|
| |
| |
| |
| |
Amor, formae condimentum.
Noit leelick lief, noch schoonen koolsack.
O soete rasery! hoe kan 't de Minne voegen?
De Sim schept in den aep een wonder groot vernoegen;
Alwaer uit Venus kint zijn gulde pijlen schiet,
Daer woont de schoonheyt selfs, hoewel die niemant siet.
Al zijnder in het lief, al zijnder hondert vlecken,
Men vint terstont een kleedt om alle vuyl te decken:
Den stouten noemt men vry, die dronken is, verheugt:
De liefde weet de feyl te trecken tot de deugt.
| |
Uilen, broên uilen.
Een aep die broet een aep, van uilen komen uilen,
Wat brengt een esel voort als onbelompe guylen?
Noit vont men soet gewas ontrent een wilden tronck,
En, naer het oude singt, soo pijpt het kleyne jonck.
Ghy, wilje zijn berecht wat u sal wedervaren
Van 't meysjen datje vrijt? let wie haer ouders waren;
Siet! dit is 's weerelts loop, al flaet'et somtijts mis:
De dochter wort een wijf als nu de moeder is.
| |
1 Petr. IV. 8.
Liefde bedeckt veel sonden.
Al siet de Simm' haer maets of haer wanschapen jongen,
En hoe zijn platte neus in bochten is gedrongen,
Sy toontse niettemin een vriendelijk gelaet,
En bant uyt haar gemoet de galle van den haet.
Siet, wat de liefde werkt! de liefde deckt gebreken,
De liefde voedt den pais, en haet het lebbigh spreken,
De liefd' is, die het huys met alle zegen vult;
Al waer de liefde woont daer mangelt noyt gedult.
| |
| |
Men erft van zijn ouders niet alleenlijk goet en bloedt, maer menichmael ook der selver uyterlijcke siekten en innerlijcke gebreken. Want gelijck den Poëet seyt,
De tacken aerden na de stam,
Van 't quade noyt iets goedts en quam.
Middelertijt en is'er geen mensche so veel gelegen aen iemants aert en imborst recht te kennen; als de gene die van sinne sijn sich ten houwelijck te begeven, dewelcke voor al wel hebben te letten op de ouders van de gene, die sylieden meynen by der hant te nemen. Een proper neusjen, een kleen mondeken, een gau ooghjen, een besneden tronitjen, en diergelijcke visevasen sich als een wit in desen voor te stellen, is enckele dwaesheyt, nadien alle sodanige dingen u eygen selfs en niemandt anders zijn rakende; daer nochtans een rechtschapen houwelijk niet alleenlick en behoort te sien op den genen, die dat aengaet, maer sonderlinge mede op 't geslachte, op de nakomelingen, op het gemeene beste, dewelcke (als 't wel soude gaen) yder haer bescheyden deel behooren te hebben.
| |
ex eurip.
Ne unquam affinitatem contrahas, neque intra domum accipias, malae mulieris pullum: imitantur enim mulierum opprobria. Hoc ergo considerate mihi, o proci, bonâ filiam ex matre ut ducatis.
Soo ghy een vrient berispen wilt, doet sulx heymelijck: soo ghy een vrient prijsen wilt, doet sulcx in 't openbaer, seyt een Heyden, en sulcx komt de Christelyke sachtmoedigheit al seer naby: dan het meerendeel doet schier regelrecht het tegendeel. Prysen sy iemant, sy doen het in 't bysonder: laken sy iemant, sy doen 't ten aenhooren schier van een ieder. Men hoort nauwelijck twee ofte drie menschen te samen spreken, ofte het schijnt datse haer selven tot het ophalen van eens anders gebreken als verhuert hebben, met soo vollen mondt spreken sy daer van. De reden van dit heeft den Oudvader Hieronymus seer wel bemerkt. 't Is, seyt hy, den boosen een vermaeck den goeden een kladde na te werpen, en (soo men seyt) met haar slippen in d' asschen te sitten, meynende dat, om de menichte der gener die misdoen, hun misdaet kleynder is. 't Gaet'er veeltijts soo; de gene die quaet zijn, wenschen dat de goede quaet mochten werden, om datse haers gelijck souden veel vinden. De koeye, alsse vuyl is, slaet geerne haren steert rontom, om de andere te maken, dat sy is. Dese genegentheydt spruyt uyt een quade wortel, dient mitsdien wel uytgeroeyt te werden, en in plaetse van de selve de liefde des naesten geplant. Oordeelt niet, op dat ghy niet geoordeelt en wert, seyt onsen sachtmoedigen Salighmaker. Dit verboden oordeel wert driesins gevelt: als men 't goede ten quaden duydt, als men 't quade tot slimmer trekt, als men 't twijfelachtige ten ergsten uytleydt. Hebdy een Christelijck ghemoet, wacht u van soo te oordeelen, en liever laet in alle gelegentheydt, na den raedt Salomons, den lastermondt verre van u zijn; Prov. IV. 24.
| |
Nunquam deformis amica est.
Dulcis amor suror eft. Stupet ebria simia prolem,
Nilque suis catulis pulchrius esse putat.
Nescit amans vitium (nimis id licet exstet) amicae,
Quasque alius dotes non videt, ipse notat:
Fucus amor vehemens, omnique potentior herba est;
Hoc duce sacundae garrula nomen habet.
Quissquis amat, mentes agit ante Cupidinis aestro.
Omne bono vitium proximiore tegit.
| |
Jamais laides amours, ny belle prison.
Que tu es doux Amour, par ta plaifante rage
Estime son petit le plus beau du bocage
Le Singe craque-noix: nul vice ne luy chaut,
Car du manteau d'Amour il couvre le defaut.
| |
Qualis mater, talis filia.
Ex asinis asinus, bubo bubone creatur,
Et similes catulos simia mater habet:
Non leporem catulus generat, non salco columbam:
Arboris indomitae fructus acerbus erit.
Nosse cupis qualis tibi virgo futura sit uxor?
Matris ad ingenium respice, certus eris.
Dissimilem licet arte sui se monstret amanti,
In vitium tandem nata parentis abit.
| |
Tel grain, tel pain. De mere piteuse fille teigneuse.
La mere, et ses defauts, quant je te fais paroistre,
La fille, et ses humeurs, de là tu peux coignoistre:
Il n'est pas vray tousjours, mais ordinairement
Les meurs et les humeurs du pere suit l'enfant.
| |
Delicta operit charitas.
Gaudia pertentant tacitum tibi, Simia, pectus,
Dum gremio catuli membra pudenda soves;
Arcet ab amplexu non te sine crinibus alvus,
Non simae; ante oculos crimina naris habes.
Difpliceat multis, placet hac mihi Simia parte,
Ah! niger est, si quis pandere crimen amat.
Livida lingua sile; vitium tegit lile sodalis,
Imbuit aethereus, si qui pectus, Amor.
| |
Proverb. XVII. 9. Qui cele le mesfaict, cerche amitié.
Le Singe son petit, combien que laid, ne laisse,
Mais sans s'en offenser, l'embrasse et le caresse.
Si de Chrestien le nom ne veux porter en vain,
Couvrir tousjours te faut les fautes du prochain.
| |
Qualis mater, talis filia.
Non corpus, non sormam, non morbos tantum, sed et vitia pleraque, veluti haereditaria à parentibus nos haurire; et rerum naturalium scriplores, et usus docet.
Stirpemque invisam degener sanguis refert;
inquit Tragicus: et contrà, par est meliores esse eos, qui ex melioribus, ait Philosophus. Cum verò nu lius adeò intersit in indolem alterius inquirere, atque illius, qui individuam vitae societatem cogitare coepit, non vana cura est, quibus moribus parentes ejus sint, cui animum adjecit, indagare. Formam tantùm aut lineamenta corporis, nescio quae, aliquis ut scopnm hic refpiciat? nugae. Ista privatae voluptati tantum serviunt. At matrimonium non nobis solùm, sed agnatis, sed posteritati, sed reipublicae contrahendum est. Si ergo non degenerem mundi incolam, nec insiciendum faeculo nomen, ut ille ait, aliquando vixifse te posteritati testatum velis, nequaquam affinitatem contrahas, neque intra domum recipias, ut Eurip. ait, malae mulieris pullum; sed audi Poëtas uno ore sibi acclamantes:
| |
Virg. Sic canibus catulos similes, sic matribus hoedos.
juven. Sat. 4.
Si damnosa fenem juvat alea, ludit et haeres
Bullatus, parvoque eadem movet arma fritillo, etc.
| |
Delicta operit charitas.
Pene è Christianae charitatis penu ductum mihi videtur dictum istud Senecae: Secretè amicos admone, lauda palàm. Plerosque tamen homines in contrarium affici videmus, et ex animo dolemus. Laudant secretè, damnant palam; vix enim duos tresve hominos simul colloquentes audias, quin statim recensendis aliorum vitiis operam locasse dixeris, ita strenuè in calumniae campum hunc Martium, ut ita dicam, descendunt. Rationem acutè tangit D. Hieronymus: Malorum, inquit, solatium est, bonos carpere; dum peccantium multitudine putant culpam minui peccatorum. Agedum quisquis es, qui maledicendi hoc studium tibi infitum sentis, interroga conscientiam tuam, quid te moveat, verissimam viri pii sententiam (nec dubito) invenies. Vetus malum est; malus bonum malum esse vult, vit sit sui similis. Nolite judicare, inquit benevolus Servator, ut non judicemini. Tribus modis pravum hoe judicium instituitur: cum bonum alicujus sactum in malam partem trahimus, cum malum in pejus, cum dubium in deterius. Ah fuge! et Sapientem audi, in Prov. 4. 24. Plura vetat chartae angustia.
| |
1 Corint. XIII. 5. Charitas non praesumit malum.
triver. Serm. 2 in Esaiam.
Si matres erga foetus tanta charitate afficiuntur, multò magis oportet nos erga proximum simili charitate affectos esse; nam spiritus nexus calidiores vehementioresque sunt, quam naturae.
| |
aristot. 1 Ethic.
Unicuique delectabile est, quod amat.
| |
plutarch. in lib. de Audit.
Amator albos Deorum silios appellat, nigris virilium nomen tribuens. Amor enim, hederae instar, valet se quâvis arreptâ ansâ applicare.
| |
horat.
Turpia decipiunt cacum vitia, aut etiam ipsa
Delectant, veluti Balbinum polypus Agnae.
|
|
Auteursrechtvrij
