| |
| |
| |
| |
Fit spolians spolium.
Die steelt, die queelt.
Ick vont eens op een tijdt de liefste sitten slapen,
Ick sagh haer rooden mont, ick bleef'er op staen gapen,
Dies kreegh ick stelens lust. Maer wat een dievery!
Ick stal een kus van haer, maer sy een hert van my.
De muys ontrent het speck die eet met groot verlangen,
Sy vat en wort gevat; sy vangt en wort gevangen:
Siet wat een vreemde streeck! wat kunstjes weet ghy, lief!
Ghy sit gerust en slaept, en steelt noch uwen dief.
| |
Na lange loopen, moet men 't bekoopen.
Ick was voor desen vry, ick ging al waer 't my luste,
En als ick woelen mocht dat was mijn soetste ruste;
Nu was ick in het graen en dan ontrent het meel,
Mijn t'huys was overal, want holen had ick veel:
Ten lesten sagh ick hier dit lecker-beetjen hangen,
Ick proefd'et maer een reys, en siet ick was gevangen:
Nu sit ick hier en kijck. O, vrienden, niet te mal!
Een die geduerigh loopt, raeckt eenmaal in de val.
| |
Op eene stont, komt straf en sond'.
Soo haeft de snoode rat het speck heeft aengegrepen,
Soo sluyt haer oock de val, daer staetse dan benepen;
Wat is nu van den roof? want, met de valle sloegh,
Soo was dat haer de schrick door al de leden joegh,
't Is niet genoegh geseyt, na sonden komen plagen;
Een booswicht lijdt terstont, en voelt gewisse slagen;
Want op den eygen stont dat hy de sonden doet,
Soo komt'er met'er daet een beul in sijn gemoet.
| |
| |
Het Vee, dat lange gesloten oft gebonden heeft gestaen, plach vry wat onbesuysder henen te loopen als 't andere, 't welck de vryheyt gewoon is. 't Gaet veeltijdts soo met de jonge luyden, de welcke soo haeft zy haer handt de plack onttogen hebben, gemeenlijck terstont in alle wulpsheyt uitbersten.
Een Jonck gesel, los van den dwang,
Rijt, jaeght, en vlieght, en gaet zijn gang;
Licht om verleyden, stuer en quaet
Op elck die hem ten besten raet;
In nutte dingen gantsch onvroet,
Opsnapper van zijns vaders goet;
Gantsch moedigh, vol van sotte waen,
Vol lusten, die terstont vergaen.
De sulcke tijdelijck ten houwelijck te besteden, en (soo men seyt) een blok aen 't been te doen, is den raet van sommigen, maar sulcks en gelukt niet altijdt ten beste. 't Waer daerom te wenschen dat de Jonckheyt, nu zijnde uytten dwanck der scholen, de Reden voor haer Schoolvrou woude aennemen; want gelijk Seneca seyt:
Die meest mach doen zijn eygen zin:
Die dient hem meest te binden in.
't En is niet ongerijmt de wereldtsche wellusten met de byen te vergelijcken, alsoo de selve beyde de soetigheyt in den mont, de bitsicheyt en bitterheyt in den steert dragen. Yder oordeele van sich selven; wat my belangt, ick derf seggen dat my noyt iet bejegent is, dat te rechte de naem van wellust mochte gegeven werden. Een eenige droefheyt gaet ons veel dieper in, als duysenderley genuchten. Is 't wonder? daer en is geen vreught, die niet altijdts wat onsoets ontrent haer heeft; weedom daer en tegen heeft nimmermeer een soete beet, maer is over al haer selfs gelijck. Het welcke indien plaetse heeft in tijdelijcke pijne; wat sal 't zijn, daer het geheele lichaem te lijden sal hebben? Indien de pijne van een tant, ofte ander kleyn lit, onlijdelijck werd geacht, wat sal 't sijn daer lijf en ziele gesamentlijck in de uyterste weedom sullen liggen? Daer en is dan hier geen blijdschap te verwachten, die recht suyver en onvermenght is; ten ware in een oprecht gesuyvert gemoet: want, gelijck een onguer en ongesont lichaem niet bequaem en is om wellust te plegen en in de selve fmaeck te vinden, soo mede is ons gemoet, indien het niet gesuyvert en zy van doodelycke wereken.
| |
Fit spolians spolium.
Fortè super viridi Phyllis mea fronde sedebat,
Occulerat placidus lumina victa sopor.
Accedo, labra jungo labris; dumque oscula surtim
Paucula surripio, me rapit illa mihi.
Dum vorat, occulto trahitur sic piscis ab hamo,
Musque perit, gratum dum petit ore eibum.
Improba, furandi quis te neget esse peritam.
Cum vigil, in somno, sur tibi praeda cadat?
| |
En prenant, surpris.
Qui chasse au parq d'amour a bien dessein de prendre,
Mais las! va prisonnier, sans y penser, se rendre.
En prenant les appas se prenent les souris:
Voicy la chasse, amy, ou le veneur est pris.
| |
Nimia libertas fit servitus.
Liber eram, memini, per amoena vireta ferebar;
Nec mihi grata quies, nec satis una domus:
Polline distento prae polline grana placebant,
Saepe merum pepulit, saepius unda sitim.
Huc tandem nidore novo me pellicit esca,
Quam, miser! ut coepi lingere captus eram:
Libertas nocuit; fit stulta licensia carcer,
Omnia dum lustrat musculus antra, perit.
| |
A la fin, se prend le fin.
Ma bouche auparavant n'estoit que trop friande,
Voulant, par chasque fois, eschanger de viande,
Me voila pris enfin: j'ay maintenant ma part.
Maint perd sa liberté helas! pour peu de lard.
| |
Poena, comes sceleris.
Ah, quoties salsae nos ludit imaginis error!
Mus sibi dum fingit prandia, carcer adest.
Et vorat, et capitur; nec erit mihi dicere promptum,
Quid prius eveniat, num sapor, aune dolor.
| |
Poena, comes sceleris.
Mus peccator homo est; quisquis mala gaudia carpit
Corpore, quod pectus mordeat, intus habet.
Poena voluptatis comes est, dolor ipsa voluptas;
Impurus nunquam gaudia pura tulit.
| |
Procerb. XI. 2. L'orgueil est il venu, aussi est venue l'ignominie.
Si tost que la Souris ronger le lard s'avance,
La voilà prise au corps, tout à la mesme instance.
| |
Procerb. XI. 2. L'orgueil est il venu, aussi est venue l'ignominie.
Le creve-coeur est prest à l'homme qui faict mal:
La peine le peché marchent d'un pas égal.
| |
Nimia libertas fit servitus.
Pecudes, quae vel e stabulo vel vinculis emittuntur, majori cum impetu evagantur, quàm quae nunquam alligatae, aut inclusae fuerunt. Id adolescentibus saepe usu venisse compertum est; ii enim, ut serulam timere desierunt, à labore proclives ad libidinem, in omnem ferè lasciviam erumpunt;
Imberbis juvenis, tandem custode remoto,
Gaudet equis, canibusque, et aprici gramine campi,
Cerens in vitium flecti, monitoribus asper,
Utilium tardus provisor, prodigus aeris,
Sublimis, cupidusque, et amata relinquere pernix.
Tales, ut tandem lascivire desinant, in vincula nuptiarum conjiciendos, et pedicis nuptialibus alligandos ablegeut ii, quibus ista cura incumbit, rebus ad hoc ita prudenter dispositis, ut casu magis, aut ipsorum facto, quam parentum consilio, eo delati videantur. Idque eo modo aliquando factitatum memini, non optimo semper successu. Quanto melius erit si ii, qui demissi à. paedagogis suo relinquuntur arbitrio, non abjiciant imperium, sed mutent principem, et loco paedagogi (ut prudenter Plutarch.) rationi in posterum pareant! usinam id agat juventus nostra, animoque infigat aureum illud Senecae:
Minimum debet libere, cui nimium licet.
| |
plutarch. de Educat. lib. in fin.
Danda est opera ut, qui voluptatibus nimis dediti sunt, et reprehensionibus minus obtemperantes, matrimonio devinciantur, quod tutissimum juventutis vinculum est.
| |
terent. Adelph. Uxorem duxi, libertatem perdidi.
Poena, comes sceleris.
Omnes, quas mundus propinat, voluptates, apibus non dissimiles esse, non immeritò dixerim. Fronte blandiuntur, postica punguut. De, sese judicent alii. Ad me quod attinet, non memini quidquam mihi unquam accidisse, cui voluptatis nomen merito tribuendum censeam. Unicus sanè dolor corpus magis afficit, quàm voluptates mille. Quid mirum? semper aliquis dolor voluptati, dolori nulla voluptas inest. Nullum mortalibus gaudium purum est. Id si verum in doloribus hifce temporalibus ac momentaneis, quanto magis id locum obtinebit in aeternis. Haec si vera, cum particula aliqua corporis affligitur, quanto veriora, si corpus universum: si dolor unius articuli, ut puta dentis, intolerabilis nonnemini videatur, quid de exquisito animae simul ac corporis supplicio cogitandum est? statuamus igitur nullam hic voluptatem puram esse, vel si uspiam aliqua, certè, nisi in conscientiae puritate, non inveniri; nam quemadmodum corpus voluptatum capax non est, nisi benè temperatum, ita nec animus, nisi conscientia ritè purgata.
| |
Genes. II. 17.
De ligno autem scientiae boni et mali ne comedas, in quocunque enim die comederis ex eo, morte morieris.
| |
Proverb. XI. 21.
De main en main le meschant ne demeurera point impuni.
- Carpitque et carpitur una,
| |
plaut. Trin.
Amoris artes eloquar, quemadmodum expediant, nunquam
Amor quemquam nisi cupidum hominem postulat se in plagas
Conjicere: eos cupit, eos consectatur, subdole blanditur, ab re
Consulit, blandiloquentulus, Harpago.
|
|