|
| |
| |
| |
| |
Dum trahimus, trahimur.
Stil-staen beweeght.
Mijn lief en treckt my niet, noch word ick weg getogen;
Ick treek al wat ick mach, en sy blijft onbewogen;
Sy staet gelijck een rots, hoewel ick dapper woel,
Ick ben geweldigh heet, en sy te bijster koel:
Siet, hoe my Rosemont haer jonste feller weygert,
Hoe my dit grilligh hert in meerder lusten steygert;
O, wat een wonder kracht heeft oock het stille staen!
Sy die haer niet en roert, doet my te snelder gaen.
| |
De trecker wordt getogen.
De rots, die voor u staet, is 't richtsnoer van het leven,
Is als een vaste peyl, by God ons voor-geschreven;
Matroos, die met gewelt, en na sijn eygen wensch,
De klippe trecken derf, dat is de domme mensch:
Ons noot-dwang staet geset, wie kanse doch bewegen?
Wat spertelt eenigh mensch? wat heeft'er iemant tegen?
Wel, voeght u die wel eer in desen u vergreept,
Die gaen wil, wort geleyt; die niet en wil, gesleept.
| |
Psalm. XVIII. 3. act. XVII. 27.
God, den onbeweegden rotssteen, beweegt het al.
Wie sou van Godes aert na weerde konnen spreken,
Nadien wy in der nacht en in het duyster steken?
Wat mensche kander sien een wesen sonder ent,
Die noch geen kleyne mier in eenigh deel en kent?
Maer, desen onverlet, ô God, oneyndigh wesen!
Laet van u slechts een woort hier op der aerden lesen;
Siet, wat een wonder dingh! - hy, die den hemel drijft,
Die is 't, die ongemoeyt en onverandert blijft.
| |
| |
Het gebedt dat Epictetus ons beveelt altijdt in den mont te hebben, verhaelt by de heer President du Vair, dunck my vry al wat hooger te gaen als de leere van de Heydensche wijsgierigen:
Leyt my door dijn bestemde baen,
Mijn God, soo sal ick willigh gaen,
Daer ick, gelijck een eerlijck man,
Naer u beschicking komen kan:
Of anders werd' ick, als een wicht,
Gesleept na mijn bescheyden plicht.
Wat worstelen wy dwergen hier tegen? Een aerselend en achteruytslaende paerdt doet met sijn sterckheyt geen ander voordeel, als dat'et sijn lijf vol slagen krijght, en moet niet te min het gareel dragen, en den ploegh voort trecken. De raedt en 't besluyt der menschen werdt van de beschickinge Godes immers soo lichtelijck beloopen en geheelijck bedeckt, als de keyen aen den oever liggende, door het opgeworpen flijck ofte zandt van de overlopende riviere, seyt Pausan. Gods eeuwige voorsienigheyt en kan noch door wijsen raedt, noch kloeck verstant van 's menschen vernuft eenigsins verhindert werden, seyt selfs den goddeloosen Apulejus. 't Is dan best, geduldelijck te verdragen 't gene men noch beletten, noch versetten kan: 't Is best God, door wiens macht alles beleydt wert, sonder tegen-knorren ofte morren in te volgen. Ten is geen rechtschapen lansknecht, die met onwilligheyt en al suchtende sijn veltoverste navolght. Daer en is niet dat plagen en slagen meer versacht, als leydtsaemheyt.
Hoc souden wy dat oneyndigh, eeuwigh, onuytspreeekelijck wesen Godes, uyt het welcke, door het welcke, en in het welcke alle dingen zijn, van 't welcke de beginselen aller beginselen af dalen, hoe, segge ick, souden wy den aert en eygenschap van 't selve te recht beschrijven? Wy, arme aertwormen, die nauwelijcks noch de eygenschap van een nietige mugge ofte vloo recht ondersocht hebben? God is door nederigheyt te verstaen, door Godsdienstigheyt te belijden, niet met onse sinnen op te volgen, maer aen te bidden, seyt den oudtvader Hilarius. Ondertusschen nochtans is'et niet ongeoorloft, met eerbiedigen en nederigen monde van Gode te uyten, het gene hy selfs van hem door fijnen Geeft heeft laten getuygen. Waer van dit kortelijck, doch grondelijck, kan geseyt werden: Dat hy alle dingen beroert, selfs onberoerlijck: dat hy alle dingen besorght, selfs buyten sorge: dat hy alle dingen beven doet, selfs geensins beweeght zijnde: om kort te spreecken, al wat in Gode is, dat is God, en Goddelijck, seyt een Outvader. Het Goddelijck wesen dan is best te kennen uyt sijn wercken, en gelijck wy de sonne niet regelrecht, maer in het water aensien en konnen, alsoo mede God niet als in sijne wercken, seyt Hermes. Yemant dan, in voegen als voren, sich tot Gode verheffende, sal sich buyten twijfel ten hoogsten vernederen, want wie en soude sich selven niet verachten, en onder sich nedersygen, als hy op God maer denckt?
| |
Dum trahimus, trahimur.
Haec domina eft, medio surgit quae ex aequore, rupes
Quemque vides, parvae navita puppis, ego:
Dum traho te, mea vita, trahor, tu tracta quiescis,
Non trahis, ipfe sequor: te traho, Phylli, manes.
Nil agis, ast ego totus agor: nihil ipsa moveris,
Tota sed interoà tu mihi corda moves.
Me miserum! ad dominam veniens tractusque trahensque
Hoc magis, heu! cupio quo magis illa negat.
| |
Ton non mouvoir, mouvoir me paict.
Je tasche t'esmouvoir, mais voicy, que j'admire,
Tu ne te bouges pas, il est tiré qui tire.
Le rocq de ton esprit, madame, ta rigeur
Sans s'esmouvoir en rien me faict bransler le coeur.
| |
Adtrahens, abstrahor.
Sit fatalis apex, scopulus quem conspicis, hospes,
Esto tibi, parvae navita puppis, homo:
Aspicis, ut vastam convellat homuncio cautem,
Inque levem satagat ducere saxa ratem?
Illa suo stant fixa loco, nec tracta sequuntur,
Qui trahit, intereà se videt ipse trahi.
Fata reluctantes rapiunt, ducuntque sequentes;
Cedere qui non vult sponte, coactus abit.
| |
A malhuer et en combrier patience est le vray bouclier.
Pourquoy ta foible main tirer ce rocq s'avance,
Qui toy et tout le tien, sans se mouvoir, eslance?
Or, ton fatal destin aprens, homme, en ce rocq,
Lequel, tirer si veux, toy mesme auras le chocq.
| |
Quod movet, quiescit.
Pulvis et umbra sumus, describere mumen Olympi
Non opis est nostrae; pulvis et umbra sumus.
Pace tuâ liceat tamen, O Deus optime, de te
Paucula vel blaefo promere verba sono.
Tu Rupes qui cuncta trahis; qui cuncta gubernas,
Eft tamen intereâ, te penes alta quies.
Nu la subit te cura, Pater, tamen omnia curas,
Astra solemque moves, nec tibi motus ineft.
| |
Jaq. 1. 17. Toute bonne donation et tout don parfait est d'enhaut, descendant du pere des lumieres, par devers lequel il n'y a point de variation ny d'ombrage de changement.
Voicy tout l'univers de ceste grande roche
Attiré sans tirer: quand Dieu sur nous decoche
Tantost ses dons, tantost sa foudre et fon couroux:
Le tout monvaat est coy, le punissant est doux.
| |
Adtrahens, abstrahor.
La priere laquelle Epictète nous commande toufiours avoir à la bouche (de laquelle saict mention le sieur du Vair au Manuel d'Epict.) me semble plus haute que d'un Philosophe:
Mon Dieu conduissez moy, par la voye ordonnée.
Je suivray volontiers, de peur qu'un sort lien
Ne m'entraine meschant, où en homme de bien
Je pourrois arriver, suivant la destinée.
Quid lectemur homuli? calcitrones et resractarii equi hoc consequuntur, ut verbera etiam aliquot excipiant, nec excutiant tamen jugum, ait ille: hominum enim in rebus gerendis sentias non minus fatum, quà calculos fluviorum limus abruit (Pausan. in Menip.) nec enim consilio prudenti, nec remedio sagaci divinae providentiae fatalis dispositio subverti potest, clamat vel ipse Apulejus. Optimum igitur est pati (inculcat Seneca) quod emendare non possis, et Deum (quo auctore omnia eveniunt) sine murmure comitari. Malus ille miles qui Imperatorem suum gemens sequitur; nihil autem ita plagas coërcet, ut patientía.
Fatis agimur, cedite fatis:
Non sollicitae possunt curae
Mutare rati foedera fusi,
Quidquid patimur mortale genus
Quidquid facimus, venit ex alto.
senec. Necessitatis non aliud effugium est, quàm, velle, quod ipsa cogit.
| |
Quod movet, quiescit.
Nosne infinitum, aeternum, ac ineffabille numen (ex quo, per quod, et in quo omnia, à quo sunt omnes causae cansarum) desiniamus aut describamus? nosne homuli futiles, ac nihili, qui necdum culicis aut pulicis corpusculum satis perspeximus? absit, absit. Deus religione tantùm inte ligendus, pietate prositendus est, sensu verò persequendus non est: sed adorandus, ait Hilar. Interea tamen, ore venerabundo ac humili, de Deo fas est proloqui ea, quae ipse de sese, in libris mysticis, memoriae prodidit. Nec brevius quidquam aut mirabilius ex immento isto oceano facilè depromat aliquis, hoc elogio, Deum immobilem esse, omnia tamen movere; Deum securum esse, omnia tamen curare; Deum inconcussum esse, omnia tamen quatere. Plura quid addam? quidquid in Deo est, Deus est, inquit Hilar. Melius ergo Deum ex operibus cognosces, et, ut solem non directò, ait Hermes, sed in aquis intuemur, sic Deum in operibus. Eo si quis se modo ad Deum attollat, ilicò humiliabitur; nec enim sieri potest ut quis Deum cogitare, eodem tempore elato animo esse possit.
| |
Psalm 103. Buch.
Ille flammantis super alta coeli
Culmina immotum solium locavit
Et suo nutu facilè universum
| |
vid. august. Meditat. 29.
herm. Poemand. 11.
Omne motum non in moto movetur, sed in quiescente, et id quod movet, quiescit.
| |
ovid. Amor. Eleg. 19.
Si nunquam Danaën habuisset ahenea turris,
Non esset Danaë de Jove facta parens.
| |
dan. Heyns.
Saepe ego cum possem facilem exorare puellam,
Difficilis mentem coepit habere meam.
Tu quoque vel differ, vel ne concede, quod opto:
Si mea jam nolis esse. petentis eris.
|
|
Auteursrechtvrij
