|
| |
| |
| |
| |
Dat nec habet.
Sy geeft, datse niet en heeft.
Ghy slijpt ons, Rosemont; wy zijn des liefdes pijlen,
Ghy sijt de wet-steen selfs, uw' oogjens sijn de vijlen;
Ghy, die ons gaende maeckt, behout uw' eersten stant,
De koude maeckt het vier, en 't ijs verweckt den brant.
U lieffelijck gesicht doet ons de sinnen quelen,
U neergeslagen oogh kan ons het herte stelen,
Siet, wat mijn lief vermag! Sy maeckt, sy doet, sy geeft,
En datse niet en is, en datse niet en heeft.
| |
Gemeenlijck een verwaende geck
Straft in een ander sijn gebreck.
Al is de wetsteen plomp, al weet hy niet te snijden,
Hy wil noch evenwel geen plompe messen lijden,
Noch laet hy evenwel, ter snede niet gestelt,
Noch laet hy evenwel geen yser ongequelt.
Hoe weet het schamper volck een yder 't sijn te geven,
En 't is doch steke-blint ontrent sijn eygen leven:
Maer, Fop, wat is u nut te maken ieders staet,
Nadien dat onderwijl uw huys verloren gaet.
| |
Rom. II. 21.
Ghy die een ander leert, leert ghy u selven niet?
Besiet een plompe steen, gehouwen uyt de bergen,
Die komt het fijne stael, die komt het yser tergen,
Die wil dat oock het roest sal blincken als een glas,
En efter blijftse felfs, gelijckse voortijts was.
Daer zijnder in het lant, die al de werelt leeren,
En brengen nimmer salf ontrent haer eygen seeren:
Ey, vrienden, niet alsoo: het is de beste voet,
Als sich de meester selfs een eygen lesse doet.
| |
| |
Men schrijft van Augusto, hoewel hy sijne geyle lusten vry wat veel toegaf, dat hy evenwel die vuyligheden in anderen met alle strengheyt plagh te straffen. 't Is bynae een gemeen gebreek in alle menschen, dat schier yder een alderley feylen in sich selven vleyt en lievekoost, in andere daertegens heftelijeken bestraft. 't Is als een aengeboren schurste van onse verstanden, dat een yder liever heeft scherpelijck een ander te berispen, als selfs wel te leven. Men sal evenwel bevinden dat menschen, die haer werck maken van ander luyden gebreken soo plichtelinge ten toon te stellen, en als te schavotteeren, sulcx noyt en bestaen, noch om andere te onderwijsen, noch om selfs onderwesen te werden: Maer gelijck als sterken donder met weynigh blixem voor een teycken van windig weder wert gehouden; soo is oock het uytschetterende geluyt van een schampere tonge (soo daer geen stichtelijck leven by en zy) meer een teycken van een winderige eergierigheyt, als van eenige oprechte vromigheyt. Wegh dan met sulcke scherpgeneusde kaekelaers!
Geen woort soo seer de seylen breeckt;
Als doet het leven van die spreeckt.
Dus, die een ander stichten wil,
Dient hem soo lang te houden stil,
Tot dat sijn leven; metter daet,
In 't goed een ander voor en gaet.
Selss eenige van de gene, die de arcke hebben helpen timmeren, zijn door de sontvloet vergaen. Een koek die de spijse bereyt heeft, eet menighmael alderminst, als vol zijnde van den reuck. 't Kan gebeuren, dat de gene, die ons de geestelijcke spijse voorstellen, selfs daer van geen genut en hebben. Middelertijt en is'et niet min te verdragen, als iemant, die reden eyscht van eens anders leven, van sijn eygen selfs gene geven en kan. Wel te spreken is een loffelijck dinck, maer wel te doen gaet noch voor: sonderlinge in de gene, die den swaren last van de gemeente te leeren op de schouderen geladen hebben: want het volck en wert niet soo lichtelijck tot de deught geleyt met de leere van woorden, als met de leere van wercken. De Ouden seyden, dat een Prince wel dede, dat hy sijn ondersaten met doen leerde. Het selve mach, niet sonder reden, tot een Herder en Leeraer des volcks geseyt werden. Want in gevalle in de sulcke de leere niet beantwoordt en wert vande daet, soo en sondigen de soodanige niet alleenlijck ten opsien van hun selven, maer gieten de feylen uyt over de gantsche stadt, en doen meer schade door haer exempel, als door de sonde selfs. De woorden diemen spreeckt werden genoemt tolcken van het gemoet, de daden sijn 't noch beter: 't is waerschijnelijcker dat iemant van herten meynt, het gene dat hy doet, als het gene dat hy maer seyt. De oude, van iemants geloove oordeelende, geloofden ten dien aensien veel beter haer oogen, als haer ooren. Die wel spreeckt, en met eenen wel doet, is een dubbel man: Indien men nochtans dese twee dingen soude willen scheyden, soo is den genen die wel doet, en voorts stille swijght; noch verre de beste te houden.
| |
Dat, nec habet.
Cos obtusa manet, gladiis tamen addit acumen,
Quodque dedit ferro, non dedit ipsa sibi.
Cotis agunt partes in peetora nostra puellae,
Quasque dedêre aliis, non habuêre faces.
Phylli, dionaeo mihi cum jecur igne peruras,
Corda geris scythicâ, frigidiora nive:
Me glacies torret, mihi frigora causa caloris,
Ah, calor hîc tandem desinat, unde venit.
| |
Le rebouché esguise.
Juriste, tu ne sçais que c'est de nos affaires,
Voicy les loix d'Amour à vos loix tout contraires:
Tu dis, que nul ne peut donner ce qu'il n'a pas,
La pierre, que tu vois, et Phillis sont celà.
| |
Peccans peccata corrigit.
Cos acuit tritas, obtusior ipsa, fecures,
Et redit à scabro splendidus axe chalybs.
Si quis in alterius sua crimina pectore sensit,
Hei mihi! quàm saevas exerit ille manus?
Dum vitiis agitur, convitia spargit in omnes
Zoylus, et crimen quod petit, intus habet.
Claude domi tua vota, foria quid cernis acutum?
Crede mihi: sibimet qui sapit, ille sapit.
| |
Mets ta main en ton sein,
Et ne mesdiras a ton prochain.
La pierre que tu vois aigu le fer veut rendre,
Et jamais à trancher ne peut soy mesme apprendre.
Qui chastier pretendes autres leur defaut,
Ses sautes redresser premierement luy faut.
| |
Docet et docendus.
Cos acuit ferrum, gladiisque reducit acumen,
At tarnen hoe, ferro quod dedit, ipsa caret.
Si dum sancta doces alios, perversa sequaris,
Ingenium cotis, frivolè doctor, habes:
Quae tu cunque mones, ea denique pondus habebunt,
Conveniant dictis si tua facta tuis.
Discrepat à monitus cui devia vita severis,
Destruit exemplo, quae monet ipse suo.
| |
Ne faites point selon leurs oeuvres, car ils disent et ne font pas.
O qu'il est mal seant et de mauvaise grace,
Un autre admonester, et point avoir de trace
De ses enseignemens! veus estre bon docteur?
Fai tout ce que tu dis, en reformant ton coeur.
| |
Peccans peccata corrigit.
De Augusto traditur, cum esiet luxuiae serviens, suisse tarnen ejusdem vitii severissimum ultorem; idque ferè universis hominibus mali moris est, ut acres sint in ulciscendis vitiis quibus ipsi vehementer indulgent. Ea utique est fatalis ingeniorum scabies (ut ille ait) ut omnes reprehendere ac disputare malint, quam vivere. Nemo docendi, nemo discendi studio unquam in calumniae hunc nialignum campum descendit. Sed quemadmodum cum aestate, ut Plinius ait, vehementius tonuerit, quàm fulserit, ventos denuntiat; ita, ubi quis vehementer in aliorum vitia inclamat, ipse vitae non sat probae, indicium est animi magis ambitionis vento tumescentis, quam solide pii. Apage mihi cum nasutis istis. Placet illud Poetae.
- Non sic inflectere sensus
Humanos edicta valent, quàm vita loquentis.
Quanto amabilius erit, si in omni vitâ cum Plauto dicamus:
Eya Lyde! leniter qui saeviunt, sa iunt magis.
Minus mirandum est, aetas si quid illorum facit,
Quam si non sacit: feci ego isthaec in adolescentia.
| |
aurel. vicr. histor. August.
Homines in ulciscendis vitiis, quibus ipsi vehementer indulgent, acres sunt.
plaut. Qui alterum incusat probi, se intueri oportet.
| |
horat. serm. lib. 1. Sat. 1.
Cum tua pervideas oculis malò lippus inunctis,
Cur in amicorum vitiis tam cernis acutum,
Quam aut aquila aut serpens Epidaurins?
| |
Docet ipse docendus.
Nonnulli ex iis, qui arcae faciendae adhibiti fuerunt, diluvio tamen periere. Saepe lixa, qui culinae operam dedit, nidore repletus minimum comedit. Fieri potest, ut cibi spiritualis adminiftri nec eo ipsi fruantur. Nihil minus ferendum esse arbitror, quam rationem vitae ab altero reposcere eum, qui non possit suae reddere. Benedicta quidem non improlo, benesacta autem longè praefero praesertim quidem in co, cui populum docendi grave pondus incumbit; non enim homines tam facilè verborum doctrina decuntur, quàm operum. Rectè facere Principem, qui cives suos saciendo docet, antiqui censent, quidni idem de Pastore ac Doctore dicamus? ii, si id non saciant, vitia non solum concipiunt, sed etiam in civitatem essundunt, plusque serè exemplo, quam peccato nocent. Sermo quidem animi interpres est, sed vocalis tantum, actio verò realis; hanc malim. Magis enim credibile puto ea unumquemque ex animo velle, quae agit, quam quae loquitur: ideoque saniores de fide cujusque magis oculis, quàm auribus credunt. Qui benè dicit et facit, omni exceptione major est; duo tamen haec si separanda sunt, recte sacientem et caetera taciturnum, praeserendum judico.
| |
chrys. in lib. de compunct. cord.
Docere et non facere, non solum lucri nihil, sed et Damni plurimum consert. Grandis enim condemnatio componenti quidem sermonem suum: vitam vero suam atque operam negligenti.
| |
august. super illud Beat Immacul.
Judicet ille de alterius errore, qui non habet in se ipso quod condemnet; judicet ille, qui non agit eadem, quae in alio putaverit punienda, ne, cum de alio judicat, in se ipsum sententiam serat.
| |
ovid. 1 Metam., de Amore loqvens:
Dequè sagittiferâ prompsit duo tela pharetrâ,
Diversoram operum; fugat hoe, fagit illud aniorem;
Quod facit, auratum est et cuspide sulget acutâ:
Quod fugat, obtusum est, et habet sub arundine plumbum,
Hoe Deuc in nymphâ Peneide sixit, at illo
Laesit Apollineas trajecta per ossa medullas.
Protinus alter amat, fugit altera nomen amantis.
|
|
Auteursrechtvrij
