|
| |
| |
| |
| |
Laedit ineptos.
't Is quaet, voor die 't mis-vaet:
't Is goet, voor die 't wel doet.
De Pieterman is nut voor spijs te zijn gegeten,
Van die sijn vreemden aert en loose rancken weten;
Maer die hier onbewust of onervaren zijn
Vervallen in geraes, door onverwachte pijn:
Ghy sult daerom den visch van desen hooren prijsen,
Ghy sult om desen visch een ander hooren grijsen;
Ey siet! uyt een geval lacht d'een, en d'ander schreyt:
De Min is Pieter-man, daer is'et al geseyt.
| |
't Is kunst te leven.
Siet, hoc de werelt gaet: daer twee gesellen vissen,
Heeft dickmael een het nut, en d'ander moet'et missen:
Een lacht'er in de vuyst, gantsch blijde metten vang,
En d'ander schreyt'er om, en jammert uren lang;
Daer is een seker greep om dit en gint te raken,
Niet ieder is bequaem tot alderhande saken;
Wat desen heeft verrijkt, heeft genen uytgeput,
't Was ieder even na, maer geensins even nut.
| |
2 Corinth. II. 16.
Den desen een reuck des doots, ter doot: en den genen een reuck des levens, ten leven.
Daer wort een seker visch hier uyt de zee getogen,
Daer, by een handig mensch, wort voetsel uyt gesogen;
Maer die het seltsaem dier niet recht en heeft gevat,
Die raest gelijck een hont, oock schoon hy niet en at.
Siet, wat misbruicken werckt. Het boeck van God geschreven
Doot somtijts die het leest, en siet! 't is enckel leven:
Daer 't Bietje suycker vint, juyst uyt dat eygen kruyt,
Daer suyght de vuyle Spin vergiftigh voetsel uyt.
| |
| |
Noch het roer aen het schip, noch den toom aen het peert baten iet, sooder niemant en is diese wel bestiere. Luyt en cyther zijn vergeess, sonder goede meester die daer op spele. Alle dingen staen alle man niet even wel ter handt, ieder een treckt so veel voordeels uyt eenigh dinck, als hy wijsheyt heeft. De wilde dieren zijn in oude tyden by de onervaren menschen schadelyck geacht geweest, midts zy lieden t'elcken daer van gequetst wierden. De nakomelingen daerentegen hebben uyt de selve groot voordeel weten te trecken, als der selver vleesch tot spyse gebruyckende, de vellen tot kleedinge, de galle tot gcsontmaeckinge: want gelijck aen een en het selve kruyt de Bye na de bloeme tracht, de Geyte na de spruyte, het Verken na de wortels, den Os naer het blat, de Vogel na het zaet: alsoo plach een iegelyck na den inval van sijn vernuft, uyt een en de selve sake den eenen nutte dingen, den anderen niet dan beuselingen te trecken. Een purperen kleet sal den mensche verheugen en tot vreuchde verwecken, en den stier doen woeden. Het zee water en deught niet tot dranck, is evenwel bequaem tot de visscherye en de schipvaert. De konste des gebruyckers onderscheyt de dingen en een vernuftigh mensche kan sijn eygen geluck smeden. De deught selfs en werdt niet op eene wyse by Socrates en by Epicurus betracht; want den eenen volgt dese om der gelucksalicheyt, den anderen om der wellust wille. Voor besluyt, laet ons handelen en wandelen als Byen, en niet als Spinnen, op dat wy uyt alle dingen verkiesen.
Van den Schepper en komt niet quaets, seyt Hermes, want het gene dat in den mensche quaedt is, zijn des selfs aengeboren genegentheden, hem aenhangende gelijck den roest het yser, en de vuylicheyt het lichaem doet: nochtans en is de smit geen oorsaecke van den roest, noch den genen die het lichaem geteelt heeft van de vuylicheyt, noch God van het quade. Dat de heylige Schrift tot versterckinge van alle keltereyen wert te berde gebracht, ofte door verdorventheyt, ofte door eergierigheyt der menschen, leert de ervarentheyt. De Giervogels, al wat wel rieckt voorby vliegende, vallen op de stinckende en bedorven lichamen. De Vliegen, gesonde leden verlatende, gaen suygen aen sweeren en etter-buylen. Veel menschen effene en nutte Schriftuer-plaetsen van de handt staende, nemen geneuchte vremde besluyten te smeden, uyt eenige twijfelachtige duystere redenen. Ja, gelijck een en het selve purperen kleedt den mensche vervrolickt, de stieren vergramt en doet rasen: op gelijcke wijse sal den eenen somwijlen Godsalige leerstucken, een anderen schadelijcke ketterijen, uyt een en selve plaetse trecken. Wat is hier de reden van? - In 't korte: God is goedt, de Schrift is heyligh, maer de mensch is verkeert.
Als quaet, uyt goedt, ons wedervaert,
Dat komt uyt ons verdorven aert.
| |
Laedit ineptos.
Extrahitur nostro mirabilis aequore piscis,
(Effuge piscator, ni tibi docta manus:)
Quem si forte rudi quis tangere sustinet ausu,
Ille venenatâ cuspide laesus, abit:
Qui cautè tenct hunc doctaque eviscerat arte,
Mox impune caquo tradere monstra potest;
Hic quod edat, quod laedat habet contraius alter,
Quid multis opus est? hoc in amore valet.
| |
L'adroict n'a mal.
Cil qui la vive prend, et où qu'il faut, la touche;
Appreste, quant il veut, viande pour sa bouche;
La mal adroicte main produira l'enrager,
Dy, n'est ce pas l'amour dont tu me veux parler?
| |
Non omnibus, omnia.
Pascitur ille cibo, depascitur iste veneno;
Inque pari causâ quod gemat alter habet.
Res eadem quare juvet hunc, cur torqueat illum
Quaeritis; in causâ est laeva vel apta manus:
Apta manus festos et tristia vertit in usus,
Ipsa vel evertit gaudia laeva manus.
Artis opus vita eft, non omnibus omnia quadrant;
Quod nocet huic, ille commoda saepe tulit.
| |
Deux mendians a un huis, l'un a le blancq, et l'autre le bis.
Deux touchent un poisson, dont l'un est mis en rage,
Et l'autre, estant joly, s'en rit de bon courage.
Tout n'est pas propre à tous; dont l'un faict son profit,
Un autre pert ses biens, et crêve de despit.
| |
Eccles. 32. Qui quaerit legem replebitur ab ea, et qui insidiose agit, scandalizabitur ab ea.
Piscis idem genus huic alimenta benigna miniftrat,
Piseis idem geuus huic causa doloris erit:
Cur aliquis piscem pronuntiet esse malignum?
Cum nocet, haud piscis, sed, coce, culpa tua est.
Sancta Dei lex est, fert pagina sacra salutem,
Quo pereat, tamen hinc lector iniquus habet.
Libet apis violas, et aranea libet easdem;
Haec aconita trahit floribus, illa savos.
| |
Le pol est l'auteur, de son malheur.
Deux prenent un poisson, poisson de mesme sorte,
L'un en sent grand tourment, et l'autre bien s'en porte:
La cause est du malheur la mal adroite main:
Ta loy est juste, ô Dieu! méchant le coeur humain.
| |
Non omnibus, omnia.
Nec satis clavis, nec fatis est fraenum, nifi adsit qui arte moderetur, non satis cythara, nisi qui scitè moduletur, omnia non pariter rerum sunt omnibus apta. Egregiè, ut caetera, Arist.: tantum, inquit, ad unumquemque selicitas pervenit, quantum cuique virtutis ac prudentiae. Priscis mortalibus ferae damno fuêre, utpote identidem ab eis laesis; posteriores eniam in suum commodam vertere coeperunt, carnibus vesci, pellibus vestiri, selle méderi. Nam quemadmodum unis et ejusdem herbae apis florem sequitur, capra fruticem, sus radicem, bos folium, avcs femen; ita quifque pro ingenii modo utilia aut futilia e re quapiam colligit. Aqua maris inutilis est potui, sed alit pisces, ac fervit navigantibus. Ars utentis rerum usum distinguit, et sapiens, ut ait Comicus, singit fortunam sibi. Longè aliter Penolopen Ulysses, aliter Eurimachus spectabat; aliter solem Pythagoras, aliter Anaxagoras; ille ut Deum, hic ut lapidem prospectabat: virtutem denique ipsam non eodem modo Socrates atque Epicurus. Socrates quidem tanquam beatitudinis, Epicurus tanquam voluptatis amator sequebatur. Quid tandem? Peregrinemur ut apes, non ut araneae, et, quod in quaque rc commodi est, id excerpamus.
theodoretus: Neque ensis caedium causa est, fed is, qui ense malè usus est, acque divitiae et paupertas, aliaeque vitae prosperitates et adversitates reprehendi et accufari merentur, sed qui unoquoque eorem praeter leges utuntur.
| |
Bonis bona, malis mala.
Ab ipso conditore nihil malum aut turpe, ait Hermes: turpia enim funt affectionis inhaerentes generationi, sicut aerugo aeri, sordes corpori; atqui nec aeruginem secit faber, nec sordes auctor produxit, nec malitiam Deus. Scripturam Sacram, ad stabiliendas omnium ferè aetatum haereses, detorquere omnes videmus; atqui id non Scripturae vitio, sed naturali hominum sive ambitione, sive pravitate fieri, ratio docet. Vultures ad malè olentia corpora, praetevitis amoenis ac odoriseris, seruntur; muscae sana corpora praetervolant, ad ulcera properant. Ita isti, claris ac perspicuis Scripturae locis omissis, obscuris ac dubiis adhaerescunt, aut non rarò perversani terpretatione dubios facere conantur. Imo verò quemadmodum eadem purpura homines delectat, ac ad gaudium provocat, tauros offendit, ac irritat ad pugnam: sic ex eodem loco, hic doctrinae salutaris, ide schismatis ac sectos occasionem saepe arripuit. Unde hoe? verbo dicam: Deus bonus, Scriptura fancta, homo perversus.
Prov. 8. Justi sunt omnes sermones mei, non est in iis pravum quid, neque perverfum; recti sunt intelligentibus et aequi invenientibus scientiam.
1 Corinth. 1. 18. A ceux qui perissent, la parole de la croix leur est solie, ains à nous qui obtenons salut, elle est a vertu de Dieu.
| |
ovidius 1. Amand.
Arte citae remoque rates veloque reguntur,
Arte leves currus, arte regendus amor.
| |
verget. lib. 3. in Proef.
Qui secundos optat eventus, dimicet arte, non casu.
| |
apul. ex Afran.
Amabit sapiens, cupient caeteri.
|
|
Auteursrechtvrij
