|
| |
| |
| |
| |
Nuda movet lachrimas.
Wort dit gewas ontkleet,
Al was'et lief, soo wort'et leet.
Vermijt u, domme jeught, ajuyn te willen schellen,
Of, siet, uw treurigh oogh sal van de tranen swellen;
Maer sooje met de vrucht wilt spelen sonder leet,
Soo raecktse sachtjens aen, en laet het ding gekleet.
Ghy meught u, jong gesel, ter eeren wel vermaken,
Maer pleeght geen ander min als door eerbiedigh raken.
't Is noch al, soo het plagh: Acteon naeckt verdriet,
Indien hy sonder kleet de jonge nymphen siet.
| |
Na 't is ontkleet,
Soo wort'et leet.
Een waterlantsche Trijn sat eens ajuyn en schelde,
En klaeghde dat de lucht haer oogen dapper quelde,
En kijck eens (sprack de meyt) ick hebber mé gespeelt,
En doen heeft my het dingh in 't minste niet verveelt.
Dus gaet'et, lieve moer, ging Els hier tegen seggen,
Met die soo metter haest haer spillen t'samen leggen;
't Is wel, soo lang men vrijt; maer treckt het rockjen uyt:
Een reuk, daer 't oogh af loopt, verneemt men van de bruyt.
| |
Eccles. 6.
Vrient, soo lang als 't dient.
Speelt iemant met ajuyn, doch sonder hem te schellen,
Soo sal die niemants oogh in eenigh deel ontstellen;
Maer alsmen dese vrucht van haren rock ontbloot,
Soo wort het gansch gesicht van enckel tranen root.
Veel menschen zijn beleest, en weten schoon te praten,
Soo lang sy voor een vrient geen hayr en moeten laten;
Maer als het qualijck gaet, dan is'et uytgemalt:
Men kent de vrienden best wanneer der schade valt.
| |
| |
Sy vergrijpen hen grootelijcx, die daer meynen dat'et noodelijck een goet houwelijck moet zijn, als'er twee gelievekens, die met hittige genegentheyt malkanderen aenhangen, te samen komen. Men heeft selden gesien, dat schielijcke invallen van de kalver-liefde den gesetten stant en bant des houwelijcx eenig behulp hebben aengebracht, maer menigmael het tegendeel. Een ander ooghmerck heeft den echten en hechten staet, een andere de swevende en bevende minne. Veel ervaren mannen ontraden een jonckman in houwelijck te versamelen mette gene, aen de welcke hy fich door quistige beleeftheyt van vryagie al te seer heeft verpant. Want hoe is 't mogelijck (seggen sy) dat iemant de selve, die hy recht te voren heeft verheven tot sijn meestersse, princesse, ja goddinne (en wat een vleyende tonge, vervoert door dwase minne-stuypen, meer weet by te brengen), dat (seggen sy) hy de selve terstont daer nae, als hooft en voogt, sal konnen ofte derven heeten en gebieden? En of schoon hy sulcx al derfde bestaen, soo en is niet te vermoeden dat sy, die in soo vollen besit is van overal het hoogsle woordt te voeren, sulcx sal willen lijden of gedoogen; invoegen dat de dese haer oude vryheyt, den genen zijn nieuverkregen recht poogende voor te staen, uyt sulcx niet anders en staet te verwachten, als van een al te beleefden vryer, een al te geckelijcken man.
Nadien het gedicht op dit sinne-beelt meer op de sedenlcere, als op een Christelijcke bedenckinge schijnt te treeken: soo sullen wy d'uytlegginge daer van wat naerder brengen tot de stoffe, die wy in dit deel verhandelen. Den ajuyn maer sachtjens aengeraeckt, en geeft van sich geen quade lucht; maer geperst zijnde, quetst beyde de oogen en den neuse van de omstanders. De menschen meest aldus genegen te zijn, poogt de lasteraer der broederen (de duyvel) waer te maken, in persoon van den lijdtsamen Job: Meyndy (seyde hy) dat Job om niet God vreest? ghy hebt het werck sijner handen gesegent, sijn huys bewaert, enz. steeckt u hand uyt, en tast hem aen, hy sal u segenen in u aensicht. 't Is een swackheyt van veel menschen, dat zy, soo lange hun saken wel gaen, God loven; maer als sy eens hart werden aengetast, werpen stracx, ick en weet niet wat, lasterwoorden tegen den Hemel. Het zaet (seyt den mont der Waerheyt) dat op steenachtige plaetsen gezaeyt is, zijn dese, die het woort hooren, en ontfangen liet selve met vreughden, maer, den tijt van vervolginge komende, als geen wortel hebbende, werden terstont geërgert. Maer, ô Heere, onsen God! en leyt ons niet in versoekinge: maer handelt liever met ons na uwen woorde, dat du door dijnen Propheet gesproken hebst (Psal. 89. 32.): Soo sy mijn gebod niet en houden, soo wil ick hen metter roede te huys soecken, en hare misdaet met plagen. Doch mijne genade en wil ick van hen niet wenden:
| |
Nuda movet lachrimas, vestitam impunè videbis.
Saepe lieet tractata manu, non laedit ocellos,
Dum latus inclusum cortice caepa gerit:
Hanc tenui spoliare togâ si sorte juvabit,
Protinus uda tibi lumina, nuda tabit.
Huc animos adverte, puer; mihi caepa puella est;
Quisquis amare voles, fac reverenter ames.
Ne teneram spectare juvet, sine veste, Dianam;
Haec dea, nuda magis, quam pharetrata, serit.
| |
Qui me despouille, pleurant se mouille.
Manie tes amours en chaste reverence,
Si tu ne veus languir de longue repentence,
Tu pourras, sans douleur, tenir en main l'oignon,
Mais pleureras, si veus oster son cottillon.
| |
Dos est uxoria lites.
Vestibus indutum nil caepe nocebit ocellis,
Tegmina tollenti fletibus ora fluunt.
Caepe quod est nobis, teneris hoe uxor ephoebis;
Cum verbis agitur, tum bene constat amor;
Intret hymen thalamos, sit zona soluta puellae,
Ibit demissis vir novus auriculis.
Mira vides, uxor quem nunc jubet esse maritum,
Vah! puer est, sed vir, cum puer esset, erat.
| |
Apres la feste, on grate la teste.
L'oignon lors faict pleurer, quant on le deshabille:
Lors quant un jouvenceau espouse belle fille,
Pour assouvir le feu de ses brutaux amours,
Pour quelques bonnes nuicts a sorce mauvais jours.
| |
Amicus certus in re incerta cernitur.
Cepe levi tractare mann sit cura, viator
Stringenti lachrimis lumina rubra tument.
Qui facilem laudas et amicâ fronte sodalem,
Signa sodalitii num sat aperta tibi?
Dum joca miscentur, dum luditur inter amicos,
Aspera qui moveat jurgia, rarus erit.
Damna probant socios; tune cum de jure remittet,
Te cupiente suo, respice qualis erit.
| |
En partage lict et jambon, cognoit l'homme son compagnon.
Joiiant avec l'oignon, je faisois que rire:
Mais il me faict pleurer, fi tost je le dechire.
L'amy, quand tout va bien, est debonnaire et doux,
Mais touche le de pres, voilà un grand couroux.
| |
Simul ac nudata, dolebis.
Eos, qui ex incitato juvenilium affectuum impetu felices matrimoniorum succesfus augurantur, toto plerumque coelo errare, dicere uon abhorreo. Leves enim istos ac fluctuantes juvenum ardores, et stabile hoe ac venerandum matrimonii sacrum mutuas fibi operas trade e, vix unquam comperi. Longè quippe alius lascivi istius amoris, alius sanè sedati conjugii scopus est; magisque eontraria illa inter sese, quam cognata ant conjuncta non abs re quis dixerit. Prudentes utique usuque edocti et inter eos vives, iuconsultum putant eam matrimonio sibi copulare, cui quis in amoribus nimis sese submisit, quamque dominam, heram, lumen, votorumque suorum finem, non minus impiè quam stultè appellare, aliisque amatoriis ac hypcrbolicis ineptiis extollere solitus est. Judicant enim viri prudentes nimiam istam demissionem effieere ut mariti dignitatem, contracto tandem matrimonio, male providus adolescens sustinere non possit. Quid tandem? fit facetus iste amator, ridiculus maritus, ut lepidè noster Heinsius.
| |
seneca Oct.
Juvenilis ardor impetu primò furit,
Langnescit idem facile, nec durat diu
In Venere turpi, ceu levis flammae vapor.
| |
ovidius lib. 2. de Remcd. Amor.
Turpe vir et mulier, juncti modo, protinus hostes.
| |
arist. lib. 2. Rhet.
Juvenes ex corporeis voluptatibus venereis potissimum dediti, earumque impotentes sunt, et inconstantes; resque quas concupiverunt, fastidiunt. Valdè concupiscunt, sed protinus conquiescunt; quia acutas habent voluptates, non longas, ut aegrotantium sames et sitis.
| |
Amicus certus in re incerta cernitur.
Magis moralis, quam Theologici argumenti est carmen huic emblemati adseriptum; nos id paulo aliter, pro subjecta materia, hic interpretemur. Cepa, levi brachio dum tractatur, prorsus sensibus humanis innoxia est, durius pressa, mox odore nares oculosque ossendit. Ita plerosque homines affectos esse accusator ille sratrum, diabolus inquam, in personam Jobi (licet in eo falsus) callidè inclamat: nunquid, inquit, Job frustra timet Deum? nonnè tu operibus manuum ipsius benedixisti? Sed extemle paululum manum tuam, et tange ea quae possidet; mox in faciem benedicet tibi. Ea sanè est ualurae humanae fragilitas, Deum, dum leniter nos habet, laudamus; si castiget, ilicò voces impiae, ac murmura. Verissimè veritas: qui super petrosa seminatus est, inquit, hic est, qui verbum audit et continuò cum gandio illut accipit, non habens autem in se radicem, temporalis est, ac facta tribulatione continnò scandalisatur. At tu, ne nos inducas in tentationem, Domine! potiusque nob. seum age ex verbo tuo quod locutus es (in Psal. 89. 32): Si justitiam meam prosanaverint, visitabo in virga iniquitales eorum. Misericordiam autem meam non dispergam ab iis.
| |
isid. lib. 3. de Sum. Bon.
In prosperitate incerta est amicitia, neseitur enim an persona, an selieitas diligatur.
Proverb. 17. 17. L'intime amy aime en tout temps, et naistra comme un frere en la destresse.
Ecclesiastiq. 37. 1. II n'y a point d'amy qui ne die: je suis aussi de ses amis; mais il y en a tel qui n'est ami que de nom.
Et 3. O meschante pensée, d'où es tu roullée pour couvrir de tromperie toute la terre!
| |
herod. lib. 1.
Mulier exutâ tunicâ verecundiam pariter exnit.
| |
annaen. robert. rer. Ind. lib. 4. 10.
Nuditas in viro indecens, in muliere probrosa: unde Herodotus apud Tydos ac plerasque gentes, etiam barbaras, viris iudecorum fuisse tradit se nudos ostendere; nam (ut ait Cicero) hoe solum animal natum est pudoris et verecundiae partieeps.
adde: Flagitii principium esse. nudare inter cives corpora.
|
|
Auteursrechtvrij
