsnapper, die het verspaerde goet onnuttelijck door de billen slaet, dickwils t' éénder reysc in den schoot van een hoere of haer dochter uytstort, al wat met moeyte en kommer in veel jaren by den anderen is versamelt. De Wyseman heeft dan wel geseyt, Ecel. 2. 18.: My verdroot alle mijns arbeyts, die ick onder de sonne hadde, dat ick dien eenen mensche laten moeste, die na my zijn sonde, en wie weet of hy wijs of dul zijn sal? Eyndelijck besluyt hy, seggende: is 't dan een mensch niet beter dat hy ete en drincke, en dat hy zijn ziele wel doe van sijnen arbeyt? Ja, sulcx segh ick dat Godes hant komt.
Daer zijn veeltijts drie soorten van menschen die de jaermarten besoecken, te weten: koopers, verkoopers, en gapers.
De twee eerste zijn den ganschen tijt des jaermarts door, elck in 't sijne sorghvuldelijcken besich.
De derde soorte is'er best aen; want, niet als mettet ooge alles overloopende, draeght van geen eenige quellinge ofte storenisse naer huys.
Pythagoras treckt dit tot de Wijs-gierige van sijnen tijt en noemt die: begapers van de jaer-marten, dat is: bloote beschouwers van de wereltsche dingen. Andere Godsalige mannen eygenen sulex, met beter recht, nu de rechte geloovigen toe.
Goederen te besitten en van de selve niet beseten te werden, is een werek van Godsalige wijsheyt.
En tot sulcx ware wel te komen, indien wy, niet op gierigheyt, maer op nootdruft alleen het ooge sloegen. Kost en kleederen hebbende, vernoeght u daer mede, seyt de Apostel.
Neemt dat gansch de werelt ons eygen ware, wat gemack of genut sal ons uyt sulcken ongemeten hoop goederen gewerden, anders als 't gene, dat, wy door het gebruyck eygenlijck het onse maken? van al de rest en hebben wy niet meer als alleenlijck het gesichte, en 't selve is geoorloft, soo wel van eens anders goet nemen, als van u eygen. Wat valt'er te seggen? die na de nature leeft, is noyt arm; die nae de hegeerlijckheyt, nimmermeer rijck.
| |
Ex morte levamen.
Nuper, ubi pelago muris Flissinga refistit,
Decrepito suerat nupta puella seni:
Cur vetnlo soeiaris hero, lepidissinna? dixi;
Haec, ut erat promptâ garrulitate loquax,
Hoe mihi responsum dedit: ossibus, inquit, aselli,
Cum jacet exangui corpore pressus homo,
Tibia jucundo componitur optima cantu.
Dosierat; nec me quaerere plura juvat.
| |
Joye et support, apres la mort.
Un jour je demandois à une allegre dame,
Pourquoi un gros vieillart avoit gagné son ame?
Ne scais tu, me dit-on, que quant un asne est mort
De ses os decharnez sort bonne fluste sort?
| |
Avarum excipit prodigus.
Dum tibi vita manet, miserandae sortis aselle,
Non intermisso membra labore gemunt:
Intereà tribulis et amarâ veseeris herba,
Vixque datur gelido sonte levare sitim:
Sed morere, insoelix, mox tibia sesta sonabit,
Et tua pastor ovans ducet ad ossa choros.
Quaerat avarus opes, jam prodigus imninet haeres,
Qui malè congestas dilapidabit opes.
| |
De pere gardien, fils garde-rien.
Tes jambes, par travail, te craquent, pauvre beste,
Et pen apres ta mort serviront, à la seste,
Des flustes et haut bois. D'un pere espargneur
Sort ordinairement un sils trop gaspilleur.
| |
Equus animus commendat omnia.
Ossibus ex asmi fit tibia; silva remugit;
Exultat saturas dux gregis inter oves.
Ecquid opus lituis? sibi mens est aequa levamen,
Gaudia de placido pectore sponte fluunt:
Sit casa parva domus, fit sictilis olla supellex,
Hic etiam sapieus, quo sibi plaudat, habet,
Anla gemit, eytharâ licet aureus instet sophas,
Caula fremit plansu, dum, Melibaee, eanis.
| |
I Tim. 6. 6. La pieté avec contentement d'esprit est un grand gain.
Ta flute, gai berger, n'est que des os des bestes,
Si resiouit pourtant vos gens aux jours de festes:
O grand don du Seigneur, tranquillilé d'esprit!
Le coeur estant en paix un peu nous resjouit.
| |
Avarum excipit prodicus.
Alutarium piscem coenum sodere memorant, Sargiun autem piscem, qui eum sequitur, excitatum pabulum devorare. Vix aliter in vita humana sese res habere notatum est: homines nimirum attentos ad rem, qui coenum fodiendo, id est, vilissimis quibusque ac laboriosissimis ministeriis indies operam dare solent, sargos scqui, id eft, liberos vel haeredes plerumque habere ignavos ac prodiges, qui opes, multo cum sudore vix unciatim collectas, celevrimè diglutiant, nec rarò in unius scorti marsupium effundant, atque ita (ut Sen. verbis utar) quidquid longa series multis laboribus, multa Dei indulgentia staxit, id unns dies spargit, ac dissipat,
Longique perit labor irritus anni.
Benè igitur Sapiens Eccl. 2. 18.: Detestatus sum, inquit, omnem industriam meam, qua sub sole studiosissimè laboravi, habiturus haeredem post me, quem ignoro utrum sapiens an stultus suturus sit. Eftne quidquam tam vanum? Et tandem coucludens, noune melius est, ait, eomedere et bibere et ostendere anime suae bona de laboribus suis? hoc etenim de manu Dei est. - Horat. lib. 2. Od. 14.:
Absumet haeres caecuba dignior,
Servata centum clavibus, et mero
Tinget pavimentum superbo,
Pontificum potiore coenis.
idem: Sed quia perpetuus nulli datur usus, et haeres
Haeredem alterius, velut unda supervenit undam,
Quid vici prosunt, quidve horrea, quidve Calabris
| |
AEquus animus commendat omnia.
Tria serè hominum genera nundinas frequentare compertum est, emptores, venditores, spectatores. Duo priores emendis vendendisque mercibus toto nundinarum oceupatissimi, anxiè discruciantur. Tertium demum genus bené ac jucunde agit, et, non nisi oculis, cuncta delibans, voluptatem ex omnibus, ex nullo molestias, domam refert. Nundinarum, id est, mundi, sive rerum externarum tantum spectatores Philosophos esse, vult Pythagoras; Christianos, viri boni. Habere opes ac possideve, at non ab eisdem haberi ant possideri, verè sapientis est: id vero unicuique nostrmn continuò eveniet, si non ad ambitionem, sed ad necessitatem omnia habeamus. Arridet etiam hîc, Democriti dietum: ille felicem dicebat eum, qui cum exiguis pecuniis hilaris esset, infelicem, enm qui inter magnas opes tristaretur. Quid si totum orbem torrarum posfideamns, ecquid commoditatis ex tantâ rerum congerie habituri sumus, praeterquam ex iis, quae utendo nostra sacimus? de reliquis nihil habituri praeter solum aspeetum. Atqui voluptatem, quae ex visu est, aequè de a ienis atque de tuis capere nihil vetat. Qui ad naturam vivit, nunquam pauper; qui ad vota, nunquam dives est.
Prorerb. 15. Secura mens quasi juge couvivium.
| |
plato tim. cap. 13.
Laetitia pura in solis animae bonis invenitur, ideo sapiens in se gaudet, non in iis, quae circa se sunt.
Heb. 13. 5. Que vos moeurs solent sans avarice, estans contens de ce que vous avez presentement.
| |
cypre de jur. connubior. cap. 9.
Nnptias inqares (ita nuncupant juristae matriinonium senis decrepiti et floridae virginis L. si major C. de Legit. Haered.) praeter alia multa incommoda inducere votum captandae mortis, tragicus exitus non raro docuit, hinc nuptiae Sophoclis et Aleippes hujusmodi dieteriis exagitatae legnntur;
Noctua ut tumulis, super utque eadavera bubo,
Talis apud Sophoclem nostra puella sedet.
|
|