| |
| |
| |
| |
Amor, tela penelopes.
Maken en breken, sijn liefdes treken.
Komt, siet hier, soete jeught, de krachten deser beken:
Haer nat plach uytter aert een fackel aen te steken,
En soo daer eenigh licht ontrent het water quam,
Dat gingh in haesten uyt en treurde sonder vlam.
Dus gaet mijn lief te werck: mijn droefheyt doetse spelen,
Mijn water maecktse vier, mijn vreughde doetse quelen;
Siet, dus staen sy en ick geduerigh in geschil,
Om dat sy niet en doet, als dat ick niet en wil.
| |
In 's prinsen hof, wort gout tot stof, en stof tot gout; wee! Die'r op bouwt.
Dodona, 't wonder nat, een Prinse van de beken,
Kan blussen wat'er brant, dat niet en brant, ontsteken.
Vraeght iemant wat dit beelt den leser seggen wilt?
Weet, dat het selsaem vocht niet van het hof verschilt:
De groote lieden kleyn, de kleyne groot te maken,
Zijn veeltijts in het hof niet als gemeene saken:
De knecht wort daer een heer, maer stracx verloopt de kans,
Want die het al vermocht, is weder fonder glans.
| |
II Corint. II. 7. Exod. VII. 8.
De duyvel quelt de geloovigen, helpt de goddeloosen.
Men vont wel eer een beeck ontrent de Griecksche stranden,
Die bluschte sackels uyt, hoe krachtigh datse branden;
Die gaf in tegendeel een vier, een helle vlam,
Die gaf een fackel licht, die sonder luyster quam.
Wat leert dit selsaem nat? - de vyant vander hellen,
Die pooght de strenge wet den vromen voor te stellen;
Dies staet haer swack geloof om uyt te sijn geblust,
Terwijl een werelts kint in Christi lijden rust.
| |
| |
De hovelingen werden van Polybio vergeleken met rekenpenningen, die naer de wille van den rekenaer, somtijts ponden, somtijts peuningen, somtijts maer myten en doen, en veeltijts als de hoogste legpenuingen by hem wat te breet uytgestreckt sijn, soo kort hy die weder op, en leytse in een legerplaetse neder. Voorwaer geheel dese hoossche verheffinge hanght gansch en al aen den inval van de Prinssen. Want door seker heymelijck geluck ofte ongeluck, valt der selver genegentheyt op dese, en haer onwille op gene, en menighmael uyt één de selve oorsaeck rijsen verscheyden, ja strijdige werckingen. Alexander maeckte een Zeeroover tot zijn Raedsheer, om dat hy vry en leppigh genoegh op hem gesproken hadde. Ramirus daer-en-tegen dede, om gelijcke oorsaecke, elf edelluyden van de beste des lands de kop af-houwen, een quinkslagh daer by voegende:
't Vosje en weet niet met wie het speelt,
seyde hy. 't Is dan op dit pat gansch slibberigh om te gaen, gansch sorgelijck om te vallen. Wat raedt hier tegens? Geen andere, als die van den ouden hovelinck, de welcke gevraeght, by wat middel hy tot een seltsaem dingh (te weten tot ouderdom) te hove gekomen was, gaf voor antwoorde:
Met ongelijck te lijden, en danckhebt toe te seggen.
Onder audere listige aenslagen des Duyvels, en is geensins de minste, dat hy het ware licht der geloovigen ('t welck is haer vast vertrouwen op Gode in Christo Jesu) in de strengheyt des wets, als in een doodelijck water, soeckt te versmoren: gelijck hy daer-en-tegen den dooden en uytgeblusten sackel (dat is het afgebrande gewisse der goddeloosen), met een vier uyt het water genomen, dat is: met een verkeert en averechts geloove, pooght te ontsteecken. Doch hier van wert in 't minne-beelt gesproocken. In veel andere saecken is soodanigen grooten nabuerigheyt des goets en quaets, der waerheyt en der leugen, dat lichtelijck, ofte door den bedorven aert der menschen ofte door de listigheyt des Duyvels, het eene voor het andere ons in de hant kan gesteken werden. Van veel exempelen is'er dit eene. Hoewel het quaet niet anders en is, als gebreck of dervinge van goet, nochtans laet een iegelijck sich voorstaen, den naem van een goet man verdient te hebben, soo hy sich maer van het quaet onthout; dat is: soo hy misschien geen moordenaer, geen dief, geen woeckenaer bevonden wert; daer nochtans, om een goet wesen, al vry vorder gegaen moet zijn. Men moet niet alleenlijck nalaten de gebreken voren vermelt, maer, in plaetse van de selve, lief hebben, geeven en helpen. Want de deught geen gebreck, maer een werck te zijn; niet in ledigheyt, maer in arbeyt en werckinge te bestaen, wert ons in de schole Christi dagelijcx geleert. De bijle, roept Johannes de Dooper, is aen den boom gestelt, en die geen goede vruchten en draeght, sal uytgeroeyt werden.
| |
Amor, tela penelopes.
Flumine cum Dodona tuo fax viva rigatur,
Stridet et, à gelido victa liquore, perit:
Fer, puer, huc sine luce facem, mirabitur hospes
E Medio flammas prosiliisse lacu.
Mira cano, sed amica modo me tractat eodem;
Hanc ego vim Graji fontis habere putem:
Illa movens calidoque gelu, gelidoque calorem,
Me cupiente fugit, me sugiente enpit.
| |
Alterner faict aymer.
Quant je suis eschauffé, tu refroidis mon ame,
Quant je suis refroidi, renaistre fais ma flame,
Donnant un contre-poix à l'un et l'autre humeur:
D'une immortelle mort ainsi, helas! je meurs.
| |
Fons dodonae, aula.
Mira tuis (ita sama canit) Dodona scatebris
Prosiliit Grajo lympha sacrata Jovi.
Haec solet accensos extingnere sontibus ignes,
Nec minus extinctas igne ciere faces.
Regis habet genium, regi sacra lympha deorum,
Dodonae procerum limina sonte madent.
Clara tenebrosis, illustribus aula tenebras
Mutat, et alternas gaudet habere vices.
| |
A la cour du roy, grand desarroy.
Veux tu sçavoir, amy, que c'est l'eau de Dodone?
C'est ce que font couler les Princes de leur throne.
Le roturier vilaiu splendide tost devient,
L'illustre cependant son lustre ne retient,
| |
Sic rerum invertitur ordo.
Fax lymphis Dodona tuis immersa, necatur
Quae micat igne; nitet, quae sine luce fuit:
Fons sacer iste Deo, sic pristina credidit aetas,
At Deus hie stygii rex Acherontis erat.
Patrat idem cum sonte suo regnator averni,
Ordinis inversi gaudet et ille dolis:
Nempe pios rigidae percellit acumine legis,
Blanditurque malis sanguiue, Christe, tuo.
| |
II Corinth. 2. 11. Que satan ne gaigne le dessus, car nous n'ignorons point ses machinations.
Dodone, par ton eau, la mesche tost s'enslame,
Et le flambeau bruslant pert aussi tost son ame.
Le Satan met les bons en doute, par la loi,
Blandissant les meschans par une vaine foi.
| |
Fons dononae aula.
Polybius aulicos assimiles dixit calenlis abacorum, qui seeundum voluutatem calenlatoris modò obolnm aenenm, modò talentum valent: cum plerumque, ut videmus, superiores calculi, si latius sese extendant, ilicò in inseriorem locum redacti, nullo fere sint numero. Gaudent plerique principum summos imos, imos summos reddere et solo nutu quoslibet aut miseros, aut beatos efficere. Tota fanè aulica haec comitia affectus dirigit, et fato quodam, ait Tacitus, ac sorte nascendi, ut caetera, ita Principum inclinatio in hos, offensio in illos est et saepe unius causae diversi, imò contrarii eventus. Alexander pyratam, quod liberius in cum dixisset, à consiliis sibi esse. voluit. Ramirus Hifpaniarum Rex undecim viros nobiles, eadem ferè de causa, gladio percuti jussit, addito elogio: Non sabe la volpeja, con quien trobeja. Passus ergo hic lubrieus et ad lapsum pronus. Quid remedii? nullum aliud nisi veterani istius: injurias sacere, gratias agere.
| |
senec. Agamemn.
sallust. jugurt. Regum voluptates, ut vehementes sic mobiles sunt, saepe sibi ipsi adversae.
| |
Sic rerum invertitur ordo.
Inter plurimas Diaboli fraudes ac astutias, non infimum locum ea obtinere mihi videtur, quâ verum lumen, id est, siduciam piorum in Deum rigori legis, tanquam aquae immersam, extingnere satagit; et contra sacem emortnam, id est, praeposterâ ac perversa fide, studet accendere. Sed de his emblema. In multis aliis adeò magna est vicinitas, ac similitudo veri ac salfi, ut facillimè, vel naturali hominum corruptione vel machinatione diaboli, alterum loco alterius obtrudi nobis posfit. Ex multis unum habe, sed quotidianum. Tametli malum nihil aliud fit, quam defectus boni, persuadet tamen sibi unusquisque se viri boni nomen implevisse, si malum fortè vitaverit; id est: si nec sicarius, nec fur, nec soenerator dici possit; cum sanè multo altius, ut bonus quis dici possit, enitendum sit: amandum quippe est, adjuvandum est. Virtutem enim non defectum, sed opus esse; non in otio aut quiete, sed in ipsa actione consistere, nec satis esse malo abstinuisse, at bouum insuper saciendum esse, in Christi scholâ indies docemur. Securis, clamat Baptista, arbori apposita est, quae fructus bonos etc.
| |
gregor. 14. Moral.
Hostis noster quanto magis uos sibi rebellare conspicit, tanto amplius expugnare contendit. Eos autem pulsare negligit, quos quiete inter se possidere sentit.
| |
dan. heyns. lib. 4. Eleg. 11.
Balia poscebam paucissima, Rossa negavit;
Nil petii, vultus junxit amica suos.
Scilicet haec voto gens est contraria nostro,
Sit pacata magis, protinus ibit amor.
Ubi velis nolunt, ubi nolis volunt ultro.
|
|