|
| |
| |
| |
| |
Ludite, sed caste.
Draeghje doecken, wacht voor hoecken.
Siet, wat een egel doet om sijnen kost te rapen:
Hy wort gelijck een bol, en blijft soo liggen gapen;
Wel aen nu, muysen springt; maer schout het duyster gat,
Want wie het hol genaeckt die is terstont gevat.
Speelt heus en open spel, want alle sluypers hoecken
Zijn lagen voor de jeught en plagen voor de doecken:
Men schildert Venus wicht van oude tijden blint,
Omdat men sijn bejagh veel in het duyster vint.
| |
Het kleyn verdragen, om 't groot te bejagen.
Den egel wort een kloot, en gaet soo leggen gapen
Om door een open mont den kost te mogen rapen;
Doch of hy schoon een muys vry dichte by hem siet,
Hy des al niet-te-min en roert sijn leden niet;
Maer komt het weligh dier hem in den mont te dwalen,
Soo moet het metter doot sijn eerste spel betalen:
Een die bedriegen wil verdraeght ten eersten wat,
Tot hy eens zijn bejagh met vollen monde vat.
| |
1 Petr. V. 8.
Weest nuchteren, waeckt; want de duyvel gaet om u soeckende wie hy verslinde.
Den egel kent den muys en sijn gemeene gangen,
En weet daerom het dier oock met gemack te vangen:
Hy toont den muys een hol, en 't is zijn grage muyl;
En siet, in korten tijt, het dier is in den kuyl.
De vyant van den mensch heeft even dese vonden,
Hy kent ons in der aert, hy weet ons lieve sonden;
Een die na vrouwen helt, die wort'er door bekoort:
En wie den wint bemint, die wort'er in gesmoort.
| |
| |
Niemant (seyt Guicciardijn) bedriegt'er lichtelijck een ander, als den genen die den naem heeft van niet te bedriegen. De schorpioenen, by iemant gehandelt werdende, schijnen eerst wat te spelen, maer terstont daer nageven sy een doodelijcken steek. Die sijn bedrogh met bedrogh begint, en is in verre na de slimste bedrieger niet. Andere, die hier op meer afgeveerdigt en geslepen zijn, senden eenige handelingen van goede trouwe als voren uyt, en spelen daer na eerst haer personagië. Vogelaers en jagers vangen dan best en meest, wanneerse, als maer slechtelijck voorby gaende, ofte eenig landtswerck schijnende te doen, 't gedierte onverhoets op het lijf vallen. In 't verstricken van menschen, is 't al het selve. De meeste schalken trachten eerst te wege te brengen, door eenige schijn van trouwigheyt, dat men hun geloof geve, en dan eens haer open siende en haren slag waernemende, tasten in 't vet tot aen de kneuckels toe. In 't korte, hoe een bedrieger voor min bedrieghlyck wert aengesien, hoe men door hem meer bedrogen wert:
Is eenigh mensch voor goet vermaert,
Die midd'lertijt is quaet van aert,
De sulcke, door sijn slimmen geest,
Bedrieght de werelt aldermeest;
Want op een lincker die men kent,
Heeft ieder een het oogh gewent;
Maer daer is niemant die hem wacht
Voor een die deughtsaem wert geacht.
Wy zijn des seker (seyt Augustinus), dat de Duyvel de innerlijcke gedachten des menschen geensins en weet: want de geheymenissen des herten zijn dien alleenlijck bekent, tot welcken geseyt is: ghy alleene kent de gedachten der menschen kinderen. Dat nochtans aen onsen vyandt de natuerlijcke beweginghe van ieder mensche, door het uyterlijck gebaer, bekent is, kan selfs daer uyt afgenomen werden, dat hy soo doortraptelijck zijn lagen weet aen te leggen, naer eens ieders innersijckste genegentheden. De visscher en vanght niet alderley visschen met eenderley aes. De vogelaer weet schier elcken vogel met een sonderlinge greepe te verrassen: 't Gaet mede soo met onsen vyant. De duyvel (seyt Ambrosius) weet na te sporen tot wat sonde ieder van ons meest genegen is, en daer na leyt hy lagen aen. Den blymoedigen sal hy gemeenlijck komen bespringen met vleeschelijcke lusten, ydele eersucht, ofte diergelijcke souden. De gene die harder van aert zyn, met gramschap, hoogmoet, ofte wreetheyt. Wat raed? seeckerlijk nademael wy te doen hebben tegens overste, tegens machten, tegens geestelijcke boosheden, in 't korte, tegens de wapenen des Duyvels? wat is'er beter te doen als aen te doen de wapenen Godes?
Na ons sinnen zijn genegen,
Komt de Duyvel ons bewegen:
Jonge menschen, weeligh bloet,
Brenght hy wellust in 't gemoet:
Droeve sinnen komt hy quellen
Met wanhoop, en anxt der hellen:
Heete breynen dringht hy voort
Tot gevecht en wreede moort.
| |
Ludite, sed caste.
Muribus insidias glomeratus echinus in orbem
Dum struit, effingit, quâ locat ora, specum,
Vicinas mure faliunt impune per herbas,
Ficta sed excurrat si quis ad antra, perit.
Nostra Venus purasque manus, et pectus honestum
Exigit et tenebras ac vada caeca fugit.
Plectitur obscoenis qui furta tegenda latebris
Cogitat, et cujus gaudia crimen habent.
| |
Rire sans mal-engin.
Nul mal ont les sourys et sentent nulle peine
Jouant au descouvert et sautants par la pleine:
Mais les voilà perdus, en devenant fripons,
Au jeux il faut garder d'honesteté les gonds.
| |
Parva patitur, ut magnis potiatur.
Fit globus, inque globi medio caput abdit echinus
Et vaser in parvum contrahit ora specum:
Tegmina mus spinosa, peti se nescius, ambit;
Et vagus impunem sertque resertque gradum;
At caecas ineat latebras et non fua lustra;
Tum demum in praedam promptus echinus erit.
Ut fallat tunc, cum pretium putat esse laboris,
Praestruit id parvis frans sibi magna sidem.
| |
Supporter peu, pour emporter tout.
Quant l'herisson les sauts de la soury supporte,
Ce n'est, que pour ouvrir à ses desseins la porte.
Au fin regnard, quitant de son droit quelque bout,
Jamais ne fie, car c'est pour ravir le tout.
| |
Objecta movent.
Fit globus, insidias muri dum tendit echinus,
Et jacet immoto corpore fusus humi;
Os latet in medio, quod dum putat esse cavernam
Musculus, ad socios non rediturus, init.
Cum vitium, quod quisque colit, rex calleat orei;
Illius objectu pectora nostra trahit.
Lureo cibi capitur, vinosus imagine bacchi;
Virginis afpectu mota libido furit.
| |
2 Corint. 11. 3. Je crains qu'ainsi que le serpent a seduit eve par sa ruse, semblablement en quelque sorte vos pensees ne soyent corrumpues.
Le Satan est trompeur, tout d'une mesme ruse,
Dont les souris aux champs le herisson abuse:
Il sçait bien quel peché chacun caresse au coeur,
Par là il nons assaut. O! garde le malheur.
| |
Parva patitur, ut magnis potiatur.
Appositè ad aevum quod vivimus, ad rem quam tractamus, dixisse mihi visus est Guicciardinus: Niuno piu sacilmente inganna gli altri, che chi è solito et ha fama, di non gli ingannare. Nemo, inquit, sacilius fallit, atque ille, qui in famâ est non fallendi. Idem, sed aliter, Ciccro: totins injustitiae nulla capitalior, quàm eorum, qui, cum maximè sallunt, id agunt ut boni videantur. Scorpius, si manu tractes, ludere paulisper videtur, at mox obliquâ caudâ serit. Qui dolos à dolis incipit, simplex veterator est. Fallacioribus solenne est bonae fidei actus aliquot praemittere, mox laedere. Qui aucupantur, aut venantur, sacilius sallunt aves, aut feras, si aliud agentes, hoe est, iter sacientes, aut agros colentes, id saciant. In capiendis hominibus, idem est. Multis, inquit Cicero, simulationum involucris tegitur et velis quibusdam obducitur mens hominis fraudnlenti; frons, oculi, vultus, persaepe mentiuntur, oratio verò saepissimè. Vigor ingentibus negotiis par, eo acrior, quo somnum et inertiam magis ostentat, inquit Tacitus. Cave, cave vulpiones istos.
| |
pers. Satyr. 5.
Pelliculam veterem retines et fronte politus,
Abstrso rapidam gestas sub pectore vulpem.
livius: Fraus in parvis sidem sibi praestruit, ut, cum opera; pretium est, cum mercede magnâ fa'lat.
| |
Objecta movent.
Internas animi cogitationes diabolum non videre, certi sumus, inquit Augustimus; secreta enim cordis ille tantum dijudicat, ad quem dicitur: Tu solus nosti corda filiorum hominum: eum tamen ex indiciis signisque exterioribus naturales hominum inclinationes probè callere, satis perspicuum est; idque vel ex eo sacilè colligitur, quod tam artisiciosè laqueos pro cujusque in genio norit disponere. Non eodem astu omne genus piscinm aggreditur piscator, sed pro palato cujusque escam praeparat. Non uno modo avem fallit auceps, sed has fistula, illas laqueis, alias visco. Generis humani adversarius uniuscujusque mores et cui vitio pro inqui sint, intuetur (ut verè Ambros.) ac talia homini objicit, ad quae sacilius cognoscit inclinari mentem; ut blandis ac laetis moribus luxuriam, vanam gloriam, et similia; af eris mentibus iram, superbiam, ac crudelitatem proponit. Quid agimus, ut hosti tam calido resistamus? certè cum nobis sit pugna adversus principes, potestates, adversus spiritualia tequitiae, adversus arma diaboli, quid restat, nisi ut induamus armaturam Dei ex consilio Apostoli, Ephes. 6.11?
| |
greg. lib. 20. Moral.
Prius complexionem uniuscujusque adversarius perspicit et tune tentationis laqueos a ponit. Alins namque laetis, alius tristibus, alius timidis, alius elatis moribus existit. Quò ergo adversarius occultis facile capiat, vicinas complexionibus deceptiones parat: et quia laetitiae voluptas proxima est, laetis moribus luxuriam proponit. Et quia tristitia in iram sacile labitur, tristibus poculum discordiae porrigit. Et quia timidi supplicia sormidant, paventibus terrores intentat. Et quia elatos extolli laudibus conspieit, eos ad quaecunque voluerit blandis favoribus trahit.
plutarch. Formosas intueri jucundissimum, tangere autem et tractare sine periculo non licet.
| |
plaut.Trin.
Amor latebricolarum corruptor.
| |
cic. pro Mar. Coelio.
Detur aliquid aetati, sit adolescentia liberior, non omnia voluptatibus denegentur. Dummodò illa in hoe genere praescriptioque moderatioque teneatur, pareat juventus pudicitiae suae ne spoliet alienam, ne probrum castis, labem integris, infamiam bonis inferat.
|
|
Auteursrechtvrij
