| |
| |
| |
| |
Quod juvat exiguum est.
Voor kleyn genucht, groot gesucht, en lang geducht.
Ghy die voor desen os siet spel en versche rosen,
Siet oock wat achtervolght, en let, hoe korte posen,
Hoe ras vergaende vreught de malle jonckheyt heeft,
En wat de quade lust voor harde nepen geeft.
Siet, vrienden, vuyl bejagh en baet ons niet met alle,
Al is het eerste soet, het eyndt is enckel galle;
Ach! dat men vreughde noemt, duert maer een korte wijl,
Van voren schijnt'et spel, van achter is de bijl.
| |
In voorspoet siet toe.
De gild-os gaet daer heen, verciert met rose-kranssen,
Men hoort den trommel slaen, men siet de kinders danssen;
Hy schuym-beckt in den wijn, en pruyst van enkel vet,
Maer peyst niet aen de, bijl, die op hem is gewet.
Hoe menigh is'er trots, en gaet daer moedigh proncken,
Die, eer de sonne daelt, in pijne leyt gesoncken:
Neemt, vrienden, op u selfs en op u saken acht,
Oock als het soet geluck op u geduerigh lacht.
| |
Voor kleyn genucht, groot gesucht.
Ey siet eens, vrienden, siet, wat mag 't den gild-os baten
Dat hy een rosenhoet mag dragen achter straten?
Al wort hy schoon gestreelt, 't is voor een korte wijl,
Eylaes! van achter volght de slager met de bijl.
Hoe dom is menigh mensch! sy rasen, spelen, woelen,
En van dat komen sal en is'er geen gevoelen;
Maer hoort een nutte les voor alle vuyl bejagh,
Peyst staegh op uw' vertreck, of aen den jongsten dag.
| |
| |
Gansch en al welvarende te zijn, is sorgelijck, en dient voor verdacht gehouden te werden, seyt Hippocrates. Een schip is in meerder gevaer, om door een stercken voorwint om geflagen te werden in 't gijpen, als door een tegenwint in 't laveeren. Uitmuntende toevallen van geluck hellen veeltijds tot sware veranderingen, seyt Caesar. Het onmatig en uytschette rende lachen wert veeltijts met tranen besloten. Alle voorspoet is wanckelbaer: invoegen dat selfs de aldergeluckkighste niet en weten, hoe lange hun welstant duren sal. Wat heerschappye is'er, seyt Seneca, de welcke niet den val, de vertredinge, den heerscher, ja den beul op de hielen na en gaet? En dickwils is'er niet veel spelens tusschen d'een en d'ander. Op een Konincklijcke stoel verheven te zijn, en selfs een voetval te doen aen andere, is somwijlen nau een uyre tijts verscheyden. Wie en siet niet dat hooge boomen lange wassen, en dickwils op een oogenblick uytgeroeyt werden? Het is dan best, t'elcken als ons het geluck toelacht, op ons hoede te zijn: op dat wy met het bedriegelijck lockaes, gelijck een domme visch, niet weghgeruckt en werden.
Voor al u saken wel besint,
Wanneer u schip seylt voor de wint:
Want die in 't gypen eens misdoet,
Verliest wel licht'lyck lijf en goet.
De werelt (seyt'er een) is aen den mensche als een tooneel, ieder een heest daer, als sijn rolle, te spelen, den eenen, in een bly-eyndigh spel, den anderen, in een treur-spel. Een vroom mans leven heest de eygenschap van een comedie, want hoedanigh zijn beginsel ook wesen magh, so maeckt hy altijt een vrolijck eynde. De goddeloose daer-en-tegen is een recht tragediespeelder. Wanueer gy daeromme eenigh wereldts kindt, ten eersten aenvange, in heerlijckheyt hooge siet uitmunten: schorst u oordeel een weynig op, en let op het eynde: noyt en hielt'er treurspel op alleenlijck met één uytkomen; de eygenschap van de spelen is meest gelegen in het befluyt, let daerom wel op het laetfte: op 't scheyden van de marckt (seyt ons spreeckwoordt) kentmen de koopluyden. Wie siet'er een vetten os in een wel-begraefde weyde, die niet en denckt datse teghens de byle opwast? Wie siet'er daerentegens een beest suchten onder het jock, die niet en merckt, dat 't selve niet en is voor het vleeschhuys? Laet ons dan besluyten en seggen, datter niet ellendiger en is, als het geluck van de goddeloosen; niet geluckiger, als den tegenfpoet der vromen. Het beginsel van een booswicht en wort nimmermeer soo seer benijt, als zijn eynde beklaegt werdt. De beginselen van de God saligen zijn nimmermeer soo verdrietigh en beswaerlijck, als haer eyude is sacht en lieffelijck.
| |
Quod juvat exiguum est.
Qui pecus hic lituosque vides, vinumque, rosasque,
Te foedae Veneris regna videre puta:
Hic mihi! quam levis est et quam brevis ista voluptas,
A tergo lanius tela cruente gerit.
Frusta coquus torret. Vos, qui peccastis in igne,
Mox dabitis rapido membra pianda foco;
Membra focus male sana coquet, perit ignes in igne.
Corpore uon aliter gallica pestis abit.
| |
Pour un plaisir.
Voy, jouvenceau, ce boeuf bien de couronnes,
Mais le boucher le suit. Quant au plaisir t'addonnes
Helas! la volupté n'est que pour peu de temps;
Et si t'en trouveras saisi de long tourments.
| |
Fortuna vitrea est, cum splendet frangitur.
Sordidus ant foeno nuper vel stramine taurus
Cincta triumphali cornua fronde gerit;
Et la vat effusum palearia cassa falernum,
Et strepit argutis tibia festa sonis:
It pecus, et laetis mngitibus aethera complet,
Nec stringi cultros in fua colla videt.
Sit suspecta tibi nimio sors laeta favore,
Illa fovet multos, ut magis inde premat.
| |
En prosperité, n'y a seureté.
Le boeaf, couvert des fleurs, se brave par la rue
Au son du tabourin; mais le galant, qui tue,
Va tout joignant à luy. Quand grand bonheur te rit,
Cela te soit suspect, car le malheur te suit.
| |
1 Johan. 2. Mundus transit, et concupiscentia ejus.
Taure, quid eximiis te cornua nexa corollis?
Quidve juvant agili tympana pulsa mauu?
Mox lanius rigidâ seriet tibi colla securi,
Parvaque perpetuâ gaudia nocte lues.
Quid rosa, quid litui tibi: quidnam, homo, blanda libido
Proderit? et vasto quidquid in orbe placet.
Heu! levis et brevis est mundi, vel summa, voluptas,
Et premit emeritum mors sine morte jecur.
| |
De court plaisir, long repentir.
Que sert au pauvre boeuf qu'on des fleurs l'environne,
Puis qu'un sanglant boucher de fi pres le talonne?
Qu'attens tu, coeur charnel, des voluptez consort?
Helas! de là ne vient qu'un' immortelle mort.
| |
Heu mala sunt vicina bonis.
Summè bona valetndo (fecundum Hippocratem) summè periculosa est. Plerumque magnis gaudiis dolores adhaerescunt. Magis periculosa navigatio est, cum, vento secundo, modò in hane, modò in illam partem lascivit anceps velum, quàm cum adverso turbine sinus obliquat gubernator. Solet sortuna, inquit Caesar, quos pluribus beneficiis ornavit, ad duriorem casum reservare. Effusiorem risum lachrimae plerumque claudunt. Omnis enim felicitas dubia est, nec beatissimorum sacilè ullus dixerit, quamdiu talis suturus sit: Nam quod regnum est (inquit Seneca) cui non parata sit ruina, et proculentio, et dominus, et carnifex? nec magnis illa intervallis divisa; momentum interest inter folium, et aliena genuè. Quis enim ignorat magnas arbores diu crescere, una horâ exstirpari? Quisquis es, fortunam reverenter habe; non enim melius res fecundae perdurant, quam si animus continens eas gubernet: potentia utique mediocriter usurpata omnia bona conservat, ait Dio.
Sea. 28. Epist. Ad omne fortuitum bonum suspiciosi et pavidi stare debemus, et sera et piscus spe aliqaâ oblectante decipitur: munera ista fortunse reputamus: Insidiae sunt.
| |
pet. Armil. lib. 8.
Effusam saepe laetitiam tristes et adversae res excipiunt.
Ovidius. 4. Pont. 3. Tu quoque fac timeas, et quae tibi laeta videntur, Dum loqueris, fieri tristiè posse puta.
| |
Post gaudia lectus.
Orbis terrarum homini tanquam theatrum est, unusquisque ibi nostrum scenae servit, comicam hic, tragicam ille personam sustinet: Comicam certè vir bonus; quocumque enim ille exordio actum incipit, lepido utique ac festivo fine vita fabulam claudit. Tragico cothurno indutus prodit homo nequam: nec personam ponit, nisi cruentus: Actus enim postremus nunquam illi alius, nisi funestus ac tristus, Quotiescumque igitur hunc aut istum improhum initio satrapae personam sustinere, ac magnum aliquid spirare videbis; contine te, ac sufpende paulisper jndicium, dum tragico boatu scena claudatur. Finis distinguit fabulam. Quis bovem nitidum in pratis luxuriantem dum videt, fecurim non cogitat? quis taurum sub jugo gementem dum conspicit, macello haud destinatum non concludit? concludamus et nos, impiorumque felicitate nihil inselícius esse statuamus; nec enim unquam principia impiorum tam invidenda, quàm exitus deplorandus, nunquam piorum principium tam triste, quàm finis est placidus.
| |
august. in Matth. 27.
Si haberes saqientiam Salomonis, pulchritudinem Absalenis, sortitudinem Sampsonis, longaevitatem Enochi, divitias Croesi, felicitatem Octaviani; quid prosunt haec, cum tandem datur caro vermibus, et anima daemonibus?
Prov. 7. 21, Elle l'a slechi par la force de ses douces paroles, et l'a enduit par les mignardises de ses lèvres.
Il s'en va après elle incontinent comme le boeus s'en va à la tuerie.
Proverb. 7. 22. Sequitur eam quasi bos ductus ad victimam, et quafi agnus lasciviens, et ignorans, quod ad vincula stultus trahatur; donec transsigat fagitta jecur ejus.
| |
Lucret. 4.
............ Convivio, ludi,
Pocula crebra, unguenta, coronae, serta parantur:
Necuicquam; quoniam medio de sonte leporum
Surgit amari aliquid, quod in ipsis floribus angat.
|
|